پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
بنا برآيات قرآن، آسمان ها هفت تا هستند (السموات السبع ؛سبع سماوات)(1). البته بعضي منظور از هفت آسمان را لايه هاي هفت گانه آسمان دانسته اند، ولي اين نظر از جانب غالب مفسران رد شده ،زيرا به بيان قرآن آسمان دنيا که پايين ترين و پست مرتبه ترين آسمان ها است، با ستارگان زينت داده شده . از اين رو گفته اند: آنچه شناخته ايم، آسمان دنيا است و آسمان هاي ديگر نا شناخته اند(2) اما زمين در قرآن مفرد آمده ،چون منظور همين کره اي است که بر آن زندگي مي کنيم . البته در روايات به زمين هاي هفت گانه اشاره شده(3) که نمي دانيم منظور چيست .
پس اين که زمين مفرد آمده ،چون به زمين و کره اي که ما بر آن زندگي مي کنيم، نظر دارد اما اين که کرات ديگري شبيه به زمين در فضاي بي انتهاي آسمان باشد که موجوداتي بشر مانند بر آن زندگي کنند، اين آيات نه اثبات مي کند و نه نفي و راجع به آن ساکت است.
پي نوشت ها:
1.بقره(2)،آيه 29؛اسراء(17)،آيه 44.
2.تفسير نمونه،ج1،ص117،168.
3. مصباح المتهجد،ص346

پاسخ:
پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
اين کار گناه داشته و بايد توبه کنيد و ديگر اين کارها را نکنيد، ولي چون مايعي از شما بيرون نيامده ،جنب نشده ايد و غسل بر شما لازم نشده است .

