پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
از روايات برمي‌آيد که ارواح مؤمنان در عالم برزخ به وسيلة اعمال نيک بازماندگان شاد مي‌شوند. امام صادق(ع) مي‌فرمايد:
«ميت به خاطر طلب رحمت و استغفار بازماندگان خوشحال مي‌شود، همان گونه که افراد زنده با هدايا خوشحال مي‌شوند».(1)
هديه به آنان مي‌تواند هر کار خيري باشد:
ختم قرآن، يا خواندن سوره‌اي و هدبه کردن ثوابش به آن ها ، رفتن بر سر قبور آنان و خواندن فاتحه، يا انفاق و کمک به مستمندان به نيت آن ها. انجام کارهاي خير و عام‌المنفعه، ‌خواه مالي باشد يا بدني، رفتن به زيارت يا انجام حج و عمره به نيابت از آنان و...
هيچ عملي ارزشمندتر و مفيد تر به حال متوفا از اين نيست که بازماندگان بدهکاري هاي فرد فوت شده را بپردازند . بدهکاري مي تواند حق الله يا حق الناس باشد . پس بايد بررسي کنند و ببينند از حق الله مثل نماز ، روزه ، حج، خمس و زکات چه برگردن دارد ، براي خواندن ، گرفتن ، انجام دادن و پرداخت آن اقدام کنند. اگر به کسي بدهکار بوده يا حق کسي را ضايع کرده ، يا ضرر و زياني به جان يا مال کسي وارد کرده ، از صاحبانش رضايت بگيرد يا خسارت آن ها را بپردازد . به عنوان رد مظالم از طرف متوفا مالي را به صورت نقد يا جنس در راه خدا خيرات کند .
خيرات و انفاقات و صدقات مستحبي - که در ذيل به برخي ديگر اشاره مي شود - در رتبه بعدي قرار دارند .(2)
در روايت آمده است که «سخت‌ترين شب‌ها، شب اوّل قبر است که مي‌توانيد با پرداخت صدقه به مردگان خود ترحم کنيد. اگر مالي براي صدقه نداشتيد، دو رکعت نماز بخوانيد و به روح او هديه کنيد که خداوند از آن لحظه، هزار فرشته به سوي قبرش مي‌فرستد که با هر فرشته‌اي، لباسي است . قبر او را از تنگي و فشار رهانيده و وسعت مي‌بخشد».
رسول گرامي اسلام (ص) فرمود: "صدقه حرارت قبرها را از بين مي برد".(3)
براي اموات بهترين دعا اين است كه انسان براي آنان از خداي مهربان طلب عفو و مغفرت كند . بخواهد خداوند رحمت و بخشش و نعمت هايش را بر آنان نازل فرمايد. دعاي 24 صحيفه سجاديه در مورد دعا براي پدر و مادر است.اين آيه دعاي خوبي است:
"ربنا اغفر لي و لوالديّ و للمؤمنين يوم يقوم الحساب".(4)
از روايتي كه از حضرت صادق(ع) نقل شده، استفاده مي‏شود ثواب هايي كه درعالم برزخ به مؤمن مي‏رسد، تا قيامت ادامه خواهد داشت. حضرت فرمود:
"هر كس نزد قبر مؤمني هفت مرتبه سوره انا انزلنا را بخواند، خداوند فرشته‏اي مي‏فرستد كه پيش قبر ميت، خدا را عبادت كند . خداوند ثواب عبادت فرشته را براي ميت و كسي كه انا انزلنا را خوانده مي‏نويسد، تا زماني كه خداوند وي را به واسطه اين عمل وارد بهشت كند".
