به گزارش روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، مراسم افتتاحیه دوره مقدماتی مهارت های پاسخگویی و مواجهه با پرسش با حضور حجت الاسلام والمسلمین علی مخدوم «رئیس مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی»، حجت الاسلام والمسلمین سید حسن هاشمی جزی «مسئول پشتیبانی علمی مرکز» و سرکار خانم ظهیری «معاون فرهنگی تبلیغی مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران» برگزار شد.

در ابتدای جلسه بعد از قرائت قرآن، حجت الاسلام مخدوم کلیاتی از اهمیت مهارت آموزی طلاب بیان کرد. وی مهارت آموزی را فرایندی پیوسته دانست که دفعی صورت نمی گیرد و لازمه آن تمرین و ممارست است.

رئیس مرکز ملی پاسخگویی درباره تفاوت دانستن و توانستن گفت: این دو مقوله جداست و با صرف دانستن نمی توان تاثیرگذاری در جامعه داشت و این تاثیر بسته به میزان مهارت و توانمندی است.

وی در خصوص دوره مهارت پاسخگویی اظهار داشت: بسیاری از طلاب هستند که پاسخ را می دانند و حتی با فن آوری امروزه امکان هوشمند سازی پاسخ نیز مهیاست، لکن در این دوره به دنبال یافتن «راه حل» برای مخاطب هستیم که نیازمند یادگیری مفاهیم متعددی است.

حجت الاسلام والمسلمین هاشمی جزی نیز در این جلسه با تشبیه دوران فعلی به دوران امام صادق علیه السلام، ضرورت تربیت شاگردانی با توانمندی علمی و مهارتی بخصوص در حوزه پاسخگویی را یادآور شد.

سرکار خانم ظهیری سخنران دیگر افتتاحیه بود که ضمن تشکر از مرکز ملی پاسخگویی در برگزاری این دوره اظهار داشت: بسیاری از طلاب هستند که می دانند و سواد خوبی دارند، لکن باید توانمندی پاسخ به سوالات را کسب کنند. وی همچنین از طلاب خواهر خواست تا با اعتماد به نفس و الگوگیری از شاگردان ائمه و بویژه الگوگیری از حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها که در نبود پدر بزرگوارشان پاسخگوی سؤالات شیعیان بودند، با اراده و توان بیشتر، در کسب این مهارت تلاش کنند.

این دوره بعد از گزینش از ثبت نام کنندگان طلاب خواهر که حداقل شرایط داشتن سطح سه بود طی 50 ساعت برگزار می شود.

مهمترین سرفصلهای دوره نیز شامل مهارت ارتباط موثر در پاسخگویی دینی، آشنایی با روش های پاسخ‏یابی در منابع، گونه شناسی سوال و شبهه، مهارت های تاثیرگذاری و مخاطب شناسی می باشد.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید حسن هاشمی جزی «رئیس بخش پشتیبانی علمی مرکز ملی پاسخگویی» طی کارگاهی آموزشی، ضمن معرفی جریان های فکری حوزه علمیه اصفهان، رویکردها و راهبردهای پرسش و پاسخ مبتنی بر آن را به بررسی کرد.

وی پس از مباحث مقدماتی، به جریان های فکری اصفهان در عصر صفوی، قاجار و پهلوی پرداخت.

رئیس بخش پشتیبانی علمی مرکز ملی پاسخگویی در مقدمه به مباحثی پرداخت که اهم آن شامل تاریخ، محدوده و نام های اصفهان، اصفهان و ورود اسلام و جریان فکری غالب از سرآغاز مسلمانی، خمیرمایه دینی جغرافیای اصفهان در پذیرش عقاید دینی، جریان های فکری غالب اصفهان تا تأسیس مدرسه نظامیه(نیمه دوم قرن5)، بررسی نظریه اصفهان نهادی ضد شیعی و اعتبار روایات ضد این شهر، شکل گیری جریان اهل سنت متمایل به اهل بیت(ع) از قرن8، شخصیت های شیعی فعال و تاثیر گذار قبل از عصر صفوی، جریان های فکری خارجی و داخلی تأثیرگذار قبل از تشکیل حوزه شیعی، صفویه و شکل گیری حوزه علمیه شیعی و جریان فکری شکل دهنده آن می باشد.

