در ابتدا، اين را به شما بگويم كه درست نيست يك سال با دختري قرار ازدواج گذاشته باشيد و تازه به اين فكر بيفتيد كه قيافه اش را مي پسنديد يا نه. شما بايد همان يك سال پيش تصميم خود را مي گرفتيد و در صورتي كه او را مي پسنديديد، ‌با او قرار ازدواج مي گذاشتيد. البته من نمي دانم كه از ابتدا هم اين حس را داشته ايد، يا اين كه تازه اين حس در شما ايجاد شده است؛ اما اين يكي از آسيب هاي قرارهاي طولاني مدت براي ازدواج است كه وقتي كه زمان زيادي طول مي كشد، احتمال اين كه نظر دو طرف يا يكي از آن ها عوض شود، زياد است.

اگر علت این كه از زیبایی اين دختر خوش تان نمی آيد، این است كه اهل نگاه كردن به صورت های زیبا در خيابان و فيلم و ... هستید. بدانید كه اين موضوع، ربطي به اين دختر ندارد و شما با هر كس ديگر كه باشيد، اين مشكل را خواهيد داشت. چنانچه این دختر را هم رها كنید و سراغ یكی دیگر بروید، در مورد او هم ممكن است چنین اتفاقی بیفتد.

ملاك در زمینه قیافه همسر، این است كه قیافه همسرتان را بپسندید و او را با توجه به نقاط مثبتش، در مجموع قبول كنید؛ حتی اگر خیلی هم زیبا نباشد. اما اگر طوري است كه هيچ احساسي در مورد او نداريد و حالت اشتياق و هيجان جنسي اي را كه معمولاً پسرها نسبت به دخترها دارند، در مورد ايشان نداريد، اين حالت خوبي نيست و احتمال دارد كه در آينده ايجاد مشكل كند. البته احتمال هم دارد كه بعد ازدواج، حساسیت شما نسبت به قیافه ايشان كم تر شود؛ چون جذابیت های بعد از ازدواج، مثل رابطه عاطفی و جنسی با همسر، حساسیت به قیافه را كم تر می كند؛ اما نمي شود ريسك كرد. شايد اين اتفاق نيفتد و مشكل ايجاد شود.

در مورد خود شما هم بايد بررسي شود كه دچار وسواس فكري نباشيد؛ يعني طوري نباشد كه دائماً از تصميماتي كه مي گيريد، پشيمان شويد و يا اين كه اصلاً نتوانيد تصميم بگيريد. اگر اين حالت را داشته باشيد، در مورد انتخاب همسر و پسنديدن قيافه همسر، دچار مشكل مي شويد.

در پايان، به شما توصيه مي كنم قبل از اين كه هر تصميمي بگيريد، با يك مشاور به صورت حضوري و يا حداقل تلفني، ارتباط برقرار كنيد و مسئله خودتان را مطرح كنيد. ‌بعد از آن، تصميم نهايي را بگيريد. بايد با يك مشاور در اين زمينه گفتگو كنيد تا او مشكل را بررسي كند و نظر نهايي را بدهد. احتمال دارد مسائلي مطرح شود كه در تصميم نهايي شما تأثيرگذار باشد. بنابراین، شما به اين نامه اكتفا نكنيد؛ بلكه فهرست مشاوران و روان شناسان تحت نظارت سازمان نظام روان شناسي را از طريق جستجوي اينترنتي پيدا كنيد و به يكي از اين روان شناسان كه در دسترس شما است، مراجعه كنيد. همچنين مي توانيد با شماره 09640 با مشاوران اين مركز تماس بگيريد.

موفق باشيد.

بر اساس برخی تحقیق‌ها، زمینه‌یابی یكی از ملاك‌های مهم همسرگزینی، از سوی افراد جامعه «زیبایی ‌و جذّابیت» عنوان شده است. هر چند ممكن است ظاهراً به نظر برسد كه این خصیصه بیشتر دربارة دختران مورد جستجو قرار می‌گیرد، اما معمولاً دختران هم به دنبال همسران زیبا هستند. در بسیاری موارد دختران نیز اظهار می‌كنند كه چهره خواستگار، مورد رغبت آن ها قرار نگرفته است.

هنگامی كه یكی از طرفین به صورت افراطی در صدد ازدواج با افراد زیبا است، باید به امكان از دست رفتن این ویژگی در فرد مورد علاقه نیز بیاندیشد. این افراد باید در اندیشة افزایش علاقه و تعهد خود نسبت به فرد زیبا كه به عنوان همسر برگزیده‌اند نیز باشند؛ چرا كه در صورت از دست رفتن زیبایی همسر، فرد فاقد تعهد نمی‌تواند رفتاری مسؤولانه داشته باشد. به خوبی می‌دانیم كه امتیازی همچون زیبایی نیز ممكن است به صورت طبیعی یا در اثر بروز یك سانحه دستخوش تغییر و آسیب قرار گیرد؛ به همین دلیل همواره با این پرسش روبرو هستیم كه آیا می‌توانیم پس از بروز این گونه حوادث ناخوشایند نسبت به همسر خود متعهد باشیم و مسؤولانه رفتار كنیم.

چنانچه دختر یا به ویژه پسر دربارة زیبایی همسر آینده خود بیش از اندازه حساسیت نشان می‌دهد، باید با مراجعه به روانشناس موضوع را از جنبه های گوناگون مورد توجه و بررسی قرار دهد و به یك تصمیم مناسب دست یابد. همچنین هنگامی كه دختر یا پسر تحت تأثیر جذابیت بدنی فرد مقابل، سایر عوامل مهم‌تر و مؤثر بر یك ازدواج پایدار را نادیده می‌گیرند، مراجعه به روانشناس و گفتگو درباره پیامدهای این انتخاب ضرورت می‌یابد.

به هر حال نباید از نظر دور داشت كه هر چند جذابیت ظاهری می‌تواند زمینة مناسبی برای آشنایی باشد، اما الزاماً موجب پایداری ازدواج و احساس رضایت از زندگی مشترك نخواهد بود. به همین دلیل باید سایر عوامل كه در تشكیل یك زندگی مشترك پایدار نقش مهم‌تری دارند، نیز توجه نمود. به همین دلیل هرگز زیبایی به عنوان یك عامل غیراختیاری و رهاورد توارث بر یك ایمان به عنوان یك عامل اختیاری كه ترجیح داده نمی‌شود.

