حديث

آيا دعاي بد براي ديگران می‌گیرد؟ اگر می‌گیرد راه مقابله با آن چيست؟
دعای بد یا نفرین در صورتی تأثیر دارد که: اولاً بر حق باشد. شخصی که به دیگران نفرین می‌کند، اگر به‌ناحق باشد، تأثیری در زندگی فرد نفرین‌شده ندارد، حتی اگر ...

آيا دعاي بد براي ديگران (چه توسط افراد آشنا به قرآن و چه توسط رمال‌ها) می‌گیرد؟ اگر می‌گیرد راه مقابله با آن چيست؟

پاسخ:

دعای بد یا نفرین در صورتی تأثیر دارد که:
اولاً بر حق باشد. شخصی که به دیگران نفرین می‌کند، اگر به‌ناحق باشد، تأثیری در زندگی فرد نفرین‌شده ندارد، حتی اگر نفرین به‌حق باشد تا خداوند مصلحت نداند، اثر نخواهد کرد. طبق برخی روایات، نفرین را خداوند آن‌گونه که صلاح می‌داند، اجابت می‌کند، نه آن‌طور که نفرین کننده دلش می‌خواهد،‌چون گاهی ممکن است به خاطر یک مسئله جزئی و کوچک، شدیدترین نفرین علیه کسی صورت گیرد.
بدیهی است خدای عادل و عالم و حکیم، به‌اندازه آنچه حق است،‌نفرین را اجابت می‌کند، نه بیش‌تر. (1)
ثانیاً: نفرین ناشی از خشم نباشد و در حالت طبیعی انجام‌شده باشد.
برای مقابله اگر حق‌الناس را پایمال کرده، باید حقوق مردم را به آنان برگرداند. رضایت قلبی آنان را جلب کند. در این صورت است که خداوند آثار نفرین را از انسان برطرف می‌کند.
اگر انسان کوتاهی در حق دیگران نکرده یا اگر حقی که ضایع کرده، جبران کند، اثری از نفرین به او نمی‌رسد. بهتر است انسان با خواندن سوره ناس و فلق و پناه بردن به خدا خود را در دژ پروردگار قرار دهد.
پی‌نوشت:
1. اصول کافی،‌ ج 4، کتاب دعا، ص 287،‌نشر فرهنگ اهل‌بیت، تهران، بی‌تا.

دعانويسي با استفاده از آيات قرآن آن‌هم با نيت خير آيا موردي داره؟
نوشتن دعاهایی كه با دليل معتبر از ائمه معصومين علیهم‌السلام نقل‌شده است و يا در قرآن کريم وجود دارد اشکالي ندارد، ولي مراجعه به دعانويسان كه به‌صورت هاي ...

با عرض سلام و خسته نباشيد. می‌خواستم بپرسم که دعانويسي فقط با استفاده از آيات قرآن آن‌هم با نيت خير آيا موردي داره يا نه؟ با تشکر

پاسخ:

نوشتن دعاهایی كه با دليل معتبر از ائمه معصومين علیهم‌السلام نقل‌شده است و يا در قرآن کريم وجود دارد اشکالي ندارد، ولي مراجعه به دعانويسان كه به‌صورت هاي مختلفه از منابعي كه اعتبار شرعي ندارد نقل می‌کنند يا می‌نویسند صحيح نيست.

دعا برای سلامتی گرفتم دچار بیماری شدم و تا اینکه دعاها انداختم توی ...
برخي از آيات قرآن (1) اين باور و اعتقاد را در وجود انسان تقويت می‌کند كه دعا و طلب حاجت، منشأ و خاستگاه الهي دارد. ازاین‌رو دعا كردن و طلب دعا از ديگران براي...

سلام برای من یک مشکلی پیش آمد که رفتم پیش حاج آقایی که این مشکلم حل کنه و ایشان به من دعا داد نه‌ فقط اون مشکل بلکه برای خیلی از موارد دیگه هم ازش دعا گرفتم احساس می‌کنم تمام مشکلاتم از اون تاریخ بیشتر شد. مشکل اول حل شد ولی برعکس و برای کسی که هم دوست داشتم خودش دعا داد که نرم‌تر و بهتر بشه ولی از اون تاریخی که خوندم بدتر بدتر شد، دعا برای سلامتی گرفتم دچار بیماری شدم و تا اینکه تا دعاها انداختم توی آب روان، سلامتی‌ام داره به‌مرور بر می گرده، ولی خوب خیلی چیزهای دیگه هم از دست دادم ازجمله کسی که خیلی دوست داشتم. نمی دونم احساس می‌کنم طلسمی دارم که مانع میشه و همچنین می خواهمم تمام اثرات این دعاها از زندگی‌ام پاک بشه و همچنین می‌خواهم اگر طلسمی داشته باشم پاک بشه. من دیگه می‌ترسم دعا بگیریم یعنی دیگه این کار نمی‌کنم ولی نمی دونم چطوری می تونم به خودم کمک کنم؟

پاسخ:

قبل از پاسخ به سؤال شما بايد دو نكته موردتوجه قرار گيرد:
1. اصل دعا براي حل مشكلات:
برخي از آيات قرآن (1) اين باور و اعتقاد را در وجود انسان تقويت می‌کند كه دعا و طلب حاجت، منشأ و خاستگاه الهي دارد. ازاین‌رو دعا كردن و طلب دعا از ديگران براي سرعت بخشيدن و رسيدن به نتيجه مطلوب، صورتي واقعي به خود می‌گیرد به‌گونه‌ای كه اگر در اين مسير به‌خوبی مورد استناد و استفاده قرار گيرد، تأثير خود را خواهد گذاشت و حتماً نتیجه‌بخش خواهد بود.
لكن به اين نكته توجه شود كه طبق روايات، لازمه استجابت دعا، اقدام و انجام‌وظیفه است. نمی‌توان به‌صرف دعا كردن، به مقصود و هدفِ دلخواه نائل گشت، چون خداوند براي هر كاري، اسباب و مقدماتي قرار داده و از مردم می‌خواهد از همان راه‌ها وارد شوند. امام صادق (ع) می‌فرماید:
«خداوند امتناع دارد كه امور عالَم را جاري كند، مگر از طريق وسایط و اسبابي. خداوند براي هر چيز سببي و براي هر سببي، شرح و حكمتي؛ براي هر شرح و حكمتي دانشي؛ براي هر دانشي دروازه گويايي قرار داده است». (2)
2. رجوع به دعانویس‌ها، آري يا خير؟
'بعدازآن كه در نكته قبل روشن شد كه تأثير دعا در تغيير سرنوشت انسان به‌عنوان يكي از عوامل معنوي، امرى مسلم و حتمى است؛ چه خود انسان دعا كند و يا ديگرى را شفيع در دعا قرار دهد، می‌گوییم:
براى دعا به درگاه خداوند نيازى به‌واسطه و دعانويس نيست؛ بلكه هر كس مى‏تواند براى رفع مشكلات خود به درگاه او عرض حاجت نمايد و از اعمال نيك براى تقرب به درگاه خداوند بهره ببرد. مگر آن‌که به افراد وارسته و اهل‌دل دسترسى داشته باشيم كه به‌طور يقين دعاى آنان و نفوذ كلام آنان تأثير ويژه‏اى دارد.
حال اگر به هر علتي فرد بخواهد از ديگري كمك بگيرد بايد به افراد قابل‌اعتماد و كسانى كه به دنبال شهرت و سودجويى نيستند مراجعه كند. زيرا در جامعه ما هستند عده‌ای كه از جهالت مردم سوءاستفاده می‌کنند و مردم را فريب می‌دهند.
اگر برخلاف آنچه گفته شود مراجعه به دعانويسان غیرقابل‌اعتماد نه‌تنها مشكلي را حل نخواهد كرد، بلكه علاوه بر ضرر مالي، موجب بدبيني به اعتقادات خواهد شد.
با توجه به اين دو نكته، در پاسخ به سؤالتان می‌گوییم:
بسيار بعيد به نظر می‌رسد مشكلات ایجادشده براي شما، ربطي به سحر و طلسم داشته باشد. بايد در اموري ديگر علل آن را جويا شويد. به‌احتمال بسيار در تشخيص قرائن موجود اشتباه کرده‌اید. بنابراين سعي كنيد علت‌های واقعي مشكلات خود را جستجو نماييد. علت‌های بسياري وجود دارند كه غالباً از ديد ما پنهان هستند و ما غالباً به دنبال سریع‌ترین و راحت‌ترین راه‌حل‌ها می‌گردیم. سرنوشت انسان‌ها در دست خدا و درگرو عملشان است؛ پس موفقيت يا عدم موفقيت ما در زندگي، درگرو شناخت صحيح و عمل بر طبق آن است.
توصيه می‌کنیم براي حل مشكلات خود، در كنار دعا اسباب و مسببات آن را فراهم كنيد. زيرا دعا به‌تنهایی راه‌حل صددرصدی براي حل مشكلات نيست. نمى‏تواند جاى كار، تلاش، برنامه‌ریزی و به‌کارگیری تخصص در هر كاري را بگيرد، بلكه مكمل آن مى‏تواند باشد. پس از عقل و فكر خدادادي خود كمك بگيريد و بعد از مشورت با افراد آگاه و متخصص، براي مشكلات خويش اقدام نمايد.
برفرض موردي پيدا شد كه سحري در كار باشد با دعا و تضرع به درگاه خداوند و گفتن مكرر «اعوذبالله من الشيطان الرجيم» به او پناه ببريد. با خواندن سوره‏هاي فلق و ناس و آیه‌الکرسی خود را از آسیب‌ها محفوظ داريد. توسل به چهارده معصوم و ذكر شريف صلوات نيز در اين زمينه بسيار مؤثر است.
در صورت تمايل می‌توانید با شماره 09640 (بدون كد) تماس گرفته و از مشاوره تلفني مشاوران و كارشناسان اين مركز نيز بهره‌مند شويد.
پی‌نوشت‌ها:
1. بقره (2) آيه 186.
2. ثقة الاسلام كليني، اصول كافي، دار الكتب الاسلامية، طهران، 1365 ه ش، ج 1، ص 183.
موفق باشید.

