پرسش: حق الناس شرح : اقايي رو ميشناسم كه 3سال پيش با دختر خانمي ازطريق تلفن اشنا شد البته اول خانم رابطه رو شروع كرده بودو اقا هرچي از خودش گفت همش دروغ بود وخانم هرچي گفت راست بود بعداز مدتي خانم عاشق اقا شد ولي اون اقا اصلا شرايط ازدواج نداشت وبعد از مدتي ارتباطش رو به بهانه هاي دروغ تقريبا قطع كرد.البته اقا در مدتي كه با خانم در ارتباط بود اون خانم رو خيلي متحول كرد بطوريكه ديگه اون خانم از همه لحاظ{درسي .كاري.عقيدتي ورفتاري}خيلي پيشرفت كرد? حالا اون اقا خيلي پشيمونه واز اين گناهش واقعا توبه كرده ولي وقتي براي گرفتن حلاليت حقيقت رو به اون خانم گفت اون خانم ايشان رو نبخشيد ونفرين كرد وگفت كه ديگه از زندگي نااميد ميشه براي همين دوباره اون مرد حقيقت رو كتمان كرد وبه اون خانم گفت حرفهايي كه زده براي اين بود كه خانم ايشان رو فراموش كنه اين بار اون اقا دروغ رو براي نااميد نشدن اون خانم از زندگي گفته حالا سوال اينه كه اگر اين اقا واقعا از ته قلب پشيمون شده باشه وسعي كنه در زندگيش فقط كار خير انجام بده ايا خدا اونو ميبخشه؟وخدا ابروش رو در اخرت حفظ ميكنه؟ اون اقا بايد جكار كنه ؟
پاسخ: پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباط تان با اين مرکز.
راه توبه به روي همه گناهکاران ، با هر گناه كوچك و بزرگي که دارند، باز است، زيرا خداوند غفور و رحيم است. همه گناهان حتي شرک و کفر و نفاق و ارتداد را مي¬آمرزد. گناه هر چه بزرگ باشد، مطمئناً به بزرگي و عظمت رحمت الهي نيست. اگر كسي پس از توبه، همچنان مأيوس و نااميد باشد، خدا را هنوز خوب نشناخته و رحمت و عظمت الهي را درك نكرده است.
توبه حقيقي نه تنها آثار وضعي و تکليفي گناه را محو مي¬کند و گناهکار را از گناهان پاک مي نمايد، بلکه گناهکار توبه کننده را محبوب خدا مي سازد: «اِنّ الله يحبّ التوابين؛(1) خداوند توبه کنندگان را دوست مي دارد».
کسي که دوست و محبوب خدا شد، خدا عزيزش مي کند؛ همه گناهان کبيره و صغيره او را مي بخشد، چنان که پيامبر فرمود:«التائب من الذنب کمَن لا ذنب له؛(2) کسي که از گناه توبه کند (خداوند همه گناهان او را مي آمرزد و) همانند کسي مي شود که هيچ گناهي نکرده است».
خداوند به پيامبر فرمان داده: « به بندگان بگو، اي کساني که با گناه و معصيت بر خود اسراف و ظلم کرده¬ايد! از رحمت خداوند نوميد نشويد که خداوند همه گناهان را مي¬آمرزد، که بخشنده و مهربان است»(3)
گناههراندازه بزرگ و زياد باشد، بزرگ تر و زياد تر از رحمت و بخشش خداوند نيست، پس با توجه به لطف بيکران الهي، جاي يأس و نااميدي نيست.
ذهن خود را درگير گذشته نكنيد، اما بايد از گذشته درس گرفته و مراقب باشيد تا در آينده مرتكب اين گناه، يا هر گناه ديگري مانند آن نشويد، زيرا همان گونه كه در روايات آمده، توبه كردن از گناه، سخت تر از بازداشتن خود از گناه است. بايد بسيار مراقب باشيد كه توبه خود را با انجام دوباره آن گناه خراب نكنيد. ضمناً انجام كارهاي نيك هم مي تواند گناه گذشته را محو كنند.
مناسب است کسي که مي‏خواهد توبه کند دعاهاي توبه‏اي را که از ائمه معصومين: وارد شده‏ است، به ويژه دعاهاي صحيفه سجاديه، مخصوصاً دعاي 31 و يا مناجات خمسْ عشر، به‏ خصوص مناجات تائبين را بخواند.

مسئله اي که مطرح کرده ايد حق الناس نيست تا حلاليت لازم باشد بلکه حق الله است و پشيماني و ترک گناه و استغفار کافي است.
پي نوشت ها:
1. بقره (2) آيه 222.
2. سفينة البحار، ج 1، ص 127، ماده توبه.
3. زمر (39) آيه 53.

پرسش 1:
زنا شرح :
دوستي دارم که تا مدتي پيش در قيد و بند نبود و گناهان در نظرش کوچک بود. با اينکه متاهل بود، به همسرش خيانت کرد اما اکنون پشيمان است . خدا او راتحت چه شرايطي مي بخشد؟ آيا کرم خدا شامل حالش مي شود و مي تواند از کابوس هايش رهايي يابد يا قطعا بايد مجازات شود تا آمرزيده گردد؟

پاسخ:
@@پرسشگر گرامي با سلام وسپاس از اعتمادتان.
لازم است در مورد گناه زنا و روابط نامشروع و آثار آن تذکري داده شود : زنا از گناهاني است كه در تمام اديان‌آسماني حرام اعلام شده و از گناهان بزرگ شمرده شده است . چنانچه اين گناه توسط زن شوهر دار واقع شود، گناه‌آن بسيار بزرگ تر است . به همين خاطر هم مجازات دنيايي آن سنگين است و هم مجازات اُخروي آن.
انجام عمل خلاف شرع موجب تباهي انسان و باعث فنا و هلاكت او است. امام باقر(ع) فرمود: "ما من نكبة تصيب العبد الا بذنب؛ هيچ نكبتي دامنگير شخص نمي شود مگر به واسطه گناهي كه مرتكب شده است". (1)
امام علي(ع) مي فرمايد: "خداوند آسايش و زندگي راحت هيچ مردمي را نمي‏گيرد مگر به علت گناهاني كه مرتكب شده‏اند. خداوند هرگز به بندگان خود ستم نمي‏كند". (2)
گناه صرف نظر از خطراتي كه براي جهات فردي و اجتماعي دارد، بزرگ‏ترين عامل انحطاط و سقوط انسانيت است.
قرآن كريم در مورد زنا مي فرمايد: "ولا تقربوا الزّنا انّه كان فاحشة و ساء سبيلاً؛ نزديك زنا نشويد كه كار بسيار زشت و بد راهي است". (3)
زنا از گناهان كبيره است . آثار و عواقب بسيار خطرناك دنيوي و اخروي به دنبال دارد. از جمله شش اثر آن که در بيان امام صادق عليه السلام آمده، عبارت است از: سه اثر زنا در دنيا و سه اثر آن در آخرت.
اما آثار دنيوي زنا:
1- آبرو را مي برد
2 رزق وروزي را كم مي كند،
3- مرگ را نزديك مي كند،
اما آثار اخروي آن:
1- خشم و غضب پروردگار را به دنبال دارد،
2- در عالم قبر وقيامت از او به سختي وبدون ارفاق وتخفيف حساب کشي مي شود.
3- جايگاه زناکار هميشه در جهنم است . (4)
اميرمؤمنان(ع) مي فرمايد: "در روز قيامت به امر خدا بوي گندي وزيده مي شود كه تمام اهل محشر ناراحت مي شوند تا اين كه نفس كشيدن بر آن‏ها مشكل مي گردد، پس منادي ندا مي كند: آيا مي دانيد اين بوي گند چيست؟ گويند: نمي‏دانيم و سخت ناراحت مان كرده، پس گفته مي شود: اين بوي عورت زناكاران است كه بدون توبه از دنيا رفته‏اند. پس اي اهل قيامت همه آن‏ها را لعنت كنيد كه خدا نيز آن‏ها را لعنت كرده است ؛ در اين صورت كسي نمي‏ماند در محشر مگر اين كه آن‏ زناکاران را نفرين و لعنت مي­كند و مي گويند: خدايا! زناكاران را لعنت فرما". (5)
بنابراين زنا و لواط و بي عفتي و بي بند و باري جنسي، فاسد كننده دنيا و آخرت است. كسي كه مرتكب چنين اعمال شنيع شده، واجب و لازم است فوراً نادم شده و توبه كرده و به سوي خداوند باز گردد تا خود را از منجلاب بدبختي نجات دهد.
امّا با همه اين سخنان و روايات بايد به پيام آرام بخش و زندگي ساز خداوند جان دل سپرد و دانست که : هيچ گناهي غير قابل بخشش نيست: «ان اللّه‏ يغفر الذنوب جميعاً» ؛ خداوند همه گناهان را مي‏بخشد». (6)
اگر كسي مرتكب گناه يا گناهاني شود، کبيره باشد يا صغيره ،کم باشد يا زياد، ولي پشيمان شده باشد و توبه حقيقي نمايد و به درگاه خداوند استغفارکند ،خداوند توبه او را مي پذيرد و گناهان او را مي بخشد.
درآيه 53 سوره زمر مي‏فرمايد:
«به آن بندگانم كه با گناه ‏كردن بر نفس خويش ظلم و ستم روا داشته اند ، بگو هرگز از رحمت بي‏منتهاي خدا نااميد مباشيد. البته خداوند همه گناهان شما را خواهد بخشيد كه او خدايي بسيار آمرزنده و مهربان است»
رسول اكرم(ص) فرمود:
"هر مرضي دارويي دارد و داروي گناهان استغفار و طلب عفو از پيشگاه ذات پاك الهي است". (7) توبه كه به معني پشيماني واقعي از معصيت است، موجب بخشش گناه شده و صفحه قلب را از آلودگي پاك و تيرگي را مبدّل به روشنايي مي سازد.
گناه هر چه باشد ،قابل توبه است و توبه از آن در درگاه الهي پذيرفته مي شود، به شرط آن كه توبه حقيقي باشد؛ يعني انسان از عمق دل توبه كرده باشد.
گناه زنا نيز با توبه واقعي پاك مي شود. توبه واقعي پشيماني از تمام رفتارهاي گناه‌آلود گذشته كه به زنا ختم شد و عزم و تصميم واقعي به ترك همه آنها واقع مي شود. اگر چنين چيزي صورت گرفت، توبه واقعي شكل مي گيرد و وعده خدا نيز به پذيرش توبه محقق خواهد شد و شخص توبه كار واقعي محبوب خدا مي شود. پس از اين مرحله، نياز به چيز ديگري نيست. گناه زنا حق الله است و فقط با توبه پاك مي شود و نياز به بازگو كردن آن پيش كسي، يا مجازات و يا كفاره و مانند آن ندارد.