بعد فرمود: "بعد از سوره حمد، هفت مرتبه انا انزلنا و هريك از قل اعوذ برب الفلق، قل اعوذ برب الناس، قل هو الله احد، و آيةالكرسي را سه مرتبه بخواند".(5)
يكي از صحابه از حضرت رسول نقل كرده : براي مردگان خود هديه بفرستيد، گفتم: هديه مردگان چيست؟ فرمود: صدقه و دعا. ارواح مؤمنان هرجمعه به آسمان دنيا مقابل خانه هاي خود مي آيند و فرياد مي كنند: اي خانواده من، پدر ، فرزندان و خويشان من، بر ما مهرباني كنيد. آن چه در دست ما بود، عذاب و حساب آن ها بر ما است . نفعش براي غير ما. اي خويشان ما، به درهمي يا قرص ناني يا جامه اي ما را كمك كنيد تا خداوند شما را از جامه هاي بهشت بپوشاند.(6)
اگر حضور بر سر قبر مردگان و رفتن به زيارت اهل قبور ممکن نيست يا با زحمت و مشکل همراه است ، لازم نيست به زيارت قبر مردگان برويد، بلكه در هر كجا براي آنان صدقه بدهيد . دعا و فاتحه بخوانيد ،به آن ها مي رسد. در روايتي آمده است:
"هر صدقه اي كه براي مرده داده مي شود، فرشته اي آن را مي گيرد و در طبقي از نور... مي گذارد . بر لب قبر مي ايستد و با صداي بلند مي گويد: اي اهل قبور، درود بر شما، بگيريد اين هديه را كه بستگان تان براي شما فرستاده اند." البته رفتن سر قبر بهتر است، چون اثرات ديگري غير از فاتحه دارد.(7)
اگر به احاديث ذكر شده دقت شود، متوجه خواهيم شد كه مرده ها چشم به راه و چشم انتظار هديه، دعا و... فرزندان و خانواده خود هستند.
سعد بن عباد مي گويد: "يكي از افراد بني ساعده در سفر بود كه مادرش از دنيا رفت، به رسول خدا (ص) عرض كرد: در غياب من، مادرم از دنيا رفته، اگر برايش چيزي صدقه بدهم، نفعش عايد وي مي گردد؟ حضرت فرمود: بلي. گفت : شما را به شهادت مي گيرم كه محوطه درخت خرمايم را كه به ثمر نشسته براي او صدقه قرار دادم.(8)
رفتن به زيارت قبور غير از فوايدي كه براي اموات دارد، براي زندگان نيز مؤثر است . زيرا انسان را به ياد آخرت مي اندازد. هدايا و ثواب هايي كه براي اموات مي فرستند، براي زندگان نيز مؤثر است و براي خودشان ثواب دارد. كسي كه سوره حمد يا آيت الكرسي يا صدقه يا نماز براي اموات مي خواند، اول ثوابش به خود زنده مي رسد، بعد براي ميّت.
پي‌نوشت‌ها:
1. محجة البيضاء، ج 8، ص 292.
2. سفينة البحار، ج 2، ص 47.
3. ميزان الحكمه، ماده صدقه، شماره 10342.
4. ابراهيم (14)آيه 41.
5. كامل الزيارات، ص 222.
6 . محدث قمي، مفاتيح الجنان ، بخش زيارت قبور مؤمنين.
7. همان.
8 . مجموعه ورام، ج2 ، ص 110 .

در مورد آيه مورد نظر تا زماني كه نتوانيد آيه را ذكر كنيد، نمي توان در مورد آن اظهار نظر كرد؛ زيرا به عقيده بسياري از عالمان، فكر گناه تا زماني كه به عمل نرسد، گناه محسوب نمي شود.
آيت الله مکارم دراين باره مي فرمايد:
فكر گناه تا زماني که منتهي به انجام گناه نشود،گناه محسوب نمي شود ،ولي بي شک آثار نا مطلوبي بر روح انسان مي گذارد.(1) از نظر اولياي الهي درست است که فكر و انديشه گناه گناه محسوب نمي شود ،ولي پاكى و صفاى قلب را از بين مى برد . انسان را به ا رتكاب آن وا مى دا رد. حضرت على(ع) فرمود: «من كثر فكره فى المعاصى دعته إليها؛(2) كسى كه در مورد گناهان زياد فكر كند، گناهان او را به سوى خود مى كشند».
نيز فرمود: «خوض النّاس فى شى‏ءٍ مقدّمة الكائن؛(3 ) فرو رفتن و تفكّر در مورد چيزى، سرآغا ز وجود و پيدايش آن چيز است».
از اين رو حضرت مسيح به پيروان خود فرمود: «موسى بن عمران به شما دستور داد زنا نكنيد، اما من به شما سفارش مى كنم فكر زنا را هم نكنيد، زيرا كسى كه به زنا بيانديشد، مانند كسى است كه در اتاق زيبا و رنگ آميزى شده‏اى، آتش روشن كند. در اين صورت هر چند ممكن است خانه در آتش نسوزد، لكن دست كم دود، آن را سياه و خراب مى كند».(4)

پى نوشت‏ها:
1 آ يت الله مکارم، بخشي از مسائل کثير الابتلا، س162.
2. غررالحكم،ج5،ص321 .
3. غررالحكم،ج3 ص 451 .
4. بحارالانوار، ج 14، ص 331 .