چهره اصلی‌ترین قسمت بدن است كه شخصیت افراد با آن تداعی می‌شود. به همن دلیل مهم ترین عامل در تعیین زیبایی ظاهری به شمار می‌آید؛ هر چند معیارهایی دیگر نیز بدان افزوده می‌شود. پژوهشگران همواره بر این نكته تأكید دارند كه جذابيت زنان برای مردان از اهمیت بیشتری برخوردار است. اما این مسأله درباره جذابیت مردان وجود ندارد. نتايج برخی پژوهش ها حاكی از آن است كه هنگامي كه زنان از لحاظ بدنی از شوهران خود جذاب‌تر هستند، همسران به نحوی مطلوب‌تر با يكديگر رفتار مي‌كنند.

یافته های پژوهشی حاكی از آن است كه «هر اندازه مردان از جذابيت بدنی بيشتري نسبت به همسر خود برخوردار باشند، امكان آنكه به سمت ازدواج با زنان دیگر كه از همسر كنونی آنها زیباتر باشد، تمایل پیدا كنند بیشتر خواهد بود. مسألة اصلی آن است كه در این صورت مرد با خود می‌اندیشد كه من می‌توانستم با زنی زیباتر از همسر كنونی‌ام ازدواج كنم. این نگرش باعث می‌شود كه این شوهران، رضایتمندی زناشویی كمتری را احساس كنند و در نتیجه ممكن است نسبت به آن تعهد كمتری از خود نشان دهند.»

در برخی موارد پسران ابراز می‌دارند كه ما اگر پیش از ازدواج از این ویژگی‌بدنی خاص(مانند: قد، وزن، چهره، وضع اندام و ...) آگاه می‌شدیم، هرگز راضی به ازدواج نمی‌شدیم، اما متأسفانه آنقدر مستور بود كه نمی‌توانستم او را به طور كامل ببینم. به همین دلیل، ضرورت دارد كه در این موارد فرد آنچه مورد نظرش می‌باشد را بیان نموده و خواسته قلبی خود را درباره اندام همسر دلخواه خود مطرح سازد یا آنكه از بستگان مؤنث مانند خواهر یا مادر خود درخواست كند تا ویژگی ‌اندام همسر احتمالی را به طور خاصّ مورد توجه و دقت قرار دهند. 

گاهی افراد با خود چنین می‌اندیشند كه: «می‌ترسم كه مورد لعن و نفرین دین قرار بگیرم كه از اندام فرد دیگر ایراد می‌گیرم و تاوان آن را روزی پس خواهم داد!»؛ همچنین گاهی ممكن است اطرافیان آن را به پسر یا دختر القا نمایند. در تمام موارد باید از افكاری كه مبتنی بر احساس گناه و تقصیر به دور ماند و مطمئن بود كه این افكار هیچ مبنا یا جایگاه دینی نداشته و انسان در انتخاب همسر خود باید مسؤولانه رفتار نماید.

توجه داشته باشید كه در تمام موارد، ما هرگز در صدد انجام یك پیش‌بینی حتمی‌الوقوع نبوده و تنها در صدد بیان زمینه‌های بروز نارضایتی‌ها، تنش‌ها و بروز طلاق هستیم. روشن است كه آنچه بیان شده است، بر اساس موارد مشاهده شده، و برخی دیگر بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته است.

در واقع بیشترین خطر پذیری در این زمینه‌مربوط به افرادی است كه به حدّ پختگی و بلوغ روانی نرسیده‌اند‌و كمالات انسانی را صرفاً به صورت دستوری پذیرفته‌اند؛ این افراد اغلب خود را موظف می‌دانند كه بدون وجود یك علاقه و گاهی برای دست یابی به ثواب یا تقرب الهی به یك مورد كه ناملایم با طبع آنان است، پاسخی مثبت ارایه دهند. اما از آنجا كه ارزش‌های والای انسانی و كمالات هنوز در درون این افراد استقرار نایافته‌اند، گمان می‌كنند كه بر اساس معیارهای انسانی نباید برای این ملاك‌ها اعتباری قایل شوند و باید با تكیه بر معیارهای انسانی و ارزش‌های دینی به این معیارهای مادی پشت پا زنند و نسبت به كسی احساس خوبی نسبت به وی ندارند، پاسخ مثبت ارایه دهند. از آنجا كه این افراد در گزینش همسر با خودشان صادق نبوده‌اند، اغلب رضایتمندی اندكی از زندگی مشترك خود دارند. این افراد در طول زندگی مشترك، همواره خود را مورد ستم و ظلم می‌بینند و به همین دلیل به خود حق می‌دهند كه به رفتارهای خیانت‌آمیز روی آورند و با این همه افتخار كنند كه زندگی مشترك خود را نیز همچنان حفظ كرده‌اند!

نفوذ اجتماعی را هرگز نباید نادیده گرفت. در حالی كه بسیاری از افراد بر این باور هستند كه از نظر استواری درونی هرگز دستخوش تغییرات قرار نمی‌گیرند و وعده می‌دهند كه در برابر فشارهای اجتماعی مقاومت خواهند نمود، اما تجارب متعدد مشاوران حاكی از ان است كه غالباً این وعده‌ها مجالی برای تحقق نمی‌یابند و تا اندازة زیادی وابسته به موقعیت هستند. آنچه مورد اشاره قرار گرفت در مورد ویژگی‌های ظاهری افراد نیز صادق است. تجارب و شواهد آسیب‌شناسی نیز نشان دهندة این امر است كه این افراد با احتمال بیشتری نسبت به همسر خود ظلم می كنند و به او طعنه زده و یا او را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهند.

پرسش تان از دو قسمت تشكيل شده، الف- بايدهاي اسلام در مورد انتخاب همسر شايسته. ب- جمله « مسايل مربوط به ازدواج مثل مراسم هاي مربوطه»، اين قسمت خيلي كلي است، سؤال را ريز و جزئي بپرسيد، تا پاسخ مشخص دريافت كنيد. بنا بر اين، در اينجا فقط  ديدگاه اسلام در مورد ويژگي هاي همسر شايسته  و موضوع مهريه پاسخ داده مي شود.

اول - در ديدگاه اسلام در مورد ويژگي هاي همسر شايسته به سه نكته مهم توجه كنيد:

نكته اول: 

معيارها و ملاك هايي كه در انتخاب همسر بايد در نظر گرفته شود دو نوع است:

 الف. آنهايي كه ركن و اساس اند و براي يك زندگي سعادتمندانه حتما" لازم اند.

