حدیث اول:

وَ قَالَ (ص) تَخَلَّلُوا فَإِنَّهُ مِنَ النَّظَافَةِ وَ النَّظَافَةُ مِنَ الْإِيمَانِ وَ الْإِيمَانُ مَعَ صَاحِبِهِ فِي الْجَنَّة ؛ (1 ) خلال كنيد كه آن از نظافت است و نظافت از ايمان است و ايمان با صاحب خود در بهشت است.   

منابع این حدیث: مستدرك الوسایل و بحارالانوار و طب النبی است. ولی اسناد روایت نیامده است.                   

حدیث دوم:

ترجمه جمله ای را كه گفتید این است كه احسان و نیكی را رد نمی كند مگر الاغ ،خود این حدیث در روایات وجود ندارد. ولی مضمون این حدیث در روایات آمده است كه به یك نمونه اشاره می كنیم:

ِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقَدَّاحِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ دَخَلَ رَجُلَانِ عَلَي أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع فَأَلْقَي لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا وِسَادَةً فَقَعَدَ عَلَيْهَا أَحَدُهُمَا وَ أَبَي الْآخَرُ فَقَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع اقْعُدْ عَلَيْهَا فَإِنَّهُ لَا يَأْبَي الْكَرَامَةَ إِلَّا حِمَارٌ ثُمَّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا أَتَاكُمْ كَرِيمُ قَوْمٍ فَأَكْرِمُوه؛(2 ) حضرت صادق(ع)فرمود: دو نفر مرد بر حضرت امير المؤمنين(ع) وارد شدند پس آن حضرت براي هر كدام از آنها توشكي انداخت، يكي از آن دو روي آن نشست و ديگري خودداري كرد، امير المؤمنين به او فرمود: بر آن بنشين. زيرا از پذيرفتن احترام خودداري نكند جز الاغ، سپس فرمود: رسول خدا (ص) فرموده است: هر گاه بزرگوار قومي بر شما رسيد او را گرامي داريد.

پی نوشت:

1. محدث نوری، مستدرك‏الوسائل، موسسه آل البیت قم،  1408ق، 16،ج 16 ،ص316.

 ؛ علامه مجلسی،بحارالأنوار، باب 89نوادر،موسسه الوفاء ، بیروت، 1404ق،ج59 ،ص  291 .  

 ؛ ابو العباس مستغفري‏، طب النبي،ناشر انتشارات رضي ،‏قم،‏ 1362 ش‏،نوبت اول‏،ص 21.

2.كلینی كافی، ترجمه مصطفوی، ناشر كتاب فروشي علميه اسلامي‏ تهران‏،نوبت  اول‏ ، ج‏4، ص 480.

روايتي كه به صراحت دارنده اين ابزار را از دشمنان حضرت مهدي معرفي كند، نيافتيم. در روايات فراواني داشتن و استفاده از اين ابزار آلات كه ابزار لهو و لعب هستند، نهي شده و دارنده و استفاده كننده مورد قهر خدا و پيامبر معرفي شده اند از جمله:

قال رسول الله (ص): " يحشر صاحب الطنبور يوم القيامة وهو أسود الوجه، وبيده طنبور من نار، وفوق رأسه سبعون ألف ملك، بيد كل ملك مقمعة يضربون رأسه و وجهه، و يحشر صاحب الغناء من قبره أعمي وأخرس وأبكم، و يحشر الزاني مثل ذلك، و صاحب المزمار مثل ذلك، و صاحب الدف مثل ذلك " (1)

رسول خدا فرمود: صاحب طنبور در روز قيامت با چهره سياه محشور مي شود و طنبوري آتشين در دست دارد و هفتاد هزار ملك با گرزهاي آتشين بر سر و صورت او مي كوبند و آوازه خوان و كور و لال و كر محشور مي گردد و صاحب مزمار و دف هم اين گونه اند.

