پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مركز
در باره نام گذاری حضرت عیسی به «روح الله»، چند وجه مطرح شده است از جمله :
برخی بر آن اند که چون ایشان از موجودی صاحب روح به وجود نیامده و از موجود زنده مانند نطفه پدید نیامده، ‌بلکه کاملاً به امر خدا و از جانب او آفریده شده است، او را «روح الله» گویند. (1)
برخی بر آن اند که چون مردم در دین به واسطه او احیا گشته‌اند، چنان که به وسیله روح خود حیات یافته‌اند، او را «روح الله» گویند. (2)
همچنین گفته شده که چون آن حضرت مردگان را زنده می‌کرد، روح الله نام گرفت. (3)
یا این که روح به معنای نبوت است؛ چنان که در آیه قرآن آمده: «یلقی الروح مِن أمره علی مَن یشاء مِن عباده» (4).
و یا گفته‌اند روح به معنای رحمت است و عیسی(ع) مایه رحمت و برکت برای بندگان خدا بود. از این رو، به ایشان «روح الله» گفته شده است. (5)
پی‌نوشت‌ها:
1. طبرسی فضل بن حسن، جوامع الجامع، - ، تهران ، دانشگاه تهران، 1377 ش ،ج 2، ص 22.
2.همان ، مجمع البیان،- ، بیروت ، نشر دار العرفیه، 1408 ق ، ج 4، ص 56.
3. مصطفوی حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، - ، تهران ، نشر کتاب، 1360 ش، ج 4، ص 256.
4. غافر (40) آیه 15.
5. طوسی محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، - ، بیروت ، دار الإحیاء التراث العربی، _ ، ج 6، ص 359.

پاسخ:
مرحوم محمد تقی جعفری در باره قیام امام حسین (علیه السلام) از اشعار زیادی استفاده کرده است. این اشعار، به دو دسته تقسیم می شود:
برخی از این اشعار، از شاعران دیگر است که وی به آن ها استناد کرده (1) و به تجزیه و تحلیل قیام امام حسین (ع) پرداخته است. برخی اشعار را هم خود ایشان درباره امام حسین (ع) و قیام آن حضرت سروده است. وی درباره قیام امام می گوید:
زنده جاوید کیست؟ کشته شمشیر دوست -- کآب حیات قلوب از دم شمشیر اوست
گر بشکافی هنوز خاک شهیدان عشق آید -- از آن کشتگان زمزمه دوست، دوست (2)
همو می گوید:
ذکر یا حسین، سنگ تیره را همچو در تابنده می کند -- آری ار کند بنده بندگی، کار آفریننده می کند (3)
علامه درباره این که امام حسین (ع) از جان خود دست برداشته و فانی در خداوند شده است، می گوید:
قبله جان را چو پنهان کرده اند -- هر کسی رو به جانبی آورده آورده اند
جان نهان در جسم و تو در جان نهان -- ای نهان اندر نهان ای جان جانان (4)
در این خصوص، به منبع زیر مراجعه نمایید:
- محمد تقی جعفری، امام حسین (ع).

پی نوشت ها:
1. محمد تقی جعفری، امام حسین (ع)، ص 64، مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری، 1381، چاب دوم.
2. همان، ص 199.
3. همان، ص 229.
4. همان، ص 400.

پاسخ:
ابن عباس مى‏ گويد: من كاملا مى‏ دانم كه چرا مسيحيان، سمت مشرق را براى قبله خود برگزيدند. سبب اين عمل اين بود كه خدا مى‏ فرمايد: حضرت مريم در طرف مشرق جاى گرفت. و مسيحيان محل ولادت عيسى را قبله قرار دادند و گفتند: اگر مكانى از سمت مشرق بهتر مى‏ بود حتما حضرت مريم آن مكان را انتخاب مى‏ نمود، و حضرت عيسى را در آنجا متولد مى‏ ساخت؛
يعنى پس از آنكه حضرت مريم از خويشاوندان و آشنايان خود كناره گيرى نمود در سمت مشرق، حجابى (يعنى چيزى كه مانع ديدن ديگران باشد) ترتيب داد. (1)