من چند بار در چند مجلس معرکه‌گیری دیدم که ...
شاید بر اساس قوانين طبيعي هم بتوان چنين كاري انجام داد ولي حقيقت اين است كه در جهان اطراف ما قوانين و نيروهاي ناشناخته فراواني وجود دارند كه خداوند بخشي از ...

من چند بار در چند مجلس معرکه‌گیری دیدم که طرف معرکه‌گیر از بین جماعت یه پسربچه 10 ساله یا یکم بزرگ‌تر یا کوچک‌تر رو انتخاب می کنه و بعد یک دعا (خودش اینچور میگه) که توی یک کیسه کوچک چرمی قرار داره رو زیر سر اون بچه میزاره و با این هیکل البته ببخشید در حد فیلش دوپایی میره روی سینه و شکم این بچه و البته درنتیجه فشار شکم و سینه بچه تا حد زیادی فرو میره ولی نه بچه دردش می گیره نه جایی می شکنه بعد هم از بچه می پرسه چیزی حس می‌کنی یا نه و بچه هم جواب میده نه!

این مسئله نه با قوانین فیزیکی که یک جسم که ابعاد و محدوده فیزیکی خودش رو داره بتونه از جسم اون پسر محافظت کنه و نه از دید پزشکی که بچه کاملاً سالم بمونه جور درنمیاد.

پاسخ:

دوست بزرگوار! تصديق می‌فرمایید كه اظهارنظر در مورد ماهيت و كم و كيف عملي كه نقل نموديد از جانب ما كه در آن جمع و معركه حاضر نبوديم، منطقي و عقلاني نيست و لذا در مورد ماهيت مسئله مذكور بدون مشاهده ميداني و مستند نمی‌توانیم به‌دقت اظهارنظر كنيم.
با توجه به نكاتي كه در ادامه محضرتان اشاره مي نمائيم اگرچه اين احتمال در مورد صحنه‌ای كه مشاهده كرديد وجود دارد كه بر اساس قوانين طبيعي هم بتوان چنين كاري انجام داد، اما درعین‌حال براي آسودگي خاطر شما سخن را با اين فرض شروع می‌کنیم كه همان‌طور كه شما بيان فرموديد هيچ توجيه علمي براي انجام اين كار وجود نداشته باشد، در اين صورت شايد براي شما مشاهده چنين صحنه‌ای تازگي داشته باشد و به جهت ناشناخته بودن علل و عوامل و قوانين حاكم بر اين نوع رفتارها و خصوصاً عدم سازگاري آن با قوانين عادي طبيعت، خصوصاً بادانشی كه در مورد قوانين حاكم بر جسم انسان در عالم پزشكي و يا علم فيزيك و ... مطرح است، براي شما باورناپذیر باشد، ولي حقيقت اين است كه در جهان اطراف ما قوانين و نيروهاي ناشناخته فراواني وجود دارند كه خداوند بخشي از آن‌ها را به انسان (اعم از كافر و مؤمن و ...) عطا نموده است.
درواقع خداوند متعال به روح انسان چنين ظرفيتي عطا كرده است كه با انجام برخي ریاضت‌های نفساني خاص می‌تواند در هر جهتي كه توانمندي آن را هدايت نمایید شكوفا شود و كارهائي را انجام دهد كه انجام آن با قوانين عادي طبيعت امکان‌ناپذیر است. مثلاً روي آب بايستد و يا خود را روي هوا معلق سازد، شيئ برنده‌ای مثل چاقو را بدون خون‌ریزی و يا پاره نمودن اعصاب و عروق از بدن خود عبور دهد، ميخي را در سرخود بدون آسيب رساندن به مغز و اعصاب فروکند و يا صرفاً باقدرت نگاه وسايل را جابجا و يا متوقف نمايد.
نظير چنين كارهائي و به‌مراتب شگفت‌انگیزتر از آن نيز توسط برخي مرتاضان هندي و يا ديگر افراد كه در اين زمينه ممارست و تمرين خاص داشته‌اند درگذشته و حال انجام‌شده و می‌شود، البته باور آن‌قدری مشكل است، ولي حقيقتي است انكارناپذير، البته همه كارهاي خارق‌العاده‌ای كه توسط افراد معرکه‌گیر و يا مرتاضان و جن گيران و رمالان، حتي افرادي نظير ديويد كاپرفيل و كريس آنجل و ديويد بلين و...انجام می‌شود حاكي از قدرت روحي آن‌ها نيست و بسياري از آن‌ها نيز غیرواقعی و صرفاً استفاده از مهارت فريب چشم و ... می‌باشد.
ولي به‌هرحال اصل وجود چنين توانمندی‌های خارق‌العاده روحاني در انسان بدون در نظر داشتن دين و اعتقاد مذهبي او وجود دارد، لذا استفاده از دعا و خواندن قرآن و بردن نام برخي از ائمه و ... در برخي موارد صرفاً پوششي است براي بزرگ‌نمائی و جلب‌توجه و سوءاستفاده از عواطف مذهبي مردم كه كار ناپسندي است.
جالب است بدانيد انسان می‌تواند در سايه قرار دادن همين توانمندي روحاني خود در مسير عبوديت و بندگي الهي به توانمندي هائي برسد كه بسيار فراتر از اين موارد نقل‌شده می‌باشد و عالمان و عارفان راستين الهي بسياري از اين ظرفیت‌ها را در خود به فعليت رساندند كه در تاريخ نيز ثبت‌شده است مثل طي الارض (رفتن آني از مكاني به مكان دوردست ديگر) و يا داشتن چشم برزخي تشخيص چهره باطني افراد) و يا تصرف ارادي و از طرق غیرمادی در برخي جريانات عالم و...
اگرچه معتقديم در يك تحليل كلي در مورد عموم چنين كارهاي خارق‌العاده‌ای كه انسان مشاهده می‌نماید، می‌توان علل و اسباب زير را براي شکل‌گیری آن نام برد:
1. بسياري از اين كارها نمونه‌هاي شعبده‌بازي است كه از گذشته تا حال به‌صورت ابتدايي و پيشرفته وجود داشته و دارد. به‌اصطلاح نوعي استفاده از خطاي ديد مخاطب و مانند آن است. اتفاقاً همان‌طور كه اشاره كرديد فيلم‌هايي از برخي حقه‌هاي ديويد كاپرفيلد و كريس آنجل هم موجود است كه مؤیّد همين احتمال است. اين مطلب كه فعلاً ما در هنگام مشاهده اين كارها و پس‌ازآن نمی‌توانیم به‌هیچ‌عنوان به شگرد فرد موردنظر پي ببريم نمی‌تواند دليلي قطعي بر واقعي بودن اين اتفاق باشد، چراکه در برخي از محافل خصوصی‌تر همين افراد معرکه‌گیر حاضر شدند در قبال دريافت مبلغ قابل‌توجهی از يك فرد به‌راحتی شگرد خود را آموزش دهند. البته احتمال عادي بودن مسئله هم بسيار جدي است. چنان‌که در مورد كارهاي عجيبي مانند راه رفتن روي آتش و خوابيدن روي تخت ميخ هم تحقيق دانشمندان نشان می‌دهد كه هيچ امري غیرطبیعی و غیرعلمی وجود ندارد چه‌بسا ايستادن روي قسمت‌های خاصي از بدن انسان با تقسيم وزن بر روي اعضاء و نقاط خاص و يا خوابيدن روي تخت ميخ با به‌کارگیری همين قوانين طبيعي نيز امکان‌پذیر باشد.
2. چنان‌که از برخي از اين اتفاقات كه در فضاي باز و در حضور رسانه‌ها و عموم مردم انجام مي‌شود و امكان وجود حقّه و تردستي در آن بسيار بعيد است این‌گونه به نظر مي‌رسد كه اين كارها نمونه‌هايي از امور واقعي و خارق‌العاده است كه ناشي از قدرت‌هاي نفساني اين افراد می‌باشد كه همانند توانايي‌هاي مرتاضان هندي از رياضت‌ها و تمرين‌هاي تقويت روح حاصل مي‌شود. نمونه‌های اين افراد درگذشته و حال و عموماً در كشورهاي شرقي زياد بوده و هستند؛ اما در سال‌های اخير نمونه‌های غربي اين مرتاض‌ها هم ظاهر شدند حتي چندي پيش دو نفر از اين افراد در مقابل كاخ سفيد به اجراي نمايش پرداخته و مدتي طولاني در فاصله حدود يك متري از سطح زمين در هوا معلق بودند كه اين خبر در اخبار سراسري هم به نمايش درآمد.
اتفاقاً ديويد كاپرفيلد هم در كتاب معروف شعبده‌بازي خود به برخي از اين رفتارهاي سركوب‌گرانه نفس اشاره مي‌كند. آن را شرط كارهاي شعبده‌بازی مي‌داند. اين نشان می‌دهد برخي از كارهاي افرادي مانند او از همين قبيل است.
قدرت‌هاي روحي انسان به حدي بالاست كه در صورت تقويت و تمركز روي آن مي‌توان كارهاي عجيبي را از آن ديد. اكثر اعمال مرتاضان ناشي از تقويت روح و نفس و بهره‌برداري از نيروهاي نهفته در آن است.
3. بسياري از قدرت‌ها و كارهاي خارق‌العاده این‌چنینی، ناشي از ارتباط با موجودات نامرئي مانند جنيان می‌باشد كه در شرايط خاص و ویژه‌ای در خدمت فرد قرار مي‌گيرند و او را بر انجام كارهاي خارق‌‌العاده مانند انتقال از مكاني به مكان ديگر و يا پرواز در هوا و... كمك مي‌كنند. اين قدرت و توانايي در جنيان بسيار عادي است. در موارد متعدد ثابت‌شده افرادي با اتكا به رياضت‌هاي غيرشرعي يا فنون سحر و جادو و يا ارتباط با موجوداتي مانند جن دست‌به‌کارهای خارق‌العاده‌ای زده‌اند.
دوست بزرگوار هيجان خاصي كه در پيگيري شما براي دريافت پاسخ سؤال تان وجود داشت حاكي از اين بود كه مشاهده اين حوادث با تصورات گذشته شما در مورد باورهای دینی‌تان ناسازگاري جدي داشته و باعث نگرانی‌های عميقي در شما شده است كه اميدواريم با خروج از اين وضعيت و با رويكردي واقع‌بینانه در اين خصوص به بررسي و تأمل بيشتر بپردازيد.
در مورد این‌گونه مباحث پاسخ‌های مفصل‌تری نيز به همراه مستندات تاريخي و علمي از قبل بیان‌شده است و كتب متعددي نيز تألیف شده است كه اميدواريم پس از مطالعه اين مختصر، در هرکدام از زمینه‌های مطرح‌شده سؤال شما و ابهام شما باقيمانده است از همين طريق مطرح بفرمائيد تا دوستان كارشناس شما در اين مركز پاسخ مناسب را خدمت شما ارائه نمايند.
جهت مطالعه بيشتر در اين زمينه می‌توانید به منبع زير مراجعه فرمایید:
رخنه در اسرار متافيزيك، تألیف دكتر مطلب برازنده

آیا اموری همچون دعانویسی مورد تأیید اسلام هست؟
شكي نيست كه يكي از عوامل مؤثر در عالم اسباب و مسببات، دعا است همان‌طور كه صله‌رحم باعث طول عمر، يا صدقه، سبب برطرف شدن بلاها می‌شود و این‌ها از سنّت‌های الهي...

آیا اموری همچون دعانویسی مورد تأیید اسلام هست؟ لطفاً کامل پاسخ دهید و مواردی را که بایستی در نظر بگیرم را توضیح دهید.

پاسخ:

براي پاسخ به نكات زير توجه فرماييد:
الف- دعانویسی:
شكي نيست كه يكي از عوامل مؤثر در عالم اسباب و مسببات، دعا است همان‌طور كه صله‌رحم باعث طول عمر، يا صدقه، سبب برطرف شدن بلاها می‌شود و این‌ها از سنّت‌های الهي هستند، دعا هم يكي از اين سنّت‌ها است. چنان‌که در برخي روايات هم‌چنین در كتاب مفاتیح‌الجنان مرحوم حاج شيخ عباس قمي آمده است كه براي دفع يا رفع برخي بلايا و گرفتاری و حل مشكلات آمده است فلان دعا را بخواند يا بنويسد و همراه خود داشته باشد. البته استجابت دعا – چه به‌صورت نوشته باشد و يا خوانده شود - آداب و مقدمات و شرايطي دارد. برخي از شرايط مربوط به دعاكننده و برخي مربوط به دعا شونده و يا به اصل و محتواي دعا برمی‌گردد.
اگر دعانويس آدم خوبي بوده و داراي تقوا و نفس پاكي باشد و ساير آداب و شرايط دعا محقق باشد، دعايش مستجاب می‌شود، اما كساني هم پیدا می‌شوند كه دعانويسي را وسيله امرارمعاش خود قرار داده و مردم را از اين راه فريب می‌دهند، در اين صورت نمی‌توان به آنان اعتماد كرد و مراجعه به آنان جايز نيست.
مراجعه به دعانويس، از طرف كساني صورت می‌گیرد كه معمولاً نتوانسته‌اند براي گرفتاري خود چاره‌جویی كنند و يا به دعاي خود اعتمادي ندارند و فكر می‌کنند اگر به آن‌ها رجوع كنند، مشكلشان حل خواهد شد؛ و چه‌بسا به دليل اعتمادي كه به آن‌ها دارند، حالت تلقين به نفس در افراد ايجاد می‌شود و با اين روحيه قدرت و تسلط بر بيماري يا مشكل خود پيدا نمايند و به‌تدریج آن را حل كنند؛ اما در هيچ كتاب و به نظر هيچ مرجعي ديني، رجوع به دعانويس توصيه نشده است، بلكه همه افراد تشويق شده‌اند خودشان دست به دعا بردارند و از خدا كمك بخواهند.
ب- نوشته‌اید: مواردي را كه بايستي در نظر بگيرم را توضيح دهيد.
نکته‌ای كه هميشه بايد توجه داشته باشيم اين است كه: گاهي ما اصرار به اجابت شدن چيزي داريم كه يا اصلاً به خير و منفعت دنيايي يا معنوي و ديني ما نيست و يا خير ما در تأخير اجابت دعا هست، منتهي ما به دليل عدم اطلاع از مسائل غيبي خيال می‌کنیم كه خير ما اجابت فوري دعا است. چه‌بسا همين پاسخ نيافتن ما اجابت از سوي خدا باشد. يعني خداوند منّان دعا را اجابت می‌کند، ولي آثار اجابت را از ما مخفي می‌کند تا ما را بيشتر به حالت معنويت و انابه و تضرّع در درگاهش نگاه ‏دارد و بدین‌وسیله زمينه رشد و كمال ما را فراهم سازد.
نكته ديگري كه بايد به آن توجه نمود اين است كه اجابت دعا در نظام تكوين و تشريع مشروط به شرايطي است؛ ازجمله:
1) شرايط مناسب روحي دعاکننده از قبيل تضرع و تواضع در مقابل پروردگار.
2) دعا به مصلحت دعاکننده باشد. چراکه در بسياري از موارد تحقق آن خواسته براي شخص سودمند نيست؛ مثلاً رسيدن به مقام يا امكاناتي خاص چه‌بسا نه‌تنها به نفع او نباشد. بلكه ممكن است مايه دوري او از ايمان و تقوا گردد.
3) صبر و بردباري جهت فرارسیدن زمان مناسب براي تحقق مطلوب.
4) اخلاص در نيت و انقطاع كامل به خداوند؛ چراکه عطايا به‌اندازه نيت و اخلاص در آن سرازير مي‏شوند و در كلام حضرت امير (ع) آمده است: «إنّ العطيّه علي قدر النيّه».)1(
(5 معقول بودن خواسته انسان.
(6 تلاش و اقدام براي رسيدن به نتيجه و به‌کارگیری ساير عوامل طبيعي كه در تحقق دعا و رسیدن به مقصود نقش دارند.
شخصي از امام صادق (ع) سؤال كرد: خدا در قرآن مي‌فرمايد: «ادعوني استجب لكم» ولي او را مي‌خوانيم و اجابت نمي‌شود! حضرت فرمود: «آيا خدا خُلف وعده مي‌كند؟» عرض كرد: نه فرمود: «پس علت چيست؟» عرض كرد: نمي‌دانم. حضرت فرمود: «هر كس دستورهاي الهي را اطاعت كند (واجبات را انجام دهد و از گناهان اجتناب ورزد) و او را با شرايط و آداب دعا كند، خداوند دعايش را مستجاب مي‌كند».)2(
آداب مهم دعا عبارت‌اند از:
1 ـ دعا را با وضو و بسم‌الله و حمد و ثناي الهي و صلوات شروع كند:
امام صادق (ع) مي‌فرمايد: كسي حاجتي داشته باشد، برود وضوي كامل بگيرد، دو ركعت نماز بخواند، ركوع و سجده‌ها را خوب انجام دهد، بعد از سلام ابتدا حمد و ثناي خدا سپس بر محمد و آلش صلوات بفرستد، آنگاه حاجت خود را از خدا بخواهد. (3)
3 - حضور قلب و يقين به اجابت دعا:
يكي از آداب دعا آن است كه دعاکننده به اجابت آن يقين داشته باشد و با شك و ترديد خدا را نخواند. امام صادق (ع) مي‌فرمايد: «إذا دعوت فظن أنّ حاجتك بالباب؛ (3) هرگاه دعا كردي، گمان كن كه حاجتت نزد تو حاضر است»؛ و آن حضرت فرمود: «دعايي كه از روي بي‌توجهي باشد، مستجاب نمي‌شود، پس از صميم دل به خدا توجه كن و بعد به استجابت دعا يقين داشته باش». (4)
4 -براي همه مؤمنان دعا كند.
امام باقر (ع) مي‌فرمايد: «زودترين دعايي كه به اجابت مي‌رسد، دعاي برادر ديني براي برادرش در نبود اوست. در اين صورت فرشته‌اي كه گماشتة اوست مي‌گويد: آمين و براي توست دوچندان آن». (5) امام صادق (ع) فرمود:
هر كس براي برادران ديني خود، در نبودش دعا كند، از عرش به او ندا مي‌شود: صد هزار برابر آن براي تو باد! (6)
5 - دعا در وقت‌ها و مكان‌هاي خاص: يكي از آداب دعا، استفاده از فرصت‌هاي مناسب است. رسول خدا (ص) مي‌فرمايد: «بهترين وقت براي دعا، سحر است». (7)
6 -دعا كردن در همه حال:
امام صادق (ع) مي‌فرمايد: «جدم مي‌فرمود: در دعا پیش‌دستی كنيد [پيش از آن‌که گرفتار شويد، دعا كنيد.] زيرا چون بنده‌اي بسيار دعا كند و بلايي به او برسد و به دنبالش دعا كند، گفته شود: آوازي آشنا است اما چون بسيار دعا نكند و بلايي به او رسد و دنبالش دعا كند، به او گفته مي‌شود: تا امروز كجا بودي»؟(8)
ديگر از آداب دعا و اجابت آن پنهاني دعا كردن و متوسل شدن به چهارده معصوم علیهم‌السلام است.
پي‌نوشت‌ها:
1. محدث نوري، مستدرك الوسايل، مؤسسه آل البيت، قم 1408 ش، ج 5، ص 192.
2. علامه مجلسي، بحارالانوار، مؤسسه الوفاء بيروت – لبنان، سال انتشار 1404 ق، ج 90، ص 320.
3. شيخ كليني، الكافي، دار الكتب الاسلاميه، تهران، 1365 ش، ج 3، ص 478.
4. همان، ج 2، ص 473.
5. همان، ص 507.
6. شيخ حر عاملي، وسايل الشيعه 29 جلدي، چاپ مؤسسه آل البيت، قم، سال انتشار 1409 ق، ج 7، ص 112.
7. همان، ج 3، ص 447.
8. همان، ج 2، ص 472.
موفق باشید.

علت توصیه‌ به دعا برای سلامتی و تعجیل در فرج امام زمان چیست؟
جای تردید نیست که مشیت الهی بر عمر طولانی و سلامتی حضرت تعلق دارد و تا هرزمانی که مصلحت بداند او را با سلامت کامل نگاه خواهد داشت؛ چه ما دعا بکنیم و چه دعا ...