 ب . آنهايي كه شرط كمال هستند و براي بهتر و كاملتر شدن زندگي اند و بيشتر به سليقه و موقعيت افراد بستگي دارد.

 ملاك هاي دسته اول عبارتند از:

1- تدين و دين دار بودن فرد: زيرا انساني كه دين ندارد هيچ ندارد. انسان بي دين در حقيقت مرده ي متحرك است و كسي كه پاي بند به دين (كه اصلي ترين مسأله زندگي است) نباشد هيچ تضميني وجود ندارد كه پاي بند به رعايت حقوق همسر و زندگي مشترك باشد. انسان ديندار هرگز نمي تواند با همسر بي دين كنار بيايد و با هم زندگي سعادتمندانه اي داشته باشند.

توضيح: البته توجه داريد كه «ايمان» يك صفت قلبي است ، تنها راه شناخت و پي بردن به آن ، دقت در اعمال و رفتار طرف مقابل است. مثل" شجاعت يك صفت نفساني و دروني است. كسي نيست كه ادعاي شجاعت نكند. ولي راه تشخيص فرد شجاع از ترسو، دقت در رفتارهاي وي  است. كسي كه شب از بيرون رفتن و يا واقع شدن در تاريكي امتناع مي ورزد، و با مشاهده يك صحنه پراضطراب، رنگ رخساره اش را مي بازد، نمي تواند شجاع باشد. حال براي پي بردن به ايمان ادعايي يا واقعي افراد نيز بايد او را در عرصه عمل و اخلاق شناخت." شخص با ايمان به سهولت غيبت نمي كند، تهمت نمي زند، از انجام واجبات غفلت نمي ورزد،  و نمازهاي واجب را در اول وقت و با حضور قلب و كيفيت برتر به جا مي آورد. خيانت نمي كند، اهل فريب و كلاه گذاشتن سر مردم نيست، وقتي به مال حرام و شبه ناك مي رسد، توقف مي كند. در رعايت حساب مالي (خمس و زكات ) دقت دارد. عفيف و پاكدامن، و مراقب چشم و گوش و زبان خويش است، تا او را به گناه آلوده نسازد، اگر زن است، اهل حجاب و پوشش اسلامي است و... بنابراين به صرف ادعا نمي توان كسي را با ايمان دانست. چون مدعيان ايمان كم نيستند. آيا نشنيده ايد سخن عمر سعد را در روز عاشورا؟ او فرمان جنگ و كشتن امام حسين(ع) و يارانش را اين گونه بيان كرد: اي لشكر خدا ! به ياري خدا بشتابيد كه بهشت در پيش روي شماست!! 

 2- خوش اخلاقي: اخلاق نيك داشتن كه منظور داشتن صفات و خلق و خوهاي پسنديده در نظر عقل و شرع است. در واقع اخلاق و دين دو ملاك و معيار اصلي و زير بنايي در ازدواج و انتخاب همسر است.

اگر بخواهيم نمونه هايي از اخلاق خوب و بد را اشاره كنيم مي توان موارد زير را ذكر كرد.

 الف -  خوش زباني و بدزباني: زبان ترجمان و بيانگر احوال درون است. زبان دريچه اي است از محتويات درون فرد.  زبان انسان آيينه ي دل اوست.

ب - بزرگواري، و حسادت

ج -  خوش خُلقي،  و كج خُلقي

د- حق پذيري، و لجاجت و يكدنگي

3-  شرافت و اصالت خانوادگي: كه منظور نجابت و پاكي خانواده است. ازدواج دختر و پسر تنها پيوند و تركيب دو فرد نيست، بلكه پيوند دو خانواده است. نمي توان گفت من مي خواهم با خود اين فرد ازدواج كنم و كاري به خانواده و فاميلش ندارم. زيرا اين فرد شاخه اي است از درخت خانواده، و از ريشه هاي همان درخت خانواده تغذيه كرده است، و صفات اخلاقي , روحي، عقلاني و جسمي آن خانواده را  از راه وراثت و محيط و عادات به اين فرد منتقل كرده است.

 4- عقل و درايت: يعني همان نور افكني كه جاده زندگي را روشن مي كند. پس لازم است زن و شوهر براي اداره ي زندگي و تربيت فرزندان از نيروي عقل و فهم مجهز برخوردار باشند، و رشد عقلي كافي پيدا كرده باشند. به همين جهت ائمه اطهارعليهم السلام  ما را از ازدواج با افراد احمق و كم عقل نهي فرموده اند.

ملاك هاي دسته دوم: بيشتر ملاك هاي دسته دوم را مي توان تحت عنوان « تناسب و همتايي » مطرح كرد.

 تناسب, همتايي و كفو همديگر بودن اگر چه در دسته بندي معيارها در مرحله دوم قرار مي گيرد، ليكن گاهي بي توجهي به آن ها « زندگي » را به « مُردگي » يا مرگ تدريجي تبديل مي كند.  از حساس ترين نكاتي كه  در اين دسته از معيارها بايد مورد توجه قرار گيرد، عبارت است از تناسب و همتايي در:

الف. تدين و ميزان پاي بندي به دستورات شرع

ب. همتايي و هماهنگي فرهنگي و فكري

ج. همتايي اخلاقي و پاي بندي به آداب اخلاقي

د. تناسب و همتايي  از نظر سطح  تحصيلات

ه. تناسب در زيبايي

و. تناسب سني

ز. تناسب مالي و سطح اقتصادي و...

در ملاك هاي دسته دوم، حد نرمال و آيده آل در نظر گرفته شده ، بنا بر اين نبايد انتظار داشته باشيد شخص مورد نظر شما از بالاترين حد معيارهاي ذكر شده، برخوردار باشد. زيرا مگر من و شما در حد عالي از اين معيارها  برخورداريم، تا انتظارش را در همسر آينده مان داشته باشيم؟ پس بايد به اين معيارها با توجه به موقعيت  خودمان، و در مقايسه با افراد و گزينه هاي ديگر جهت همسري نگاه كنيم. و معيارها را به صورت نسبي در نظر بگيريم.

-راه شناخت و تحقيق

 براي شناسايي ملاك هاي فوق و اطلاع يافتن از وجود آنها در يك فرد از راه هاي زير مي توان اقدام كرد:

1- تحقيق و بررسي از خانواده و چگونگي روابط خانوادگي و فاميلي. چون هر فردي تحت تأثير محيط خانواده به دنيا آمده و رشد كرده است،  و از آن فضاي فرهنگي و اجتماعي تأثير پذير بوده و هست.