پي نوشت‏ها:
1. محمد بن يعقوب كليني، اصول كافي، ج 2، ص 269، حديث 4.
2. محمد تقي فلسفي، كودك، ج 1، ص 16 (المستطرف، ج 2، ص 461).
3. اسراء (17) آيه 32.
4. بحارالانوار، ج 76، ص 22.
5. وسايل الشيعه، ج 14 ص 243.
6. زمر (39)آيه 53.
7. محمدي ري شهري، ميزان الحكمه، ماده ذنب، شماره 6655، ج 2، ص 997.

پرسشگر ارجمند و گرامي با عرض سلام و سپاس از ارتباط با اين مركز.
خواهر گرامي اگر چه نمي دانيم گناه شما چيست تا شايد در ترک آن بتوانيم به شما کمک کنيم . امّا ناراحتي ، آه و حسرت و سوز دروني شما را درک مي کنيم و به شما حق مي دهيم که اين چنين از بُن دل و عمق جان خويش بسوزيد .زيرا گناه هر چه باشد ، نشان دهنده بي معرفتي و بي لياقتي بنده در دوستي با خداي مهربانش است ،چگونه بنده اي که به خود آمده و از خواب غفلت بيدار شده ، از عملکرهاي خود ، و عفو و مهرباني هاي خدا شرمنده نشود و از درون نسوزد، در حالي که خدا براي اين که به بنده اش نشان دهد که با همه گناه هايي که کرده، باز دوستش دارد، او را به خانه خودش دعوت کرده ،خودش ميزبانش شده،تا به اين وسيله به او بگويد : بنده ام ! تا کنون هر گناهي کرده اي ، بزرگ و کوچک ، همه را بخشيده ام و هم چنان تو را دوست دارم ،ولي حالا که چشمت به خانه من افتاد ، و من تو را در جايي به ميهماني دعوت کرده ام که حضرت آدم و همه پيامبران و امامان و اوليا و دوستان خودم را در آن سر زمين دعوت کرده ام .و در جايي قدم گذاشته اي که همه پاکان در آن جا قدم گذاشته اند ، پس ديگر گناه نکن ، و با گناه کردن از من دور نشو . امّا شما اين همه مهرباني هاي خدا را ناديده گرفتي .حرمت خدا را با تکرار گناه شکستي .
امّا با اين وصف باز صداي خدا را مي شنوي که به شما مي گويد : قُل يا عِبادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلى‏ أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (1) ( اي پيامبراز قول من به بندگانم ) بگو : اي بندگان من ، اي کساني که با گناه و نا فرماني خدا بر زيان خويش اقدام و اسراف کرده ايد ، از رحمت خدا مأيوس و نا اميد نشويد ( باز توبه کنيد و برگرديد و به فضل خدا اميدوار باشيد ) زيرا - در صورت توبه - خدا همه گناهان را مي آمرزد . اوست آمرزنده و مهربان .
غرق گنه نا اميد مشو ز دربار ما که عفو کردن بود در همه دم کار ما
بنده شرمنده تو خالق بخشنده من بيا بهشتت دهم مرو تو در نار ما
توبه شکستي بيا هر آنچه هستي بيا اميدواري بجو زنام غفار ما
آري به جز پيامبران و امامان معصوم، همه‏ انسان‏ها در معرض اشتباه و خطا هستند . هيچ انساني نيست كه ـ حتي سهوا ـ اشتباه نكند؛ وسوسه‏هاي شيطاني و شهوات نفساني و دروني انسان و نيز دنيا و جلوه‏هاي ظاهري آن، دائما همراه انسان و در متن زندگي او حضور دارند . در صدد فريب و گمراه كردن او مي‏باشند. بنابراين خداوند مي‏داند كه انسان در معرض اين خطرات دروني و بيروني قرار داد؛ پس تدابيري را براي نجات وي از چنگال وسوسه‏هاي دروني و بيروني در نظر گرفته است.
در كنار وسوسه‏هاي دروني، خداوند چراغ عقل و فطرت حقيقت ‏طلبي را درون انسان روشن و شعله ور نگه داشته است. در بيرون نيز پيامبران، امامان معصوم و دين را به عنوان بهترين برنامه‏ زندگي قرار داده، تا انسان از آن استفاده كند. علاوه بر اين كه خداوند به رغم همه‏ اين تمهيدات، راه ديگري را به روي انسان باز گذاشته است كه اگر جنود شيطان بر او پيروز شدند و او را به گناه يا بيراهه كشاندند، دوباره به صراط مستقيم باز گردد و هيچ گاه و در هيچ شرايطي، در زندگي نااميد و مستأصل نشود و آن «توبه» است.
خداوند همه بندگان را دوست دارد .دوست دارد كه همه‏ ، در مسير حق و هدايت قرار گيرند . از تمام ظرفيت وجودي خود، براي دستيابي به كمالات استفاده كنند؛ مگر اين كه انسان، مانع اين مهرباني و لطف شود و باعث محروميت خود گردد. بنابراين راه بازگشت هميشه باز است؛ حتي اگر انسان بدترين گناهان را مرتكب شده باشد.
اگر كسي به صورت واقعي توبه كند، نه تنها خداوند او را از همه‏ آلودگي‏ها پاك مي‏كند ، بلكه او را دوست مي‏دارد؛ به ويژه اگر توبه كننده جوان باشد(ان الله يحبّ التوابين) (2) .
اگر به هر دليلي، تاكنون اشتباهاتي مرتكب شده‏ايد، نبايد از لطف و رحمت خدا مأيوس باشيد. قطعاً راه بازگشت وجود دارد . خداوند نيز وعده داده كه هم توبه كننده را دوست دارد و هم به او كمك مي‏كند.
گاهي افراد دچار اشتباه مي‏شوند كه بايد صد در صد خوب باشم يا صد در صد بد؛ يعني، قانون «همه يا هيچ» بر زندگي آنان حاكم است .حال آن كه در زندگي انسان احتمال اشتباه و خطا منتفي نيست. ممكن است اشتباه كرده، مرتكب گناه شود. اگر اشتباه كرد و گناهي انجام داد، نبايد دچار اشتباه بزرگ‏تري شود و بگويد :من كه سرم زير آب رفته، چه يك وجب و چه صد متر! پس بگذار دوباره و صد باره اين گناه را انجام دهم!
هر كجا كه جلوي ضرر را بگيريم ،نفع است. همين كه انسان متوجه اشتباه خود شد، بايد سعي كند ديگر اشتباه را مرتكب نشود. باز اگر بعد از مدتي دوباره اشتباه كرد، توجه كند و جبران نمايد. خداوند راه بازگشت را به اين دليل باز گذاشته كه انسان‏ها هيچ گاه نااميد نشوند و دنبال قانون «همه يا هيچ»نروند.
با توجه به آنچه بيان شد، هرگز از خود نااميد و مأيوس نباشيد. اشتباهات گذشته قابل جبران است . اين طور نيست كه تلاش‏هاي شما براي ترك گناه بي‏ثمر بوده است. همين كه احساس ندامت و نارضايتي از رفتار خود داريد،نشانه اين است كه هنوز چراغ فطرت الهي شما، روشن است . تمايل و گرايش به خوبي‏ها داريد. خداوند نيز شما را رها نكرده است . ندامت و پشيماني شما، بزرگ‏ترين نعمت الهي و علامت اين است كه خداوند شما را دوست دارد. اگر توبه واقعي كنيد و به اوامر الهي عمل كرده و از نواهي او اجتناب كنيد، قطعا اهل رستگاري و سعادت خواهيد بود.
هم بايد زحمت كشيد و هم توقع و انتظار «معجزه» نداشت. رسيدن به كمالات انساني، به تدريج و با تلاش مستمر، تحقق مي‏پذيرد . امكان ندارد يك شبه اين مسير طي شود. حتي پيامبران، بعد از ساليان متمادي تلاش و كوشش، توانستند مراحلي را طي كنند و به مدارجي برسند. پس هم راه توبه باز است و هم خداوند مهربان و توبه‏پذير است. جبران گذشته نيز امكان دارد . طي اين مسير تدريجي است. بنابراين دليلي ندارد كه از رحمت خداوند نااميد شويم؛ بلكه بايد دامن همت بالا زنيم و از خداوند بخواهيم ما را در طي اين مسير كمك كند.
چنانچه بدي ها نسبت به ديگران انجام شده‌، قابل جبران است ، اگر چه حق الناس سخت است و طلب حلاليت مشكل ، اما ره آن بسته نيست . انسان بايد در قدم اول اراده محكمي براي جبران گذشته داشته ، سپس قدم پيش بگذارد .خداوند نيز به او كمك خواهد كرد.
خداوند نيرويى به انسان داده كه با آن مى تواند بر مشكلات بزرگ و موانع طاقت فرسا چيره شود; اين نيرو، نيروى «اراده» و «تصميم» است.
گناهكار در لحظه توجّه به گناه بايد قاطعانه تصميم بگيرد كه براى هميشه گناه را ترك كند . چنان در عزمش استوار باشد كه اگر كوه ها فرو ريزد، همچنان بر عزمش باقى باشد. كسى كه با آگاهى از قدرت خود، از گناه توبه كند، ديگر به گناه باز نمى گردد. خداوند وعده فرموده گناهان پيشين توبه کننده را - گرچه توبه خود را شكسته باشد - بيامرزد. توبه كاران نيز بايد عزم داشته باشند كه در آينده به گناه باز نگردند.
عزم چگونه ايجاد مى شود؟
عزم حاصل شناخت ضرر و زيان گناه و بدى هاى شكستن توبه و وسعت آثار سوء در دنيا و آخرت است. توجّه به آنچه از دست مى رود و از آدمى مى كاهد، انسان را كه طالب نفع خويش است، از اشتباه باز مى گرداند و تصميم پا برجا مى ماند.
عزيز گرامي ! سعي كنيد كه خود را بشناسيد و بعد سعي درخود سازي داشته باشيد. هر چه مانع است، از سر راه خود دور كنيد. وقتي به اين امور واقف شديد ،قبح گناه برايتان مشخص مي شود . وقتي توبه كرديد ،ديگر نمي توانيد توبه خود را بشكنيد و به گناه روي بياوريد. اين كه توبه را مي شكنيم ،به اين علت است كه گناه را نشناخته و وظيفه خود را نيافته ايم .
ادعيه و مناجات هايي از قبيل مناجات خمسه عشر از امام سجاد(ع)، دعاي ابو حمزه ثمالي، مناجات شعبانيه، دعاي مكارم الاخلاق ( دعاي مكارم الاخلاق گذشته از جنبه دعايي و عرفاني، از نظر اخلاقي ،سازندگي خاصي دارد.) ، دعاي سحر، دعاي كميل و ديگر دعاها كه در مفاتيح الجنان است،جهت توبه و پاک شدن از گناهان بسيار مفيد و سازنده مي باشد .
يكى از نمازهاى مستحب ، كه براى آمرزش گناهان بسيار موثراست،نماز جعفر طيار عليه السلام است و آن چهار ركعت است كه دو ركعت دو ركعت خوانده مى شود. به اين ترتيب كه در هر ركعت بعد از حمد و سوره پانزده مرتبه «سبحان اللّه و الحمدللّه و لا اله الا اللّه و اللّه اكبر»و در هر ركوع ده مرتبه ، پس از سر بلند كردن از ركوع ده مرتبه ،در سجده اول ده مرتبه ،در ميان دو سجده دو مرتبه ، در سجده دوم ده مرتبه، پس از سر بلند كردن از سجده دو مرتبه كه مجموعا در هر ركعت هفتاد و پنج مرتبه و در چهار ركعت 300 مرتبه مى شود. نماز حضرت جعفر طيار عليه السلام سوره معين ندارد، ولى بهتر است كه در ركعت اول بعد از حمد سوره « زلزال » و در ركعت دوم سوره «عاديات » و در ركعت سوم «نصر» و در ركعت چهارم سوره اخلاص را بخواند . احتياط لازم آن است كه ذكر ركوع و سجود را علاوه بر ذكرهاى مذكور به جا آورد ،خواه قبلاً يا بعداً .
نماز جعفر طيار عليه السلام وقت معين ندارد .در سفر و حضر مى توان خواند. بهتر است كه در حرم مطهر على بن موسى الرضا عليه السلام و ديگر ائمه معصومين عليه السلام باشد . بهترين وقت خواندن آن شب جمعه و روز جمعه موقع بالا رفتن آفتاب مى باشد.
پي نوشت ها :
1. زمر (39)، آيه 53 .
2. بقره(2) ، آيه 222 .