با توجه به اینکه ایشان از سوی خدا برگزیده و بازهم به اراده‌ی خدا به غیبت رفته‌اند پس مسلماً خود خدا ایشان را از هر امر سوئی حفظ خواهد کرد، از طرف دیگر درست است که زمان ظهور امام (عج) بر ما پوشیده است اما قطعاً از قبل معلوم بوده و هست؛ و این اتفاق در زمان مقرر رخ خواهد داد، پس علت این‌که ما توصیه‌شده‌ایم به دعای بسیار برای سلامتی و تعجیل در فرج آقا چیست؟

پاسخ:

جای تردید نیست که مشیت الهی بر عمر طولانی و سلامتی حضرت تعلق دارد و تا هرزمانی که مصلحت بداند او را با سلامت کامل نگاه خواهد داشت؛ چه ما دعا بکنیم و چه دعا نکنیم. ولی در دعاهای ما برای آن حضرت ممکن است اسرار نهفته‌ی بسیاری وجود داشته باشد که به نمونه‌های از حکمت این کار اشاره می‌شود:
دعا برای سلامتی ایشان درواقع نشانه انتظار و بیانگر چشم‌به‌راه او بودن و اظهار عشق و علاقه به ظهور اوست، بر اساس آموزه‌های دینی انتظار نوعی عبادت، بلکه یکی از بهترین عبادت‌هاست. ازاین‌رو در حدیثی آمده: «افضل اعمال امتی انتظار فرج‌الله؛ (1) بهترین اعمال امت من انتظار گشایش از جانب خداوند است».
در روایت دیگر آمده: «المنتظر للثانی عشر کالشاهر بسیفه بین یدی رسول الله یذب عنه؛ (2) کسی که منتظر ظهور امام دوازدهم باشد، مثل کسی است که در حضور رسول خدا شمشیر خود را برهنه کرده و از حضرت دفاع می‌کند».
پس کسی که برای سلامتی حضرت دعا می‌کند، انتظار خود نسبت به رؤیت جمال او را اظهار می‌کند.
دعا و تحیت و اظهار محبت و ولایت اهل‌بیت (ع) نتیجه‌اش به خود ما برمی‌گردد. در زیارت جامعه کبیره آمده: «و جعل صلوتنا علیکم و خصنا به من ولایتکم طیبا لخلقنا و طهاره لانفسنا و تزکیه لنا و کفاره لذنوبنا فکنا عنده مسلمین بفضلکم و معروفین بتصدیقنا ایاکم؛ (3) خداوند درود و صلوات ما بر شما و آنچه ما از ولایت شما باور داریم، مایه طهارت خلقت ما، پاکی جان ما، تزکیه ما و کفاره گناهان قرار داده، ما به سبب فضایل شما نزد خداوند مسلمان محسوب شده و به دلیل تصدیق و ایمان ما نسبت به شما معروف شده‌ایم».
بر اساس این آموزه متعالی معلوم می‌شود دعای ما برای امام زمان و صلوات ما برای حضرت پیامد و نتیجه‌اش نصیب خود ما می‌شود. این کار نوعی توسل به او و اظهار ادب و عشق به ساحت قدس آن حضرت است.
خداوند او را از هر گزند و پیش آمد و رخدادی به‌سلامت حفظ نموده، در فراسوی پرده غیبت برای روزی که خود مصلحت ظهورش را بداند، نگاه‌داری می‌کند تا به‌وسیله حضرت اهداف و آرمان‌های انبیا تحقق و عینیت بیابد، ولی ما به‌عنوان پیروان اهل‌بیت و ارادتمندان به حضرت وظیفه‌داریم که برای سلامتی او پیوسته دعا نماییم.
خداوند و فرشته‌گان بر پیامبر درود می‌فرستند، ولی درعین‌حال ما را نیز دستور داده که درود بفرستیم و فرمود: «ان الله و ملائکته یصلون علی النبی یا ایها الذین آمنوا صلوا علیه و سلموا سلیما؛ (4) خدا و فرشتگانش بر پیامبر درود می‌فرستد، ای اهل ایمان بر او صلوات فرستید و سلام گویند و کاملاً تسلیم فرمان او شوید».
بااینکه پیامبر نیازی به صلوات ما ندارد، ولی خدا دستور داده که مؤمنان به او صلوات بفرستند، چه‌بسا دعا برای امام زمان از همین باب است، بااینکه آن حضرت نیازی ندارد که ما برای سلامتی او دعا کنیم، ولی ما وظیفه‌داریم این کار را انجام دهیم.
نکته آخر این‌که گرچه بر اساس مشیت و حکمت و مصلحت الهی امام زمان تا تحقق اهداف الهی در زمین زنده و باقی خواهد بود، ولی به دلیل جنبه بشری او ممکن است دچار بیماری و یا رنج و مانند آن شود، لذا دعای مؤمنین برای آن حضرت مفید و مؤثر خواهد بود.

اما در خصوص دعا برای تعجیل فرج هم مسئله روشن است زیرا علم خداوند به نتیجه هر کاری تعلق‌گرفته است یعنی خداوند می‌داند که حضرت بر اساس علل و عوامل گوناگون و اقتضائات مختلف زمانی و مکانی و مطالبات توده مردم و آمادگی‌های ایجادشده در زمین و ده ها عامل دیگر در چه زمانی ظهور خواهد نمود؛ اما نباید از یاد برد که همین دعا و مطالبه فرج خود یکی از علل و عوامل تحقق بستر و زمینه فرج محسوب می‌شود و درنتیجه تأثیرگذار است.
درواقع دعای تعجیل در فرج هم موجب آمادگی روحی و درونی خود ما است و هم به تلاشی عمومی برای ایجاد بستر ظهور منتهی می‌شود و به‌علاوه دعا خود عاملی برای اراده خداوند در تحقق امور گوناگون است و درنتیجه دعای فرج می‌تواند تأثیر بسزایی در زودتر محقق شدن این حادثه عظیم داشته باشد؛ هرچند از ازل در علم خداوند روشن بود که درنهایت و بر اساس وقوع همه این علل و عوامل چه زمانی حضرت ظهور می‌نمایند.

پی‌نوشت‌ها:
1. محمد، باقر مجلسی، بحارالانوار، نشر دار الاحیاء التراث العربی، بیروت، 1403 ق. ج 52، ص 122.
2. همان، ج 8، ص 374.
3. شیخ عباس قمی، مفاتیح‌الجنان، نشر دفتر انتشار اسلامی، تهران، ص 1004.
4. احزاب (33)، آیه 56.

آيا در دعاي «رضيت بالله رب‍‍ّا» مي شود جمله هايي دراعتقادات اضافه کرد؟
اگر این دعا را به نیت و عنوان دعایی که از معصوم واردشده می‌خوانید، نبايد در آن هیچ دخل و تصرفی کنید. عین عبارت معصوم را بخوانید ...

آيا در دعاي رضيت بالله رب‍‍ّا در تعقيبات مي شود جمله هايي دراعتقادات اضافه نمود مانند الكعبه قبلتي والقران كتابي؟

پاسخ:

اگر این دعا را به نیت و عنوان دعایی که از معصوم واردشده می‌خوانید، نبايد در آن هیچ دخل و تصرفی کنید. عین عبارت معصوم را بخوانید. عبارت مطابق روایت به شرح زیر است:
وقال الجواد علیه‌السلام: «إذا انصرفت من صلاة مكتوبة فقال: رضيت بالله ربا و بالاسلام دينا و بالقرآن كتابا و بمحمد نبيا و بعلي وليا و الحسن و الحسين و علي بن الحسين و محمد بن علي و جعفر بن محمد و موسى بن جعفر و علي ابن موسى و محمد بن علي و علي بن محمد و الحسن بن علي و الحجة بن الحسن بن علي أئمة، اللهم وليك الحجة فاحفظه من بين يديه و من خلفه و عن يمينه و عن شماله و من فوقه و من تحته و امدد له في عمره و اجعله القائم بأمرك، المنتصر لدينك و أره ما يحب و تقر به عينه في نفسه و في ذريته و أهله و ماله و في شيعته و في عدوه و أرهم منه ما يحذرون و أره فيهم ما يحب و تقر به عينه و اشف به صدورنا و صدور قوم مؤمنين ». (1)
اما اگر به‌عنوان دعای عام و عرض حاجت (نه به‌عنوان دعایی که از معصوم واردشده) می‌خوانید، می‌توانید هر چه می‌خواهید اضافه کنید.
پی‌نوشت:
1. شیخ صدوق، من لا يحضره الفقيه، چ دوم، قم، انتشارات اسلامی، ج 1، ص 327.

