به گزارش روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، نشست گروه علمی اخلاق در دو جلسه با موضوعات مهم نفس، وسواس نفسانی و سیر و سلوک از نظر اخلاق برگزار شد.

در این جلسه استاد رستگار «استاد و پژوهشگر» سوالات پرتکرار در این زمینه مانند تعریف معرفت نفس، علت خودشناسی، تفاوت بین نفس و روح، کیفیت تفکری که انسان را به معرفت نفس می رساند و اثرات آن، فرق خودشناسی عرفانی با خودشناسی روان شناسی، چگونگی معرفت نفس که باعث معرفت خداوند می شود، معنای حدیث من عرف نفسه فقط عرف ربه، تعریف حدیث نفس و تفاوت آن با وسوسه نفس، فرق بین وسوسه اخلاقی و وسواس روان شناسی، تفاوت عزت نفس با اعتماد به نفس، نشانه های عزت نفس، تفاوت عزت نفس و غرور و خود بزرگ بینی را مطرح و پاسخ های متقن آن را ارائه کرد.

وی در انتهای جلسه لیستی از کتاب های مفید در این زمینه در سه سطح معمولی، متوسط و عالی را جهت استفاده کارشناسان و هم معرفی به پرسشگران مرکز ملی متناسب با سطح آنها ارائه نمود.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، حجت الاسلام والمسلمین علیرضا ملکی در این نشست علمی به بررسی پاسخگویی هوشمند به سوالات فقهی پرداخت.

استاد و پژوهشگر حوزه علمیه در چهار گام، مباحث حول پاسخگویی هوشمند را مورد بررسی قرار داد.

وی در ادامه به راهکارهای رعایت تخصص در پاسخگویی و تبعات عدم رعایت آن، آثار عدم فهم سؤال، علت عدم رعایت تخصص توسط کارشناسان و توجه به شرایط پرسشگر پراخت و برای آن به نمونه هایی اشاره کرد.

در این جلسه به تحلیل پاسخ های مطرح شده و بیان نمونه هایی از مشکلات به وجود آمده در عدم رعایت موارد ذکر شده پرداخته شد و راهکارهایی برای اصلاح و مدیریت پاسخگویی ارائه گردید.

شایان ذکر است گروه احکام به عنوان گسترده ترین گروه از بین هفت بخش پاسخگویی مرکز ملی، جهت حفظ و ارتقاء علمی و مهارتی کارشناسان به طور مداوم نشست هایی علمی با حضور کارشناسان مطرح برگزار می‌نماید.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، ابوذر اسدالله پور «مسئول برگزاری دوره» با اعلام این خبر افزود: این کارگاه یک روزه طی 8 جلسه دکتر مبین صالحی به بیان مسائل کودکان آسیب دیده ،ارزیابی و درمان پرداخت.

آشنایی با اختلال PTSD در کودکان، سوءاستفاده جنسی، سوگ و داغدیدگی، بازی ‌درمانی و درمان شناختی از اهم سرفصل های مطرح شده در این کارگاه بود.

گفتنی است که این کارگاه ها از سوی گروه علمی مشاوره و روانشناسی مرکز ملی پاسخگوی به طور پیوسته با هدف بهره مندی از تکنیک های مشاوره در دوره های کوتاه مدت در حال برگزاری است و شرکت کنندگان با احراز شرایط اولویت جذب در قسمت مشاوره تلفنی و آنلاین مرکز ملی پاسخگویی را خواهند داشت.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی حجت الاسلام و المسلمین دکتر علی نعمتی در ابتدا با اشاره به بحث پول و شناخت ماهیت پولی، مقدماتی را بیان کرد که پول قدیمی چه بوده و پول مدرن چه خصوصیاتی دارد.

وی با بیان سیر تحول در نظام پولی مدرن افزود: شناخت این فرایند کمک به فهم ماهیت پول (حقیقی یا اعتباری)، مسئله پشتوانه، خلق پول و سایر موضوعات مرتبط را ممکن می سازد.

وی افزود: متاسفانه در این چند سال به مساله ربا و راه کارهای حذف ربا پرداخته شده، لکن مسئله خلق پول در شناخت رمز ارزها که بسیار گسترش یافته ورودی جدی صورت نگرفته است.