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
انسان معجوني از جسم و روح است. جسم مرکَب روح است اما به تدريج به سوي فرسايش فرو مي‌رود . تنها روح است که مرکز آمال و اميدها، خوشي و ناخوشي‌ها، عشق يا احساس پوچي و نااميدي است اما هم فعاليت‌هاي بدني و هم رواني انسان به وسيلة «ايمان، شور و شوق، عشق و اميد» تعالي مي‌پذيرد.
براي اميدواري به زندگي و داشتن آينده‌اي خوش بايد به «احيا و تقويت روح و اراده» پرداخت . کليد و رمز موفقيت انسان‌هاي «موفق» را به دست آورد. اما حيات و زندگي روح و نفس آدمي به چند چيز است که عبارتند از:
1- معرفت و شناخت،
2- ايمان و داشتن هدف،
3- عمل صالح.
در هر کاري انسان به آگاهي و اطلاعاتي کافي نياز دارد تا هدف را بشناسد و درستي آن را باور کند و انگيزه و علاقه براي رسيدن به آن هدف در او ايجاد شود.
هدف، هر چه عالي‌تر و از قداست بيش تري برخوردار باشد، علاوه بر ايجاد شوق و علاقه بيش تر، بر همت و تلاش فرد مي‌افزايد و درجه اعتماد به نفس و خودباوري را در شخص افزايش مي‌دهد.
پس در مقياس کلي زندگي، نخست بايد از آفريننده هستي، هدف «آفرينش خود و جهان، و هدف زندگي» معرفتي کسب کرد.
از نظر قرآن روح انسان با «معرفت و ايمان و عمل صالح» زنده است(1) . با آن سرور و نشاط، اميدواري به آينده و حرکتي رو به جلو دارد. علي(ع) مي‌فرمايد: کسي که خدا را بشناسد، هرگز در مشقت و بدبختي نمي‌افتد؛(2) زيرا کسي که خدا را بشناسد، اهل تقوا مي‌گردد و گناه نمي‌کند.(3) در نتيجه، قلبي نوراني و اميدوار به لطف و رحمت خدا دارد.(4) به آن چه در پيشگاه او است،‌ميل و رغبت نشان مي‌دهد.(5)
کسي که خدا را بشناسد، دوستش خواهد داشت(6) و با او انس مي‌گيرد، درد دل و مناجات مي‌کند و مي‌گويد: اي خداي من! چه کسي است شيريني دوستي و محبت و نزديکي تو را بچشد و لحظه‌اي نخواهد از تو دل بکند، و روي برگرداند يا کسي و چيزي غير تو را جستجو کند؟!(7)
از اين رو خداشناس هيچ گاه احساس تنهايي، پوچي و بي‌هدفي نمي‌کند. دلگيري و ناراحتي عمقي ندارد، چون معشوق و محبوبش (خدا) پيوسته با او است و شخص خود را پيوسته در طاعت و تسليم معشوقش قرار مي‌دهد.(8)
خدا نيز دوستش مي‌دارد. به قلبش نور و اميد، به روحش آرامش و اطمينان مي‌بخشد.محبت او را در دل دوستان خالص و برگزيدة اهل زمين و فرشتگان و ساکنان عرش خود قرار مي‌دهد تا او را دوست بدارند.(9)
کدام آينده و زندگي زيباتر و دل‌انگيزتر و اميدبخش‌تر از چنين زندگي‌اي است؟
بنابراين با تقويت «معرفت و تحکيم ارتباط قلبي، گفتاري و عملي» با خدا، ثبات قدم، استواري اراده و اميدواري به آينده زندگي دنيا و آخرت حاصل مي‌شود .روح حيات و زندگاني جاويد خواهد داشت .پيوسته در مسير رشد و کمال و مسرور سرزنده بودن به پيش مي‌رود.
برخي از راهكارها كه در زمينه تسلط بر افكار و نااميدي مفيد است عبارتند از:
1. انديشه درباره مسايل خوب و سعادت آفرين‌،
براي اين منظور هدف‌هايي را كه در نظر داريد، بايد ارزشمند و عاقلانه باشد. مطمئن باشيد اگر در ذهن تان به افكار مثبت و سازنده بپردازيد و افكار منفي‌، پريشان و نااميد كننده را از آن بيرون كنيد، ديگر احساساتي كه تلقين ناهماهنگي‌، بيماري‌، ضعف و شكست را مي‌كنند ،به سراغ تان نخواهد آمد. حضرت علي‌ مي‌فرمايند: "فكر كردن در كارهاي نيك‌، انسان را به سوي انجام آن‌ها مي‌راند"(10)
2. تصويري كه از خود در ذهن داريد ارزشمند و الهي باشد.
3. ارزش خويشتن را بشناسيد . بدانيد براي چه منظوري زندگي مي‌كنيد. از ديدگاه انسان مكتبي‌، دنيا مزرعه آخرت است . هر عمل خوب و بدي عكس‌العملي را در پي دارد. اين اعتقاد و باور به قيامت‌، سبب مي‌شود فكر پوچي و فنأ در فرد راه نيابد . اميدوار به زندگي شود . از لحظه لحظه زندگي به بهترين وجه استفاده كند، چرا كه مي‌خواهد در آخرت‌، عكس‌العمل اعمال خود را خوب ببيند.
4. ايمان و تقوا را در خودتان تقويت كنيد;
اميدواري و آرامش روح در سايه تقويت آن و رسيدن به درجه اولياي الهي‌، امكان‌پذير است‌. قرآن‌كريم در اين زمينه مي‌فرمايد: "آگاه باشيد، كه بر دوستان خدا نه بيمي است و نه آنان اندوهگين مي‌شوند، هم آنان كه ايمان آورده و پرهيزگاري ورزيده‌اند، در زندگي دنيا و آخرت مژده براي آنان است‌، وعده‌هاي خدا را تبديلي نيست‌، اين همان كاميابي بزرگي است‌" (11)
5. افسوس گذشته را نخوريد و براي آينده برنامه‌ريزي كنيد.
6. با مطالعه‌، عبادت و ورزش‌، نشاط روحي پيدا كنيد.

پي‌نوشت‌ها:
1. نحل(16) آيه97.
2. غررالحکم، ج2، ص699.
3. تحف‌العقول، ص337؛ بحارالانوار، ج57، ص 174.
4. غررالحکم،‌ج1، ص144.
5. همان، ج2، ص 860.
6. «من عرف الله احبه» مجموعة‌ورام،‌ص 39.
7. مفاتيح الجنان، مناجات المحبين، مناجات نهم از مناجات خمس عشره.
8. بحارالانوار، ج23، ص 93.
9. همان،‌ج67، ص 24.
10. ميزان الحكمة‌، ري‌شهري‌، حديث شماره 15880.
11. يونس(10)آيه62.