وی سپس به بررسی جریان های فکری حوزه شیعی اصفهان و مسائل مرتبط به آن در عصر صفوی پرداخت و گفت: جریان های غالب اخباری در اصفهان و نگارش جوامع حدیثی، جریان حدیث گرایی و راه یابی آن به آئین ها و تبلیغ های مذهبی و دینی، شکل گیری آئین های شیعی با تجلی اندیشه برائت و جریان های خارجی مخالف و موافق، گونه شناسی رفتار تعاملی عالمان شیعی با جریان تصوف و عرفان، میزان توجه حوزه اصفهان به اندیشه های عقلگرا و فلسفه محور، حوزه اصفهان و تعامل اعتقادی و رفتاری با سایر حوزه های شیعی داخلی و خارجی و اندیشه سیاسی در حوزه شیعی اصفهان اهم جریان های مهم و تاثیرگذار در عصر صفوی بود.

حجت الاسلام هاشمی جزی در ادامه جریان های فکری حوزه اصفهان و مسائل مرتبط با آن در عصر قاجار را مورد بررسی قرار داد و اهم این جریان ها را اینطور برشمرد: ظهور جریان های نواندیش و اصلاحگر دینی، تقابل عقلگرایی و حتی روشنفکری و خبرگرایی و ایجاد مرزبندی در بین حوزه اصفهان، ظهور مبلغان و اطلاعیه های بزرگان حوزه با ادبیات قومیتی و نژادی، گرده گیری فکری حوزه با ظهور فرقه های نوظهور بابی و بهایی و تقابل های علمی و میدانی، بروز و ظهور نزاع اخباریان و اصولیان و قدرت یابی جریان اصولی اصفهان، ظهور آقازاده های غیر وفادار به میراث دینی خانواده در بین حوزویان و شکل گیری جریان قرآن گرا و تقابل با اندیشه های پذیرفته حوزه اصفهان در حوزه کلام و عقاید.

وی در نهایت به جریان های فکری حوزه اصفهان و مسائل مرتبط با آن در عصر پهلوی پرداخت و گفت: قدرت یافتن جریان اصلاحگری دینی( روشنگری و روشنفکری) در عرصه کلام و عقاید، ظهور فقاهت قرآن گرا و جریان تقابل اهل حدیث و اهل قرآن، روی آوری حوزه اصفهان به اندیشه های تقریبی و فاصله گیری بخشی از آن با آئیینهای برائتی، تمرکز حوزه اصفهان بر نظریه حکومت دینی با تشطط مبانی در آراء موافقین و مخالفین، ظهور ادبیات اتهام زنی به شرک و کفر در تقابل اندیشه های اعتقادی و روبرویی با نهاد مرجعیت، ظهور جریان های افراطی و التقاطی با اندیشه حذف مخالفان اعتقادی، رفتارها و نظریه پردازی های سیاسی متأثر از جریان های فکری حوزه اصفهان پس از انقلاب و چالش های تبلیغی و پاسخگویی در حوزه معاصر اصفهان از مطرح ترین مباحث در عصر پهلوی است.

گفتنی است حجت الاسلام هاشمی جزی ضمن بیان هر یک از جریان ها، به تاثیر و تاثر آن در زمان فعلی پرداخت و مباحث با رویکردی کارگاهی در چهار جلسه ویژه کارشناسان پاسخگوی نمایندگی اصفهان برگزار گردید.

در خور یادآوری است نشست‏های علمی در بخش‏ پشتیبانی علمی مرکز در گروه های قرآن و حدیث، احکام، اخلاق، مشاوره، کلام و تاریخ و همچنین آموزش های عمومی علمی – مهارتی با رویکرد پاسخگویی به طور پیوسته با حضور اساتید مبرز برای کارشناسان پاسخگوی مرکز برگزار می‏شود.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، حجت الاسلام والمسلمین علی مخدوم «رئیس مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی» در این کارگاه اهم خطاهای ذهنی را به منظور مدیریت ذهن مطرح و راهکارهای اصلاح آن را تبیین کرد.

وی در ابتدا با بیان و توضیح دو سیستم اصلی اندیشیدن گفت: در سیستم یک، تفکر، خودکار، سریع و بدون نیاز به تلاش زیاد و با کنترل خود خواسته صورت می گیرد و در سیستم دو، تفکر، کند و نیازمند تلاش و تمرکز بیشتر می باشد.

حجت الاسلام مخدوم با برشمردن مزایای سیستم دو گفت: این نوع تفکر وسوسه ها را کنترل کرده و زمینه خودکنترلی را فراهم می کند و ادراک انتخابی را موجب می شود.