شایان ذکر است نشست‏های علمی در بخش‏ پشتیبانی علمی مرکز در گروه های قرآن و حدیث، احکام، اخلاق، مشاوره، کلام و تاریخ، با رویکرد پاسخگویی به طور پیوسته با حضور اساتید مبرز برگزار می‏شود و بناست جلسات با موضوع رمز ارزها با توجه به بسامد بالای پرسشهای فقهی ادامه یابد.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی حجت الاسلام و المسلمین موحد نژاد در ابتدا با اشاره به بحث هلال ماه از منظر صاحب عروه گفت: وقتی هلال ماه در یک شهر دیگری ثابت شود اما در شهری که فرد زندگی می کند ثابت نشود، چنانچه دو شهر به هم نزدیک باشند کفایت می کند که در هر دو شهر رای بر رویت ماه داده شود و در صورت نزدیک نبودن دو شهر، هم افق بودن آنها کفایت می کند.

رئیس ستاد استهلال دفتر مقام معظم رهبری با تاکید بر اصطلاح متقاربین در کتاب عروه گفت: با اطمینان می توان اشاره کرد که در هیچ یک از روایات به موضوع دور یا نزدیکی اشاره نشده است و معیار و ملاک مشخصی از حد فاصله تعیین نشده است، که بنابر گفته حجت الاسلام و المسلمین موحد نژاد این یک خلا است که لازم است فقها تامل بیشتری درباره آن داشته باشند.

وی در ادامه افزود: برخی کارشناسان رویت هلال ماه، مثل اقای سید محسن قاضی میر سعید که به صورت تجربی سال های سال روی این مسئله کار کرده اند گفته اند در صورت رویت هلال ماه با چشم غیرمسلح می توان گفت که از محل مشاهده تا فاصله هوایی 200 کیلومتری، ماه رویت خواهد شد و در صورت مشاهده با چشم مسلح این فاصله حدود 50 کیلومتر هوایی تعیین می شود که البته این تنها یک نظر کارشناسی است و فقها نسبت به ان نظری نداده اند.

عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی شریف همچنین در بیان مفهوم "هم افق بودن" در تعبیر صاحب عروه گفت: ملاک این تعبیر بحث رویت است و چنانچه به عنوان مثال گفته شود هلال ماه در شهر الف دیده شد و سپس فارغ از فاصله، اعلام گردد که در شهر ب نیز هلال رویت شده است می توان گفت این دو شهر هم افق هستند.

وی همچنین در پایان به اختلاف بین نظر علما و فقها در خصوص رویت هلال ماه و مسائل مربوط به آن اشاره کرد و گفت: بنابر نظر برخی علما رویت هلال ماه با چشم مسلح هم مورد قبول است و کفایت می کند اما از منظر برخی دیگر مثل آیت الله سیستانی هلال ماه حتما باید با چشم غیر مسلح رویت شود.

در پایان کارشناسان بخش احکام سوالات خود را پیرامون این موضوع مطرح کردند.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی حجه الاسلام بهرامی خشنود استاد تاریخ با دسته بندی مستندات تاریخی و توجه به اهمیت هر یک از این دسته ها به تبیین موضوع پرداخت.

وی گفت به برخی مشهورات و روضه ها از جنبه اعتقادی نقد وارد است و برخی دیگر از جنبه تاریخی، که در تبیین جنبه های مربوط به اعتقاد افزود: جنبه اعتقادی یعنی اینکه مسئله ای مشهور است ولی اشکال اعتقادی دارد. که در چنین مواردی نباید آن را پذیرفت و حتی اگر جایی چنین روضه ها و مشهوراتی نقل شد چنانچه زمینه فراهم بود باید اظهار مخالفت کرد.

حجه الاسلام بهرامی در بیان مصداقی از این دست به مراسم های 9 ربیع اشاره کرد و گفت: این موارد به هیچ وجه مورد پذیرش نیست.

وی در ادامه افزود: اما زمانی است که مسئله تاریخی است و به لحاظ مستندات و منابع کهن به وجود یا عدم آن شبهه و اشکالاتی وارد است که در این صورت نباید چندان سخت گیری شود و می توان گفت اگر چه از نظر تاریخی قابل دفاع نیست ولی مشکل اعتقادی هم ندارد.

