با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه عزيز؛ و تشكر به خاطر ارتباطتان با اين مركز؛
گرفتن علم و دانش از ديگران به معناي تبعيت از آن ها نيست بلکه اساسا اسلام به دليل اهميت و ارزشي که براي علم و دانش‌‌اندوزي قايل است، پيروان خود را همواره توصيه مي‌کند که بر معلومات علمي خود بيافزايند و همواره در پي دانش‌اندوزي باشند ،گر چه از افراد کافر و يا هر کس ديگر باشد. رسول خدا (ص) فرمود:
«الحکمه ضاله المومن ياخذها حيث يجد؛ (1) دانش و معرفت گمشده مومن است. آن را مي‌گيرد هر کجا بيابد».
امير مومنان فرمود: «الحکمه ضاله المومن ياخذه و من يد المشرک؛ (2) دانش و معرفت گمشده مومن است. آن را مي‌گيرد گر چه از دست مشرک باشد».
بنابراين فراگيري دانش و علم هرگز با کامل بودن دين اسلام منافات ندارد، بلکه عمل به توصيه هاي علم آموزي اوست.
گر چه در آموزه هاي اسلامي درباره معرفت نفس و روان شناسي مباحث عميق بسياري آمده، ولي آن طور که شايسته است پژوهش در خور توجه در آن آموزه‌ها انجام نشده ، مثل گنجينه‌هاي گرانبها همچنان دست نخورده باقي مانده است. در عين حال در برخي آثار تحقيقاتي سودمندي در اين باره صورت گرفته، از جمله به دو نمونه مي‌توان اشاره کرد:
1- روان شناسي از ديدگاه غزالي و دانشمندان اسلامي، دفتر اول و دوم، نگارش دکتر سيد محمد باقر حجتي، نشر فرهنگ اسلامي، 1378 ش.
2- دروس معرفت النفس، تاليف استاد حسن زاده آملي.
پي‌نوشت‌ها:
1. بحار الانوار، ج 2، ص 105.
2. همان .