با عرض سلام و تشکر ازارتباط تان با اين مرکز
به نظر آيت الله فاضل چون شهرضا را وطن خود اختيار کرده ايد و از طرفي از اصفهان که وطن شما بوده ، هنوز از آن اعراض نکرده ايد، نمازهاي تان در هردو مکان کامل است .در بين راه هم به خاطر کثير السفر بودن کامل است.(1)
نمازهايي را هم که شکسته خوانده ايد، باطل است و بايد قضا کنيد.(2)
پي نوشت ها:
1. آيت الله فاضل،توضيح المسائل،م1325و سؤال تلفني از دفتر ايشان.
2. همان،م 1372.

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از اعتماد و ارتباط تان با اين مرکز.
دغدغه و احساس مسؤليت شما شايسته تقدير و تحسين است . چند موضوع مهم اجتماعي ،تاريخي و تربيتي و ديني را در پرسش خود مطرح کرده ايد .پاسخ تفصيلي به همه آن ها در اين مجال مقدور نيست ليکن به صورت اجمالي به برخي جنبه هاي آن مي پردازيم، سپس شما را به مطالعه منبعي که معرفي خواهيم کرد ،توصيه مي کنيم.
عزيزگرامي !
پرسيده اي که :
1- آينده جهان - به ويژه ايران - چگونه خواهد شد ؟
2- چرا جهان به سمت فساد و تباهي مي رود ؟
3- تکليف ما در اين دوره فساد چيست ؟
دانش بشري هر گز نمي تواند آينده اجتماعي کل جهان يا بخشي از آن مثل ايران را به صورت قطعي پيش بيني کند .
مسايل اجتماعي و عوامل و شرايط مؤثردر وقوع حوادث و پيدايش فرم ها و وضعيت ها ي مختلف پيچيده تر از آن است که بتوان مانند يک منجم و متخصص در ستاره شناسي ، خسوف و کسوف يا هواشناسي آينده را با مشخصات زماني و مکاني به درستي پيش بيني کرد (1)زيرا چه بسا عوامل پيش بيني نشده يا غير قابل پيش بيني در جريان پيدايش آن حادثه و وضعيت خاص دخالت کرده ، مسير را به کلي دگرگون سازد .به همين دليل است که گفته اند : وعده دادن و خبر از آينده محتوم دادن و پيشگويي صادقانه کردن کار پيامبران صادق است .
اما ديدگاه قرآن در مورد آينده تاريخ بشر اين است که تاريخ در نهايت امر به حاکميت عقلانيت ، ايمان و تقوا ، صلح و صفا ،و خلافت و جانشيني صالحان در دنيا ، و گسترش امنيت ، عدالت ، نعمت و رفاه منتهي مي شود .با استقرار حکومت حق و عدل ، بشر از کمال عظيمي برخوردار خواهد شد . وعده تمام فرستادگان و سفيران الهي سر انجام جامه عمل خواهد پوشيد .
اما در مورد اين که چرا جهان به سوي ظلم و فساد و تباهي پيش مي رود، ديدگاه هاي مختلفي وجود دارد.(1)
برخى ديدگاه ها ريشه فرهنگى دارد, برخى علت آن را در فاصله طبقاتي و وجود فقر و غنا جستجو مي کنند و ريشه آن را اقتصادي مي دانند . برخى ريشه سياسى دارد و ممكن است چند عامل دست به دست هم دهند ، موجب فساد در جامعه بشود .
عده اي معتقدند که شر و فساد لازمه جدا ناپذير زندگي بشر است .از اين رو عاقلانه ترين راه را خود کشي و خاتمه دادن به حيات و زندگي مي دانند . گروهي دوره حيات و زندگي بشر را به دليل پيشرفت ها و مهارت هاي شگرف علمي پايان يافته مي دانند .
برخي نيز مالکيت فردي را ام الفساد و مايه گسترش ظلم و فسادمي دانند. (2) در ذيل نخست به بيان عوامل مختلف فساداز نگاه صاحب نظران اشاره مي شود . سپس مهم ترين عامل را از نظر قرآن بيان خواهيم کرد .
عوامل مختلف فساد عبارتند از :
1- جهل و نا آگاهي:
بى اطلاعى از ماهيت و اهداف واقعى آفرينش و چرايي زندگي و جهل از جريان هاى موجود در جامعه و عملکردها و سياست هاي سالوسانه و مزدورانه شيادان و اكتفا كردن به مسموعات و شايعاتِ رايج وتحت تأثير شعارهاى ميان تهى قرار گرفتن , يكى از عوامل فساد در جامعه است .