این استاد تاریخ در این نشست علمی مجازی گفت: اینکه میزان حساسیت ما در مواجهه با این بحث ها چگونه عمل کند مهم است و در دسته بندی دیگری گفت: برخی مسائل و روضه ها اشکال فقهی دارند. به عنوان مثال اینکه امام حسین (ع) حج خود را ناتمام گذاشتند از نظر فقهی درست نیست و جنبه اعتقادی هم ندارد.

حجه الاسلام بهرامی گفت: در جنبه دیگر این مسئله باید دقت کرد که شبهات و یا مشهورات در میان چه طیفی نقل می شود. چرا که ممکن است این مشهورات از زبان عوام مثل تعزیه خوان ها بیان شود و یا اینکه در محافل خواص جامعه ی اسلامی مطرح شود.

وی افزود: به عنوان مثال گاهی دیده می شود که برخی از روضه های مشهور و نامعتبر در محضر برخی علما یا توسط آنها خوانده می شود که تقابل با چنین مصادیقی دشوار خواهد بود.

حجه الاسلام بهرامی در ادامه و در بیان راه حل برای چنین مواردی گفت: در درجه اول باید از توهین به کسانی که چنین مشهوراتی را بیان می کنند و یا نقد می کنند پرهیز کرد چرا که ادب و احتیاط علمی اقتضا می کند که انسان بیانی محتاطانه داشته باشد، به این معنا که بگوییم برای ما ثابت نیست و یا اعتبار تاریخی ندارد نه اینکه ابزاری باشد برای توهین یا بی سواد و بی دین خواندن یکدیگر.

حجه الاسلام بهرامی در بیان راه حل های موجود برای چنین مسائلی تاکید کرد: باید تلاش کنیم ضمن پرهیز از خواندن روضه های طولانی به مطالب ارجاع تاریخی بدهیم  و به روضه خوانی های مستند رجوع کنیم. به عنوان مثال به کتبی چون مقتل معصومین یا مقتل جامع رجوع کنیم و آنها را در محافل نقل کنیم.

وی در پایان ضمن پر رنگ دانستن نقش رسانه ملی در این آگاه سازی ها و دامن نزدن به جریانات نا معتبر تاریخی گفت: باید در موارد نامعتبر مواقعی تذکر بدهیم اما به لحاظ بزرگداشت و همچنین گرامی داشت بزرگان می توان برای آنها مراسم گرفت و یادشان را زنده نگه داشت.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، استاد محمود اصفهانیان «مدرس دانشگاه و کارشناس پاسخگوی مرکز ملی پاسخگویی» در این جلسه به ارائه مبحث اختلال وسواسی – جبری طبق کتاب روان پزشکی کاپلان و سادوک پرداخت.

استاد اصفهانیان در این جلسه ملاک‌های تشخیصی، شیوع و سیر اختلال، ویژگی‌های بالینی، الگوی علایم وسواس‌های فکری و عملی، بیماری‌های همراه و سبب‌شناسی اختلال وسواسی – جبری و کاربرد آن در مشاوره را ارائه داد.

این جلسه در که قالب جلسات «سه‌شنبه‌های روان‌شناسی» و توسط «کارگروه تخصصی اختلالات» گروه روان‌شناسی و مشاوره مرکز ملی برگزار گردید، به ‌صورت ثابت هفتگی و ماهیانه به ‌منظور ارتقاء علمی کارشناسان گروه روان‌شناسی و مشاوره مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی برگزار می‌شوند. از ویژگی‌های مهم این جلسات می‌توان به اتقان علمی و روزآمدی مباحث اشاره کرد که برای نیل به این منظور از آخرین ویراست کتاب «خلاصه روان‌پزشکی کاپلان و سادوک بر اساس DSM-5»، تالیف سادوک، سادوک و روئیز، استفاده می‌شود. کتاب مذکور یکی از کتب مرجع و متداول در مباحث آسیب‌شناسی روانی در مجامع دانشگاهی است.

شایان ذکر است نشست‏ها و جلسات علمی در بخش‏ پشتیبانی علمی مرکز در گروه های قرآن و حدیث، احکام، اخلاق، مشاوره، کلام و تاریخ، با رویکرد پاسخگویی به طور پیوسته با حضور اساتید مبرز برگزار می‏شود.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، حجت الاسلام والمسلمین محمد عالم زاده نوری در این نشست رویکردهای حدیث شناسی اخلاقی را با تمرکز بر احادیث پاداش های شگفت انگیز به کارشناسان گروه اخلاق و تربیت ارائه کرد.