رئیس مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی با اشاره به مشکلات سیستم یک در تفکر ادامه داد: عادت به این سیستم موجب می شود که گرفتار الگوی ذهنی شده و به اصطلاح درماندهی آموخته شده را موجب می گردد.

وی نگرش منفی را از دیگر مشکلات تفکر سیستم یک برشمرد و در تعریف نگرش منفی گفت: افکار و یا تصوراتی است که ما را برای رسیدن به اهداف و موفقیت ها کند یا متوقف می کند و کسانی که این نوع تفکر شاکله شخصیتی شان شده است براساس تحقیقات انجام شده در مقابل دیگر افراد، هفت سال عمر کمتری داشته اند.

وی افزود: بسیاری خستگی ها، دردهای ناگهانی، خواب آلودگی مریضی، رخوت، سستی، بیحالی و کمبود خلاقیت همه از نتایج افکار منفی است.

حجت الاسلام مخدوم در ادامه به بیان نمونه هایی از الگوهای فکری غلط پرداخت و راهکارهای رهایی از آن را نیز بیان کرد.

تفکر قطبی شده، کمال گرایی اخلاقی و عملکردی، تعمیم مبالغه آمیز، بزرگ نمایی، کوچک نمایی، فاجعه سازی، فیلتر ذهنی، برچسب زدن، استنباط و نتیجه گیری شتاب زده و سطحی، ذهن خوانی، مقصریابی و باید بی مورد از جمله مهمترین خطاهای ذهنی بود که استاد کارگاه تعریف و تبیین کرد و علاوه بر بیان راهکارهای حل آن، مثال هایی کاربردی در عرصه پاسخ به سوالات دینی یبان کرد.

شایان ذکر است این این کارگاه طی چهار جلسه برگزار شد و این کارگاه ها و نشست‏های علمی و مهارتی در مرکز با رویکرد پاسخگویی به طور پیوسته و با حضور اساتید مبرز برگزار می‏شود.

بخش پشتیبانی علمی مرکز ملی پاسخگویی در هفت گروه علمی قرآن و حدیث، احکام، اخلاق، تاریخ، کلام، مشاوره و وروانشناسی، وظیفه ارائه آموزش های مهارتی، دانشی و بینشی کارشناسان پاسخگو را به عهده دارد.

متن پیش رو مصاحبه ای است با حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید حسن هاشمی جزی «رئیس بخش پشتیبانی علمی مرکز ملی پاسخگویی» که به فعالیت های این بخش در سال 97 اشاره دارد.

در ابتدا ضمن عرض سلام و تشکر بفرمایید انواع فعالیت های بخش پشتیبانی علمی به چند صورت می باشد.

علیکم السلام، بنده هم از فرصتی که در اختیار گذاشتید جهت معرفی فعالیت های آموزشی مرکز تشکر می کنم. برنامه های آموزشی در این بخش در چهار دسته کلی آموزشی، پژوهشی، رصدی و قطبی می باشد. این برنامه های آموزشی در سه بعد مهارتی، آموزشی و بینشی طرح ریزی و برای کارشناسان محترم پاسخگو ارائه می گردد.

در حوزه فعالیت های آموزشی در چه زمینه ها به لحاظ کمی و کیفی این برنامه ها اجرا می شود؟

در سال 97 در مجموع شعب قم، مشهد، اصفهان و اهواز 613 ساعت آموزش برگزار شده که 9417 نفر ساعت از این برنامه های آموزشی استفاده کرده اند. برای استفاده بیشتر کارشناسان شعب از مدل های متنوع آموزشی شامل مجازی، ویدئو کنفرانس، ارسال فایل و حضور مدیران علمی و اساتید در شعب استفاده شده است.

بازدید هایی علمی-آموزشی هم در این زمینه انجام شده است که مهمترین آن حضور در بیوت مراجع عظام تقلید و استفاده از بیانات و توصیه های این بزرگواران. همچنین بازدید از نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه ها، جلسه با فرهنگیان، حوزه های علمیه و موسسات حوزوی، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، پژوهشکده اخلاق و معنویت، بخش نسخ خطی دانشگاه دارالحدیث و ... بخشی از فعالیت های میدانی آموزشی در این بخش به شمار می رود.

در زمینه فعالیت های پژوهشی، بخش پشتیبانی علمی مرکز ملی پاسخگویی چه فعالیت ها داشته است؟

در حوزه فعالیت های پژوهشی در سال گذشته در چهار زمینه مهارتی، دانشی، نگارش و تدوین کتاب و پژوهش های خرد فعالیت هایی داشته ایم.