عن جعفر بن محمد ( عليهما السلام )، أنه قال: " من ضرب في بيته بربطا أربعين صباحا، سلط الله عليه شيطانا لا يبقي عضوا منه إلا قعد عليه، فإذا كان ذلك نزع منه الحياء، فلم يبال بما قال ولا ما قيل له." (2)

امام صادق فرمود: هر كس چهل صبح در خانه اش بربط بنوازد، خداوند شيطاني را بر او مسلط مي كند كه بر همه اعضايش مي نشيند و حيا را از او مي گيرد و او را بي مبالات مي گرداند.

 فقه الرضا (ع): "و نروي: أنه من لقي في بيته طنبورا أو عودا أو شيئا من الملاهي من المعزفة والشطرنج وأشباهه أربعين يوما، فقد باء بغضب من الله، فإن مات في أربعين مات فاجرا فاسقا، مأواه النار وبئس المصير" (3).

در فقه الرضا(ع) آمده: هر كس در خانه اش طنبور، عود و ديگر آلات لهو و لعب داشته باشد، با غضب خدا قرين شده و اگر بعد از چهل روز بميرد، فاسق و فاجر مرده است و جايگاهش جهنم است و چه بد جايگاهي است.

پي نوشت ها:

1. محدث نوري، مستدرك الوسائل، بيروت، مؤسسه آل البيت، 1408ق، ج13، ص219.

2. همان، ص218.

3. همان.

در روایات تاركان صلاه و نماز یهود امت معرفی شده اند. (1)

در روایت دیگر كسانی كه از ادای نماز عصر به جماعت خودداری می ورزند، یهود امت نامیده شده اند. (2)

در روایتی هم قومی از بنی امیه كه  ذریه پیامبر  را می كشند و سنت پیامبر را رها می كنند ، یهود امت خوانده شده اند. (3)

صوفیه (4) مرجئه (5) هم یهود این امت خوانده شده اند. اما روایتی به مضمون فوق نیافتیم.

در روایاتی هم كه از سلام كردن به بعضی گروه ها از جمله تاركان نماز نهی شده (6)، منع از سلام به افراد مورد اشاره نیافتیم.

پی نوشت ها:

1. عجلونی ، كشف الخفا ، بیروت ، دار الكتب العلمیه ، 1408 ق ، ج 1 ف ص 455. (لا تسلموا علي يهود أمتي قيل ومن يهود أمتك قال تراك الصلاة).

2. همان، ج2 ، ص 355. (لا تسلموا علي يهود أمتي قالوا يا رسول الله ومن يهود أمتك قال الذين يتركون صلاة العصر مع الجماعة لينظر)

3. لجنه الحدیث،  موسوعة شهادة المعصومين (ع) ، قم ، اعتماد ، 1380 ش، ج 2، ص 65 - 66. (قال النبي ( صلي الله عليه وآله ): يا أصحابي أفلا أنبئكم بما يضاهيكم من يهود أمتي ؟ فقالوا : بلي يا رسول الله صلي الله عليك وعلي آلك فقال: قوم من بني أمية يزعمون أنهم من أمتي ويظنون أنهم من أهل ملتي، يقتلون أفاضل ذريتي وأطائب أرومتي وذرية ابنتي ويبذلون شريعتي ويتركون سنتي ويقتلون ولدي الحسن والحسين كما قتل أسلاف هؤلاء اليهود  زكريا ويحيي ( عليهما السلام ).

4. شیخ حر عاملی، الاثنا عشریه، قم، دار الكتب العلمیه ، 1104 ق ، ص 16. (قال النبي صلي الله عليه وآله : لا تقوم الساعة حتي يخرج قوم من أمتي اسمهم صوفية ليسوا مني وإنهم يهود أمتي )

5. صدوق ، توحید، قم ، انتشارات اسلامی ، ص 382. (قدریه چون قادر به جبر و سرنوشت محتوم هستند و خدا را از سلطنت انداخته و او را دست بسته شمرده اند ، یهود این امت خوانده شده اند. ) (قال عليه السلام : إن القدرية مجوس هذه الأمة وهم الذين أرادوا أن يصفوا الله بعدله فأخرجوه من سلطانه ).