2- تحقيق و شناسايي از طريق  دوستان و نزديكان و رفقاي صميمي خود يا آن فرد مورد نظر در محل زندگي و سكونت، يا محل درس و محل كار.

3- گفتگوي مستقيم (ولي با اطلاع خانواده هاي دو طرف و تحت نظارت آن ها) با يكديگر و اطلاع يافتن از نقطه نظرات همديگر درباره مسائل مختلف و آنچه در آينده مي تواند در زندگي مشترك تان تأثيرگذار باشد، و كسب اطلاع از ميزان اهتمام وي نسبت به ملاك ها و معيارهاي معرفي شده.

در پايان توصيه مي شود جهت اطلاعات بيشتر و دقيق تر و تصميم گيري واقع بينانه تر براي مهمترين تصميم دوران زندگي و نقطه عطف عمر خود بهتر است در اين زمينه هم بيشتربينديشيد، و هم با خانواده محترمتان به گفتگو و مشورت بپردازيد، و هم از نظرات مشورتي افراد با تجربه استفاده نماييد، و هم  كتاب هاي معرفي شده را نيز مطالعه فرماييد.

1- جوانان و انتخاب همسر، علي اكبر مظاهري، انتشارات پارسايان

2- انتخاب همسر، آيت الله ابراهيم اميني، سازمان تبليغات اسلامي

3- تشكيل خانواده از سري آموزش خانواده، جمعي از مؤلفان، انجمن اولياء مربيان

4- همسران برتر از دكتر غلامعلي افروز

دوم -  مهر السنه، يا مهريه حضرت زهرا سلام الله عليها، كه از آن تعبير به مهر السنة مي شود. اندك بوده است. از روايات استفاده مي شود كه پانصد درهم نقره بوده است .درهم شرعى برابر  با 6/12 نخود نقره سكّه دار است، بنابراين پانصد درهم نقره ، معادل دويست و شصت و دو مثقال و نيم به مثقال صيرفى (24 نخود)  نقره سكه دار مى شود.

از آنجا كه ازدواج بايد باعث آرامش انسان باشد و او را از تلاطم و فساد فكري باز دارد براي شما به صورت كلي ويژگي هاي همسر شايسته از نظر قرآن را بيان مي كنيم تا بر مبناي آن تصميم بگيريد:

در آيات مختلفي از قرآن كريم ويژگي هاي همسران برتر و شايسته شمرده شده است. از جمله در آيه 5 سوره تحريم  شش وصف به شرح زير براى همسران خوب و شايسته بر شمرده و فرموده است:

عَسى‏ رَبُّهُ إِنْ طَلَّقَكُنَّ أَنْ يُبْدِلَهُ أَزْواجاً خَيْراً مِنْكُنَّ مُسْلِماتٍ مُؤْمِناتٍ قانِتاتٍ تائِباتٍ عابِداتٍ سائِحاتٍ ثَيِّباتٍ وَ أَبْكاراً؛ هر گاه او (پيامبر ص) شما ( عايشه و حفصه) را طلاق گويد، اميد مى‏رود كه پروردگار به جاى شما همسرانى بهتر براى او قرار دهد.

سپس ويژگي هاي همسران برتر را اين گونه بيان مي كند: همسرانى: 1- مسلمان، 2- مؤمن،3- متواضع، 4- توبه‏كار، 5- عبادت كننده، 6- مطيع فرمان خدا زنانى غير باكره و باكره".

نخست" اسلام" و سپس" ايمان" يعنى اعتقادى كه در اعماق قلب انسان نفوذ كند،  سپس حالت" قنوت" يعنى تواضع و اطاعت از همسر و بعد از آن" توبه" يعنى اگر كار خلافى از او سر زند، در اشتباه خود اصرار نورزد، و از در عذرخواهى درآيد.  بعد از آن" عبادت" خداوند، عبادتى كه روح و جان او را بسازد، و پاك و پاكيزه كند، سپس" اطاعت فرمان خدا" و پرهيز از هر گونه گناه. (1)

7- حافظ اسرار بودن:

در سوره نساء، آيه 34 ويژگي هاي همسر خوب را اين گونه بيان مي فرمايد:

«زنان صالح، زناني هستند كه متواضعند. در غياب (همسر خود) اسرار و حقوق او را در مقابل حقوقي كه خدا براي آنان قرار داده است حفظ مي كنند».

8- مايه آرامش:

از ديدگاه قرآن زن مايه آرامش است. زن و همسر شايسته آن است كه براي شوهر آرامش بيافريند. بين آن ها محبت و مودّت و رحمت وجود داشته باشد. در سوره روم، آيه 21 مي فرمايد: «و از نشانه‌هاي او اين كه همسراني از جنس خودتان براي شما آفريد تا در كنار آنان آرامش يابيد. ميان تان مودّت و رحمت قرار داد. در اين نشانه‌هايي است براي گروهي كه تفكّر مي كنند».

افزون بر ويژگي هاي ذكر شده مي توان از بر رسي روايات  ويژگي هاي ديگري را براي همسران برتر بر شمرد كه مهم ترين آن ها عبارتند از:  

1- صالح (شايسته)باشد: خانمى كه كارهاى شايسته و مورد پسند خدا را انجام دهد.

2- ودود: با محبت باشد.

3- ولود: نازا و عقيم نباشد.

4- شكور: در مقابل نعمت‏هاى الهى شكرگذار باشد.

5- قنوع: اهل قناعت باشد تا در زندگى تو را به زحمت نيندازد.

6- غيور: نسبت به دين خدا و عفت غيرتمند باشد.

7- در برابر احسانى كه به او مى‏شود، قدردانى كند.

8- چنانچه از  تو كار ناروايى سرزد، عفو و  چشم پوشي كند.

9- اگر در زندگى يادآور خدا شدى، تو را همراهى كند. اگر خدا را فراموش كردى، يادآور تو شود .

10- آن گاه كه از منزل خارج شدى، خود را حفظ كند.

11- هرگاه به منزل وارد شوى، با ورودت خوشحال و مسرور گردد.

12- چنانچه به او دستور و فرمان دادى، اطاعت كند. اگر براى او قسم خوردى، باورت كند و تكليف خود را انجام دهد.

13-  اگر ناراحت شدى و او را مورد غضب قرار دادى، اسباب خشنوديت را فراهم آورد.