زندگي در وضعيت بازي هاي کودکانه ، فرو رفتن در تاريکي ها و ظلمت هاي جاهليت مدرن که همراه با انواع صفات رذيله اخلاقي و رفتارها و منش هاي پست حيواني و شهواني است ، از يک سو و کنار رفتن ارزش هاي الهي و قدّوسي و جايگزين گشتن بَدَلي ها و ضد ارزش ها به جاي اصلي ها و ارزش ها از سويي ديگر انسان را از فلسفه آفرينش و مسؤليت هاي انساني اش دور کرده است .
ناآگاهى دردى است بزرگ و در شمار بزرگ ترين دردهاى بشريت است كه مايه تباهى همه امور, از جمله تباهى حيات ابدى آدمى است . بسيارى از لغزش ها, انحرافات و دشمنى ها ميوه هاى گنديده اى هستند كه از درخت پر آفت ناآگاهى و بى بصيرتى مى رويند. امام علي (ع) مي فر مايد:
الجهل داءٌ و عياء; الجهل أدوأ الداء; الجهل فساد كل أمر; الجهل يفسد المعاد; جهل و ناآگاهى سخت ترين درد است و بدترين دردها است و موجب فساد هر چيزى مى باشد و باعث عذاب آخرت مى شود.(3)
بى اطلاعى از نفوذ فرهنگ ها و مكاتب بيگانه كه از كانال هاى مختلف علمى و رسانه اي به نهانخانه انديشه و اعتقاد افراد,جريان مى يابد, خواسته يا ناخواسته انسان تحت تأثير آن ها قرار مى گيرد.
بى اطلاعى و جهل باعث مي شود که نا آگاهان بازيچه دست جاه طلبان فاسد و منافقان زيرك شوند.
ناآگاهى و بى اطلاعى باعث شيوع خرافات و رسومات غلط در قالب هاى مقدّس مآبانه مى شود.
بى خبرى و ناآگاهى سبب نفوذ و جاذبه يافتن شعارهاى عوام فريبانه و دروغين خيانت پيشگان و سياست بازان مى گردد.
بى خبرى و ناآگاهى سبب مى شود انديشه ها و مكتب هاى بيگانه , با عظمت و پر جاذبه قلمداد شود و معارف و انديشه هاى بلند دينى , كم ارج به نظر آيد.
بى خبرى و ناآگاهى باعث مى شود امام حسين كشته شود . امام على مظلومانه تنها و بى ياور گردد . وقتى آنان از دست رفتند, مردم به هوش آيند, در حالى كه كار از كار گذشته است .
شخصيت هاى فاسد دنيا يا يك جامعه براى اين كه خوب به منافع خود نايل گردند, دو كار مى كنند:
از طرفى هوس ها و غرائز نفسانى مردم را تحريك مى كنند تا مردم همانند آنان شوند . همدل و همراه آنان گردند .
از طرف ديگر با مشغول ساختن مردم به مسائل سطحى و كم اهميّت , در تخدير و غفلت و بى خبرى مردم مى كوشند . مسير صحيح وحقيقى را عوض مى كنند.
2- تهاجم فرهنگي دشمنان:
امروزه جامعه جهاني و به تبَع آن جامعه ايران با تخريب بزرگ فرهنگي روبرو است . فرهنگ ملت هاي مختلف كم كم ضعيف مي شوند . فرهنگ غرب ( آن هم جنبه هاي منفي و فاسد ، نه جنبه هاي مثبت آن ) در كشور هاي ديگرو ازجمله در جامعه ما جايگزين مي شود . فساد ، بي بند و باري ، گسترش فرهنگ مصرفي و بي ديني و لاقيدي از طريق رسانه هاي نوشتاري و گفتاري و ابزارهاي تبليغاتي مانند ماهواره ، فيلم هاي مبتذل ، اينترنت و...گسترش مي يابد.
3 - فقر و ندارى :
يكى از عوامل مهم بزهكارى ها و مفاسد اجتماعى , فقر مردم است . مشكلات اقتصادى يکي از آسيب هاى اجتماعى است . بعضى از جامعه شناسان با مطالعاتى كه انجام داده اند, منشأ عمده انحرافات اجتماعى در سطح پايين جامعه را در عوامل اقتصادى اعلام كرده اند .در تبيين علل پيدايش بزهكارى جرم و الكليسم و روسپيگرى وامراض روانى , بيش تر به عوامل اقتصادى اشاره كرده اند.(4)
بديهى است كه جوان و نوجوانى كه از يک سو فقر فرهنگي و ديني دارد و از سويي ديگر در خانه اي بزرگ شده که از فقرشديد مالي و اقتصادي رنج مي برد , براى فرار از آن خانه لحظه شمارى مى كند .خود را به آب و آتش مى زند. چون موقع ازدواج اش مى رسد, نه امكان ازدواج را دارد و نه خانه ومحل زندگى , كه خواه ناخواه به دنبال مفاسد اجتماعى مى رود يا به دزدى و چپاول مال مردم دست مى زند يا به مواد مخدّر رو مى آورد.