پي نوشت ها :
1. جامع البيان فى تفسير القرآن‏، طبرى ابو جعفر محمد بن جرير، ج16، ص 46 ، ناشر: دار المعرفه‏، مكان چاپ: بيروت‏، سال چاپ: 1412 ق‏؛ ترجمه مجمع البيان فى تفسير القرآن‏، ج15، ص154، مترجمان‏،‏ ناشر: انتشارات فراهانى‏، مكان چاپ: تهران‏، سال چاپ: 1360 ش‏، نوبت چاپ: اول‏، تحقيق: رضا ستوده‏؛ تفسير آسان، ج‏11، ص 93، نجفى خمينى محمد جواد، ناشر: انتشارات اسلاميه‏،مكان چاپ: تهران‏، سال چاپ: 1398 ق‏.

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مركز
در مورد سن عایشه در هنگام اجرای صیغه عقد می گوییم:
اولاً: داده‌های تاریخی به ما می‌گوید: سن عایشه در هنگامی که به عقد پیامبر درآمد، بیشتر از این بود، به چند دلیل:
1 . برخی از مورخان مانند ابن قتیبه دینوری نوشته اند:‌عایشه در سال 57 هـ ، و در هفتاد سالگی درگذشت.(1)معنای این سخن آن است که عایشه در سال اوّل بعثت متولد شد.
تاریخ اجرای صیغه عقد را یک ماه بعد از رحلت حضرت خدیجه و پس از عقد «سوده» بیان کرده‌اند.(2) حضرت خدیجه در رمضان سال دهم بعثت از دنیا رفت و در شوال همین سال عایشه به عقد پیامبر(ص) درآمد.(3)
بااین داده تاریخی می‌گوییم: عایشه در هنگام عقد بیش از ده سال داشت.
2 . برخی از سیره نویسان همانند «ابن اسحاق» و «ابن هشام» که پیشگامان در سیره نویسی هستند، می‌نویسند: عایشه بیستمین فردی بود که به پیامبر اسلام(ص) ایمان آورد و اضافه می‌کنند: قبل از عایشه خواهرش اسماء و بعد از عایشه «خبّات بن اَرَّت» مسلمان شدند. (این امر درحدود سال چهار بعثت و بعد از آشکار شدن دعوت پیامبر(ص) رخ داد.) و می‌افزایند عایشه در این هنگام به سن تکلیف نرسیده و صغیره بود.(4)
صغیره بودن به چه معنا است؟ قطعاً به این معنا نیست که دوره شیرخواری را طی می‌کرده، چرا که در این دوره معقول نیست گفته شود اسلام را اختیار کرده بود، بلکه باید در این هنگام سنّ عایشه در حدی باشد که بتوان نسبت اسلام آوردن را به او داد.
حضرت علی(ع) در هنگامی که اسلام اختیار کرد، بین ده تا سیزده سال داشت. متذکر شده‌اند. حضرت در این هنگام صغیر بود، «رجل» نبود. حال دربار? عایشه هم می‌بایست طوری سخن گفت که معقول باشد، یعنی سنش به اندازه‌ای باشد که بتواند اسلام را اختیار کند تا بگویند بیستمین مسلمان است، لیکن کم‌تر از سن بلوغ باشد. اگر بلوغ دختران نه سال است، ایشان در این هنگام مثلاً هشت ساله باشد. در این صورت معنایش این است: هنگامی که به عقد پیامبر(ص) درآمد، حدوداً پانزده ساله بود، نه نُه ساله.