با عرض سلام و تشکراز ارتباطتان با اين مركز
لازم نيست جزئيات را به مادرتان بگوييد . در مورد ارتباط خودتان با هيچ کس حرفي نزنيد و با خدا خلوت کنيد و توبه نماييد .
به طور کلي از مادرتان حلاليت بخواهيد، يعني بگوييد اگر قصوري کرده ايد ،شما را حلال کنند.

باعرض سلام و تشکر از ارتباط شما با اين مركز.
اگر انسان مي خواهد طوري عمل كند كه خداوند از او دلگير نشود و خود نيز بعد از مدتي از عملش پشيمان نشود ،بايد از مجموعه قوانيني تبعيت كند كه خداوند براي تکامل و پيشرفت بشريت و سعادت و خوشبختي آنان فرستاده است، قوانين تشريعي که به صورت وحي و کتاب آسماني و تفسير و تفصيل آن توسط اولياي الهي و معصوم در اختيار انسان قرار گرفته، مجموعه‏اي كه بايدها و نبايدها را تشکيل مي‏دهد، اين فرد با اطاعت کليه قوانين الهي، رضايت و خشنودي خدا را کسب کرده است.خداوند به او توجه خواهد نمود و خواسته هايش را اجابت مي نمايد ، اگر گاهي بنده گمان مي كند كه خداوند خواسته اش را برآورده نكرده ، مهم اين است كه در هر صورت جواب او را داده ، مقتضاي جواب او - برآورده شده خواسته و يا برعكس - هماني است كه مصلحت بنده مي باشد.
نوشته ايد : " نمي خواهم کاري کنم که خدا از من دلگيرشود، ولي گاهي کاري رو انجام مي دهم، بعد مدت ها مي فهمم که کارم اشتباه بوده . چه کار بايد بکنم؟"
دوست گرامي!
بسيار خوب است كه در ابتدا با قوانيني كه خداوند براي تکامل و سعادت انسان ها به صورت وحي و کتاب آسماني توسط اولياي الهي و معصوم فرستاده است، آشنا شويد. در واقع با بايدها و نبايدها آشنا شويد . سپس به آموخته هاي خود عمل كنيد . عمل به آموخته است كه رضايت و خشنودي خدا را در پي دارد . خداوند به او توجه خواهد نمود و خواسته هايش را اجابت مي نمايد ، البته ميزان و نسبت رضايتمندي خداوند به ميزان عمل افراد به کميت و کيفيت و اخلاص آنان بستگي دارد.
دوست عزيز ،
برخي اعمال از ويژگي‏هاي برتر و ممتازي برخوردارند، به گونه‏اي که مي‏توان آن ها را به عنوان اصول و زير کارهاي جلب رضايت و خشنودي خداوند دانست. بايد به قرآن که زبان خداوند است، مراجعه نمود .از زبان آن کشف کرد که انجام چه کارهايي موجب جلب رضايت حضرتش مي‏گردد. رضايت وخشنودي خدا در بيش از سي آيه بيان شده است.
به برخي از آيات که تقريباً در بردارنده محتواي بقيه آيات و بيان کننده همه ويژگي­هايي است که رضايت خداوند را جلب مي‏کند، اشاره مي‏شود.
رضوان و رضايت خدا شامل کساني مي‏گردد که:
1ـ ايمان به خدا و قيامت داشته باشند.
2ـ در صورت لزوم خانه و وطن خويش را براي حفظ دين شان رها کنند و هجرت نمايند.
3ـ با مال جان خويش در راه خدا جهاد نمايند.
4ـ پيوسته پيرو ولايت و امامت باشند. (1)
5ـ رضايت خدا را در صدق و راستي (گفتار و عمل) بايد جست و جو کرد. (2)
در يک جمله :
« شرط کسب رضايت خدا ، عمل به وظيفه و تکليف الهي است که در اسلام به عنوان واجبات و محرمات معرفي شده است. »
اگر مي خواهي خداوند به شما توجه داشته باشد، بايد بر اساس آن چه كه رضايت او را به دنبال دارد، عمل نمايي. اگر چنين كني، خداوند آرامش را در قلب شما قرار خواهد داد كه نشانه توجه او به شما و در حقيقت پاسخ خالق يكتا به خواسته شماست.
نوشته ايد : " در لحظه هاي حساس دوست دارم نشانه اي بهم بدهدكه بفهمم خدا حرف هاي منو مي شنود و دلم آرام بشود"
مطمئن باشيد در تمام لحظه ها خداوند صداي شما را مي شنود. پرس و جو از نشانه و سوال از شنيدن و نشنيدن صداي ما توسط خالق يكتا وقتي تصور مي شود كه بين او و انسان جدايي و فاصله و دوگانگي باشد.
در حالي كه خداوند از خود ما به ما نزديك تر است . به تعبير قرآن كريم : «نحن اقرب اليه من حبل الوريد؛ (3) ما از رگ گردن به او نزديكتريم ».
يار نزديك تر از من به من است وين عجب بين كه من از وي دورم
چه كنم با كه توان گفت كه دوست در كنار من و من مهجورم
در آيه اي از قرآن كريم خداوند مي فرمايد : «و هو معكم أينما كنتم ؛ هر كجا باشيد خدا با شما است» (4)
فطرت پاك خدا داد انسان براي راه يابي به خدا و يافتن او و درك حضور و احاطه او كافي است چون فطرت آينه خدا نماست. جمال و جلال الهي در اين آينه منعكس و جلوه گر است كه در اثر انس با عالم خاكي و دلبستن به دنيا و تعلقات آن آينه پاك فطرت زنگار نگرفته ، محجوب و مستور نگشته باشد .به راحتي مي توان نشانه هاي الهي رادرك نمود. حتي اگر زنگار گرفته و مستور گشته ،با زدودن زنگارها و صيقل بخشيدن به آينه فطرت مي توان جلاي اوليه را به آن بازگرداند.در هر حال مجالي براي اين پندار كه خداي رئوف جواب بنده را ندهد، وجود ندارد،چه ارحم الراحمين است.
هيچ دعاي بنده اي بي پاسخ نمي ماند .همين که دعا مي کنيم ،نشان مي دهد خدا ما را پذيرفته است.
مولوي مي‏گويد:
آن يكي الله مي‏گفتي شبي تا كه شيرين مي‏شد از ذكرش لبي
گفت شيطان: آخر اي بسيار گو اين همه "الله" را "لبيك" كو؟
مي نيايد يك جواب از پيش تخت چند "الله" مي زني با روي سخت
‏او شكسته دل شد و بنهاد سر ديد در خواب او خضر اندر خضر
گفت: "هين" از ذكر چون وامانده‏اي چون پشيماني از آن كش خوانده‏اي
گفت: لبيكم نمي‏آيد جواب زآن همي ترسم كه باشم رد باب
گفت: آن "الله" تو "لبيك" ماست و آن نياز و سوز و دردت پيك ماست
‏ترس و عشق تو كمند لطف ماست زير هر يا رب تو لبيك‏هاست

پي نوشت‏ها:
1. توبه (9) آيه 19 ـ 21.
2. مائده (5) آيه 119.
3. ق (50)آيه 16.
4. حديد(57) آيه 4.