برادر گرامي

 اين ها يك سري ملاك هايي هستند كه زن بايد تعدادي از آن ها را بعد از  ازدواج دارا باشد. در مورد حجاب نيز بايد اين مساله از ابتدا حل شود تا در آينده دچار مشكل نشويد. چرا كه چنين همسري معمولا نمي تواند مايه آرامش روحي شما شود. براي توضيح  در اين زمينه با شماره(09640) تماس بگيريد تا شما را راهنمايي كنند.

پي‌نوشت‌:

1. آيت الله ناصر مكارم شيرازي، تفسير نمونه، دار الكتب الاسلاميه، طهران،  1362 ه.ش، ج24، ص 279.

ازدواج، راه خوبی برای نزدیكی به خدای متعال و حفظ ایمان است، چون موجب حفظ نصف دین است؛ همانطوری كه پیامبر می فرماید: "مَنْ تَزَوَّجَ فَقَدْ أَحْرَزَ نِصْفَ دينِهِ،فَلْيَتَّقِ اللّهَ فِي النِّصْفِ الْباقي."(1) هر كس ازدواج كند، نيمي از دينش را بازيافته، نسبت به نيم ديگر تقواي الهي را رعايت كند.

مطالبی را در قالب نكات، خدمتتان عرض می نماییم:

1) مسئله ازدواج، یكی از مهم ترین مسائلی است كه در زندگی انسان رخ می‏دهد و شاید بتوان گفت ازدواج پایه و اساس خوشبختی انسان در زندگی است. بنابراین، شایسته است برای انجام چنین امر مهمی با چشمی باز و مطالعه و دقت كافی اقدام كنید و از هر گونه تصمیم‏گیری عجولانه و برخاسته از احساسات بدون پشتوانه فكری صحیح باید اجتناب كرد. بنابراین، شرط لازم برای انجام یك ازدواج موفق شناخت لازم توأم با تحقیق می‏باشد. با توجه به این معیار، توصیه می كنیم كه با استمداد از پروردگار و انجام وظایف دینی، خود را از هر گونه بلایی ایمن سازید.

2) همان طور كه مي دانيد موفقيت هر ازدواجي در گرو ملاك مندي و معيارمندي آن است و يكي از ملاك هاي انتخاب همسر، همتايي در برخي امور از جمله مسائل فكري، فرهنگي، اخلاقی، اقتصادی و مالی است. البته تناسب مالی و اقتصادی در اولویت های بعدی قرار دارد و در درجۀ اول، ایمان و معرفت دینی خواستگار باید مد نظر قرار بگیرد.

البته اگر در مورد اخلاق خواستگاران، نگاهی بر روایات داشته باشیم، متوجه چند نكته می شویم:

1- اخلاق: اخلاق حسنه و نیك نمودار پایداری وقوام زندگی می‏باشد.

2- ایمان: شخص با ایمان و خدا ترس، فرد مناسبی برای انتخاب همسر است وباعث پایداری زوجیت است. رسول خدا(ص) می‏فرماید: "كسی كه اخلاق و دینش مورد پسند و رضایت باشد و برای خواستگاری سوی شما آمد، تزویجش كنید!(2) اگر چنین نكنید موجب بروز فتنه و فساد بزرگ در زمین خواهید شد".(3)

با تمام این حساسیت، برای توضیح بیشتر باید بگوییم:

افرادی بوده اند كه به تناسب مالی توجهی نداشته اند و مبتلا به مشكلاتی شده اند؛ به عنوان مثال، ممكن است وقتی خانوادۀ دختر، وضع مالی خوبی داشته باشند ولی خانوادۀ پسر، دارای وضع معمولی داشته باشد؛ هنگام مواجهه با مشكلات، خانوادۀ دختر، مسئلۀ مالی و شرایط سختی كه پسر در مسایل مالی ایجاد كرده را به رخ بكشند و اختلافات بزرگتری ناشی از این جریان باشد. البته این مسئله كلیت ندارد و نمی توان به عنوان قاعدۀ عمومی گفت، زیرا خانواده اگر درك و معرفت بالا داشته باشد، این مسایل اصلا توجیه مناسبی برای رد كردن خواستگار نیست!

3) با خودتان از جهت فكری، خلوتی داشته باشید و ببینید كه اگر با جوانی كه از نظر مالی از شما پایین تر بوده و توانایی ایجاد زندگی مرفّه و بدون مشكلات مالی را نداشته باشد و در اجتماع هم موقعیت مناسبی نداشته باشد؛ به خواستگاری شما بیاید، می توانید قید صحبت ها و طعنه های دیگران و با قناعت زندگی خود را ادامه دهید یا خیر؟!

اگر جوابتان خیر است و نمی توانید عهده دار این زندگی باشید، همان بهتر كه به این خواستگار جواب منفی دهید تا از مشكلات بعدی كه گاها قابل مدیریت نیست، در امان باشید. انسان دور اندیش باید با حس و حال خود و ظرفیت خود در مسایل قد علم كند.

4) حال كه در سن ازدواج قرار دارید، توصیه ما این است كه اولاً ملاك ها و معیار های اساسی و صحیح ازدواج را در نظر بگیرید. گذشته را تمام شده بدانید و از نو به مسایل ازدواج بپردازید و خود را توبیخ نكنید.

درباره معيارهاي ازدواج و شرايط همسر ايده‏آل شناخت كافي پيدا كنيد. بدين منظور مي‏توانيد از راهنمايي‏هاي افراد با تجربه و خبره و مشاوران مورد اعتماد و يا از كتاب‏هايی كه در آخر جواب می آوریم، كمك بگيريد.

ملاك ها و معیارهای اساسی ازدواج را در فرد مورد نظر تطبیق دهید. ببینید چقدر با شما در زمینه های مختلف تناسب دارد. سعي كنيد بر اساس اطلاعات دقيق، به شناخت كافي و صحيحي از فردِ مورد نظر دست يابيد. دقّت را فراموش نكنيد. مبادا عشق، چشم انديشه‏تان را كور سازد و شما را از تحقيق كامل و همه جانبه در باره وي باز دارد.

نكتۀ پایانی:

اگر خواستگاری داشتید كه شرایط ایده آل كاری را نداشت، اما موقعیت اجتماعی خوبی داشت، مثل تحصیل و زمینه فراهم كردن شغل مناسب، به او جواب منفی ندهید؛ با كمك همدیگر مشكلات را حل كنید و اجازه دهید كه ایشان خود را با شما تطبیق دهد. البته به شرطی كه ویژگی های معنوی و دینی داشته باشد تا شما انگیزه تان مضاعف شود.