پاسخ:
پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
غريزة جنسي از نيرومندترين غرايز در وجود انسان است که خداوند آن را در وجود وي قرار داده ، اهداف و مصالح خاصي نيز بر آن مترتب است.
به خاطر وجود همين غريزة نيرومند است که انسان ها گرايش به جنس مخالف مي‌يابند . با همة مشکلاتي که وجود دارد يا تصور مي‌شود، به ازدواج روي مي‌آورند و حاضرند بسياري از سختي‌ها و مشکلات را به خاطر آن تحمّل کنند يا برخود هموار نمايند و از بسياري از خواسته‌هاي خود يا خودخواهي‌ها بکاهند.
در توضيح المسائل آمده: اگر کسي به جهت زن نداشتن به گناه مي‌افتد، بر او واجب است ازدواج کند.
واجب بودن به اين معنا است كه بايد شرايط آن را به هر نحو ممكن آماده ساخت‌، نه اينكه با فرافكني و ارائه فرض هاي ديگر از اين امر مهم و اصلي غافل بود.
چرا شما و جوانان ديگر كه سن بالا هم دارند ، شرايط ازدواج را ندارند؟
در بسياري مواقع عدم امکان ازدواج و مشکل بودن آن، از طرف خودمان است، يعني دختران يا پسراني که مي‌خواهند ازدواج کنند، سخت گيري‌هاي بي موردي دارند که با توجه به اهميت اين مسئله بايد تعديل شده و آرزوها و خواسته‌ها را کم تر نمايند.
بعضي از مشکلات ، مربوط به فرهنگ جامعه است يا از طرف پدر و مادر و خواسته‌هاي غير منطقي که دارند، تحميل مي‌شود و يا به نوعي در ذهن اشخاص القا مي‌شود . رفع اين مسائل نيز نياز به تلاش جوانان دارد تا زمينه‌هاي مناسب و مساعد را آماده سازند.
هر چيز مطلوب و مثبت كه لذت بسيار داشته و ‌آثار معنوي بسيار نيز بر آن مترتب باشد ، فراهم آوردنش سخت خواهد بود‌، اما آيا نبايد با توجه به همه‌ آثار و نتايج سختي هاي آن را نيز به جان خريد و بر خود هموار كرد؟
در هر حال اين جوانان هستند که بايد براي خود چاره‌اي بينديشند که آيا خويش را تسليم گناه با همة عواقب و دور شدن از رحمت الهي کنند، يا اين که زمينه و شرايط ازدواج را فراهم آورند .
پيامبر فرمود: « جوانان، هر يک از شما که قدرت ازدواج دارد، حتماً اقدام کند، زيرا بهترين وسيله است که چشم را از نگاه‌هاي آلوده و عورت را از بي‌عفتي محافظت مي‌کند».(1)
در عين حال قرآن مجيد راه مقابله با طغيان غريزة جنسي را در صورت فراهم نبودن زمينة ازدواج، عفت‌پيشگي و يا خويشتن‌داري در امور جنسي مي‌داند و مي‌فرمايد: «آنها که وسيله ازدواج ندارند، بايد عفت پيشه کنند تا خداوند آنان را به فضلش بي نياز کند».(2) البته اين امر، نياز به مقاومت سرسختانه دارد که در روايات به عنوان جهاد اکبر مطرح شده است.
در مورد خودارضايي و ترك آن نيز به مطالب ذيل توجه نماييد:
1- اضطراب نقش مؤثري در تشديد قواي جنسي دارد . در توليد نياز جنسي کاذب سهم به سزايي دارد. ارضاي جنسي تا حدودي براي کاهش اضطراب مفيد است. اگر ارضاي جنسي از طريق حرام (مانند استمنا) صورت گيرد، با اين که به صورت موقت از اضطراب مي‌کاهد، ولي پس از مدت کوتاهي به خاطر تشديد احساس گناه سطح اضطراب را دوچندان مي‌کند. با اين وصف اضطراب هم علت و هم معلول استمنا محسوب مي‌گردد. کلافگي به هم ريختگي و عصبانيت شما ريشه در اضطراب بالا دارد.
2ـ همان طور که اضطراب در گرايش به خودارضايي مؤثر است، کاهش اضطراب از طريق ورزش سنگين منظم، تنفس عميق 25 تا 30 بار در روز، تن‌آرامي (ريلکسيشن) و داروهاي گياهي و شيميايي سهم بسزايي در کاهش ميل به خودارضايي دارد.
3ـ به هيچ وجه خود را ناپاک ندانيد. پسر مؤمني هستيد که به هر دليلي دچار يک كژ رفتاري گشته‌ايد. هيچ‌گاه خودتان مساوي با رفتار ناشايست خود ندانيد. بنده خدا هستيد و خداوند بنده اي را كه به سويش آيد ،طرد نمي كند. براي جبران گناهان ريز و درشت راه روي همه بندگان باز است؛ زيرا رحمت و بخشايش الهي بسيار بزرگ و گسترده تر از هر گناهي است.
4ـ احساس گناه اگر چه به معناي بيداري وجدان و نفس سرزنشگر انسان و مطلوب است، اما احساس افراطي به هيچ وجه مطلوب خدا و دين نيست، بلکه احساس گناه فزاينده در راستاي وساوس شيطاني است. احساس گناه يکي از بزرگ‌ترين منابع اضطراب‌زاست. مي‌توان دريافت که احساس گناه بيش از حد زمينه‌اي براي خودارضايي بيش تر فراهم مي‌آورد، پس با بالا بردن سطح عزت نفس و اعتماد به نفس و اميد به لطف و بخشش بيکران الهي به تعديل احساس گناه بپردازيد.
5ـ براي کاهش اضطراب و افکار وسواس‌گونه به روانپزشک مراجعه نماييد . در برخي موارد دارو درماني سبک بسيار مؤثر است.