با عرض سلام و تشکر از ارتباط تان با اين مرکز تلاش
شما براي آشنا ساختن افراد با نماز، کاري ارزشمند و مورد پسند است.
دعوت مردم به آشنايي با خداوند و عبادت او از برجسته‌ترين و متعالي‌ترين امور است. اما راهکارهاي عملي قابل ارائه به طور کلي و نسبت به افراد مختلف به قرار زير است:
1- براي ترغيب و تشويق به نماز، در آغاز بايستي زير بناهاي فکري فرد را مورد بررسي قرار داده و در اصلاح آن بکوشيد. ديدگاه فرد در مورد خداوند، جهان هستي، انسان، معاد و... اموري است که داراي نتيجه مستقيم بر عملکرد فرد است. پس بايد به تقويت و اصلاح اين مباني کوشيد.
2- نماز، عملي است که در مجموعة عقيدة توحيدي، داراي معنا و فلسفه خاصي است. انسان‌ طبق‌ فطرتش‌همواره ‌به‌چيزي‌که‌ برايش‌اهميت ‌دارد، توجه‌و اهتمام‌مي‌ورزد. يکي‌ از دلائل‌مهم‌ اهمال‌در به‌ جا آوردن‌نماز، عدم ‌شناخت ‌فلسفه‌ نماز است‌. امام‌علي‌(ع) مي‌فرمايد:«الناس‌أعداء ما جهلوا؛(1) انسان‌دشمن‌چيزي‌است‌که‌ به ‌آن‌نادان است».
از اين‌رو لازم‌ است‌ با استفاده‌از آيات‌ و روايات‌ايشان‌را به‌ فلسفة‌نماز آشنا سازيد که‌ عبارتند از:
1 - ياد خدا:
قرآن‌مجيد مي‌فرمايد: «أقم‌الصلاة‌ لذکري؛(2) نماز را بر پا دار تا به‌ياد من‌ باشي‌».
2 - مغفرت‌:
رسول‌خدا(ص) مي‌فرمايد: «نماز مانند آب‌جاري‌است‌ که‌ آلودگي‌ها را از بين‌مي‌برد. هر زمان ‌که‌ انسان‌ نماز مي‌خواند گناهاني ‌که‌ ميان‌ دو نماز انجام‌شده ‌است‌، از ميان‌مي‌رود».(3)
3 - بازدارنده‌از گناه‌:
قرآن‌مجيد مي‌فرمايد: «نماز انسان‌را از زشتي‌ها و منکرات‌باز مي‌دارد».(4)
4-به دوست تان بگوييد: هيچ مي داني نماز کليد قبولي همه کارهاي خير است. اگر شخصي اهل نماز بود و نمازش مورد پذيرش خدا قرار گرفت ،ساير کارهاي خير او نيز قبول مي شود .در غير اين صورت هيچ عمل خير و به ظاهر خدا پسندانه بدون نماز قبول نمي شود و به درد قيامت اونمي خورد.
5 - پرورش‌فضائل‌:
نماز خودپرستي‌ و آثار بد آن‌را محو مي‌کند:
امام‌علي‌(ع) مي‌فرمايد: «خداوند ايمان‌را براي‌پاک‌سازي‌ انسان‌ها از شرک‌ و نماز را براي‌ پاک‌سازي‌ از کبر واجب‌ کرد».(5)
6 - شکر و سپاس‌از نعمت‌ها:
نماز عالي‌ترين‌ شکل‌ سپاس‌ گزاري‌ از منعم‌ حقيقي‌است‌.
7 - تقويت‌اراده‌:
اقامة‌نماز در اوقات‌معين‌، روح‌انضباط‌ و تسلط‌ بر نفس‌را در انسان‌ تقويت‌ مي‌کند.
نمازگزار از طريق‌نماز از قدرت‌ لايزال‌ الهي‌ مدد مي‌جويد و بر مشکلات‌فائق‌مي‌آيد. پس در آغاز بايستي اين مجموعه شناخته شود تا نماز جايگاه خود را در ذهن و انديشه فرد باز نمايد، از اين رو شناخت صحيح و سالم و واقعي را در ذهن شخص رقم بزنيد و او را به صورت مستقيم و غير مستقيم از اين واقعيت آگاه سازيد. مانند اين که گوشزد گردد در بينش توحيدي اسلام و ديگر اديان الهي، انسان موجودي است که به سوي کمال و لقاي پروردگار در حرکت است:
«إنّا لله و إنّا إليه راجعون؛ از خداييم و به سوي او باز مي‌گرديم». حال در اين مسير، ابزارهايي به مدد انسان مي‌آيد، تا او را از فراموش کردن مسير و هدف باز دارد که از مهم‌ترين آن ها «نماز» است.
آدمي بدون نماز راه را گم خواهد کرد. نمازهاي پنج گانه همانند چراغ‌ هستند که مسيري طولاني و پر خطر را روشن کرده‌اند تا کسي راه را گم نکند و به بيراهه و سقوط کشانده نشود. آنچه که موجب مي‌گردد برخي از نماز، روي گردان باشند و يا نسبت به آن تنبلي کنند، ندانستن فلسفة نماز و يا بينش غلط از آن است.
برخي چنين مي‌پندارند که نماز انسان، نيازي را از خداوند برطرف مي‌کند که البته خيالي واهي است. خداوند نيازي به هيچ مخلوقي ندارد. از اين رو آنچه که به عنوان عبادات بر آن تأکيد شده، جملگي در جهت کمال انسان است.پس به طور خلاصه مي توان گفت :
- نماز، تقدير و سپاس‌گزاري از خداوند است. -موجب آرامش انسان است. موجب ياد خداست. نماز زمينة پرهيز از گناه را در انسان فراهم مي‌کند.
تأکيدي بر نظافت و سلامتي است. -موجب انضباط و وقت‌شناسي است. داراي آثار وحدت بخش اجتماعي است.
اين اطلاعات را به دو روش مستقيم و يا غير مستقيم مي‌توان منتقل کرد. انتخاب روش به روحية مخاطب و توان روحي و علمي شما بستگي دارد. مانند اين که خود، اين گونه مطالب را گوشزد کنيد و در صورت عدم پذيرش از طرف مخاطب، به ديگران بگوييد و يا کتاب‌هاي معرفي شده را در اختيار او بگذاريد.