6. شیخ حر عاملی، وسایل الشیعه، قم ، آل البیت ، 1409 ق ، ج 7 ، ص 270. 

پرسشگر گرامی باسلام و تشكر از ارتباط با این مركز.

در كتب حدیث شیعه و سنی روایاتی به این مضمون هست . و در كتب معتبر نقل شده است . در روایات وصیت پیامبر (ص) به امام علی آمده كه:

«يا علي تسعة أشياء يورثن النسيان : أكل التفاح الحامض ، وأكل الكزبرة ، والجبن ، وسؤر الفأرة ، وقراءة كتابة القبور ، والمشي بين امرأتين وطرح القملة ، والحجامة في النقرة ، والبول في الماء الراكد ؛ (1) یا علی نه چیز سبب فراموشی است:

خوردن سیب ترش، خوردن كُزبُره (ظاهرا گشنیز باشد) ، پنیر، نیم خورده موش ، خواندن نوشته های بر قبور، راه رفتن بین دو زن، انداختن شپش ،حجامت در گودی پس سر و ادرار در آب راكد» .

بعضی از این موارد توسط اطبای قدیم و جدید تایید شده و وجه بعضی هنوز مشخص نیست. مثلا این كه حجامت در پشت سر و گودی پس سر (النقره) سبب فراموشی می گردد، توسط طبیبان تایید شده و گفته اند چون جهاز حفظ در مخچه است و مخچه در انتهای مخ و نزدیك گودی پس سر است، حجامت در آنجا سبب ضعف آن و در نتیجه ضعف حافظه می شود. (2)

هیچ كدام این موارد توسط عالمان نفی نشده گرچه وجه بعضی هنوز روشن نشده است.

پی نوشت ها:

1. من لا يحضره الفقيه، الشيخ الصدوق ، ج 4 ، ص 361 ، دوم، قم ، مؤسسه النشر الاسلامی؛ علاوه ر. ك: الخصال ، الشيخ الصدوق ، ص 422 - 423 ؛ روضة الواعظين ، الفتال النيسابوري ، ص 311 ؛ مكارم الأخلاق ، الشيخ الطبرسي ، ص 438.

2. قانون ، أبو علي سينا ، ج 1 ، ص 212، بیروت، دار صادر.

  و قال(ص): ثلاثة نساء يرفع اللّه عنهنّ عذاب القبر، و حشرهنّ مع فاطمة (عليها السّلام):

امرأة صبرت علي عسر زوجها، و امرأة صبرت علي سوء خلق زوجها، و امرأة وهبت صداقها ؛ (1)  خداوند سه زن را از عذاب قبر ايمن دارد و با فاطمه‏ي زهرا( س) محشور فرمايد: زني كه به هنگام تنگدستي شوهر صبر كند (و از او جدا نشود)، زني كه با بد اخلاقي شوهر بسازد (و تقاضاي طلاق ننمايد)، زني كه مهرش را (به شوهر بي‏بضاعتش) ببخشد.

پی نوشت:

1. عاملی شیخ حر، وسایل الشیعه ، موسسه آل البیت ،قم ، سال 1409ق، ج21، ص 285؛ مشكيني‏ علي ،تحرير المواعظ العددية ،ناشر الهادي‏،قم‏ ،سال 1424 ق‏،نوبت هشتم،‏ ص244.

؛جنتي‏ احمد، نصايح ،‏ناشر الهادي‏، قم‏ ،سال 1382 ش‏،نوبت بيست و چهارم‏، ص125

بله متن این روایت چنین است:                  

«... وَ لَوْ لَا أَنَّكُمْ تُذْنِبُونَ فَتَسْتَغْفِرُونَ اللَّهَ لَخَلَقَ اللَّهُ خَلْقاً حَتَّي يُذْنِبُوا ثُمَّ يَسْتَغْفِرُوا اللَّهَ فَيَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ إِنَّ الْمُؤْمِنَ مُفَتَّنٌ تَوَّابٌ أَ مَا سَمِعْتَ قَوْلَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَ يُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ وَ قَالَ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ »‏(1)

اگر شما گناه نمی كردید تا از خدا طلب مغفرت منید خداوند كسانی را خلق می كرد تا گناه كنند. سپس از خدا طلب مغفرت كنند تا خدا آنها را بیامرزد همانا مومن مورد آزمایش قرار می گیرد و توبه كننده است. آیا قول خدا را نشنیده ای؟ خداوند توبه كنندگان و پاكان را دوست دارد و فرمود از خدا طلب آمرزش كنید سپس به سوی او باز گردید.