6ـ مانند يک محقق دست به تحقيق در زمينه افکار، احساسات و رفتارهاي انگيزاننده ميل به خود ارضايي در خود بزنيد. در طي مدت يک ماه مراحل آغاز تا پايان يک وهله خودارضايي را در برگه‌اي ياد داشت نماييد . اين کار را براي وهله‌هاي ديگري که اتفاق مي‌افتد، تکرار کنيد. زمان و مکان و شرايط جسمي و روحي در قبل و بعد از خودارضايي را ثبت نماييد. در طي يک ماه ببينيد يک وهله خودارضايي با چه فکري آغاز مي‌گردد، سپس اين فکر مزاحم چه احساس در شما برمي‌انگيزد و اين احساس چگونه به رفتار خودارضايي در شما مي‌انجامد، همچنين معمولاً در چه زماني‌هايي و در چه مکان‌هايي و در چه شرايط جسمي ـ روحي ميل به خودارضايي در شما تشديد مي‌گردد.
پس از پايش و رصد رواني يک ماهه به تجزيه و تحليل و جمع‌بندي نتايج بپردازيد . از نتايج اين تحقيق مي‌توانيد راهکارهاي کارآمد ترک يا لااقل تعديل خودارضايي را استخراج نماييد، مثلاً وقتي که اعصاب تان خرد است، وقتي که دوستان متأهل خود را مي‌بينيد، وقتي که با پدر و مادر جر و بحث مي‌کنيد، وقتي که اضطراب امتحان داريد، يا وقتي که به دختر يا فيلم يا تصوير خاصي مي‌انديشيد.
عيناً همين قضيه در زمينه مکان‌هاي تحريک‌زا تکرار مي‌گردد. وقتي در اتاق خواب هستم، وقتي تنها در خانه هستم، وقتي دستشويي مي‌روم و...
از سوي ديگر نگاهي موشکافانه به پرونده گذشته خودارضايي خويش بيفکنيد، ببينيد در چه شرايطي توانسته‌ايد بر خودارضايي چيره آييد. با چه تکنيک‌هاي فاصله بين وهله‌هاي خودارضايي را افزايش داده‌ايد، چه زماني براي ترک کوتاه مدت يا دراز مدت خودارضايي موفق بوده‌ايد.
در اين مرحله نيز تحقيق نيز به تجزيه و تحليل و جمع‌بندي نتايج بپردازيد. پايش رواني دست شما را براي اتخاذ يک راهکار مناسب باز مي‌کند.
7 ـ خودارضايي نوعي اعتياد رواني محسوب مي‌گردد . در برخي جهات شباهات زيادي با انواع ديگر اعتياد (مانند مواد مخدر و الکل و...) دارد.
همه متخصصان درمان اعتياد در اين موضوع هم‌ عقيده اند که بازگشت ناخواسته به شرايط قبل امري طبيعي و يکي از مراحل درمان محسوب مي‌گردند. بسياري از معتاداني که اقدام به ترک کرده‌اند ، در طول فرايند درمان ناخواسته دچار لغزش‌هاي رفتاري مي‌گردند . لغزش‌هاي رفتاري به هيچ وجه به معناي شکست درمان نيست. يكي از علت هايي غلطيدن دوباره به اعتياد قبلي، قرار گرفتن در محيطي است كه در آن جا اعتياد زياد اتفاق افتاده بود.، مثلاً ياد‌آوري يك صحنه خاص، يا قرار گرفتن در مثلاً حمام و هنگام شستن آلت و... به همين خاطر بسيار توصيه مي شود كه در آن شرايط خاص قرار نگيرند.
در هر حال لغزش‌هاي غير اختياري طبيعي است . نبايد به بزرگ‌نمايي آن پرداخت. متأسفانه در افرادي که به خود درماني اعتياد مي‌پردازند و از نعمت هدايت درمانگر محرومند، هر گونه بازگشت را به منزله شکست قطعي در درمان تلقي مي‌کنند. اين باعث توهم عدم کنترل و بي‌ارادگي فرد مي گردد. اين تصور آسيب‌زا، فرد را از ادامه درمان مأيوس مي‌سازد ، در حالي که درصد پيشرفت درمان فرد بسيار بالاست.
اگر نيک بنگريد، با کمي واقع‌نگري مي‌توانستيد لغزش‌هاي هر از گاهي خود را با ديدي مثبت‌تر مديريت نماييد.
8 ـ منصف باشيد . همان طور که به تنبيه ذهني ـ عملي خودارضايي خويش مي‌پردازيد، به تشويق ذهني ـ عملي موفقيت‌هايي هرچند اندک خود در ترک خودارضايي بپردازيد.
اگر حتى يک روز هم در ترک موفق بوديد، با کمال سخاوت به تشويق خود بپردازيد. خود تشويقي مي‌تواند علاوه بر ارتقاي سطح اعتماد به نفس و عزت‌نفس به کاهش اضطراب شما کمک شاياني کند. خود تشويقي مي‌تواند به صورت کلامي يا غير کلامي (مانند خريد يک بستي يا ديدن يک فيلم جذاب يا سجده شکر و ...) باشد.
9ـ با پرهيز از هر گونه خودسرزنشي و خود ملامت‌گري به يادداشت نکات مثبت خود بپردازيد. هزاران نکته مثبت داريد که نبايد با بزرگ نمايي نکات منفي‌تان به بوته فراموشي سپرده شود. ارزشمندي تان نسبت به خود كمك موثري در ترك اين گناه فراهم مي آورد.
10ـ براي 24 ساعت خود برنامه‌ريزي سبک و سهل الوصول انجام دهيد. با اشتغال ذهني به امور مثبت از هر گونه اشتغال فکري به تفکرات تحريک‌زا پرهيز نماييد. وقت فراغت براي خود قرار ندهيد و بي خود در جاهاي تحريك كننده مانند اينترنت پرسه نزنيد. با وجود آماده بودن شرايط محيطي و...ترك گناه بسيار مشكل و حتي نامقدور است.
11ـ سعي نماييد از تکنيک‌هاي انزجار درماني و شرطي‌زدايي استفاده کنيد. لذت کاذب خود ارضايي را با يک امر منزجر کننده ذهني مانند تصور صحنه تهوع‌آور يا خوردن داروي تلخ پيوند بزنيد و با آن تداعي نماييد يا آن که فرايند شرطي شده (اضطراب - خودارضايي) را به (اضطراب - ورزش يا تفريح سالم، تنفس عميق، رفتن به سر يخچال و آب خوردن و...) تبديل نماييد.
12ـ به هيچ وجه خود را دست و پا بسته فرض نکنيد. بدانيد صدها هزار توانسته‌اند که ترک کنند و شما از آنان مستثنا نيستيد.