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه عزيز؛ و تشكر به خاطر ارتباطتان با اين مركز؛
جواني دوران بحران جنسي است و اين غريزه سركش، عمده ‏ترين فشار روحي و جسمي را به جوانان وارد مي‏سازد. بايد موانع غيرمنطقي ارضاي مشروع اين غريزه، از ميان برداشته شود.
آري مشكلات گوناگوني در جامعه ما، از ازدواج به موقع جلوگيري مي‏كند. اكثر اين مشكلات بيش تر ريشه در فرهنگ عمومي جامعه دارد. غل و زنجيرهاي آهنيني را بر دست و پاي تمامي افراد جامعه به خصوص جوانان زده است. ارضاي طبيعي و مشروع يكي از نيرومندترين غرايز را دشوار نموده است. يكي از راه حل‏ها اين است كه بايد با حركتي عظيم و بنيادي در فرهنگ جامعه، ساختار فكري مردم در اين زمينه زير و رو شود تا اين قيد و بندها از هم گسسته گردد.
اميدواريم كه با روشنگري و بيان مسائل و برنامه ريزي عمومي در جامعه اين مشكل برطرف گردد؛ معضلي كه ميليون‏ها جوان جامعه ما گرفتار آنند، حل عمومي اين مشكل برنامه‏ريزي دقيق و سرمايه گذاري كلاني را مي‏طلبد، اميد است مسؤولان نسبت بدان اهتمامي بيش از پيش بورزند.
پيامبر اسلام فرمود: « جوانان، هر يك از شما كه قدرت ازدواج دارد، حتماً اقدام كند، زيرا بهترين وسيله است كه چشم را از نگاه‌هاي آلوده و عورت را از بي عفتي محافظت مي‌كند».(1)
در عين حال قرآن مجيد راه مقابله با طغيان غريزه جنسي را در صورت فراهم نبودن زمينة ازدواج، عفت پيشگي و يا خويشتن داري در امور جنسي مي‌داند : «آن‌ها كه وسيله ازدواج ندارند، بايد عفت پيشه كنند تا خداوند آنان را به فضلش بي نياز كند».(2) البته اين امر، نياز به مقاومت دارد كه در روايات به عنوان جهاد اكبر مطرح شده است. تسهيل كنترل غريزه جنسي در گرو اموري است:
1ـ طرد افكار شيطاني:
مشكل ترين مرحلة رويارويي با انحراف جنسي، سالم سازي انديشه و پرهيز از افكار شهواني است. امام علي(ع) مي‌فرمايد: «كسي كه در اطراف گناه بسيار بينديشد، سرانجام به آن كشيده خواهد شد».(3)
2ـ پر كردن اوقات فراغت با مطالعه، تفريح، مسافرت و غيره.
3ـ كنترل چشم:
نگاه راهبر دل و دام شيطان و بذر شهوت است. براي مهار غريزه جنسي بايد از ديدن آن چه كه ميل جنسي را تحريك مي‌كند خودداري كرد. امام علي(ع) مي‌فرمايد: «بهترين عامل رو گرداني از شهوات، فروبستن چشم‌ها است».(4)
4ـ عدم آميختگي زن و مرد:
همنشيني زن و مرد و همسخن شدن و خلوت كردن با يكديگر زمينه لغزش را فراهم مي‌كند.
5ـ كم خوري:
يكي ديگر از راه‌هاي كنترل غريزه جنسي، دوري از پرخوري است. از اين رو در روايات اسلامي از روزه داري به عنوان عامل تعديل غريزه جنسي ياد شده است.پيامبر اكرم(ص) مي‌فرمايد: «اي جوانان، هر يك از شما قدرت ازدواج دارد، ازدواج كند . اگر قدرت ندارد، روزه بگيرد، زيرا روزه گرفتن براي كنترل شهوت مفيد است».(5)
6ـ آخرت گرايي:
توجه به پاداش اخروي درباره كساني كه دامن خود را از گناه پاك داشته اند. امام علي(ع) مي‌فرمايد: «كسي كه به بهشت علاقه دارد، خواهش‌هاي نفس و شهوات را فراموش كند».(6)
7ـ ياد مرگ:
رسول خدا(ص) اصحاب خود را درباره مرگ بسيار سفارش مي‌كرد و مي‌فرمود: «زياد مرگ را ياد كنيد، زيرا ياد مرگ شكننده لذات نفساني و مانع ميان تو و شهوات است».(7)