پی نوشت:

1. كلینی،محمد بن یعقوب،انتشارات آل البیت،اصول كافي، ج  2 ،ص 424.

به طور كلي بايد گفت يكي از عوامل ظاهري همانا سنت حسنه «معرفي» مي باشد يعني همه زنان و مردان فاميل و آشنا، دختران دم بخت را به پسران خواهان ازدواج معرفي مي نمايند. پاكدامني و پرهيز از هر گونه رابطه با جنس مخالف نيز يكي از عوامل ظاهري براي ازدواج موفق مي باشد. حسن معاشرت دختران با زنان فاميل و حضور متين و با صلابت در جلسات زنانه مي تواند انگيزاننده براي انتخاب باشد. حضور در فعاليت هاي عبادي فرهنگي اجتماعي با رعايت كامل حدود شرع نيز مي تواند بستري براي انتخاب فراهم آورد. حسن شهرت خانوادگي (پدر، مادر، خواهران و برادران) نيز از عوامل مهم در اين زمينه مي باشد. تحصيلات و بعضاً اشتغال و درآمدزايي (خيلي از پسران به تنهايي از عهده مخارج زندگي بر نمي آيند) نيز يكي از اين عوامل مي باشد. درآمدزايي را مي توان حتي در خانه (مثلاً صنايع دستي) محقق ساخت.

با توجه به سن و مقطع تحصيلي تان، اين امكان وجود دارد كه بسياري از رفتارهاي كنوني شما تحت تأثير مسائلي همچون دوران بلوغ و هويت يا بي باشد.

در اين سنين معمولاً دختران و پسران دغدغه ها و ابهام هاي زيادي نسبت به خود و آينده خود دارند و دل مشغولي و ذهن مشغولي آن ها بسيار بالا است.

استرس هايي مانند قبولي در امتحانات پايان ترم و كنكور و روابط با همسالان و حتي ازدواج، مي تواند به بروز برخي اضطراب ها در فرد بينجامد.

همان طور كه مي دانيد، پرخاشگري آن روي سكه افسردگي است و از آن جا كه افسردگي انواع مختلف دارد، اين احتمال وجود دارد كه پرخاشگري، اهمال كاري، بي حوصلگي و... منشأ افسردگي از نوع خفيف و گذرا داشته باشد.

اين گونه افسردگي های موسمي و موقتي، با كمي اقدامات و فعاليت هاي مثبت تا حد زيادي مرتفع مي گردد و جاي هيچ گونه نگراني نيست.

براي غلبه بر اهمال كاري، مطالعه برخي كتاب ها و مقالات با همين عنوان براي شما بسيار مفيد مي باشد. شما مي توانید از طريق جستجوي اين واژه در موتور جستجوي گوگل به مقالات مفید در اين زمينه دست يابيد و يا اين كه با درج واژه هاي "اهمال كاري" يا "پشت گوش انداختن" در سايت كتاب يابي آدينه بوك به عناوين كتاب ها در اين زمينه دست يابيد. امكان خريد اينترنتي اين كتاب ها از طریق سايت آدينه بوك نيز وجود دارد.

اما نكته ديگر اين كه اگر از ضريب هوشي بالايي برخورداريد و همچنين شاهد اضطراب بالا در خود هستيد، اين امكان وجود دارد كه از رگه هاي از وسواس فكري و هجوم افكار مزاحم و آزار دهنده بی بهره نباشید. لج بازي (قد و یك دنده بودن) و كمال گرايي منفي و... مي تواند از عوارض وسواس فكري خفيف یا شدید باشد.