- پرتوي از اسرار نماز، قرائتي؛
- اسرار الصلاه، ملکي تبريزي؛
- آداب الصلاه، امام خميني؛
- صلاه الخاشعين، دستغيب؛
- اسرار الصلاه، جوادي آملي.
8- در هيچ يک از مراحل ارشاد و راهنمايي از برخورد نيک و ملاطفت‌آميز و احترام نهادن دور نشويد.
با فشار و اجبار کسي را نمي‌توان هدايت نمود و چه بسا تأثير منفي آن بيشتر از هدايت گردد.
9- تبليغ عملي داشته باشيد.
بايد آثار خواندن نماز، مانند دوري از گناهان، داشتن اخلاق نيکو، کمک به دوستان و وفاداري و فداکاري، پاکيزه بودن در ظاهر و باطن، اعمال نيک و شايسته و برخورد خوب و... در رفتار و کردار و گفتارتان نمايان باشد. بهترين روش تبليغ از يک عمل ديني و نيک، تبليغ عملي است.
10 - هر شخصي يک نقطه پذيرش و به قول معروف «رگ خوابي» دارد،
سعي کنيد رگ خواب و نقطه پذيرش را به دست آوريد و از اين کانال وارد شويد و هدف خود را تعقيب کنيد . به صرف اين که بايد شخصي را هدايت کرد بسنده نکنيد، بلکه با مطالعه روي خصوصيات وي راه نفوذ در او و جلب نظر او را به دست آوريد و اقدام کنيد.
11- بيان تأثيرات منفي ترک نماز و روزه و استفاده از روايات بيان شده توسط اهل بيت (ع ) در اين زمينه بسيار مؤثر است.
اگر به روش غير مستقيم ارائه گردد و موجب آگاهي و موعظه کردن را فراهم سازد. يعني غير از ارائه شناخت بايد در صدد موعظه‌گري و آگاهي وي نيز برآييد . با ترس و بيم دادن از عذاب اخروي و پيامدهاي منفي ترک نماز و روزه ،دل او را از غفلت آزاد سازيم.
12- اين راه ها هم به صورت مستقل و هم به همراه يکديگر مي‌تواند مؤثر باشد . خوب تر آن است که روشنگري و موعظه و... همراه هم ارائه گردد تا نافذتر افتد.
13- جدي‌گرفتن‌نماز در محيط‌خانه‌:
اگر پدر و مادر انجام‌ وظايف‌ ديني ‌از جمله‌ نماز خواندن‌ را جدي‌ بگيرند، فرزندان‌ نيز از همان‌ ابتدا آن ها را جزئي‌ مهم‌ از زندگي‌خود به‌حساب ‌خواهند آورد. اگر شما نيز اين مسئله را با جديت و ايمان و اعتقاد دنبال کنيد، در دوستان‌تان تأثير مي‌گذارد.
14- پرورش‌عواطف‌ديني‌:
به‌موازات‌ آموزش‌ تعاليم‌ ديني‌، لازم ‌است‌ عواطف ‌ديني‌را پرورش‌دهيد. شرکت‌در مراسم‌ مذهبي‌ از قبيل‌ نماز جماعت‌ مسجد، نماز جمعه‌، مراسم‌ اعياد مذهبي‌و مراسم‌ سوگوار در ماه‌ محرم‌ و جلسات‌ ديني ‌در پرورش‌ عواطف‌ديني‌ نوجوانان‌ و دوستان بسيار مؤثر است‌.
حضور در اين‌قبيل‌برنامه‌ها پيوند قلبي‌ آن ها را با دين‌ و معنويات‌ افزايش‌مي‌دهد و زمينه‌ را براي‌شکوفايي‌ ايمان‌ فراهم‌ مي‌سازد.
15- برقراري‌ارتباط‌ با دوستان‌نمازخوان‌:
گروه‌هاي‌همسال‌و دوستان ‌نوجوان ‌در بازسازي‌ شخصيت ‌او نقش‌ حياتي‌دارد، چون‌ افراد تازه‌ بالغ‌ بر اساس‌ يک‌ نياز با ديگران‌ ارتباط‌ بر قرار مي‌کنند.
بر اين‌اساس‌براي‌تشويق‌برادر يا خواهرتان‌، از دوستان‌ ايشان‌ استمداد بجوييد . اگر دوست‌شايسته‌اي‌ ندارد، زمينه ارتباط‌ با دوستان‌ نماز خوان‌ و مؤمن‌ را فراهم‌نماييد. جوان ‌از جوان‌ بهتر مي‌پذيرد. با لحن‌جوان‌، هيأت‌جوان‌، برخورد جوان‌ به‌دليل‌نزديک‌ بودن‌ جهان ‌احساسي‌، عاطفي ‌و روحي‌دو جوان ‌و مشترک‌بودن‌ مشکلات‌، تفهيم‌ و تفاهم‌سريع‌تر اتفاق‌مي‌افتد.
16 - تشويق‌:
براي‌ برانگيختگي ‌و بازدارنگي‌، تشويق‌نقش‌ اساسي‌دارد. امام‌علي‌(ع) مي‌فرمايد:
«ضادّوا الشرّ بالخير؛(6) به‌وسيلة‌خوبي‌ با بدي‌بستيزيد».
در مراحل‌نخست ‌نمي‌توان ‌توقع‌ داشت‌ همه افراد با انگيزة‌ عالي‌ به‌ نماز و انجام‌تکاليف‌ بپردازند. غالب‌ مردم‌ به‌ چنان‌ مرحله‌اي‌ از کمال‌نرسيده‌اند که‌ به‌ تحسين ‌و ستايش‌ محتاج‌ نباشند. از اين‌رو لازم‌ است‌ برادر يا خواهر يا دوست تان ‌را با تشويق‌ گفتاري‌ يا عملي‌ به‌ نماز خواندن ‌فرا خوانيد. بعضي‌از بزرگان‌ براي‌ تشويق‌ فرزند تازه‌بالغ‌شان‌ به‌ نماز، مبلغ‌ پولي‌ را زير سجادة‌ ايشان‌ قرار مي‌دادند.

پي‌نوشت‌ها:
1. نهج‌البلاغه‌، فيض‌الاسلام‌، قصار 163.
2. طه‌(20) آيه‌14.
3. وسائل‌الشيعه‌، ج‌3، ص‌ 7.
4. عنکبوت‌(29) آيه‌45.
5. نهج‌البلاغه‌، فيض‌الاسلام‌، قصار 252.
6. غرر الحکم‌، ج‌4، ص‌231.