علاوه بر آنچه گفته شد بايد اين امور را رعايت كند:
1ـ خود را از محيط‌ها و موقعيت‌هاى تحريك آميز دور نگه دارد و از خلوت گزينى اجتناب ورزد؛
2ـ از پوشيدن لباس‌هاى تنگ و چسبنده خوددارى ورزيده و از تماس و لمس نمودن اعضاى بدن خود يا ديگران شديداً دورى گزيند؛
3ـ از نگاه به نامحرم و چشم چرانى خوددارى ورزد؛
4ـ تخيّلات و تفكرات خود را كنترل كند و بداند هر آن چه به ذهن و انديشه‌اش مى‌گذارد، خداوند به آن آگاه است و در اين زمينه مسئوليت دارد . بايد تنها به عقل و قوانين شرعى تأييد مى‌كنند بينديشد تا رستگار شود؛ زيرا تخيّلات و تصوّر دربارهء مسايل جنسى و شهوت آلود منجر به تحريك‌هاى مداوم گرديده و نيروى حيات را از بين برده و انسان را از مسائل حقيقى و واقعى زندگى باز مى‌دارد؛
5ـ با توجه به اين كه دوران جوانى، دوران پر شور و حساس عمر به حساب مى‌آيد، شايسته است كه جوان با برنامه‌ريزى دقيق براى اوقات شبانه روزى به يارى كار و تلاش مداوم در زمينه‌هاى تحصيلى و علمى و مطالعاتى و كارهاى ذوقى و تفريحى حداقل زمان لازم را به خوابيدن اختصاص دهد . زمانى به بستر رود كه خواب بر او چيره شده و زود به خواب رود؛
6ـ با اشتغال به مطالعه كتب سودمند و مراجعه به كتابخانه‌ها در اوقات فراغت، زمينه موفقيت تحصيلى آينده خود را فراهم سازد؛
7ـ در تيم‌ها و گروه‌هاى ورزشى شركت فعال داشته باشد . نيز در فعاليت‌هاى تربيتى، فرهنگى و مذهبى شركت كند؛ زيرا اين اشتغالات در افزايش ايمان و توفيق در ترك معاصى به وى كمك مى‌كند.
فعاليت‌هاى سالم و جهت دار سودمند، مقدار فراوانى از انرژى‌هاى جوان را به خود اختصاص مى‌دهد . از تحريك‌هاى جنسى و شهوت انگيز جلوگيرى مى نمايد، چرا كه مبتلايان به اين عادت زشت، بيش‌تر ميل به گوشه گيرى دارند. شركت در فعاليت‌هاى تربيتى و اجتماعى و گروه‌هاى قرآن در مساجد و كتاب خانه‌ها وتماس با افراد مؤمن و پاك در تقويت روحيه و ايمان اين گونه جوانان بسيار مؤثر است؛
8ـ رفت و آمد با دوستان خوب و مؤمن، نماز اول وقت، نماز با جماعت، پرهيز از دوستان و رفقاى بى بند وبار و منحرف؛
9ـ قبل از خوابيدن وضو بگيرد و سوره‌هاى قل اعوذ و آية الكرسى را بخواند؛
10ـ اگر مى تواند هفته‌اى يك يا دو روز را روزه بگيرد؛
11ـ در برنامه غذايى خود دقت كند و از مداومت در مصرف بعضى از خوردنى‌هاى محرك و مقوّى و شهوت برانگيز خوددارى كند؛
12ـ تمايل‌ها و افكار خود را از توجه به خويشتن به سوى ازدواج و زندگى آينده معطوف سازد.بداند كه دير يا زود ازدواج مى كند و بايد آمادگى كامل داشته باشد؛
13ـ همواره با ذكر و ياد خدا اُنس و الفت داشته باشد. خداوند در آيه 28 سوره رعد مى‌فرمايد: آگاه باشيد كه تنها با ياد خدا قلب‌ها آرامش مى يابد . هر كس از ياد خدا فاصله بگيرد زندگانى بر او سخت و دشوار خواهد شد.(8)
پي‌نوشت‌ها:
1 . مكارم الاخلاق، ص 100.
2 . نور (24) آية 33.
3 .غررالحكم، ج 5، ص 321.
4.همان، ج 6، ص 164.
5 . بحارالانوار، ج 100، ص 220.
6 . نهج البلاغه، قصار 30.
7 . بحارالانوار، ج 74، ص 388.
8. اقتباس از آن چه يك جوان بايد بداند، ص 76ـ 79.