 

دعا چقدر به اجابت کمک می کنه؟ چرا بعضی وقتا جواب نمی‌ده؟
اينكه شك نكنيد كه دعا تأثیرگذار است و وعده خدا است خود خدا فرموده: وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُوني‏ أَسْتَجِبْ لَكُم‏ پروردگارتان گفت: بخوانيد مرا تا شمارا پاسخ‌گویم

دعا چقدر به اجابت کمک می کنه؟ چرا بعضی وقتا جواب نمی‌ده؟ دعا معرفی کنید.

پرسشگر گرامي شما به ما نگفتيد كه حاجتتان چه بوده است و لذا ما نمی‌توانیم توصيه خاصي به شما داشته باشيم، ولي توجه شمارا به چند مطلب جلب می‌کنیم:
نكته اول: اينكه شك نكنيد كه دعا تأثیرگذار است و وعده خدا است خود خدا فرموده: وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُوني‏ أَسْتَجِبْ لَكُم‏
پروردگارتان گفت: بخوانيد مرا تا شمارا پاسخ‌گویم.‏(1)
ولي نه هميشه و نه در همه‌جا و براي همه افراد و نسبت به هر دعايي بلكه استجابت دعا از یک‌سو «آداب» و «شرايطي» دارد كه بايد آن را محقق ساخت. از سويي ديگر موانعي براي استجابت دعا وجود دارد كه بايد آن را برطرف كرد. عدم توجه به هر يك، سبب عدم استجابت دعا می‌گردد.
البته برخي از شرايط استجابت، مربوط به دعاکننده است، چه آن‌که انگيزه، ميزان معرفت، ايمان، تقوا، اخلاص، صداقت، حالات روحي و معنوي و تقيّد و پايبندي دعاکننده به عبادات و نماز اول وقت، در استجابت دعا مؤثر است. برخي شرايط به شيوه و آداب دعا كردن و بعضي به محتواي دعا و برخي نيز به زمان و مكان دعا يا زمان استجابت بستگي دارد. يكي از شرايط استجابت دعا انجام واجبات و ترك گناهان است:
شخصي از امام صادق (ع) سؤال كرد: خدا در قرآن می‌فرماید: «ادعوني استجب لكم» ولي او را می‌خوانیم و اجابت نمی‌شود! حضرت فرمود: «آيا فكر می‌کنی خدا خُلف وعده می‌کند؟» عرض كرد: نه فرمود: «پس به نظر شما علت چيست؟» عرض كرد: نمی‌دانم. حضرت فرمود: «بله هر كس دستورهاي الهي را اطاعت كند، يعني آن چه را خدا واجب كرده، انجام دهد و از گناه و معصيت بپرهيزد و با شرايط و آداب دعا كند، خداوند دعايش را مستجاب می‌کند». (2)
نكته دوم را:
خدابنده مؤمنش را دوست دارد. دعاها و حاجاتي را كه دارد، اگر براي بنده‌اش خير و منفعت داشته باشد، اجابت می‌کند؛ اما گاهي انسان كاري را پيگيري می‌کند و با همه تلاشي كه انجام می‌دهد، موفق نمی‌شود و به هدف خويش نمی‌رسد؛ مثلاً تصميم جدي می‌گیرد كه در فلان روز يا ساعت معيني در فلان مكان يا مجلس حضورداشته باشد، ولي هر چه سعي می‌کند، توفيق پيدا نمی‌کند. ممكن است براي لحظات يا روزهايي ازاین‌جهت ناراحت شود، اما بعدها شكر خدا می‌کند كه خوب شد فلان كار برايم پيش آمد و من اصلاً به آن سمت‌وسو حركت نكردم؛ چون به دليل فلان مانع اصلاً نمی‌توانستم به مقصد برسم، يا ممكن بود فلان حادثه برايم پيش بيايد و يا آن مكان و مجلس باب ميل و شأن و شخصيت من نبود.
به همين صورت، چه‌بسا اتفاق می‌افتد كه معامله يا وصلت و ازدواجي را ما به خير و صلاح خود می‌پنداشتیم، ولي بعد از مدتي متوجه می‌شویم كه به نفع ما نبوده است، يا برعکس.
ما انسان‌ها ازآنجایی‌که از غيب و سرانجام كارها بی‌اطلاع هستيم، خيلي اوقات كارها يا برآورده شدن حاجاتي را صد در صد به نفع خود می‌دانیم، درحالی‌که واقع امر این‌گونه نيست. گاهي نيز سختی‌ها، مصیبت‌ها و مشكلاتي را صد در صد به ضرر خود می‌پنداریم و حال‌آنکه آنچه خداوند می‌داند و براي ما مقرر كرده، به ضرر ما نيست. قرآن كريم می‌فرماید:
«و عسي أن تكرهوا شيئا و هو خير لكم و عسي أن تحبوا شيئا و هو شرّ لكم؛ (3) يعني چه بسا چيزي را شما بد و ناگوار بدانيد، درحالی‌که خير شما در آن است و يا چيزي را دوست داشته باشيد، اما واقع امر اين است كه آن چيز به ضرر شما است».
خداوند چون خير و صلاح واقعي بنده‌اش را می‌خواهد، حاجت‌هایی را كه به ضرر بنده‌اش می‌باشد، اجابت نمی‌کند؛ ولي بنده از روي بی‌اطلاعی خيال می‌کند خدا به خواسته‌هایش توجه ندارد.
نكته سوم:
گاهي دعا به اجابت مي سد، اما ما به آن توجه نداريم. امير مؤمنان (ع) می‌فرماید: «دير اجابت نمودن خدا، تو را نااميد نكند كه همانا بخشش، بسته به مقدار درخواست است. چه‌بسا در اجابت دعاي تو تأخير رخ دهد تا درخواست تو طولانی‌تر گردد و بخشش خدا کامل‌تر شود. چه‌بسا چيزي را خواسته‌ای آن را به تو نداده، اما بهتر از آن را در اين دنيا يا آن دنيا به تو داده است و يا خير و صلاح واقعي شما آن بوده كه آن را از شما بازدارد. چه‌بسا چيزي را طلب نمودي كه اگر به تو می‌داد، تباهي دين يا تباهي و ناراحتی‌های دنياي خود را در آن می‌دیدی». (4)
نكته چهارم:
گاهي دعا اجابت می‌شود، اما خواسته انسان برآورده نمی‌شود؛ چون خير و صلاح بنده خدا در عدم اجابت دعايش هست. چنان‌که بر اساس گزارش قرآن كريم برخي از دعاهایی كه بعضي از پيامبران الهي مانند حضرت ابراهيم يا حضرت نوح نموده‌اند، به آنان داده نشده است. ولي آنچه خداوند در عوض عدم استجابت دعا براي بنده یابندگانش در نظر گرفته و می‌خواهد آن را در آخرت به بنده خود عطا كند، بسيار برتر از آن چیزهایی است كه انسان ازخداخواسته است.
بنابراین، اگر كسي بداند خداوند در عوض عدم اجابت دعا، چه پاداشي براي او در آخرت در نظر گرفته است، هرگز ناامید نمی‌شود. امام صادق (ع) می‌فرماید: «روز قيامت خداوند می‌فرماید: اي بنده من! مرا خواندي و اجابتت را به تأخير انداختم. اكنون ثواب و پاداش تو چنين و چنان است. پس مؤمن آرزو می‌کند که‌ای كاش هيچ دعايي از او در دنيا اجابت نمی‌شد، براي آن ثواب و پاداش نيكي كه می‌بیند». (5)
نكته پنجم:
از روايات استفاده می‌شود كه هيچ دعايي بی‌اثر نيست و هر دعايي در دنيا و آخرت تأثير مناسب خود را دارد. پس درواقع هر دعايي به اجابت می‌رسد، اما گونه‌های اجابت آن مختلف است.
امام سجاد (ع) می‌فرماید: «دعاي مؤمن، يكي از سه فايده را دارد:
يا براي او ذخيره می‌گردد تا در آخرت بهتر ازآنچه در دنیاطلب كرده بود، به او داده شود، يا در دنيا برآورده می‌شود و يا بلايي را كه می‌خواست در دنيا به او برسد، از وي دور می‌کند». (6)
پس معلوم می‌شود كه اگرچه هر دعايي برآورده نمی‌شود، ولي اگر با شرایط انجام شود قطعاً تأثیرگذار است و شما هم با دانستن اين مطالب ديگر جايي براي ناامیدی نبايد داشته باشيد و تلاش و اصرار در دعا همواره اميدوار باشيد و نسبت به خدا و اهل‌بیت علیهم‌السلام گمان بد نبريد.
پی‌نوشت‌ها:
1. غافر (40) آیه 60.
2. حسن بن فضل طبرسي، مكارم الاخلاق، دار الشريف الرضي، قم، 1412 ه ق، ج 2، ص 20.
3. بقره (2)، آيه 216.
4. نهج‌البلاغه، ترجمه فيض الاسلام، نامه 31.
5. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسه الوفاء بيروت - لبنان، 1404 ه.ق، ج 90، ص 374.
6. احسان‌بخش، صادق، آثار الصادقين، روابط عمومي ستاد برگزاري نماز جمعه گيلان، چاپ اول،1362، ج 6، ص 66.
موفق باشید.