4 - غنا و ثروت اندروزى :
يكى از عوامل مهم مفاسد اجتماعى در سطح بالاى جامعه , غنا و توانمندى اقتصادى است . بيش تر انحرافات جنسى و اعتياد به الكل و مشروبات و مواد مخدّر, ناشى از استغنا و ثروتمندى است , قرآن نيز اين حقيقت را بيان كرده است . (5)
5- سست شدن بنيان خانواده و ضعيف شدن عواطف و روابط انساني ، يكي ديگر از عوامل است. با گسترش فرهنگ مادي گرايي و ثروت اندوزي و اشتغال مردم به اين مسئله ، روابط انساني و عواطف در درون خانواده و جامعه ضعيف مي شود ؛ به همين خاطر بنيان خانواده سست مي شود . از اين طريق طلاق و جدايي پدر و مادر، يا فرار دختران از كانون خانواده و غلطيدن در دام هاي مختلف آغاز مي شود.
6- دوري از خدا و معارف و آموزه هاي اسلامي : شهيد مطهري مي گويد : ريشه فسادها و تباهي ها نقص روحي و معنوي انسان است ( علتش اين است که ) انسان هنوز دوره جواني و نا پختگي را طي مي کند و خشم و شهوت بر او و عقل او حاکم است .(6) قرآن کريم ريشه اصلي همه مشکلات بشر ، و همه نا امني ها ، ظلم ها و فسادها را در فاصله گرفتن زندگي انسان ها ( در عرصه هاي مختلف اعتقادي ، فرهنگي و هنري ، سياسي و حکومتي ، اقتصادي و معيشتي ، فردي و اجتماعي و..) از خدا و معارف و آموزه هاي ديني بيان مي کند
: َّ وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكا (7) ؛هر کسي ( يا جامعه اي ) از ياد من روي گردان شود، زندگي تنگ و سختي خواهد داشت ..به گونه اي که درهاي زندگي به کلي به روي شان بسته مي شود . با ظلم و فساد و تبعيض و فقر و نا امني مواجه مي شوند.
در آيه ديگري مي فرمايد : وَ مَنْ يُعْرِضْ عَنْ ذِكْرِ رَبِّهِ يَسْلُكْهُ عَذاباً صَعَداً(8) ؛هر کسي از ياد پروردگارش روي بگرداند، خداوند او را به زندگي پر مشقت و به عذاب شديد و روز افزون گرفتار مي سازد .
اما چه بايد کرد و تکليف چيست ؟
از قرآن مجيد و روايات معصومين عليهم السلام استفاده مى‏شود كه اصلاح جامعه بشرى بدون ايمان و دعوت به حق و مبارزه با فساد ممكن نيست. از آيه « كنتم خير امت أخرجت للناس تأمرون بالمعروف و تنهون عن المنكر و تؤمنون باللَّه» (9) بر مى‏آيد كه مسلمانان تا زمانى يك امت ممتاز محسوب مى‏شوند . جامعه آن ها يک جامعه برتر و الگويي خواهد بود كه امر به معروف و نهى از منكر نمايند .هرگاه اين دو را ترك كنند، نه بهترين امت‏اند و نه به سود جامعه خواهند بود.
لازمه امر به معروف و نهي از منکر اين است که نخست خودشان عامل به معروف باشند و از گناهان و منکرات فاصله بگيرند . يعني بازگشت به فطرت و هويت اصلي خود ، بازگشت به دين و به خدا تنها راه اصلاح جهان است ،
امام باقر(ع) در اين باره مى‏فرمايد: امر به معروف و نهى از منكر دو فريضه بزرگ الهى است كه بقيه فرائض با آن‏ها بر پا مى‏شوند و به وسيله اين دو، راه‏ها امن مى‏گردد و كسب و كار مردم حلال مى‏شود. حقوق افراد تأمين مى‏گردد و در سايه آن زمين‏ها آباد و از دشمنان انتقام گرفته مى‏شود و در پرتو آن كارها سر و سامان مى‏گيرد.(10)
بنابراين اگر خواهان اصلاحات در بخش‏هاى مختلف زندگي فردي و اجتماعي مى‏باشيم، بايد1- سطح اطلاعات و معرفت هاي ديني را بالا ببريم ،
2- خدا را در همه جا و در هر لحظه حاضر و ناظر بدانيم ،
3-پايه هاي اعتقادي از جمله عقيده به قيامت و بهشت و جهنم را تقويت کنيم .