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه عزيز؛ و تشكر به خاطر ارتباطتان با اين مركز؛
قسم خوردن اگر دروغ باشد ، حرام است ، اما به خودي خود حرام نيست ،
حال اگر كسي‌ كه‌ بالغ‌ و عاقل‌ است‌، با قصد و اختيار به‌ يكي‌ از اسم‌هاي‌ خدا قسم‌ بخورد که كار مباح‌ يا مستحب‌ يا واجب‌ است‌ انجام‌دهد، بايد به‌ قسم‌ عمل‌ نمايد. اگر عمداً عمل‌ ننمايد، بايد كفاره‌ بدهد؛ يعني‌ ده‌ فقير را سيركند يا آنان‌ را بپوشاند . اگر نتوانست‌، بايد سه‌ روز روزه‌ بگيرد.(1) اگر كسي‌ به‌ نام‌ پيامبران يا امامان‌ قسم‌ بخورد و به‌ آن‌ عمل‌ نكند، كفاره‌ ندارد.(2)
پي نوشت ها:
1.توضيح‌ المسائل‌ مراجع‌، ج‌ 2، مسئلة‌ 2671 و 2670.
2.تحريرالوسيله‌ ، ج‌ 2، ص‌ 116.

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه عزيز؛ و تشكر به خاطر ارتباطتان با اين مركز؛
اين مطالب خرافات مي باشد و لازم نيست کاري انجام بدهيد.(1)
پي نوشت :
1 .آيه الله مکارم ، استفتائات ج3 ، س1598 .

پرسش 1: گريه کردن با صداي بلند، ناله و شيون سر دادن در مصيبت اهل بيت (س) چه حکمي دارد؟ آيا کسي مي تواند اين شيون کردن و ... را وحشيگري، بربريت و ريا کردن تلقي کند؟ _ تشكيل هيأت در حسينيه و خيابان ها كه اهالي آن به شعائر ديني مقيد نبوده، بلكه سينه زني و نظائر آن نزد ايشان، كاري عجيب و غريب مي باشد و بدون مطالعه يا معلومات باعث تمسخر و يا هتك حرمت مجالس عزاداري مي شوند، و حکم علما را مبني بر اشکال نداشتن نحوه و شکل عزاداري رد مي کنند، چه حكمي دارد؟
پاسخ: پرسشگر گرامي باسلام و تشکر از ارتباط با اين مرکز.
به راه انداختن دسته هاي عزاداري براي سيد الشهدا واهل بيت (عليهم السلام) و شرکت در امثال اين مراسم امر بسيار پسنديده و مطلوبي است . از بزرگ ترين اعمالي است که انسان را به خداوند نزديک مي کند.(1)
ريا و اخلاص جزء صفات دروني اشخاص مي باشد . هر کس خودش بهتر مي داند که عملش براي خدا مي باشد و يا براي مردم . در صورتي که انسان در اعمال خود رضاي خداوند را در نظر بگيرد، عملش داراي اجر و قرب مي باشد.
عزاداري و گريه اگر به نحو متعارف باشد، به گونه اي که در نظر عرفي از مظاهر حزن و اندوه در عزاداري محسوب شود، اشکال ندارد.(2)
در صورتي که عزاداري و سينه زني موجب آزار و اذيت همسايگان شود، واجب است که حقوق همسايگان را مراعات کنيد. (3)
کاري نکنيد که موجب هتک حرمت مجالس عزاداري بشود .
بهترين شكل عزادارى تشكيل مراسم عزادارى همراه با سخنرانى و مداحى است، زيرا در آن مسائل حلال و حرام و پند و موعظه و ذكر فضائل و مناقب و مصائب اهل بيت و فلسفه و هدف قيام امام حسين(ع) و درس ها و عبرت هايى كه در آن وجود دارد، بيان مي‌شود . مردم در ساية عزادارى با معارف اسلامى آشنا مي‌شوند.
پي نوشت ها:
1. آيه الله خامنه اي ، استفتائات ، س1448 .
2. همان ، س 1463 .
3. همان ، س 1447

پرسش 2: اگر شخصي در حين عزاداري به قصد گرياندن ديگران و گرم کردن مجلس بلند بلند گريه کند و سينه بزند و نيتش ريا کردن نباشد چگونه است؟

پاسخ: اين عمل بستگي به نيت شخص دارد. اگر بلند گريه کردن به نيت خودنمايي باشد ، ريا و گناه است . عمل را باطل مي کند . اما اگر نيتش خودنمايي نباشد ، بلکه براي تشويق کردن ديگران باشد ، اشکالي ندارد . البته تشخيص اين موضوع بسيار مشکل و ظريف است .گاهي افراد خود را گول مي زنند و نمي دانند ريا مي کنند.

پرسش 3:فرق تباکي کردن و ريا کردن در عزاداري را با مثال شرح دهيد
پاسخ: براي عزاي امام حسين (ع) حداقل کاري که مي توان کرد، تباکي است ، يعني خود را به گريه زدن. تباکي مي تواند به قصد ريا و خود نمايي باشد و مي تواند براي خدا باشد ، همان طوري که گريه چنين است.تباکي يک عمل است. ريا و اخلاص مربوط به دل است.