سند و منبعی که دعای سلامتی امام زمان علیه‌السلام را بیان کرده می‌خواهم
این دعا را کلینی در کافی از محمد بن عیسی به سند خودش از امامان به‌عنوان عمل شب‌های قدر و هر فرصتی که دست دهد، نقل کرده (ولی نام امام معینی برده نشده است) ...

سند و منبعی که دعای سلامتی امام زمان علیه‌السلام را بیان کرده می‌خواهم؟

پاسخ:

این دعا را کلینی در کافی از محمد بن عیسی به سند خودش از امامان به‌عنوان عمل شب‌های قدر و هر فرصتی که دست دهد، نقل کرده (ولی نام امام معینی برده نشده است). سند کافی به این شرح است:
محمد بن عیسی باسناده عن الصالحین (1)
منظور از «صالِحِین» امامان معصوم است.
در کتب دیگر هم به همین سند آمده است.
شاید هم در این عبارت «صالحَین» تثنیه و دلالت‌کننده بر دو باشد و منظور از آن «صادقَین» یعنی امام پنجم و امام ششم باشد. درهرحال منظور معصوم است.

پی‌نوشت:‌
1. کلینی، کافی، تهران، اسلامیه، 1367 ش، ج 4، ص 162.

در زمینه ضطراب، ترس، وسواس و... دعاها يا اعمالي وجود دارند؟
ترس و دلهره يا اضطراب و استرس دو چهره دارد: بهنجار و نابهنجار. اين زايده رواني، در اكثر انسان‌ها، کم‌وبیش وجود دارد 0 در جهان كسي نيست كه نترسد زيرا ترسيدن ...

داراي مشکلات فراواني ازجمله اضطراب، ترس، وسواس و... هستم. آيا در اين زمينه دعاها يا اعمالي وجود دارند که مرا از اين بند رها کنند؟