منابعی برای مطالعه بیشتر:

1. جوانان و انتخاب همسر، علي اكبر مظاهري؛ ناشر: دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم.

2. آئين همسرداري، آيت الله ابراهیم اميني، قم:  انتشارات اسلامي.

3. انتخاب همسر، آیت الله ابراهيم اميني، تهران؛ ناشر: انجمن اوليا و مربيان.

پی نوشت ها:

1. طبرسی، حسن بن فضل، مكارم الاخلاق، ص196، شریف رضی، چاپ چهارم، قم 1370ش.

2. شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 14، كتاب نكاح، ص 3، بیروت، دار احیاء التراث العربی ، 1104 ق.

3. انفال(8)، آیه 73.

پرسشگر محترم كفو بودن در روايات معناي وسيعي دارد و در راستاي رد تفكر جاهلي است. در تفكر جاهلي عرب، اشراف، كفو هم طبقه هاي خود بودند و كسي كه از طبقه پايين بود، كفو فرد اشرافي به حساب نمي آمد و اسلام و پيامبر با اين ملاك و معيارها مخالفت كردند و كفو بودن را به ايمان دانستند.

جويبر غلامي سياه آزاد شده اي بود كه ايمان آورده و در رديف ياران پيامبر در سايبان مسجد پيامبر زندگي مي كرد. اين غلام سياه آزاد شده به طور طبيعي زيبايي زيادي هم نداشت ولي از ايمان بالايي برخوردار بود و روزي پيامبر به او پيشنهاد ازدواج داد. او نااميدانه گفت: ممكن است زني به وصلت با من رغبت كند؟

رسول خدا(ص) تاكيد كرد كه اسلام زيردستان را به جهت ايمان بالا آورده و بالادستان را به جهت كفر پست شمرده است. بعد رسول خدا او را به سوي زياد بن لبيد بزرگ قبيله بني بياضه فرستاد تا دختر او را خواستگاري كند. زياد گفت ما فقط دخترانمان را به همرديفانمان از انصار مي دهيم. رسول خدا به زياد فرمود: مؤمن كفو و همرديف مؤمنه است. (1) يعني جويبر مؤمن است و دختر تو هم مؤمنه است، پس اينها هم كفو هستند.

لازم است بدانيد ملاك هايى كه در انتخاب همسر بايد در نظر گرفته شود، دو نوع است:

الف: آن هايى كه ركن و اساس اند و براى يك زندگى سعادتمندانه حتما لازم اند. مثل تدين و دين دار بودن فرد، اخلاق نيك داشتن، شرافت و اصالت خانوادگى، عقل و...

ب: آن هايى كه شرط كمال هستند و براى بهتر و كامل تر شدن زندگى اند و بيش تر به سليقه و موقعيت افراد بستگى دارد. مثل  زيبايي و ...

هرچند سخت گيري غير صحيح و غلط، لطمات فراواني را به نسل جوان، به خصوص در امر ازدواج وارد مي كند، اما از حساس ترين نكاتى كه بايد در انتخاب همسر مورد توجه قرار گيرد، همتايى و تناسب از نظر و جنبه هاى مختلف است، مثل همتايي در تدين و ميزان پايبندى به دستورات شرع ؛ همتايى و هماهنگى فرهنگى، فكرى و سياسي؛ همتايى اخلاقي و پايبندى به آداب اخلاقي؛ كفو همديگر بودن از نظر تحصيلات علمى؛ تناسب مالى و سطح اقتصادى و ...

بنابراين اصل تناسب و همتايي همسران امري غير قابل انكار است كه مهم ترين عامل آرامش و سازگاري بعد از ازدواج نيز محسوب مي شود. اما سخن در اين است كه ما اين تناسب را چگونه در ذهن خود مي پرورانيم و آن را چگونه مي بينيم. بر اين اساس در انتخاب همسر بايد ملاك هاي دسته اول را به نحو تمام و كمال لحاظ كرد. اما ملاك هاي دسته دوم نسبي است.

اما در باره جلوگيري از ازدواج توسط والدين نيز بايد بگوييم كه تجربه آنها در بسياري از زمينه ها بيشتر است و شايد دليل قابل قبولي براي اين منع داشته باشند. اگر دلايل آنها و همچنين دلايل خود را براي اين ازدواج مطرح مي كرديد، بهتر مي توانستيم پاسخ بدهيم. اما با اين حال اگر كسي مطمئن است كه پدر و مادرش اشتباه مي كنند، باز هم نبايد در مقابل آنها بايستد ، بلكه بايد به واسطه كسي كه پدر ومادر از او حرف شنوي دارند آنها را متقاعد به قبول حرف خود كند. در صورت نياز به توضيحات بيشتر با (09640) تماس بگيريد.

پي نوشت ها:

1. كليني، كافي، تهران، اسلاميه، 1363ش، ج5، ص324.

تحقيق و تفحص در مورد همسر جهت كسب اطمينان و احراز شايستگي ها و معيارهاي صحيح، از حقوق مسلم و قطعي هر دختر و پسري است كه قصد ازدواج دارند. اما چند  نكته را بايد توجه داشت:

1- همه ملاك هاي يك همسر شايسته و لايق را نمي توان در هيچ پسر و دختري به طور مطلق و كامل يافت. پس وقتي هيچ پسر و دختري خودش همه معيارهاي يك همسر شايسته را به طور كامل و يكجا ندارد، نمي تواند توقع داشته باشد، سوژه مورد نظر يا همسري كه دنبالش مي گردد، همه معيارها را به طور كامل داشته باشد. بنا بر اين بايد:

 اولا-  به صورت نسبي به موضوع معيارها توجه كرد.

 ثانيا – هر كسي نخست جايگاه ديني، علمي، فكري، اجتماعي، اخلاقي و اقتصادي خود را ببيند، آن گاه  همسري را كه مي خواهد گزينش كند، آن را با موقعيت و جايگاه خودش بسنجد.

2-  كساني كه باكره بودن دختر يا نداشتن دوست دختر يا دوست پسر براي شان مهم است، و آن را به عنوان يكي از معيارهاي خود مي دانند، مي توانند و حق دارند تا جايي كه ممكن است، و موجب اذيت و آزار طرف مقابل يا ضربه ديدن حيثيت و آبروي وي  نمي شود، در مورد آن تحقيق كنند. اما كسي كه باكره بودن يا صرف  دوست دختر يا پسر داشتن براي وي مهم نيست، الزامي براي تحقيق كردن نيست.