با عرض سلام و تشکر از ارتباط تان با اين مرکزتهذيب نفس و خودسازي تنها راه رستگاري ‌است0قرآن کريم مي فرمايد:
«‌قد افلح من تزکي؛(1) هر کس خود را تزکيه کرد، رستگار شد».
در آيه ديگر مي فرمايد: «‌قد أفلح من زکّاها و قد خاب من دسّاها؛(2) رستگار شد کسي که خود را تزکيه کرد و زيانکار است کسي که فريب نفس خود را خورد».
در خودسازي و جهاد با نفس نخست بايد به چند نکته اساسي توجه نمود:
1 - همان گونه که در تربيت و سلامت بدن، رياضت و ورزش لازم است، در خود سازي و تهذيب نفس نيز رياضت و مبارزه و جهاد با نفس ضرورت دارد.
2 - همان گونه که در پرورش اندام، از نرمش و فعاليت‏هاي ساده و اندک آغاز مي‏شود و به تدريج به ورزش‏هاي سنگين‏تر وارد مي‏شوند، در تربيت روح نيز بايد از اندک شروع کرد و به تدريج به مراحل بالاتر رسيد.
3 - همان طور که در ورزش بدني، تداوم و استمرار لازم است، در رياضت نفساني نيز تداوم، شرط رسيدن به مقصد است. قرآن مي‏فرمايد: «به يقين کساني که گفتند: پروردگار ما خداوند يگانه است، سپس استقامت کردند، فرشتگان بر آنان نازل مي‏شوند که نترسيد و غمگين مباشيد».(3)
علي(ع) مي‏فرمايد: «قليلٌ مدوم عليه خير من کثير مملول منه؛(4) عمل اندکي که پيوسته باشد، بهتر است از بسياري که تو را خسته و وامانده سازد».
در حديث ديگري امام باقر(ع) مي‏فرمايد: «أحبّ الأعمال إلي اللَّه عزّ وجل ما داوم عليه العبد وإن قل؛(5) محبوب‏ترين کار نزد خدا، آن است که انسان بر آن مداومت کند هر چند اندک و ناچيز باشد».
4 - چنان که در سلامت جسم، فعل و ترک (دارو خوردن و پرهيز نمودن از بعضي غذاها) هر دو با هم مؤثر است، در سلامت و تهذيب روح نيز فعل و ترک هر دو لازم است، مانند اداي واجبات و ترک گناهان و محرمات و تولي و تبري.
5 - مهم‏ترين چيزي که درجميع مراحل بايد رعايت شود،اخلاص و داشتن نيت خالصانه براي خداوند درهمه امور است0 قرآن بر اين نکته تأکيد دارد که در مسير دين و پرستش بايستي اخلاص داشته باشيد: «به آن ها دستوري داده نشده بود جز اين که خدا را با کمال اخلاص پرستش کنند».(6)
‌عالمان علم اخلاق مي‌گويند: براي خودسازي ابتدا بايد رذائل اخلاقي و اخلاق بد را از خود دور کرد، سپس‌درخت پاکي نشاند.«ديو چو بيرون رود، فرشته درآيد» بديهي است با وجود صفاتي مانند حسد و کبر و خودپسندي و خودخواهي و هوس گرايي،‌دست‌رسي به صفات پسنديده و انجام اعمال خير بسيار مشکل خواهد بود.
‌اخلاق بد در وجود انسان به منزله بيماريي است که مفاسدي به دنبال دارد.
‌مرحوم نراقي مي‌گويد: «‌زنهار اي جان برادر! تا حديث بيماري روح را سهل نگيري . معالجه آن را بازيچه ‌نشماري . مفاسد اخلاق را اندک نداني... ‌ مسامحه در معالجه آن ها آدمي را به هلاکت دائم و شقاوت ابدي‌ مي‌رساند . صحت روح و اتصاف آن به محاسن اخلاق باعث زندگاني ابدي و حيات حقيقي مي‌شود . بعد از آن ‌که ساحت نفس از اخلاق ناپسند پاک و آراسته گردد، مستعد قبول فيض‌هاي الهي مي‌گردد».(7)
پيامبر(ص) فرمود: «‌لا تدخل الملائکه بيتاً فيه کلب؛(8) ‌ملائکه داخل خانه‌اي که در آن سگ باشد ‌نمي‌شوند». در خانه دلي که پر از سگ هاي درنده است، چگونه فرشته رحمت داخل شود؟پس ابتدا لازم است سگ هاي هار را از درون خانه دل بيرون کرد، آن گاه به انتظار فرشته رحمت نشست0
‌- نکته ديگري که در خودسازي لازم است، محاسبه اعمال و کردار خود است. هر کسي که در اين راه قدم ‌برمي‌دارد، بايد در اعمال و رفتار خود دقت کند و مراقب آن ها باشد . اگر دچار گناهي شد، توبه کند. در روايت ‌آمده است: «‌حاسبوا أعمالکم قبل أن تحاسبوا؛(9) به اعمال تان رسيدگي کنيد، قبل از اين که در روز قيامت به آن ‌رسيدگي شود».
6 - عادت دادن نفس بر عادات خوب و پسنديده، اگر چه مشکل باشد، ولي ‌چاره‌اي از آن نيست. عادات خوب مانند: خواندن نماز در اول وقت و با جماعت، خواندن مناجات و راز و نياز با ‌خدا، قرائت قرآن، خواندن نماز شب، کمک و دلسوزي نسبت به مستضعفان و بينوايان، احترام به بزرگان، امر به ‌معروف و نهي از منکر با حفظ آداب و شرايط و مقدمات آن.
‌تصميم و اراده بر ترک عادات زشت و گناه، نشانه بزرگي و ‌شجاعت نفس است. کسي که بتواند تصميم بر ترک گناه بگيرد، مي‌توان او را مجاهد در راه خدا دانست. تهذيب‌ اخلاق جهادي است که مشکل‌تر از جنگيدن با کفّار است. پيغمبر فرمود: «‌أشجع الناس من غلب هواه؛(10) شجاع‌ترين و‌ قدرتمندترين مردم کسي است که بر هواهاي نفساني‌اش غالب آيد».‌با توجه به اين مقدمات مي گوييم که تهذيب نفس در دو مرحله انجام مي‏گيرد: 1) تخليه، 2) تحليه.
مراد از تخليه، بيرون کردن صفات رذيله و ناپسند از دل است .
مراد از تحليه، پرورش فضايل و تحصيل صفات پسنديده است. آن چه علماي اخلاق در اين امر مؤثر مي‏دانند چهار چيز است:
1 مشارطه،
2- مراقبه،
3- محاسبه،
4- معاقبه.
گام اول: مشارطه است؛ يعني هر روز با خود شرط کند که گناه مرتکب نشود.
گام دوم: مراقبه است، يکي از عوامل مهم خودسازي و تهذيب نفس، مراقبت و توجه به نفس است. کسي که اعمال و رفتار خود را در محضر خدا ببيند ،همواره مراقب و مواظب نفس خود خواهد بود. قرآن مجيد بر اين نکته تأکيد مي‏کند. اين مراقبت از تدبر در قرآن و اعتقاد به حساب در قيامت به دست مي‏آيد. خداوند مي‏فرمايد:
«ما يلفظ من قول إلاّ لديه رقيب عتيد؛(11) هيچ سخني را بر زبان نياورد جز اين که براي ثبت آن فرشته‏اي حاضر و مراقب است».
گام سوم: محاسبه نفس است، چه بسا انسان به دليل غفلت به وظيفه‏اش عمل نمي‏کند .در اين جا لازم است در پايان هر روز به حساب خويش برسد تا کاستي‏ها را جبران نمايد. پيامبر اکرم(ص) به ابوذر فرمود: «اي اباذر! پيش از اين که در قيامت به حساب تو برسند ،در همين دنيا به حساب نفس خود برس، چون حساب امروز از حساب فرداي قيامت آسان‏تر است».(12)
مراقبت و حسابرسي براي تزکيه نفس ضروري و اجتناب‏ناپذير است.
گام چهارم: معاقبة نفس است؛ يعني در صورتي که با محاسبه دريافت که بر خلاف عهد و پيمان خود عمل کرده است ،نفس خويش را مؤاخذه نمايد و در صورت لزوم آن را تنبيه سازد. البته اين راه موانعي دارد که مهم‏ترين آن محبّت به دنيا و پيروي از هواي نفس و آرزوهاي دراز و غفلت از خدا به شمار مي‏رود.
امام سجاد(ع) در دعاي ابوحمزه مي‏فرمايد: «به راستي کوچ کننده به سوي تو اي خدا راهش نزديک است .تو از بندگانت پنهان نيستي مگر اين کردارهاي نارواي بندگانت آن ها را از تو محجوب داشته است».
يار نزديک‏تر از من به من است و ين عجب‏تر که من از وي دورم‏
امام صادق(ع) مي‏فرمايد: «بين بنده و خدا هيچ پرده‏اي تاريک‏تر و ترسناک‏تر از نفس و هوا نيست . براي از بين اين دو، وسيله‏اي چون نيازمندي به خدا و خشوع و گرسنگي در روز و بيداري در شب نيست».(13)
در اين روايت به موانع راه و رفع آن اشاره شده است، با تفکر در آفرينش و ياد خدا و توجه به آخرت و دعا و تضرع مي‏توان از وساوس شيطاني رهايي يافت و موانع را از پيش رو برداشت.
1 ـ معراج ‌السعاده‌: استاد اخلاق نراقي.
3 ـ ‌نقطه‌هاي ‌آغاز در اخلاق ‌عملي : ‌آيت‌اللّه‌مهدوي‌كني. ‌
4 ـ قلب ‌سليم‌، اثر شهيد بزرگوار آيت‌اللّه ‌دستغيب‌.
5 ـ شرح ‌و تفسير دعاي ‌مكارم‌الاخلاق ‌در سه ‌جلد اثر خطيب‌توانا مرحوم‌حجت الاسلام ‌فلسفي‌(ره‌).
6 ـ اخلاق ‌فلسفي ‌اثر مرحوم‌حجت ‌الاسلام‌فلسفي‌.
7 ـ چهل‌حديث‌حضرت ‌امام‌خميني‌(ره).
8 ـ جهاد با نفس‌، در چهار جلد تاليف ‌آيت ‌اللّه‌مظاهري‌.
9 ـ نظام ‌اخلاقي‌اسلام‌، نويسنده‌آيت‌اللّه ‌جعفر سبحاني‌.
10 ـ اخلاق‌در قرآن‌، نويسنده‌آيت‌اللّه ‌مكارم‌شيرازي‌.
11- رساله لقاءالله، ميرزا جواد ملكي تبريزي.
12- رساله لب اللباب، علامه طهراني.
13- رساله سير و سلوك، بحرالعلوم.
14- سير و سلوك، يك بانوي ايراني 9.
15- اسرار عبادات، آيت‏اللَّه‏جوادي آملي.
16- نامه‏ها و برنامه‏ها، حسن زاده آملي.
17- در آسمان معرفت، حسن زاده آملي.
18- پندهاي جاويد . استاد مصباح يزدي .
19- راهيان کوي دوست .استاد مصباح يزدي .
20- به سوي او . استاد مصباح يزدي.
21- به سوي خود سازي . استاد مصباح يزدي .
22 - آداب و سلوک قرآني .استاد کريم محمود حقيقي.
23 - عبادت عاشقانه .استاد کريم محمود حقيقي .
24 - بر درگاه دوست . استاد مصباح يزدي.
25- حکمت عملي يا اخلاق مرتضوي . استاد حسن زاده آملي.