در هر صورت، هيچ كدام از مطالب بالا در شما شدت ندارد و تا حد زيادي طبيعي سنين شما مي باشد. شما بايد به جاي بر چسب منفي زدن به خود، صرفاً با انجام برخي فعاليت هاي مثبت مانند: ورزش سنگين و منظم، تنفس عميق شكمي، تفريحات سالم، مطالعه كتاب و مقالات مفيد و... روز به روز به ارتقای سطح بهداشت و سلامت روان خود كمك كنيد.

نكته آخر اين كه مهارت مديريت خشم، يكي از مهارت هاي زندگي مي باشد كه شما مي توانيد از طريق شركت در كارگاه هاي مهارت هاي زندگي يا مطالعه كتب و جزوات مربوطه به اين مهم دست يابيد.

متاسفانه موارد زيادي وجود دارند كه افراد در زندان، جرائم ديگر را هم ياد مي گيرند و مشكلاتشان بيشتر مي شود. خيلي از مشكلات رفتاري اي كه برادر شما دارد به خاطر مسائلي است كه در اثر اعتياد به آنها مبتلا شده است. سرقت از داخل منزل و خارج از آن، عمدتا به خاطر تهيه مواد است. متاسفانه ترك اعتياد به مواد مخدر به این سادگي نيست و احتياج به يك كار كارشناسي و مواظبت از شخص معتاد دارد، لذا شايد شما نتوانيد خودتان در مورد ترك اعتياد ايشان كاري بكنيد، و بايد ايشان را به سمت مراكز تخصصي و كلينيك هاي ترك اعتياد سوق دهيد، تا با كمك آنها موفق به ترك شود. هم چنين ما هم نمي توانيم توصيه اي در مورد نحوه ترك ايشان بيان كنيم، چون تخصصش را نداريم. اما يك سري توصيه هاي كلي در مورد نحوه رفتار خانواده با شخص معتاد وجود دارد كه آنها را براي شما بيان مي كنيم.

بایدهای ضروری

· رفتارتان با او باید محترمانه و صادقانه باشد. طوری كه اعتماد او را از دست ندهید. شوخی كنید و صریح حرف بزنید. اما هر بار فقط در مورد یك موضوع مشخص حرف بزنید.

· سعی كنید اعتماد به نفس و شخصیتش را بالا ببرید. او را در كارهای معمولی و كوتاه مدت شریك كنید و كارهای مثبتش را یادآوری كنید. كاری كنید كه روی حرف شما حساب كند.

· خودتان را هم فراموش نكنید. با مشاور متخصص در تماس باشید، یك دوره اعتیاد شناسی بگذارنید. یك چیزی مثل سبك زندگی را بخوانید و یادتان باشد كه تنها نیستید.

 نبایدهای مهم

·روابط به ویژه از طرف شما نباید آزار دهند شود. با او تهاجمی و بلند صحبت نكیند. گذشته های خراب را پیش نكشید در مورد حال حرف بزنید.

·وقتی رفتارهای نامعقول و عجیب و غریب از او سر زد، مقابله نكنید و با او بدرفتاری نكنید.علائم بیماری را هم به شخصیتش ربط ندهید.

·مساله را عمومی نكنید. اولاً تعریف كنید كه این مساله در خانه شماست و همین جا باید حلش كرد. اما اجازه ندهید تمام زندگی تان درگیر این مساله شود.

·        غیر از موارد خاص ، برای او تصمیم نگیرید. اجازه بدهید او هم مثل بقیه اهل خانه نظرش را بدهد. دائم هم بدون آنكه كمك خاصی كرده باشید، به او فشار نياوريد كه باید ترك كنی.

كنار آمدن

· در جمع طوری رفتار نكنید كه او متوجه شود شما به خاطر وجود او و رفتارش شرمسار هستید، این كار به او میدان می دهد.

· حرفه ای ها می گویند تا معتاد به نقطه صفر نرسد،‌قبول نمی كند كه باید ترك كند. این نقطه یعنی زمانی كه درد مصرفش بیشتر از درد ترك كردن شود. پس سعی نكنید مشكلش را انكار یا لاپوشانی كنید.