ثانیاً : در زمان پیامبر(ص) سن ازدواج دختران در همین حدود معمولی و متعارف بود. عرب‌های شبه جزیره خوش نداشتند دختر دیر ازدواج کند و مدت‌ها در خانه پدر بماند. بلکه می‌کوشیدند تا دخترانشان را زودهنگام شوهر دهند و خیالشان از این بابت آسوده شود.
بنابراین ازدواج دختران در سنین کم در آن عصر و زمان پسندیده و متعارف بود و هیچ اشکالی نداشت.
طبعاً سنت‌های اجتماعی و فرهنگی هر ملت و هر زمان را باید با معیارهای همان جامعه مورد سنجش قرار داد، نه با معیار‌های عصر حاضر.
اگر پیامبر(ص) در این مورد مرتکب اشتباهی می‌شد و کاری غیر متعارف انجام می‌داد، بدون شک دشمنان حضرت از آن سوء استفاده می‌کردند و آن را بر ضد دعوت پیامبر اسلام(ص) به کار می‌گرفتند.
در تاریخ هیچ نشانی نیست که دشمنان قسم خورده حضرت از این ازدواج دستاویزی برای کوبیدن شخصیتش گرفته باشند. این خود دلیلی است که ازدواج حضرت با عایشه بر خلاف عرف نبود.
بین عقد و عروسی عایشه حدود پنج سال فاصله بود، یعنی اگر عایشه در 10 سالگی مثلاً به عقد پیامبر(ص) در آمد، عروسی او در پانزده سالگی اتفاق افتاد، و ازدواج در چنین سنی متعارف بود و اشکالی ندارد. حال امروزه شما با معیارهای جدید (که برخی از این معیارها مخدوش است) می خواهید عمل پیامبر را محک بزنید خوب است به این معیارها توجه شود که چه مقدار اعتبار دارد . پیامبر اسلام نه می توانست و نه که همه معیارهای اجتماعی را بهم بزند که این شدنی و منطقی نیست یک مصلح اجتماعی می باید با بهره گیری از وضعیت موجود آن را به وضعیت مطلوب حرکت دهد . خوب است شما با احساسات خود قضاوت ننمایید که این گونه قضاوت نمودن باعث می شود که بر خی سوء استفاده نمایند.آن چه که ممکن بود پیامبر اسلام در پی احقاق حقوق از دست رفته خانم ها تلاش نمود . و موفق شد در زمانی که در ایران و روم و شبه جزیره عربی به زنان بهای لازم را نمی دادند آن حضرت به زنان بها بدهد که این امر بر کسی پوسیده نیست . توجه نمایید بین احقاق حقوق زنان و ازدواج با وحود تفاوت سن تضادی نیست . اگر در ذهن شما تضادی مطرح است. این برخاسته از وضعیت فرهنگی و ارزش های اجتماعی ما است ما نباید همه چیز را با محک اجتماعی و فرهنگی خود مان محک بزنیم.
پی نوشت:
1 . المعارف، ص 134 ، ابن قتیبه دینوری (ابومحمد عبد الله بن مسلم ) ،تحقیق :ثوت عکاشه ،قم ،انتشارات الرضی ،1415 قمری .
2 . ابن سعد محمد کاتب واقدی، طبقات الکبری، ج 8، ص 79 ، بیروت ، دار صادر ، 1401 ق .
3 . همان، ص 58.
4 . سیره ابن هشام، ج 1، ص 290 ، بیروت ،دار احیاء التراث العربی ،1421 ق چاپ سوم ،تحقیق : مصطفی الصقا و ....