پرسش 4: بعضي از مداحان به گونه اي حسين حسين مي گويند که موجب ايجاد شور و هيجان در سينه زدن و گريه کردن مي شود . نظر جنابعالي در اين مورد چيست؟
پاسخ: در صورتي که ازحالت عادي خارج نشود و گريه کردن آن ها نيز خارج از متعارف نباشد و صداي مداحان هم بلند تر از مقدار متعارف و همراه با حرکات ناموزون نباشد، اشکال ندارد.
اگر حرکات ناموزون و خارج از متعارف داشته باشد و در اثر آن ايجاد شور و هيجان خارج از متعارف به وجود بيايد، جايز نيست. (1)
پي نوشت:
1. سؤال تلفني (0251746666) از دفتر آيت الله خامنه اي

پرسش 5:معني و مفهوم وهن مذهب شيعه را توضيح دهيد
پاسخ: وهن شيعه يعني انسان کاري کند که شيعه مورد سوال واقع شود و مورد تهمت قرار گيرد يا متهم به خشونت گردد مانند قمه زني.

پرسش: چطور ممکن است دو آيه "ملاک برتري به تقواست"و اينکه "الرجال قوامون علي النسا"با هم تناقض نداشته باشند؟

پاسخ: پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه عزيز
اين دو آيه در دو ميدان مختلف وارد شده اند.
آيه اول ملاک برتر بودن نزد خدا را بيان مي کند. اين که چه کسي در قيامت جايگاه بالاتري دارد ، بستگي به درجه تقواي افراد دارد.
آيه دوم مربوط به تعيين مدير در خانواده است(قوام به معناي قيام کننده به امر و مدير و سرپرست مي باشد) .خانواده جامعه اي است کوچک که از زن و مرد تشکيل شده ، در هر اجتماع، براي نظم و سامان يافتن امور بايد مدير وجود داشته باشد. حالا در اجتماع خانواده چه کسي مدير باشد؟
براي مديريت خانواده بايد ملاکي متناسب با مديريت در نظر گرفت. طبيعي است که درخانواده نمي توان گفت: مدير خانواده فرد با تقوا ترباشد ،زيرا تقوا امري دروني است .غير خدا کسي از ميزان آن آگاهي ندارد . براي ما محسوس و قابل اندازه گيري نمي باشد .چه بسا که با تقواتر اصلا صلاحيت اداره خانواده را نداشته باشد.
در اين جا بايد ملاکي قابل ارائه و مفيد و اجرايي تعيين کرد . کسي را که قوه عقل و حسابگري و تدبير مادي بيش تري دارد ،به عنوان مدير تعيين نمود .در بين زن و مرد که ارکان تشکيل دهنده خانواده هستند، معمولا مردها در عقل معاش و تدبير و مديريت، قوي ترند. از اين رو در آيه، مرد را به عنوان مدير خانواده معين کرده است.
منظور از مردان در اين آيه شوهران و منظور از زنان همسران است، نه اين که به طور کلي مردان را بر زنان سرپرستي داده باشد.
آيا اگر براي تعيين رياست بيمارستان شرط گذاشتند که بايد پزشک متخصص باشد، با آيه ملاک برتري بودن تقوا در نزد خدا مخالفت کرده اند؟
خير، زيرا اين دو حوزه متفاوت است. آنچه انسان را به خدا مي رساند، تقوا و بندگي است، ولي صرف باتقوا بودن، انسان را شايسته تصدي پست ها نمي سازد . بايد ملاک تصدي آن پست ها را داشته باشد.

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه عزيز؛ و تشكر به خاطر ارتباطتان با اين مركز؛
اشکال ندارد .(1)
پي نوشت :
1. سوال تلفني از دفتر (7479-0251) آيه الله صافي .