4- آموزه هاي ديني را برنامه هر روز زندگي خود قرار دهيم .
5- فرهنگ نظارت عمومى و امر به معروف و نهى از منكر را در جامعه حاكم سازيم.

پى نوشت‏ها:
1و2.جهت آگاهي بيش تر به کتاب جامعه و تاريخ ، هم چنين به مجموعه آثار شهيد مطهري ،ج24 از ص 307به بعد مراجعه شود .
3- معجم الفاظ غررالحکم، ص 181.
4.دكتر محمد حسين فرجاد, آسيب شناسى اجتماعى .
5. علق (96 آيه 6
6. شهيد مطهري، مجموعه آثار ،ج24 ص435.
7.طه (20) آيه 124.
8. جن (72) آيه 17.
9. آل عمران (3) آيه 110.
10 . وسائل الشيعه، ج 11، ص 395.

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
"غنم"به دست آوردن چيزى بدون مشقت است . غنم و غنيمت و مغنم به معنى فى‏ء است (فى‏ء را نيز در لغت به معنى چيزهايى كه بدون زحمت به انسان مى‏رسد ذكر كرده‏اند).
در تاج العروس مى‏خوانيم:
الغنم الفوز بالشي‏ء بلا مشقه؛غنيمت آن است كه انسان بدون زحمت به چيزى دست يابد.(1)
در كتاب مفردات راغب مى‏خوانيم: غنيمت از ريشه "غنم" به معنى گوسفند گرفته شده ، سپس در هر چيزى كه انسان از دشمن و يا غير دشمن به دست مى‏آورد، به كار رفته است.(2)
در استعمالات معمولى نيز غنيمت در برابر غرامت ذكر مى‏شود، همان طور كه معنى غرامت معنى وسيعى است و هر گونه زيان را شامل مى‏شود ،غنيمت نيز معنى وسيعى دارد و به هر گونه در آمد قابل ملاحظه گفته مى‏شود.
بنا بر اين لفظ"غنم و غنيمت" که موضوع حکم خمس است، از لحاظ لغوي به هيچ وجه اختصاص به غنايم جنگي ندارد . موارد ديگر از درآمدها را شامل مي شود .
اگر مسلمانان به امر امام عليه السلام با كفار جنگ كنند و چيزهائى در جنگ بدست آورند، به آن ها نيز غنيمت گفته مى­شود. مخارجى را كه براى غنيمت كرده‌اند، مانند مخارج نگهدارى و حمل و نقل آن و نيز مقدارى را كه امام عليه السلام صلاح مى داند ،به مصرفى برساند . چيزهائى كه مخصوص به امام است، بايد از غنيمت كنار بگذارند و خمس بقيه آن را بدهند.(3)
اگر ازسوال تان منظور ديگري داشته ايد به طور روشن تر سوال کنيد تا پاسخ داده شود.
در ارتباط هاي بعدي نام مرجع خود را ذکر کنيد.
پي نوشت ها:
1.تاج العروس، زبيدي، ج17، ص527.
2.مفردات،ص615.
3. امام خميني، توضيح المسائل،مسأله 1828.

با سلام و تشکر از اعتماد شما نسبت به مرکز.
پيش از هر چيز شما را به جهت روحي پاك تحسين مي كنيم و از خداوند براي تان‌ارزوي موفقيت و خوشبختي و سعادت آرزمنديم؛
اينكه هر يک از ما هنگامي که دچار نوعي شرمساري هستيم، ضربه زننده است. چرا نبايد مسأله درخواست ازدواج را با خانواده خودتان مطرح نماييد. مگر مي‌توان راه اصلي را کنار گذاشت و بعد از خدا مطالبه نمود که چرا به من توجه نداري؟ اگر پاکي را در پيش گرفته ايد، در واقع به خودتان و پاكي روان تان كمك كرده ايد . اگر خداوند نيز از شما و همه ما چنين خواسته، براي سلامت جان و روان خود ما است و نه براي سودي به حال خودش؛ در اين حال آيا به جهت پاكي بر خدا منت داريم؟ اگر چه خداوند اين عمل ما را بدون پاداش نمي گذارد و همان چيزي كه به سود ما است، اگر انجام دهيم، از طرف خدا نيز پاداش دريافت مي كنيم.