3-  قرآن كريم مي فرمايد: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَسْئَلُوا عَنْ أَشْياءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ»؛(1) اي كساني كه ايمان آورده ايد از مسايلي سؤال نكنيد، (و در مورد موضوعاتي تحقيق نكنيد) كه اگر واقعيت براي شما آشكار گردد شما را ناراحت مي كند.

 بر اساس اين آيه شريفه  پيشنهاد ما اين است كه از تحقيق در مورد  دوست دختر و پسر صرفنظر شود. نه دختر دنبال اين باشد كه آيا اين پسر، دوست دختر داشته يا نه، و نه پسر به فكر تحقيق در مورد دوست پسر داشتن دختر مورد نظر خود باشد. زيرا ورود به اين گونه موضوعات علاوه بر اين كه انسان را به نتيجه قطعي نمي رساند، آثار و نتايج خوشايندي از جهت ديني و اجتماعي هم دارد.

اگر ساير معيارهاي يك همسر شايسته مانند  ايمان و اخلاق و نجابت و اصالت خانوادگي و ساير معيارها احراز شد، كافي است.

پي نوشت ها:

1. مائده (5)، آيه 101.

نبودن حریم بین زن و مرد و آزادی معاشرت‏های تعریف نشده و بی‏بند و باری، هیجان‏ها و التهاب‏های جنسی را فزونی می‏بخشد و تقاضای برهنگی را به صورت یك عطش روحی و یك خواست سیری‏ناپذیر درمی‏آورد.

لذاست كه حجاب در عرصه اجتماع و خانواده نقش بنیادی دارد. بدین معنا كه حجاب عامل مهم استحكام خانواده بوده  و سبب ایجاد جامعه سالم می گردد. در مقابل بی حجابی موجب تزلزل خانواده و سقوط جامعه می گردد.

 نهاد خانواده، یكی از مقدس‏ترین نهادهای اجتماعی است كه بشر تا به حال  دیده است. از سوی دیگر نقش خانواده در روند ایجاد جامعه سالم، یك نقش بی‏بدیل است.

نقش حجاب و پوشش اسلامی در سلامت و استمرار پیوند خانوادگی، غیر قابل انكار است. آمارهای مستند نشان می‏دهد كه با افزایش برهنگی در جهان، طلاق و از هم گسیختگی زندگی زناشویی در دنیا همواره بالا رفته است؛ زیرا «هر چه دیده بیند، دل كند یاد» و هر چه دل در مقوله هوس‏های سركش بخواهد، به هر قیمتی باشد، به دنبال آن می‏رود و به این ترتیب، هر روز دل به دلبری جدید می‏بندد و با قبلی وداع می‏كند؛ 

 در بازار آزاد برهنگی، قداست پیمان زناشویی مفهومی ندارد. خانواده‏ها به سادگی متلاشی می‏شوند و كودكان بی‏سرپرست می‏مانند.آمارهاي قطعي و مستند نشان مي‏دهد كه با افزایش برهنگي در جهان طلاق و از هم گسیختگي زندگي زناشویي در دنیا به طور مداوم بالا رفته است. در" عرصه آزاد برهنگي" دیگر قداست پیمان زناشویي مفهومي نمي‏تواند داشته باشد و خانواده‏ها همچون تار عنكبوت به سرعت متلاشي مي‏شوند.

اسلام به قدرت شگرف غریزه جنسی بشر توجه كامل داشته و تدابیر بسیاری برای تعدیل و رام كردن این غریزه، اندیشیده است. در این زمینه، هم برای زنان و هم برای مردان، تكالیف خاصی معین كرده است. وظیفه مشترك زن و مرد این است كه چشم خویش را از نگاه به نامحرم بپوشانند و از نگاه شهوت‏آمیز بپرهیزند؛ اما زنان به جهت جاذبه‏های بیش‏تر، وظیفه خاصی دارند و آن این كه بدن خود را از مردان بیگانه بپوشانند و در اجتماع با آرایش‏های تحریك‏آمیز، ظاهر نشوند و به جلوه‏گری و دلربایی نپردازند تا زمینه انحراف مردان و به ویژه جوانان فراهم نشود.

لباس افراد جامعه و مخصوصاً لباس زنان، نمی‏تواند به هر شكل و اندازه‏ای باشد. باید در این خصوص حد و ضابطه‏ای وجود داشته باشد. بی‏بند و باری در پوشش و لباس، موجب بی‏بند و باری در تحریك غریزه جنسی است. جهت آگاهی بیش تر، به كتاب "مسئله شناخت" شهید مطهری مراجعه نمایید.

بنابراين، بي ترديد اگر قانون حجاب، به درستي در جامعه مراعات شود، قطعاً مؤثر خواهد بود و آثار فردی، خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی آن نيز به قدري واضح خواهد بود كه بدون ارائه آمار، به پیامدهای آن پي خواهيم برد.

و اما اینكه نوشته اید:"چرا اعتماد جوانان نسبت به هم در مورد ازدواج كم شده" كلیت ندارد. هر چند در مواردی چنین است كه باید منشا بدبینی به نوبه خود بررسی شود. در مكاتبات بعدی در این باره توضیح بیشتری بنویسید و منظورتان را شفاف تر بیان كنید تا پاسخ دهیم.

كسی كه نماز نمی خواند در واقع كمترین فاصله را با كفر دارد و از لطف و رحمت خدا دور است از برخی روایات استفاده می‏شود كسی كه عمداً نمازش را نخواند، كافر یا مانند كافر است:رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: بین الاسلام و الكفر ترك الصلوه؛(1)

فاصله بین ایمان و كفر ترك نماز است.

 یا بهره‏ای‏از دین ندارد : «لا حظ فی الاسلام لمن ترك الصلوه؛ (2) برای تارك نماز بهره ای در اسلام نیست».

 یا عملش تباه می‏شود: «من ترك صلوته حتی تفوته من غیر عذر فقد حبط عمله؛ (3)

هر كس بدون عذر نماز را ترك كند تا قضا شود، اعمالش از بین می رود».

 یا موقع مرگ به او خطاب می‏شود: می‏خواهی یهودی بمیر یا نصرانی. بمیر، تو مسلمان نیستی: «من ترك الصلوه لا یرجو ثوابها و لا یخاف عقابها فلا ابالی ان یموت یهودیا او نصرانیا او مجوسیا؛ (4)هر كس نماز را ترك كند و نه امید به ثوابش داشته باشد و نه ترس از عذابش،اشكالی  نمی بینم در اینكه یهودی یا نصرانی یا مجوسی از دنیا برود».