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه عزيز؛ و تشكر به خاطر ارتباطتان با اين مركز؛
چون ازدواج امر بسيار مهمي است و خوب مي دانيد که در ازدواج ، شما دو نفر تنها نيستيد که با هم مرتبط مي شويد، بلکه در حقيقت دو خانواده يا دو طايفه با هم خويشاوند و با هم مرتبط مي شوند، بنابراين لازم است در اين مسئله رعايت تمامي جوانب مسئله را بکنيد. قطع نظر از اين که رضايت پدر دختر شرط است يا نه اما بايد توجه داشته باشيد که مي خواهيد ازدواج نماييد،
اين مطلب را ساده نگيريد؛ زيرا به دنبال اين گونه ازدواج ها مسايل مالي و حقوقي و آبرويي و خانوادگي مطرح مي شود .آيا به سال هاي بعد از ازدواج هم فکر کرده ايد؟ آيا اطمينان داريد که با خانواده دختر مورد نظرتان در آينده به مشکل بر نمي خوريد؟
خوب است که جنبه هاي مختلف را بار ديگر در نظر بگيريد. در ضمن براي جلب رضايت پدر و خانواده دختر بهتر است از افراد موجه نزد آنان و کساني که ارتباط صميمي با پدر و خانواده دختر دارند ، کمک بگيريد. در صورت موافقت رسما ازدواج کنيد. بنابراين آنچه بايد براي شما اهميت داشته باشد، کسب رضايت از پدر دختر مي باشد .
اما در رابطه با لازم بودن اجازه گرفتن از پدر دختر بايد بگوييم که اگر دختر پدر بزرگ پدري دارد، مي توانيد از او اجازه بگيريد . اگر او اجازه دهد ، کافي است . در صورتي که پدر بزرگ نداشته يا داشته باشد و اجازه ندهد و اجازه ندادنش بي مورد باشد و شما و دختر هم کفو يکديگر باشيد و دختر هم تمايل به ازدواج داشته و ازدواج به مصلحت او باشد ، به فتواي آيت الله بهجت شرعا مي تواند با شما ازدواج کند.(1)اما اين که چگونه به آزمايش برويد و معلوم شود که ازدواج شما مشکلي نخواهد داشت، مسئله اي است که بايد راهش را پيدا کنيد ،چون ازدواج بدون رفتن به آزمايش ممکن است مشکل آفرين باشد. همين طور ثبت نکردن ازدواج در دفتر رسمي به ضرر دختر تمام مي شود.
پي نوشت :
1. آيه الله بهجت ، توضيح المسائل ، م1892 .

با سلام و تشکر به خاطر ارتباط تان با اين مرکز
در فرض سؤال که به صورت مرتب در کم تر از هر ده روز يک مرتبه مسافرت نمي کنيد و در بين مسافرت ها ده روز در يک جا مي مانيد، نماز شما شکسته است .در سفر نمي توانيد روزه بگيريد.
از نظر رهبري کسي که شغلش مسافرت باشد يا سفر مقدمه شغلش باشد، چنانچه در کم تر از هر ده روز حد اقل يک مرتبه به محل کارش به مقدار مسافت شرعي مسافرت کند و مدت رفت و آمد هم به مقداري باشد که عرفا کثير السفر حساب مي شود ،مثلا حداقل به مدت دو يا سه ماه و بيش تر به طور مرتب چنين رفت و آمد داشته باشد، در مسافرت به محل کار نمازش تمام است و روزه اش صحيح است.(1)
در فرض سؤال، چنين رفت و آمد مرتب که در هر کم تر از ده روز يک مرتبه به ماموريت کاري برويد نداريد، بلکه گاهي در دو هفته يک مرتبه به مدت دو روز مسافرت مي کنيد، حکم کثير السفر را نداريد و نماز شما شکسته است.
پي نوشت:
1. آيت الله خامنه اي، استفتائات، سؤال 641و642. و سؤال از دفتر رهبري.