با تصوري كه شما از پاكي تان داريد و جز رنج و مصيبت براي خود نمي دانيد و چنين لابه مي كنيد، بسيار متأسفيم . حتماً‌ تصورتان از افراد آلوده كه به هر كاري تن مي دهند، تصور بسيار مطلوب و ايده آل و لذت بخش است ، در حالي كه بسياري از اين افراد به انواع اختلالات رواني مبتلا هستند . از پايداري و استواري دروني برخوردار نيستند؛ هرچند ممکن است افراد ديگر از آن باخبر نباشند. برخي همچنان به رفتارهاي خود ادامه مي‌دهند.
خودتان نيز با يك تضاد دروني مواجه هستيد. از يك طرف پاكي خود را ارزش مي دانيد كه دامن خود و يا زن و دختر ديگري را آلوده نمي سازيد و از طرف ديگر چنين لابه و ناله سر مي دهيد!
مطمئناً خداوند كسي كه در راه او قدم بردارد، او را تنها نخواهد گذاشت. كمك و ياري خود را نصيب او مي كند، اما اگر نگاه و تصور ما اشتباه باشد، اين عيب براي كيست؟ شايد اگر به شما بگويند پاكي و ارزشي كه براي زن قائل هستيد و براي پاكي و طهارت نفس، كمك و ياري خدا است، چه خواهيد گقت؟ حتماً نخواهيد پذيرفت! البته با بيان اين مطالب در صدد دفاع از خداوند نيستيم، چون نيازي به آن ندارد. نظر ما كمك به خودمان و شما و ارائه تصوير روشن از زندگي و خدا و خودمان است . در اين جا به دنبال اراية برخي تنگناها هستيم که غالباً با آن روبرو هستيم. اما گاهي اين قبيل اشتباهات جفاهايي است که ما بندگان در حق خود انجام مي‌دهيم. آيا ازدواج راه حلّي براي برون رفت از بحران کنوني نيست؟
احتمالاً اين انتظار را نداريد که خداوند براي شما خواستگاري کند يا به طريقي در ذهن والدين شما القا کند که براي فرزند ما به همسر نياز دارد. اين نياز به تلاش دارد. اينکه پاک ماندن وبال گردن است، به نظرم مي‌رسد که بي‌همتي خودتان وبال گردن شماست و نه پاکي. هر چيزي جاي خود را دارد و نتيجه‌اي خاص دارد.
تمرکز بيش از اندازه بر مسايل جنسي منجر به پديدآيي احساس نياز بيش تر خواهد شد. در اين صورت لازم است از تمرکز بر مسايل جنسي فاصله بگيريد تا فرصت ازدواج فراهم گردد. اما چنانچه به تنهايي نمي‌توانيد از اين وضعيت فاصله بگيريد و شرايط ازدواج نيز فراهم نيست-به دلايلي غير از کمرويي-به روانپزشک و روانشناس مراجعه فرماييد .در صورت تمايل به کسب اطلاعات بيش تر در اين خصوص مي‌توانيد با شمارة 09640 اين مرکز تماس حاصل فرماييد. والسلام و خدانگهدارتان!

پرسش 1:
با سلام 1-پرداخت خمسي كه سرمايه و سود آن در حال كار است و به صورت چك چند ماه اينده وصول مي شود چگونه است؟

پاسخ:
پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
اگر سر سال خمسي چيزي از سرمايه و سود نزد شما نباشد، پرداخت خمس بر شما واجب نيست ولي زماني که سود يا سرمايه به دستتان رسيد جزء درآمد سالي محسوب مي شود که آنها را دريافت مي کنيد.(1)
پي نوشت:
1. آيت الله خامنه اي،استفتاآت،س 981.
پرسش 2:
اگر سال خمسي در موقعي واقع شود كه پولي در دست نباشد و وجه به صورت حساب هاي گرفتني باشد و چند ماه از كار كرد پول گذشته و در صورتي كه بدانيم تا چند ماه ديگر چه مقدار سود تعلق مي گيرد بايد سود هر ماه را حساب كرده و آن مقداري كه تا سال خمسي تعلق مي گيرد را پرداخت كرد؟

پاسخ:
اگر تا سر سال خمسي قابل دريافت باشد ، پرداخت خمس آن واجب است، هرچند هنوز نگرفته باشيد؛در غير اينصورت ،جزء درآمد هاي سالي که آن را دريافت مي کند ،محسوب مي شود.(1)
پي نوشت:
1.آيت الله خامنه اي،استفتاآت، س 990 .