پي‌نوشت‏ها:
1- اعلي(87)،آيه 14.
2-الشمس (91) آيه 9.
3- فصلت (41) آيه 30.
4- وسايل الشيعه ،ج1،ص118؛ صبحي الصالح، نهج البلاغه، حکمت 444.
5- الکافي ،ج 2،ص82 ؛وسايل الشيعه ،ج1 ،ص94.
6- بيّنه (98)،آيه 5 .
7. معراج الساده، ص 13.
8.- الفقيه ،ج1،ص246؛ بحارالانوار، ج 62، ص 54.
9. بحارالانوار، ج 7، ص 126.
10- الفقيه ،ج4،ص394.
11- ق(50)،آيه18.
12- وسائل الشيعه، ج 11، ص379.
13- سفينة البحار، ج 2، ص 603.

پرسش: سوال شرعي شرح : با يه خانمي چند بار رابطه جنسي نامشروع داشتم . قلبا از کارم پشيمونم و دوست ندارم انجامش بدم ولي بعضي وقتا اشتباه مي کنم و رابطه تکرار مي شه. نمازمو کم و زياد مي خونم ولي مي خام راهنماييم کنيد که خدا من سيد گناهکار رو مي بخشه ؟مي خوام جبران کنم .چيکار کنم؟ با چه کارهايي مي شه کاراي بد گذشتمو جبران کنم؟ کفاره بدم ؟ روزه بگيرم؟

پاسخ: باعرض سلام و تشکر از ارتباط شما با اين مركز.
گناه و تخلّف از فرامين خداوند و شكستن حدود و مرزهاي الهي موجب فساد وتباهي انسان شده ، او را از مسير انسانيت خارج نموده ، در پرتگاه سقوط در منجلاب بدبختي قرار مي دهد.
رسول گرامي اسلام فرمود: "از گناهان بپرهيزيد، زيرا گناهان خيرات را نابود و باطل مي كند".(1)
امام باقر(ع) مي فرمايد: "هيچ نكبتي دامن گير شخص نمي‏شود مگر به واسطه گناهي كه مرتكب شده است".(2)
ارتكاب معصيت در حقيقت يك بيماري است كه دامن گير انسان مي شود . داروي اين بيماري توبه واقعي و بازگشت حقيقي به سوي پروردگار مهربان است. رسول خدا(ص) در اين زمينه مي فرمايد: "لكل داءٌ دواءٌ و دواءٌ الذنوب الاستغفار؛ هر مرضي دارويي دارد، و داروي شفابخش گناهان استغفار و طلب مغفرت از پيشگاه ذات پاك الهي است".(3)
توبه كه به معني پشيماني واقعي از گناه و بازگشت از آن است، موجب بخشش گناه شده و صفحه قلب را از آلودگي پاك، و تيرگي را مبدّل به روشنايي مي سازد. مكتب تربيتي اسلامي تمام آلودگان به گناه را دعوت مي كند كه براي اصلاح خويش و جبران گذشته ،از در توبه كه در رحمت الهي است، وارد شوند و سعادت خود را باز يابند.
امام زين العابدين(ع) در مناجات زيباي خود مي فرمايد:
"معبود من تو كسي هستي كه به روي بندگانت دري به سوي عفو گشوده‏ و نامش را توبه نهاده‏، و فرموده‏اي: باز گرديد به سوي خدا و توبه كنيد، توبه خالص، حال كه اين در رحمت باز است، عذر كساني كه از آن غافل شوند و توبه نكنند چيست؟".(4) خداي مهربان علاقه فوق العاده‏اي به توبه بندگان دارد، چرا كه توبه آغاز تمام خوش بختي‏هاي انسان است. امام باقر(ع) مي فرمايد: "خداوند از توبه بنده‏اش بسيار شاد مي شود، بيش از كسي كه مركب و توشه خود را در بيابان خطرناكي در يك شب تاريك گم كرده و سپس آن را بيابد".(5)
در حديث قدسي مي فرمايد: "اگر پشت كنندگان به من بدانند چقدر مشتاق آن‏ها هستم و در انتظار توبه آن‏ها دقيقه شماري مي كنم، از شدّت شوق جان به جان آفرين تسليم مي کنند و بند بند اعضاي خود را خواهند بريد(6)
دوست عزيز !پرسيده اي : " آيا خدا من سيد گناهکار رو مي بخشه ؟مي خوام جبران کنم. چيکار کنم؟"
پاسخ روشن است . آري توبه هرگاه حقيقي و واقعي باشد و از اعمال جان برخيزد و انسان واقعاً از معصيتي كه مرتكب شده پشيمان شود، مقبول درگاه خدا مي شود و آثار و بركاتش نمايان مي گردد. توبه كار واقعي خود را از مجالس گناه دور مي دارد .از عواملي كه گناه را وسوسه و تداعي مي كند، بر حذر مي باشد، خود را در پيشگاه خدا شرمنده مي بيند . همواره در صدد كسب رضاي او مي باشد. گناهكار وقتي توبه كرد و به سوي ذات اقدس الهي برگشت و فهميد كه خداوند مهربان است و توبه را قبول مي كند و آثار گناه را پاك مي كند (البته گناه اگر مربوط به حقوق مردم باشد، بايد ادا شود) اضطراب و نگراني ناشي از گناه برطرف شده و به جايش آرامش روحي برقرار مي گردد.
خداوند در آيات کثيري به گناهکاران و کساني که به خود ستم کردند و خودشان را در معرض معصيت قرار دادند، توصيه کرده است که توبه کنند . رابطه بين خود و خدا را اصلاح کنند. خداوند همة گناهان آنان را خواهد بخشيد، قرآن مجيد مي‌فرمايد:
«مگر کساني که توبه کردند و به اصلاح کارهاي فاسد خود پرداختند . آن چه را کتمان کرده بودند ،بيان کنند. در اين صورت توبه آن ها را مي‌پذيرم و من بسيار عذرپذير و قبول کنندة توبه و مهربانم».(7)
چه کسي در وفاي به عهد راستگوتر از خداوند است؟ قرآن مجيد وعده داده که خداوند توبه را از بندگانش مي‌پذيرد. بنابراين گناهکاري که به گناه خويش اعتراف دارد و از آن پشيمان است و عزم جدّي بر ترک گناه و جبران گناهان گذشته از حق النّاس و حق اللَّه دارد، بايد به قبولي توبه خويش و رحمت و مغفرت خداوند اميدوار باشد.
دوست گرامي ! اگر واقعآً نادم و پشيمان باشي و توبه كني ، مطمئن باش كه خداوند قبول مي کند البته سعي کنيد از اين به بعد در موقعيت هايي قرار نگيريد که امکان لغزش هميشه فراهم است . لزومي براي كار هاي ديگر مثل پرداخت كفاره و روزه و ... نيز نمي باشد، بلكه همين اندازه كه از اعمال قبل پشيمان باشي و عزم و اراده بر ترك گناه داشته باشي در تحقق توبه مي كند.
غرق گنه نااميد مشو ز ديدار ما كه عفو كردن بود هم دم كار م
بندة شرمندة تو، خالق بخشندة من بيا بهشتت دهم مرو تو در نار م
توبه شكستي بيا، هر آنچه هستي بيا اميدواري به جوي ز نام غفار ما

پي نوشت‏ها:
1-محمد ري شهري، ميزان الحكمة، ماده ذنب، شماره 6633، ج 2، ص 995.
2- محمد تقي فلسفي، كودك، ج 1، ص 15.
3-ميزان الحكمة، ماده نظر، شماره 20280، ج 4، ص 3291.
4- همان، ماده ذنب، شماره 6655، ج 2، ص997.
5- آيت اللَّه مكارم شيرازي، اخلاق در قرآن، ج 1، ص 218.
6- همان ؛ لقاء اللَّه مرحوم ملكي تبريزي.
7. بقره (2) آيه 160.