در خصوص پژوهش های مهارتی تهیه متون درسی با عناوین ارتباط موثر، تکنیک ها و روش های پاسخگویی و الگوهای تحلیل سوال از مهمترین این برنامه هاست.

درباره پژوهش با رویکرد دانشی سه متن درسی با عناوین جریان شناسی شبهات دینی، گونه شناسی شبهات دینی و مخاطب شناسی پرسشگران دینی تولید شد.

اما در باب تدوین کتاب چندین کتاب با عناوین ورود اسلام به ایران و پاسخ به شبهات آن (با رویکرد پاسخ به شبهات باستان گرایی)، پرسش ها و پاسخ های قرآنی، احکام اعتکاف، احکام مسافر و احکام عده از مهمترین تالیفات می باشد.

پژوهش های موردی هم به منظور مستند و یکسان سازی پاسخ ها آماده و در اختیار کارشناسان پاسخگو قرار گرفت.

یکی از فعالیت های رو به رشد مرکز ملی رصد شبهات می باشد که در صحبت های ابتدایی شما هم ذکر شد؛ چه فعالیت هایی بخش پشتیبانی علمی مرکز در این خصوص انجام داده است؟

در این خصوص بنا به درخواست هایی که بوده فعالیت هایی صورت گرفته است به عنوان مثال از طرف بیوت مراجع عظام تقلید،َ پژوهشگاه امام صادق علیه السلام، پژوهشگاه دفتر تبلیغات، بخش فرهنگی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام و دیگر اشخاص حقیقی و حقوقی درخواست هایی بوده و مطابق آن فعالیت هایی هم صورت گرفته است.

در پایان اگر نکته ای هست بفرمایید:

بخش پشتیبانی علمی مرکز در زمینه همکاری با قطب های فکری فرهنگی دفتر تبلیغات اسلامی، 15 پروژه را به اجرا رسانده است مانند استخراج شبهات مطرح وهابیت، استخراج شبهات عرفان های نوظهور، سررسید الکترونیک با موضوع اخلاق تبلیغ برای مبلغان دینی، نرم افزار اخلاق تبلغ دین، نرم افزار تخصصی صداقت و راستی، برگزاری کارگاه ارتقاء مشاوران خانواده و آسیب های اجتماعی، برگزاری کارگاه برای مشاوران و روانشناسان در خصوص تعارضات زناشویی و … از جمله مهمترین این برنامه هاست که اجرا شده است.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، این جلسه با حضور کارشناسان پاسخگوی بخش های مختلف برگزار شد. در این جلسه دکتر سید مجید امامی راه بازگشت اعتماد به دینداران را کمک و مواسات و امداد اجتماعی بیان کرد و افزود: اینها از دل سبک زندگی دینی برمی آید.

وی با برشمردن سه راه حل مشکلاتی مانند سیل که شامل دولت، بیمه فردی و مسئولیت مدنی جامعه می باشد گفت:

باید راه سوم را دوباره احیا کرد و ثابت کرد که دین به معنای نجات مردم است.

عضو هیات عملی دانشگاه امام صادق در بخش دیگری از ارائه خود به بحث سلبریتی ها پرداخت و افزود:

سلبریتیسم، یعنی فرهنگ شهرت و بر خلاف قهرمان ها که در راستای ارزش های یک جامعه شکل می گیرد و قهرمان یعنی عینی شدن ارزش های معناساز و الهام بخش یک فرهنگ اما ستاره ها و سلبریتی ها، جعلی و ساختگی هستند و جامعه وقتی که سراغ افراد ستاره می رود، یعنی از از ارزش های اصیل، خود را محروم کرده و آن ارزش ها در او محقق نشده است و لذ تلاش می کند این نقص و کمبود را با محبت به ستاره ها التیام بخشد.

وی سلبریتی را فردی معرفی کرد که محصول نظام مصرف و نشانه حاکمیت نظام اقتصادی سرمایه داری است در نظام تولید است و سلبریتی انگشت نماست.

دکتر سید مجید امامی شبکه های اجتماعی را عامل تولید سلبریتی ها دانست و ویژگی های آنان را اینطور بیان کرد:

ایده مصرف کالای جدید را می دهد، به شدت آماده مصرف کالاهاست و لذا تصویری عمل می کند، به سطحی ترین لایه فهم توجه دارد و حرف عمیق ندارد، در شرایط نیاز سریعا خودنمایی می کند و فالوورهای خود را تغذیه می کند، به دنبال ساخت یا نقد امور مهم نیست و بدون دوربین جایی نمی رود.