· زیاد خودتان را برای دور ریختن، پنهان كردن و از بین بردن مواد و یادآورهای مصرف خسته نكنید كه تاثیر چندانی ندارد. او به هر طریقی كه شده آنها را دوباره جور می كند. به جای این كار، از دوست ناباب و فروشنده مواد دورش كنید.

· برای او در زندگی محدودیت بگذارید و روی حرفتان هم بمانید. مثلاً تكلیف اش را مشخص كنید كه از شما نمی تواند پول اضافه یا قرض بگیرد.

· سعی نكنيد با ایجاد احساس گناه مجابش كنید كه ترك كند كه دقیقا تاثیر منفی دارد. مثلا نگويید:« اگر منو دوست داشتی، مواد را ترك مي كردي»

· تشویقش كنید. بدانید كه همیشه باید كنارش باشید و هر وقت كنار بكشید، ناخودآگاه ممكن است فرایند برگشت به مواد كلید بخورد.

· یادتان باشد او هنوز هم مجاز است تا حدی در خانه عصبی باشد یا احساساتی شود. به هر حال اینجا خانه او هم هست.

· نه وقتی معتاد دارید او را نشانه ننگ خانواده بدانید و نه وقتی ترك كرد، انتظار داشته باشید كه همه مسائل حل شود. اعتیاد رفتاری است كه ممكن است در هر خانه ای اتفاق بیفتد و باعث شود بقیه مشكلات را موقتا یادتان برود.

· جلسه بگذارید و بپرسید كه چطور كمكی را از شما قبول می كند. یادتان باشد كه او از نظر رفتاری نوسان دارد و هر چند وقت یكبار باید روشتان را عوض كنید.

 وقتی كه معتاد، كمك ما را قبول نمی كند

تعامل با معتاد و تلاش برای ترك دادن او، یك دو ماراتن است و بیشتر از شدت و سرعت، نیاز به صبر و استقامت دارد.

· قبل از هر چیز خیال خودتان را راحت كنید كه شما مسئول رفتار و معتاد شدن او نیستید و احساس گناه را بگذارید پشت در.

· یادتان باشد كه او می داند به شما نیاز دارد. اما مشكلش این است كه برای اینكه به شما اجازه كمك بدهد تردید دارد. اما شما ممكن است فكر كنید او دارد شما را طرد می كند.

· خیلی آرام و كم كم به او بگوئید كه چقدر نگران رفتارها و از همه مهم تر، خودش هستید. دلیل بیاورید . اما توضيح زيادي و بيخودي ندهيد.

اميدوارم كه برادرتان موفق به ترك شود،‌اما حتما بايد به این فكر باشيد كه ايشان را به كلينيك هاي مخصوص ترك اعتياد ببريد. موفق باشيد.

قبل از هر چیز لازم است به ریشه یابی علل روانی، خانوادگی و اجتماعی مصرف مواد الكلی توسط فرد مصرف كننده پرداخته شود. قطعا اولین و مهمترین قدم در رفع این مشكل كه می تواند به بلای خانمان سوز اعتیاد منجر شود، شناختن علل واقعی و رفع یا تعدیل آنهاست. خواهر گرامی؛ در بسیاری از مواقع فرد مصرف كننده دچار كمبود محبت و یا خلإ عاطفی است كه بر اثر سوء برداشت از تجربه های هر چند لذت بخش و زودگذر قبلی، دچار نیاز كاذب به این مواد گردیده است. همچنین عدم اعتماد به نفس و شكست در زمینه ای خاص و روی آوردن به دوستان ناباب از جمله علل دیگر این پدیده شوم هستند. امید است با بكار گیری نكات ذیل قدمی در برطرف شدن مشكل فرد مورد نظر شما برداشته باشیم.