پاسخ:
پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
اجاره شما صحيح و نماز و زندگي شما در آن خانه اشکال ندارد.(1)
پي نوشت:
1. امام خميني, استفتائات,ج2,س105و 106از مکاسب محرمه.

پاسخ:
پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
گرچه علت حقيقي اينكه چرا خداوند متعال به جاي لفظ پيروي از لفظ نصرت استفاده نموده ، خداوند متعال مي داند اما مي توان گفت وقتي خداوند مي خواهد وعده حتمي بر ياري و نصرت دهد، تناسب لفظي و معنوي اقتضا مي كند كه نصرت در مقابل نصرت باشد.
تناسب لفظي بين «لينصرن» و «ينصره» كه روشن است، زيرا هر دو داراي هيئت فعل مضارع (ينصر) و از ماده نصر هستند.
اما درباره تناسب معنوي بايد بگوييم كه وقتي خداوند متعال در مقام وعده ياري و نصرت است و اين وعده هم به صورت گزافي صورت نمي گيرد، بلكه در مقابل عمل فرد مقابل است، اگر نصرت خود را در مقابل نصرت فرد مقابل قرار دهد ،متناسب تر مي باشد.
از سوي ديگر لفظ نصرت در اين جا علاوه بر اينكه علامت تبعيت و پيروي از خداست ،بر مطلب بالاتري هم دلالت دارد و آن اين است كه خداوند متعال دفاع از دين خود را همانند نصرت خود دانسته ، اين تعبير شوق مضاعفي را در مكلفان ايجاد مي كند ، زيرا اگر چه دفاع از دين از يك جنبه وظيفه مكلف است و بايد آن را انجام دهد اما وقتي مكلف به اين جنبه توجه داشته باشد كه خداوند متعال اين عمل وي را نصرت خود دانسته، شوق وي براي انجام عمل مضاعف مي گردد.