پاسخ:
ترس و دلهره يا اضطراب و استرس دو چهره دارد: بهنجار و نابهنجار. اين زايده رواني، در اكثر انسان‌ها، کم‌وبیش وجود دارد 0 در جهان كسي نيست كه نترسد زيرا ترسيدن يك رفتار انساني بهنجار است اما اگر به شکل شديد و افراط گونه درآید و يا درجایی باشد که منطقي و معقول نباشد، بايد به درمان آن اقدام کرد. بهترين و اساسی‌ترین راه درمان هر دردي، شناخت منشأ‌ پيدايش و راه نفوذ درد است تا بدین‌وسیله، منشأ مسدود گردد و راه نفوذ بسته شود. پس براي رفع استرس و اضطراب و خستگي روحي و بازیافت انرژي و نشاط، بايد مانند بیماری‌های جسمي دو كار انجام داد:
يكي: منشأ پيدايش و نفوذ اين زايده روحي و رواني را شناخت و مسدود نمود.
دوم: عوارض به‌جامانده از آن زايده بر روان را برطرف ساخت.
براي تحقق اين خواسته و رسيدن به هدف لازم است هم‌زمان سه گونه نگاه درماني و آسيب زدايي به موضوع داشته باشيم 0
يکي نگاه علمي و تجربی،
دوم، نگاه معرفتي
سوم، دعا درماني 0 زيرا هر سه‌راه را خداوند مقرر داشته، او است که به عوامل مادي و معنوی خاصیت اثربخشی و درمانگري می‌دهد.
نگاه اول:
استرس به‌طورکلی زماني اتفاق مي‏افتد كه فرد از ذهني منفي گرا برخوردار باشد. توانائی‌های خود را در برابر مقاومت و كنار آمدن با استرس زير سؤال ببرد 0 انسان ممکن است یک‌زمان از آمدن برف شاد شود و زمان ديگر ناراحت 0 درصورتی‌که عامل هر دو یک‌چیز است مثلاً  زماني كه براي شركت در آزمون يا انجام کاري عجله داريد، صبح كه از خواب بيدار مي‏شويد، با ديدن برف ممكن است دچار استرس شويد چرا چون تصور مي‏كنيد با آمدن برف رفت‌وآمد اتومبيل‏ها كند شده و ممكن است به‌موقع نتوانيد به محل آزمون يا کارگاه برسيد 0 اين خود يك عامل استرس‏زا مي‏شود. زمان ديگر از خواب پا شده‏ايد و با ديدن برف بسيار خوشحال مي‏شويد چراکه با دوستان تان قرار گذاشته‌اید که درصورتی‌که باريدن برف به اسكي رفته و تفريح و ورزش خواهيد كرد.
بنابراين، اين فكر ماست كه شرايط را مطلوب يا نامطلوب نموده و عامل استرس‏زا مي‏شود. همان‌طوری كه در مثال بالا کاملاً مشهود است. به‌طورکلی براي رفع استرس روش‌های ذيل به‌صورت يك برنامه روزانه پيشنهاد مي‏شود.
1-هرروز به‌آرامی از خواب بيدار شويد، يعني با بيدار شدن از خواب بلافاصله از رختخواب باعجله جدا نشويد. سعي كنيد يك تا دو دقيقه در رختخواب بمانيد. ابتداً نفس عميق بكشيد و بانام و ياد خدا روز را شروع كنيد. آرزوي يك روز خوب را براي خود داشته باشيد و به خود بگوئيد حتماً امروز روز خوبي خواهد بود.
2-ارتباط خودتان را با خداوند قوي كنيد. هميشه به خودتان بگوئيد خداوند مرا دوست دارد و از كمك‏هاي او بهره‌مند خواهيد شد.
3-ارتباط خودتان را با خودتان گسترش دهيد. به خود بگوئيد و تلقین کنيد «همان‌قدر كه با ديگران مهربان هستم، به خود نيز محبت مي‏كنم».
4- هدف‏هاي درازمدت خودتان را مانند هر چيزي را كه لازم داشته باشم، براي بهبود و سلامت جسم، روح و روان و اعتقاداتم مهيا مي‏كنم.
5-در هرروز تمرين‏هاي ورزشي را به‌صورت منظم انجام دهيد.
6-به تغذيه‏ خودتان توجه داشته باشيد. يك رژيم غذائي سالم را در پيش بگيريد. توجه داشتن به تغذيه، خوردن هر وعده چلوكباب و يا چلوخورشت نيست بلكه استفاده از سبزيجات، ميوه‏ها، لبنيات و تنوع غذايي است که بسيار اهميت دارد.
7-هر ساعت یک تا سه بار نفس عميق بكشيد.
8-مهم‌ترین توصيه ما به افرادي كه دچار استرس و اضطراب هستند،‌ اين است كه درهاي ديروز و فردا را به روي خويش محکم ببنديد. فقط به كارها و تكاليف امروزتان بينديشيد. در حوادث و خاطرات گذشته را قفل کنيد، در مورد آينده چه پيش خواهد آمد هرگز فکر نکنيد.
عبرت را جايگزين حسرت برگذشته و تدبير را جانشين بيم از آينده قرار دهيد.
9-روز را با همان صورتي كه شروع كرده‏ايد تمام كنيد. پیش‌ازاین كه بخوابيد سعي كنيد از خودتان راضي باشيد. اگر اشتباهي كرده‏ايد، سعي كنيد از آن به‌عنوان يك تجربه استفاده كنيد، نه اينكه اشتباه گذشته باعث خرابي آینده‌تان شود.
سعي کنيد با ياد خدا و خواندن دعا به خواب برويد. ضمناً جهت آرامش قلب اين آيه را دائم بخوانيد: «الا بذكر الله تطمئن ا لقلوب»(1)
نگاه دوم:
روح انسان براي رهايي از هيجانات و استرس‌ها محتاج تکیه‌گاهی مطمئن است. داشتن عقاید صحيح از آن جمله است. اعتقاد توحيدي صحيح در مؤمن اين باور را به وجود می‌آورد که ذره‌ای در عالم هستي مؤثر نيست مگر به اذن خدا. چنين توكل و اعتقادی نيازمند مقدمات معرفتي خاصي است، به‌گونه‌ای كه در گام اول، عقل انسان قانع شود كه خداوند، قادر به هر چيزي است و چيزي از اختيار او خارج نيست. در برآوردن حوائج انسان بخلي ندارد. اين معرفت عقلاني هنگامی‌که با عمل خالصانه همراه شد، به معرفت قلبي تبديل می‌شود. سبب «استقرار ايمان در قلب» می‌شود.
آنچه انسان را به آرامش و نشاط روحي نائل می‌گرداند، قوّت و انرژي می‌بخشد، عشق و دلبري می‌آفریند و از همه خستگی‌ها، استرس‌ها، اضطراب‌ها، دغدغه‌ها، و بالاخره از همه هیاهوهای جهان مادي دورنگه می‌دارد، ايماني است که از مرحله معرفت عقلاني به معرفت قلبي رسيده باشد و ايمان را در قلب مستقر و مأوا داده باشد.
اين قلب است که قرآن از آن به «قلب سليم»(2) نام می‌برد.
اين قلب است که پيوسته به ذکر خدا ا اشتغال دارد. ذکري که بر پايه «الا بذكر الله تطمئن القلوب» آرام‌کننده و نشاط دهنده «روح روان» و زداينده همه ترس ها و واهمه‌ها است. بنا براين، از یک‌سو بايد سطح معرفت عقلي و قلبي را افزايش داد و از سويي ديگر آنچه به آن معرفت حاصل شد، عمل گردد تا نور حق در قلب تجلي يابد. دل از همه ناهنجاری‌ها و دغدغه‌ها خلاص شود. به آرامش واقعي و ماندگار دست يازد.
نگاه سوم:
دعاهایی که ذیلاً ذکر می‌گردد، جهت رفع خوف و ترس و اضطراب و پيدايش آرامش روان و تقويت ايمان و حل بسياري از مشکلات مؤثر است.
1-اللهم إني أسألك يا مدرك الهاربين و يا ملجأ الخائفين و يا غياث المستغيثين اللهم إني أسألك بمعاقد العز من عرشك و منتهى الرحمة من كتابك و باسمك العظيم الكبير الأكبر الطاهر المطهر القدوس المبارك وَ لَوْ أَنَّ ما فِي الْأَرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ أَقْلامٌ وَ الْبَحْرُ يَمُدُّهُ مِنْ بَعْدِهِ سَبْعَةُ أَبْحُرٍ ما نَفِدَتْ كَلِماتُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ يا الله عشرا يا رباه ...يا مولاه يا غاية رغبتاه يا هو يا هو يا من لا يعلم ما هو إلا هو و لا كيف هو إلا هو يا ذا الجلال و الإكرام و الإفضال و الإنعام يا ذا الملك و الملكوت يا ذا العز و الكبرياء و العظمة و الجبروت يا حي لا يموت يا من علا فقهر يا من ملك فقدر يا من عبد فشكر يا من عصى فستر يا من بطن فخبر يا من لا تحيط به الفكر يا رازق البشر يا مقدر القدر يا محصي قطر المطر يا دائم الثبات يا مخرج النبات يا قاضي الحاجات يا منجح الطلبات يا جاعل البركات يا محيي الأموات يا رافع الدرجات يا راحم العبرات يا مقيل العثرات يا كاشف الكربات يا نور الأرض و السماوات يا صاحب كل غريب يا شاهدا لا يغيب يا مونس كل وحيد يا ملجأ كل طريد يا راحم الشيخ الكبير يا عصمة الخائف المستجير يا مغني البائس الفقير يا فاك العاني الأسير يا من لا يحتاج إلى التفسير يا من هو بكل شي‏ء خبير يا من هو على كل شي‏ء قدير يا عالي المكان يا شديد الأركان يا من ليس له ترجمان يا نعم المستعان يا قديم الإحسان يا من هو كل يوم في شأن يا من لا يخلو منه مكان يا أجود الأجودين يا أكرم الأكرمين يا أسمع السامعين يا أبصر الناظرين يا أسرع الحاسبين يا ولي المؤمنين يا يد الواثقين يا ظهر اللاجين يا غياث المستغيثين يا جار المستجيرين يا رب الأرباب و يا مسبب الأسباب و يا مفتح الأبواب يا معتق الرقاب يا بارئ النسم يا جامع الأمم يا ذا الجود و الكرم يا عماد من لا عماد له يا سند من لا سند له يا عز من لا عز له يا حرز من لا حرز له يا غياث من لا غياث له يا حسن البلايا يا جزيل العطايا يا جميل الثنايا يا حليما لا يعجل يا جوادا لا يبخل يا قريبا لا يغفل يا صاحبي في وحدتي يا عدتي في شدتي يا كهفي حين تعييني المذاهب و تخذلني الأقارب و يسلمني كل صاحب. يا رجائي في المضيق يا ركني الوثيق يا إلهي بالتحقيق يا رب البيت العتيق يا شفيق يا رفيق اكفني ما أطيق و ما لا أطيق و فكني من حلق المضيق إلى فرجك القريب و اكفني ما أهمني و ما لم يهمني من أمر دنياي و آخرتي برحمتك يا أرحم الراحمين. (3)

2-سحرخیزی و نماز شب سبب صحت و سلامتی جسم و آرامش روح و روان و مايه عزم و اراده می‌گردد. (4)
3-پايبندي به خواندن نماز در اول وقت.
4-خواندن دعاهای هرروز به‌خصوص دعاي روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه و پنج‌شنبه.
5-بعد از هر نماز ده مرتبه بخوانيد: «سبحان ربي العظيم و بحمده و لا حول و لا قوة الا بالله العلي العظيم.»
موفق باشيد.
پی‌نوشت‌ها:
1. رعد (13)، آيه 28.
2. شعراء (26)، آيه 89.
3. بحارالانوار، ج 82، ص 225.
4. ارشاد القلوب ديلمي، ج 1، ص 192؛ التهذيب، ج 2، ص 121.

صفحه‌ها