پرسش: 1-تفاوت رياضت با محدوديت چيست؟
پاسخ: باعرض سلام و تشکر از ارتباط شما با اين مركز.
رياضت با محدوديت دو مقوله جداي از هم هستند و هيچ ارتباطي با يکديگر ندارند .
از ديدگاه اسلام مقصود از رياضت، تمرين و وادار کردن خويش به کارهاي خير و ترک محرّمات و انجام واجبات است. هدف از رياضت، رفع موانع وصول به حق ،رام کردن نفس ، آماده شدن براي پذيرش فيض الهي و هدايتهاي رباني است که پيامبر اکرم(ص) از آن به جهاد اکبر ياد نمود.(1) بر اين اساس درمعناي رياضت نوعي از محدوديت وجود دارد اما به معناي محدوديت نيست . اين دو واژه ، دو مقوله جداي از هم هستند.
در هر رياضتي محدوديت هست اما هر محدوديتي رياضت نيست، مثلا در رعايت قانون محدوديت وجود دارد اما رياضت نيست.
پينوشت:
1. بحارالانوار، ج67، ص 65.

پرسش: -مي توان گفت رياضت زير مجموعه محدوديت است ؟
پاسخ: با توجه به پاسخ قبل روشن شد که اين دو واژه ، هيچ ارتباطي با هم ندارند .

پرسش: 3-آيات قرآني در رابطه با عجله را بنويسيد.
پاسخ: بعضي از آيات قرآن راجع به عجله و مشتقات آن بحث کرده است که فهرست ذيل به آن اشاره دارد:
سوره طه آيات 83 و 84 و 114، سوره اعراف آيه 150 ، سوره مريم آيه 84 ، سوره قيامت آيه 16 و آيه 20، سوره کهف آيه 58، سوره فتح آيه 20 ، سوره اسراء آيه 11و 18 ، سوره يونس آيه 11 ، سوره ص آيه 17، سوره بقره آيه 203، سوره احقاف آيه 24 و 35 ، سوره انعام آيه 57 و 58 ،سوره يونس آيه 51 ، سوره نمل آيه 46 و 72، سوره ذاريات آيه 14، سوره انبياء آيه 37 ، سوره نحل آيه 1 ، سوره يونس آيه 50 ، سوره شوري آيه 18 ، سوره شعراء آيه 204، سوره صافات آيه 176، سوره ذاريات آيه 59 ، سوره رعد آيه 6 ، سوره حج آيه 47، سوره عنکبوت آيه 53 و 54 ، سوره يونس آيه 11، سوره انسان آيه 27 ،
البته مي توانيد جهت آشنايي با آياتي که ارتباط مستقيم با بحث عجله و شتاب دارد و تفسير آن ،به کتاب اخلاق در قرآن ،نوشته آيه الله مکارم شيرازي، ج 2 ،ص 413 مراجعه فرماييد .

باعرض سلام و تشکر از ارتباط شما با اين مركز.
اطاعت از اوامر الهي که انجام واجبات و ترک محرمات باشد، بهترين راه براي تقويت و رشد زمينه هاي معنوي در وجود انسان است.قوي ترين عامل براى رشد معنوي و پرورش ملكات اخلاقى و كمالات انسانى و نجات از پستى و حضيض رذائل و رسيدن به اوج قلّه فضائل ، اطاعت از اوامر الهي است.
از آن جايي که در نظر اسلام پدر و مادر مقام بسيار بلندي دارند، وظائف سختي نيزدر قبال فرزندان دارند. چه را که اولين ومهم ترين مسئوليت تربيت فرزند ، هم از لحاظ زماني و هم از لحاظ رتبه ، برعهده پدر و مادر است . بايد از ابتدايي ترين لحظه ممکن ، نسبت به تربيت فرزندي سالم و شايسته ومفيد اهتمام ورزند. براي رسيدن به اين مهم بر والدين لازم است تا زمينه اي را مهيا کنند تا شخصيت فرزند در آن شکل بگيرد. والدين بايد کردار و رفتارخود را شديدا تحت مراقبت قرار دهند، به اين معنا كه از محرمات دوري و به انجام واجبات روي آورند.
توصيه مي کنيم :
1- در اولين اقدام موانع بين خود و خدا را از ميان برداريد. نخستين گام و اولين شرط براي رفع فاصله بين بنده و خدا توبه و ترك گناه است.توبه، پشيماني و ندامت از خطاها و گناهان و كاهلي و سستي‌هاي گذشته است .
2- سعي کنيد هميشه با وضو باشيد . نمازهاي خود به خصوص نماز صبح را در اول وقت بخوانيد.
3- قرآن زياد بخوانيد . در معاني آيات آن تفكر كنيد. به ويژه آيه نور را بسيار تلاوت کنيد. تلاوت اين آيه توسط والدين قبل از بارداري و مادر در ايام بارداري سفارش شده است :
" اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكاةٍ فيها مِصْباحٌ الْمِصْباحُ في‏ زُجاجَةٍ الزُّجاجَةُ كَأَنَّها كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لا شَرْقِيَّةٍ وَ لا غَرْبِيَّةٍ يَكادُ زَيْتُها يُضي‏ءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نارٌ نُورٌ عَلى‏ نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشاءُ وَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثالَ لِلنَّاسِ وَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْ‏ءٍ عَليمٌ (1)
خدا نور آسمان‏ها و زمين است .وصف نورش مانند چراغدانى است كه در آن، چراغ پر فروغى است، آن چراغ در ميان آبگينه بلورينى است، كه آن قنديل بلورين گويى ستاره تابانى است، [و چراغ‏] از [روغن‏] درخت زيتونى پربركت كه نه شرقى است و نه غربى افروخته مى‏شود، [و] روغن آن [از پاكى و صافى‏] نزديك است روشنى بدهد، گرچه آتشى به آن نرسيده باشد، نورى است بر فراز نورى. خدا هر كس را بخواهد، به سوى نور خود هدايت مى‏كند، خدا براى مردم مثل‏ها مى‏زند [تا حقايق را بفهمند] و خدا به همه چيز داناست. "
4- در مجالس مذهبي، دعا و توسل و موعظه زياد شركت كنيد.از مجالس گناه و نافرماني خداوند دوري نماييد.
5- به تغذيه خود و همسرتان پيش از نزديکي و انعقاد نطفه و پس از آن در دوران بارداري و شيرخواري توجه ويژه داشته باشيد . از مواد غذايي شبهه ناك دوري كنيد. اين توجه بايد از جهات مختلف باشد. مثلاً:
ا) چه نوع غذاهايي در شکل‌گيري شخصيت انساني،‌روحي و اخلاقي و ديني بچه مؤثر است ؟
ب) چه نوع غذاهايي است که در تقويت نيروي فکري و عقلي و هوش بچه مؤثر است؟
5- براي سلامت جسمي و روحي و رواني فرزند و برخي جهات ديگر، به دستورعمل‌هاي اسلام براي زمان و مکان و چگونگي آميزش دارد توجه نماييد که در صورت نياز در مکاتبات بعدي به آن ها اشاره مي‌شود.

پيشنهاد مي کنيم براي آگاهي بيش تردر رابطه با مسائل مربوطه به اين بحث با مطالعه کتاب هاي ازدواج مكتب انسان سازي، شهيد دكتر پاك‏نژاد، ج 3 - بهشت خانواده ،دكتر مصطفوي- بهداشت ازدواج از نظر اسلام ،دكتر صفدر صانعي- ازدواج و مسائل جنسي، گروهي از نويسندگان - ريحانه بهشتي ، سيما مخبر مراجعه نماييد.

پي نوشت :
1. نور (24) آيه 35 .