$$با سلام و تشکر به خاطر ارتباط تان با این مرکز.
دارمي در سنن خود بابي را به عنوان : «باب ما اكرم الله نبيه (ص) بعد موته» قرار داده و از اوس بن عبدالله نقل كرده است كه:
در مدينه قحطي شديدي شد و مردم به عايشه شكايت كردند، عايشه گفت : به قبر پيامبر(ص) توجه كنيد و روزنه اي به سوي آسمان قرار دهيد كه مانع بين قبر و آسمان نباشد.
مردم همين كار را انجام دادند، به قدري باران آمد كه از زمين گياه روييد و شتران بسيار فربه و چاق شدند.(1)
و آن سال را سال چاقي و فربهي ناميدند .
پي نوشت :
1. سنن الدارمي، عبد الله بن بهرام الدارمي، ج 1، ص 43-44، سال چاپ 1349، ناشر مطبعة الاعتدال، دمشق.

پاسخ:
در خصوص بیعت امام علی (علیه السلام) با ابابکر، اختلاف نظر وجود دارد. اختلاف در زمینه بیعت و عدم بیعت امام با ابوبکر و تاریخ و چگونگی بیعت حضرت می باشد.
همان گونه كه بيان داشتيد، برخي بيعت امام با ابوبكر را از اساس منكر شده اند، از جمله شيخ مفيد.
شيخ مفيد در باره بيعت امام علي - عليه‏ السلام - مي‏ نويسد:
اتفاق نظر همه [دانشمندان] اين است كه بيعت امير مؤمنان - عليه‏ السلام - با ابوبكر به تأخير افتاد (يعني در روز سقيفه اين اتفاق نيفتاد). برخي كمترين زمان بيعت ايشان را سه روز [پس از ماجراي سقيفه] مطرح كرده‏ اند. عده‏ اي مي‏ گويند: بيعت علي - عليه‏ السلام - بعد از وفات فاطمه - عليها السلام - بود. برخي نيز مي‏ گويند: چهل روز بعد بيعت كرد. گروهي ديگر مي‏ گويند: شش ماه طول كشيد.
نظر محققان شيعه و عقيده حق اين است كه اميرمؤمنان علي بن ابي طالب - عليه‏ السلام - هرگز با ابوبكر بيعت نكرد. آن‏ها اتفاق نظر دارند كه بيعت علي - عليه‏ السلام - با ابوبكر از همان روز سقيفه به تأخير افتاد. سپس در خصوص بيعت ايشان بعد از اين زمان، اختلاف كرده‏ اند. كه [به نظر شیخ مفید] امير مؤمنان - عليه‏ السلام - با ابوبكر بيعت نكرده است.(1)
برخى معتقدند که حضرت در همان ابتداى کار و قبل از وفات فاطمه زهرا (س) بیعت نمود. عده کثیرى بر این باورند که علی (ع) بعد از رحلت جانگداز فاطمه (س) بیعت کرد. صاحب اعیان الشیعه مى گوید: بعضى از روایات دلالت دارد که علی(ع) همان روزى که ایشان را به مسجد بردند، بیعت کرد؛ ولی بیش تر روایات دلالت دارند که آن حضرت پس از وفات فاطمه (س) با ابوبکر بیعت کرد.(2)
در برخی کتاب های اهل سنت آمده است که امام پس از رحلت حضرت زهرا (س) با ابابکر بیعت نمود.(3) در مجموع، دلالت بیش تر روایات و نتیجه ‌تحقیق علما بر این است که حضرت پس از رحلت فاطمه زهرا بیعت نمود. البته بیعت بر اساس آن نبوده است که حضرت حکومت ابابکر را مشروع می دانست؛ بلکه بیعت حضرت جهت مصالح و حفظ دین بود. برخی باور دارند که بیعت امام با خلفا، اجباری بوده (4)یا مصلحت در آن بوده است؛ چنان که هنگام جنگ با مرتدان، عثمان نزد امام آمد و گفت:
تا وقتى تو بیعت نکنى، کسى به جنگ این افراد نخواهد رفت.
امام باز هم خوددارى کرد؛ ولى سرانجام پذیرفت و مسلمانان خوشحال شدند.(5)

پی نوشت ها:
1. الشريف المرتضى، الفصول المختارة، چاپ: دوم، سال چاپ: 1414 - 1993، ناشر: دار المفيد للطباعة والنشر والتوزيع، بيروت، لبنان، ص 56 به بعد.
2. اعیان الشیعه، ج 2، ص 171، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، 1418.
3. تاریخ الطبرى، ج 2، ص 448، قاهره، مطبعة الاستقامة، 1358.
4. بلاذرى، انساب الاشراف، ج 2، ص 270، مکتبة البحوث و الدراسات فی دارالفکر، 1420.
5. على محمد میرجلیلى، امام على و زمامداران، ص 79، وثوق، قم، به نقل از انساب الاشراف بلاذرى، ج 2، ص 270 .