در این نشست که همزمان به صورت حضوری و مجازی برگزار شد، حجت الاسلام عالم زاده با اشاره به برخی از آثار و ثواب‌هایی که در قرآن کریم و روایات اهل بیت (علیهم السلام) آمده بصورت غیرقابل باور، مبالغه‌آمیز و غیرمنتظره دیده می‌شود گفت: در این روایات برای یک عملِ به‌ظاهر کوچک، ثواب و عقاب یا اثری بسیار بزرگ بیان شده که در تلقی اولیه، بسیار عجیب و نامتناسب به‌نظر می‌رسد.

وی افزود: مشکل آشکار این متون، مخالفت آنها با نظام عدالت الهی است. ازاین‌رو بسیاری از مبلغان دینی احساس می‌کنند مفاد این متون، نظام ذهنیِ مردم را در باب معارف دینی برهم می‌زند و منشأ بدفهمی و کژتابی است و مشکل دیگر، اختلافی است که در پاداش برخی از اعمال وجود دارد.

در این نشست پس از ذکر نمونه‌های متعددی از این موارد در آیات و روایات و دسته‌بندی آنها،‌ به نقل و بررسی آرای مفسران و شارحان حدیث پرداخته شد.

معاون تهذیب مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه سراسر کشور در ادامه با اشاره به تعدد و تنوع تلاش مفسران و شارحان حدیث نشان خاطر نشان کرد: اصل این اشکال برای آنان بسیار جدی بوده و ظواهر آیات و روایات برای آنان قابل پذیرش نیست. ازاین‌رو تلاش کرده‌اند متن آیه یا حدیث را با مَحمل موجّه و احتمالات متعددی مانند ضعف سندی، اختصاص به مورد خاص، مجازگویی به اهداف تربیتی، عدم توفیق نااهلان، ناتوانی ادراکات انسان از تصور پاداش‌های اخروی و ... توجیه کنند.

این جلسه با پرسش و پاسخ کارشناسان پیرامون این موضوع به اتمام رسید. شایان ذکر است نشست‏های علمی در بخش‏ پشتیبانی علمی مرکز در گروه های قرآن و حدیث، احکام، اخلاق، مشاوره، کلام و تاریخ، با رویکرد پاسخگویی به طور پیوسته با حضور اساتید مبرز برگزار می‏شود.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، با توجه به سوالات متعدد از این مرکز درباره وحدت وجود، لذا به تشخیص گروه علمی کلام و اعتقادات طی جلسه ای این مبحث مهم و ابعاد مختلف آن با حضور دکتر مجید احسن از اساتید مدعو گروه فلسفه دانشگاه امام صادق علیه السلام مورد واکاوی قرار گرفت.

در ابتدای نشست دکتر مجید احسن مساله وحدت وجود یا وحدت شخصیه وجود را بنیادی ترین مساله و در عین حال پر چالش ترین مساله در عرفان برشمرد و گفت: در این موضوع موافقین و مخالفین در مقابل هم صف کشیده و توحید ناب تا کفر محض را محصول این دیدگاه می دانند.

وی افزود: بحث از این مساله به دلیل ماهیت خاص آن که با مهمترین آموزه دینی یعنی خدا گره خورده است در حصار اهل تخصص باقی نمانده و متعاطیان غیر تخصصی نیز پیدا کرده است که البته نقش فقها و اندیشمندان مخالف را نیز در این باره نباید نادیده گرفت.

این پژوهشگر فلسفه در ادامه بحث خود با اشاره به مسائلی همچون تبیین جایگاه وحدت و کثرت در سنت عرفانی، تبیین آموزه وحدت وجود، تبیین تقریرهای مختلف از این آموزه، بررسی ادله عقلی و نقلی و شواهد ارائه شده در اثبات آن، بررسی لوازم قول به این دیدگاه در تفسیر متون دینی، بیان دیدگاههای مخالف و بررسی دلائل آنها در نقد نظریه وحدت وجود و... توضیح داد که انتظار بررسی همه این عناوین در یک نشست ممکن نیست؛ اگرچه بدون آگاهی دقیق از آنها، فهم مواضع مخالف و موافق در این باب را مشکل و بلکه ناممکن می سازد و بر این اساس  تلاش خواهیم کرد تا با امعان نظر به مساله «جایگاه وحدت و کثرت و نسبت میان آن دو در سنت عرفانی» بحث را پی بگیریم.