وی در بخش پایانی ارائه، به بحث موسیقی اشاره کرد و افزود: لازم است سواد موسیقیایی حوزه (نه مصرف) افزایش یابد، یعنی آشنایی حوزه با بازار مصرف موسیقی در کشور بیشتر گردد؛ زیرا موسیقی به دلایل مختلف پرمصرف ترین مدیوم و قالب فرهنگی هنری در ایران است و در حال حاضر بهترین شیوه نشان دادن سبک زندگی و منش و هویت فرد می باشد.

این دوره از مصوبات میز سبک زندگی بوده و عناوین سبک زندگی، از مسأله تا نظریه؛ اقتصاد سیاسی زندگی، ازبحران تا درمان؛ تولد در جهانی دوباره، از هویت تا مصرف؛ صنایع فرهنگی، کالا و خدمات زندگی؛ قبیله های برند و معیشت و معنویت و از فقه تا اخلاق زندگی روزمره برگزار گردید.

به گزارش روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، حجت‌الاسلام‌ و المسلمین سید حسن هاشمی، مدیر پشتیبانی علمی و پژوهشی مرکز ملّی پاسخگویی به سؤالات دینی، در کارگاه مهمترین خطاهای رایج در پاسخگویی که در مرکز ملّی پاسخگویی به سؤالات دینی نمایندگی در اصفهان، گفت: پذیرفتن ترجمه به جای آیات و روایات، پذیرفتن اقوال مورخین به جای آیات و روایات، پذیرفتن نقل قول ‏به جای سخن عالم دین، خطای برداشت از آیه یا روایت و پذیرش افسانه ها و اساطیر ‏از جمله خطاهای رایج در پاسخگویی هستند.

 وی ادامه داد: اولین نمونه ای که باعث ایجاد خطا می شود پذیرفتن ترجمه آیات و روایات به جای متن آیه و روایت است و ممکن ‏است پاسخگو در مقام دفاع از ترجمه برآید، در حالی که اگر به اصل متن دقت داشته باشد مسأله حل می شود، آیه شریفه 34 از سوره مبارکه نساء ‏یکی از مصادیق مورد نظر ماست.

مدیر گروه پشتیبانی علمی و پژوهشی مرکز ملّی پاسخگویی به سؤالات دینی افزود: افزون بر پذیرش ترجمه، پذیرش اقوال مورخان به جای آیه و روایت نیز می تواند سبب ایجاد خطا در پاسخگویی ‏شود، به عنوان نمونه اگر آنچه مورخان پیرامون داستان بنی قریظه درباره آیات 26 و 27 سوره مبارکه ‏احزاب نقل کرده اند را بپذیریم دچار اشتباه شده ایم و این نقل صحیح نیست.

وی پذیرفتن نقل قول ها به جای اصل سخن عالمان دینی ‏را عامل مهم دیگر برای اشتباه در پاسخگویی عنوان کرد و اظهار داشت: مثلاً مرحوم علامه طباطبایی(ره) قولی را نقل می فرماید که ‏محتمل است ذوالقرنین همان کوروش باشد، در حالی که این نقل قول اصلاً نظر علامه نیست و چیزی را ثابت نمی کند ‏بلکه صرفاً بیان یکی از اقوال مطرح در مسأله است و وجود مطلب در المیزان نشان از نظر ایشان نیست.‏

مدیر گروه پشتیبانی علمی و پژوهشی مرکز ملّی پاسخگویی به سؤالات دینی دفاع از برداشت شخصی از آیه یا روایت را خطای رایج دیگر در حل مسأله دانست و ابراز داشت: مخاطبان ممکن است ‏از ترجمه آیه شریفه «لا اِکراهَ فِی الدّین» ‏برداشت های مختلفی داشته باشند مانند «عدم وجود اکراه در اصل پذیرش دین» یا «عدم ‏وجود اکراه در اجرای احکام دین» یا «عدم وجود اکراه در دعوت به دین» و سایر موارد که همین ها می تواند منشأ اشتباه در پاسخگویی باشد.

حجت الاسلام و المسلمین هاشمی افزود: پذیرفتن اساطیر و افسانه هایی که در محافل مختلف یا در بعضی کتاب ها نقل می شود هم در موارد بسیار زیادی عامل اشتباه در حل مسأله و خطا در پاسخگویی است که داستان حضرت نوح(ع) در نقل های مختلف از نمونه های آن است.