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه عزيز؛ و تشكر به خاطر ارتباطتان با اين مركز؛
در مورد اين فقره از زيارت حضرت زهرا(س) که شيخ طوسي آن را از امام باقر(ع) در تهذيب نقل کرده(1)، مطلب و توضيحي از عالمان نيافتيم، ولي در روايات، مطلبي مشابه اين در باب خلقت عقل که اولين مخلوق و برترين مخلوق خدا است، مشاهده مي شود.
در مورد خلقت عقل در کافي و ديگر کتب معتبر به طريق هاي متعدد از رسول خدا(ص) نقل شده که فرمود: هنگامي که خدا عقل را آفريد، او را امر به روآوردن و بعد امر به روگرداندن کرد . عقل هر دو امر را بدون درنگ اجرا کرد و خداوند فرمود: به عزت و جلالم قسم !مخلوقي مجبوب تر از تو نزد خودم، نيافريدم.(2)
با توجه به اين که در روايات ديگر "اولين مخلوق حتي قبل از خلقت ملائکه و عرش و کرسي و..."، نور رسول خدا و اهل بيت ايشان معرفي شده است:
امام علي(ع): خداوند نور رسول الله را قبل از خلق آسمان ها و عرش و کرسي آفريد.(3)
رسول خدا(ص): خدا من و علي و فاطمه و حسن و حسين را هفت هزار سال قبل از خلق دنيا آفريد.(4)
فرمود: اولين مخلوق خدا ارواح ما (چهارده معصوم) بود. پس ما به يگانه شمردن و ستايش خدا رو آورديم .سپس ملائکه را خلق کرد . وقتي آنان ارواح ما را به صورت نور واحد ديدند، شخصيت ما را بزرگ شمردند . ما تسبيح خدا گفتيم تا ملائکه بدانند که ما آفريدگان اوييم . او از صفات ما منزه و پيراسته است . ملائکه به تسبيح ما، تسبيح گفتند.(4)
بنا بر اين،عقل اول که در آن روايت "اولين مخلوق" و نور چهارده معصوم يگانه است .بنا بر اين امتحان خدا قبل از خلقت مادي و دنيايي و بعد از خلقت نوري آن ها در عالم ملکوت بوده است. همان که در روايت اول به عقل که نور معصومين است فرمود: رو آور و باز گرد . عقل اطاعت محض کرد .همان که آنان براي اينکه ملائکه به اشتباه نيفتند، فوري به بندگي خود اقرار و تسبيح و ستايش کردند.
کيفيت امتحان در اخبار نقل نشده، ولي از جمله بعد که مي فرمايد:"فوجدک لما امتحنک صابره ؛تو را براي آنچه بدان خاطر امتحانت کرد، با صبر و تحمل يافت" مي توان برداشت کرد که خدا مي خواسته اماناتي را بر دوش ايشان بگذارد . ايشان را حامل اسراري سازد و ايشان اين تحمل را اثبات کرده اند.
در زيارت غير حضرت زهرا اين عبارت را نيافتيم، ولي رواياتي به اين مضمون از امامان رسيده که:" امر ما صعب و سنگين است، به گونه اي که ملائکه مرسل و انبياي مقرب از تحمل آن عاجزند . فقط بنده اي که خدا قلب او را براي ايمان آزموده باشد، مي تواند حامل اين امانت باشد"(5)
بنده اي که خدا قلبش را براي ايمان آزموده و برتر از انبياي مرسل و ملائکه مقرب يافته، انوار مقدسه چهارده معصوم هستند.(6)
بنا بر اين حضرت زهرا قبل از خلقت مادي، يعني زماني که خدا نور او را قبل از اين جهان آفريد، امتحان شده ، صلاحيت خود را براي تحمل اسراري که خدا اراده داشته ، در او به وديعه گذارد، نشان داده ، ظاهرا محل اين امتحان عالم ملکوت بوده ، هدف هم آشکار شدن تحمل و قابليت براي تحمل اسرار بوده است . امتحان ظاهرا از انوار چهارده معصوم که نور واحد بوده، گرفته شده است اما کيفيت امتحان را فقط خدا مي داند .
پي نوشت ها :
1. تهذيب ،شيخ طوسي ، ج 6، ص 9 - 10.
2.کافي،ج1،ص10 و 26.
3.خصال،ج1،ص82.
4.عيون الخبار،ج1،ص272؛ علل الشرايع،ج1،ص6.
5.بصائر الدرجات، محمد بن حسن صفار، ص47.
6.براي اطلاع بيش تر رجوع کنيد به: الاسرار الفاطميه،شيخ محمد فاضل مسعودي، ص43 به بعد.