احسن افزود: جایگاه نفس الامری وحدت و کثرت در نگاه عارفان محل تامل در این جلسه محل بحث است و  لذا باید میان وحدت شهود عرفانی و وحدت وجود عرفانی تفکیک قائل شویم.

ارزیاب گروه اعتقادات مرکز ملی پاسخگویی گفت: فرق است میان "وحدت بینی" که حیث روانشناختی داشته و لزوما بنیادی هستی شناختی ندارد و "وحدت بودی" که حیث نفس الامری و انتولوژیک دارد. وی سپس کوشید با تقریر نظریات متکلمان و فلاسفه به نحو سلبی نشان دهد که نظریه وحدت وجود عرفانی چه تمایزی با دیگر نظریات دارد.

وی به عنوان نمونه به دیدگاه های قائل به اشتراک لفظی وجود به نحو مطلق و اشتراک لفظی وجود میان واجب و ممکن و توضیح لوازم خاص دیدگاه آنها همچون لزوم تعطیل امکان شناخت حضرت حق و الهیات سلبی و ...، نظریه تشکیک عامی و کثرت تباینی مشائی و نیز تشکیک خاصی اشراقی و صدرایی اشاره کرد و سپس با اصطلاحات فنی فلسفی، کوشید تا نسبت وحدت و کثرت را در هر یک از آنها تنسیق نماید.

احسن در ادامه در راستای تلاش برای واکاوی نسبت وحدت و کثرت در دیدگاه عرفای مسلمان بیانات و عین عبارات برخی از مشاهیر عرفانی را قرائت کرده و بیان کرد که کثرت در سنت عرفانی هرگز انکار نمی شود بلکه صرفا موطن آن عوض می شود. در این رویکرد، کثرت دیگر امری مقابلِ وحدت نیست پس نفی هر کثرت مقابل، به معنای نفی کثرت نمی باشد. ایشان با اشاره به بحثهای عرفا از تمایز احاطی، حضرات خمس، اعیان ثابته و اعیان خارجه، تشکیک و...  بیان کرد در صورت نسبت نفی کثرت به ایشان، این مباحث معنای محصلی نخواهد داشت. ایشان در ادامه اشاره کرد طرح کثرت در عرفان اسلامی چنان گسترده و غلیظ است که می توان  مدعی شد که گستره کثرتی که در عرفان طرح می شود چنان است که احدی از غیر عارفین به آن پی نبرده اند.

استاد مدعو گروه فلسفه دانشگاه تهران با استفاده از تعبیر هیچ فیلسوف و متکلمی در قول به کثرت به گرد پای عارفان نرسیده است تشریح کرد: بر این اساس، قول به "همه کثرت خدایی" و یا "نفی هر کثرتیو توهم محض شمردن کثرات" به دلیل لوازم باطل عقلی و نقلی شان قرائت مقبول و رایج عرفان اسلامی نمی باشد چرا که در نگاه ایشان عینیت در تلقی عرفی و تمایز عُزلی به نحو توامان مورد انکار قرار می گیرد. از دیدگاه دکتر احسن اینها محکماتی است که متشابهات عارفان تنها به فنای فی الله رسیده را باید با آنها تطبیق و توجیه نمود و نه برعکس.

وی در انتهای بحث با تمرکز بر اطلاق مقسمی و مساله عدم تناهی حضرت حق کوشید تصویر  برخی عارفان مسلمان از مساله وحدت شخصیه وجود را تبیین نماید.

پرسش و پاسخ حول این مساله و ارائه برخی راهکارها به کارشناسان گروه اعتقادات مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی در پاسخ به سوالات پرتکرار مردمی در باب این مساله خصوصا با توجه به اختلاف فقها و علما درباره آن، پایان بخش این نشست دو ساعته بود.

شایان ذکر است نشست‏های علمی در بخش‏ پشتیبانی علمی مرکز در گروه های قرآن و حدیث، احکام، اخلاق، مشاوره، کلام و تاریخ، با رویکرد پاسخگویی به طور پیوسته با حضور اساتید مبرز برگزار می‏شود.

همچنین این جلسات با رعایت تمامی دستورالعمل های بهداشتی برگزار می گردد.