پرسشگر گرامي با سلام و تشکر از ازتباطتان با اين مركز
اگر بول بعد از تمام شدن غسل خارج شود، غسل صحيح است ،ولي براي نماز بايد وضو گرفت .
اما اگر در بين غسل کردن بول کند ؛ بنابر نظر برخي از مراجع غسل باطل نمي شود، بلکه غسل صحيح است. فقط اگر بخواهد بعد از آن کاري انجام دهد که وضو لازم دارد، بايد وضو بگيرد.(1) يعني با اين غسل ديگر نمي تواند نماز بخواند يا آيات قرآن را لمس کند و براي اين کارها بايد وضو بگيرد.
بنابر نظر برخي ديگر از مراجع غسل باطل مي شود و بايد غسل را از ابتدا شروع نمايد .(2)
برخي ديگر فرموده اند : مي تواند غسل را ادامه دهد و بعد وضو بگيرد و بهتر است که غسل را احتياطاً از سر بگيرد .(3)
پي‌نوشت‌ها:
1. آيات عظام امام خميني ، اراکي ، خامنه اي ، زنجاني، سيستاني ، بهجت .
2. آيات عظام خويي ، تبريزي ، مکارم .( توضيح المسايل مراجع ، مسئله 386 و ذيل آن).
3. آيات عظام گلپايگاني ، فاضل ، صافي .

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباط تان با اين مرکز
در فرض سؤال که مي دانيد روز دوم اعتکاف امتحان داريد و بايد براي امتحان خارج شويد، اعتکاف شما صحيح نيست . نمي توانيد در اعتکاف شرکت کنيد.(1)

پي نوشت:
1. سؤال تلفني (7840001-0251) از دفتر آيت الله خامنه اي.

پاسخ:
پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
خود کشي حرام و گناه کبيره است .کسي که در شرايط روحي و جسمي بسيار بدي قرار دارد شرعا حق ندارد خود کشي کند .اگر خودکشي کند عذاب سختي در انتظارش خواهد بود.ولي اگر در حال ايمان به خدا دست به خودکشي زده باشد ،معلوم نيست که براي هميشه در جهنم بماند ،بلکه ممکن است رحمت خدا شاملش مي شود و از جهنم آزاد و وارد بهشت گردد.
قرآن مجيد مى‏فرمايد: انَّ اللَّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرِكَ بِهِ وَ يَغْفِرُ ما دُونَ ذلِكَ لِمَنْ يَشاءُ؛خداوند تنها گناه شرك را نمى‏بخشد اما غير آن را براى هر كس بخواهد و صلاح ببيند خواهد بخشيد.(1)

پي نوشت:
1. نساء(4) آيه 48.