روش های جلوگیری از مصرف مشروبات الكلی:

1.       اگر فرد مذكور دچار اعتیاد به مصرف مشروبات الكلی شده باشد، می بایست با روش كم كردن تدریجی این مواد به بازپروری فرد كمك كرد. در این روش بیمار معتاد می تواند با یك برنامه ریزی منظم و دقیق و با اراده ای قوی و محكم ، روزانه از مشروباتی كه استفاده می نماید كم كند  تا آن را در مدت 2 تا 3 هفته به صفر برساند. در این روش بیمار نیاز دارد كه زیر نظر روان پزشك معالج از داروهای تجویز شده استفاده نماید. داروهای تجویز شده اغلب داروهایی است كه در رشته روان پزشكی  به كار برده می شود و موجب می گردد كه علایم وابستگی روانی و جسمی بیمار معتاد به آن میزان كاهش یابد كه فرد معتاد احساس نیاز به مشروبات نداشته باشد. بعد از انجام ترك اعتیاد بیمار باید حداقل به مدت یك سال تحت نظر روان پزشك  به درمان خود ادامه داده و از داروهایی كه تجویز می شود استفاده و به توصیه های او عمل نماید.

2. برای درمان افراد معتاد و همچنین كسانی كه تصمیم دارند از این امر رهایی یابند، روش های درمانی دیگری نیز وجود دارد، كه البته شرط اصلی آن، احساس نیاز واقعی فرد مصرف كننده به درمان است. درمان های غیر دارویی مانند روان درمانی انفرادی،  گروه درمانی، خانواده درمانی  و ... بسیار مفید است.

3.       دوری و اجتناب از دوستان ناباب و مكان های وسوسه انگیز كه خاطره مصرف این مواد را به صورت مرضی در فكر و ذهن فرد مجسمم می كند، برای بازگشت سریع فرد به موقعیت قبل از مصرف مشروبات و درمان كامل او بسیار موثر است.

4.       ورزش یكی از شیوه‌های موثر برای ترك مواد الكلی است. تاثیرات مثبت ورزش بر بدن همواره مورد توجه قرار می‌گیرد. اما تحقیقات مشخص كرده است افرادی كه ورزش می‌كنند با تقویت حافظه و روحیه احساس رضایت بیشتری از زندگی می‌كنند.

ورزش با كاهش استرس و افزایش احساس شادابی موجب احساس بهتر و رضایت بیشتر در افراد صرف‌نظر از وضعیت زندگی و مشكلات می‌شود.

5.       درباره نقش خانواده و رفتار والدین هم نكته مهم این است كه پدر و مادر باید ذات فرزند خود را خوب بشناسند و بدانند او به چه مسائلی گرایش دارد و بعد آن را ریشه‌یابی كنند. در مواردی علت اصلی روی آوردن فرد به مصرف مشروبات، الگوبرداری از بستگان نزدیك و افراد تاثیر گذار بر فضای فكری فرد است. والدین دلسوز می توانند با شناختن این عوامل به منفی سازی الگوهای كاذب فرزندان خود پرداخته و حتی همسران نیز می توانند با ایجاد محدودیتهای حساب شده مانع از خلوت گزینی های شریك زندگی خود و در نتیجه مصرف این مواد شوند.

6.       مرحله بعد آگاهی دادن به فرد مصرف كننده درباره عواقب خطرناك اعتیاد به مصرف مشروبات الكلی است. آگاهی بخشی در این مورد می تواند به عنوان گزینه ای مهارگر به جلوگیری از وسوسه شدن فرد كمك شایانی كند. در ذیل به تعدادی از این مضرات به صورت خلاصه اشاره می شود.

عوارض مصرف مواد الكلی:

1.   پرحرفي يا كم حرفي

2.   تغييرات خلقي

3.   پرخاشگري

4.   برداشته شدن مهار ها

5.       رفتار نامناسب جنسي

6.       احساس گرما

7.       اختلال در توجه و حافظه

8.       اختلال در عملكرد شغلي و اجتماعي

9.       كاهش فشار خون

10.     تلو تلو خوردن هنگام راه رفتن

 عوارض مصرف طولانی مدت:

1.       بيماري هاي گوارشي و كبدي

2.       سوء تغذيه

3.       سرطان دستگاه گوارش

4.       فراموشي

5.       سكته قلبي و مغزي