در قرآن آمده از برخی مجرمان كه گرفتار جهنم شده‏اند، پرسیده می‏شود: چه چیزی باعث شد كه در دوزخ باشید، می‏گویند: ما از نمازگزاران نبودیم (فی جنات یتسائلون، عن المجرمین، ما سلككم فی سقر، قالوا: لم نك من المصلین). (5)

این عواقب و حالات و ارزش انسان بی نماز است ولی برای ازدواج با چنین فردی باید بگوییم نظر اسلام این است كه با مردی ازدواج كنید كه مومن و متدین و با نماز باشد زیرا كسي كه پاي بند به دین (كه اصلي ترین مسئله زندگي است) نباشد، هیچ تضمیني وجود ندارد كه پاي بند به رعایت حقوق همسر و زندگي مشترك باشد. انسان دیندار هرگز نمي تواند با همسر بي دین كنار بیاید و با هم زندگي سعادتمندانه اي داشته باشند. البته منظور از دینداری و تدیّن این است كه  اسلام را با جان و دل پذیرفته و در عمل به آن كوشا باشند، نه تدین سطحی و بی ریشه و بی عمل.

پیامبر (ص) به شخصی كه می‏خواست ازدواج كند، فرمود: "علیك بذات الدین؛ (6) بر تو باد كه همسر دیندار بگیری".

و از انجا كه بی نماز بهره ای از دین ندارد می توان نتیجه گرفت كه از نظر دین ازدواج با انسان بی دین و بی نماز توصیه نشده است

اما امروزه انسان هایی هستند كه از خیلی جهات خوب هستند مثلا اخلاق شان و درآمدشان و ... خوب است؛ ولی اهل نماز نیستند!!  و بسیاری از دختر خانم ها هستند كه ملاك های دینی برایشان مهم نیست و یا لا اقل در درجه اول اهمیت نیست و حاضرند با انسان این چنینی ازدواج كنند و چون نگاه این افراد فرق می كند ممكن است احساس خوشبختی نیز داشته باشند و از همسر و زندگی شان راضی باشند  اگر شما از این دسته هستید می توانید با چنین فردی ازدواج كنید. ولی این ازدواج ها از نظر اخلاقی و دینی توصیه شده نیست.

موفق باشید

پی نوشت ها:

1. محمدی ری شهری ،میزان الحكمه ،ناشر دارالحدیث، چاپ اول ،ج 2، ص 1644.

2. همان.

3. همان.

4. همان.

5. سوره مدثر (74) آیه40-43.

6. ثقه الاسلام كليني، الكافي، دار الكتب الاسلاميه، طهران، سنه النشر/1365 ه.ش، ج5، ص 332 .

برخی اسماء الله به ترتیب حروف به قرار ذیل است:

الف: الله،‌احد.

ب: باری، باطن، بدیع، برّ و بصیر.

ت: توّاب.

ج: جبّار و جامع.

ح: حكیم، حلیم، حق، حمید، حسیب، حفیظ و حفیّ.

خ: خبیر، خالق، خلاّق،‌خیر، خیرالماكرین، خیر الرازقین، خیر الفاصلین، خیر الحاكمین، خیر الفاتحین، خیر الغافرین، خیر الوارثین، خیر الراحمین، خیر المنزلین.

ذ: ذوالعرش، ذوالطول، ذوانتقام، ذوالفضل العظیم، ذوالرحمه، ذوالقوة، ذوالجلال والاكرام، ذوالمعارج.

ر: رحمان، رحیم، رؤوف، ربّ، رفیع الدرجات، رزّاق و رقیب.

س: سمیع، سلام، سریع الحساب و سریع العقاب.

ش: شهید، شاكر، شكور، شدید العقاب و شدید المحال.

ص: صمد.

ظ: ظاهر.

ع: علیم عزیز، عفوّ، علیّ، عظیم، علاّم الغیوب، و عالم الغیب والشهادة.

غ: غنیّ، عفور، غالب، غافرالذنب و غفّار.

ف: فالق الاصباح، فالق الحبّ والنوي، فاطر و فتّاح.

ق: قویّ، قدّوس، قیّوم، قاهر، قهّار، قریب، قادر، قدیر، قابل التوب و قائم علي كلّ نفس بما كسب.

ك: كبیر، كریم و كافی.

ل: لطیف.

م: ملك، مؤمن، مهمین، متكبّر، مصوّر، مجید، مجیب، مبین، مولي، محیط، مقیت، متعال، محیی، متین، مقتدر، مستعان، مبدي و مالك الملك.

ن: نصیر و نور.

و: وهّاب، واحد، ولیّ، واسع، وكیل و ودود. (1)

اما در خصوص مواكیل حروف منظور شما روشن نیست ؛ اصولا در مورد اعتقاد به موجوداتی به نام موكل حرف و مانند آن حرف و حدیث های بی پایه واساس بسیاری گفته می شود كه قابل اعتنا و توجه نیست، اما در این حقیقت كه برخی از ملائكه موكل بر انجام اموری از جانب خداوند هستند،تردیدی نیست، خداوند فرشتگان را تدبیر كنندگان امور و كارها می خواند :فالمدبرات امرا . (2) همچنین به تصریح قرآن برخی از فرشتگان مامور به حفاظت و توجه به انسان واعمال او هستند ؛ « و ان علیكم لحافظین، كراما كاتبین (3) ؛ همانا بر شما نگهبانند، ارجمنداني كه نویسنده هستند».

چه بسا به این گروه از ملائكه كه مسئولیت هایی را در عالم از جانب خداوند بر عهده دارند و یا مامور بر مراقبت از انسان واعمال او هستند، موكل اطلاق بشود ؛ اما اسامی كه در برخی از كتب بی سند و بی اعتبار در مورد نام این فرشتگان و توسل و پناه بردن به آن ها ذكر شده، ارزش و اعتبار علمی ندارد و نباید به آن ها توجه كرد . ظاهرا در منابع دینی در خصوص توسل و كمك خواستن از ملائكه توضیح و توصیه ای وجود ندارد .

پی‌نوشت‌ها :

1.  دانش‌نامه قرآن، نشر ناهید، تهران 1377ش، ج 1، ص 222 .

2.  نازعات (79) آیه 5 .

3.  انفطار (82) آیه11 .