پرسش 3:
آيا مي شود براي پرداخت خمس قرض گرفت؟ مرجع تقليد من آقاي خامنه اي است.
پاسخ:
بله مي توان براي پرداخت خمس از ديگري قرض کرد و خمس را پرداخت .(1)
پي نوشت:
1. سؤال تلفني از دفتر آيت الله خامنه اي.

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
از آن فعل حرام توبه کنيد ، و با خدا عهد ببنديد که ديگر آن فعل حرام را تکرار نمي کنيد ، و استغفار کنيد . کافي است .حلاليت طلبيدن از صاحبان عکس و در ميان گذاشتن با شوهر هايشان لازم نيست بلکه گناه و حرام است .

با سلام و تشکر به خاطر ارتباط تان با اين مرکز
درمسائل و احکام فقهي جايز نيست با حرام است، به يک معني است و فرقي با هم ندارند.

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
پاسخ در دو محور ارائه مي‌شود:
1- راه براي تکامل انسان تا جايي که در توان دارد ، باز است . انسان در فرايند تکاملي و ترقي معنوي خود به جايي نمي رسد که در آن جا آخرين منزل و توقفگاه او تلقي شود، از اين روست که دقيق‌ترين بيان در اين باره در کلام مولوي آمده که با اشاره به فرايند تکاملي و سير صعودي انسان مي‌گويد:
از جمادي مردم و نامي شدم و ز نما مردم به حيوان بر زدم
مردم از حيواني و آدم شدم پس چه ترسم کي ز مردن کم شدم
حمله ديگر بميرم از بشر تا بر آدم از ملايک بال و پر
وز ملک هم بايدم جستن ز جو کل شي هالک الا وجهه
بارديگر از ملک قربان شوم آنچه اندر وهم نايد آن شوم
پس عدم گردم، عدم چون ارغنون گويدم که انا اليه راجعون (1)
بنابراين سير تکاملي انسان توقفگاه نخواهد داشت.
1- اما درباره رسيدن به مقام ائمه بايد گفت: هيچ کس غير از پيامبر به اندازه ائمه نيست و به مقام آن ها نمي رسد . نمي‌تواند و قابل مقايسه با آنان باشد. از اين رو امير مومنان فرمود:
«لا يقاس بال محمد (ص) من هذه الامه احد، و لا يسوي بهم من جرت نعمتهم عليه ابدا؛ (2) هيچ کس از اين امت را با آل محمد نمي‌توان مقايسه کرد. آنان که ريزه خوار خوان نعمت آل محمد اند با آن ها برابري نمي‌توانند».
از اين کلام حضرت به روشني به دست مي‌آيد که مردم و همه بشر نه تنها نمي‌توانند به مقام ائمه (ع) بار يابند و به جا و مقامي معنوي برسند که آن ها دارند، بلکه همگان ريزه خوار نعمت معنوي آن ها و با آنان قابل مقايسه نخواهد بود.
سخن عطار بسيار شنيدني است:
جهد هر کس قدر حال او بود سير هر کس تا کمال او بود
گر مگس پران کند چندان که هست کي کمال سرسرش آيد به دست
بنابراين گر چه مسير تکاملي آدمي محدوديتي ندارد و محدود به حدي نيست و هر اندازه تلاش کند مي تواند کامل و کامل‌تر شود، ولي هر کس به اندازه استعداد و توان و تلاش خود سير مي‌تواند و مي‌خواهد به کمال لايق خود برسد، ولي به مقام و کمال ائمه هرگز نمي‌توانند برسد ،همان طور که مگس هر اندازه تلاش کند، به اندازه تند باد (باد سرسر) نمي‌تواند سرعت داشته باشد.
3- اما درباره گفتگو با جبرئيل بايد گفت:
گر چه انسان‌هاي کامل (انبيا و اوليا) از فرشتگان از جمله جبرئيل برتر و بالاترند، ولي انسان‌ عادي فروتر از اوست. (3) گفتگوي آدمي با جبرئيل از حقايقي است که تنها نصيب انبيا مي‌شود، ولي بر اساس آموزه‌هاي وحياني کساني چون حضرت فاطمه زهرا و مريم نيز با جبرئيل گفتگو داشته اند . حقايقي را از او شنيده و دريافت کرده‌اند. در اين ارتباط استاد جواد آملي در کتاب گرانسنگ زن در آينه جلال و جمال، ص 144، با اشاره به آموزه‌هاي ديني مباحث سودمندي بيان فرموده . (4)
اما درباره هم کلام شدن ساير مردم با جبرئيل چيزي در منابع ديني ذکر نشده است. اين نکته قابل دقت است که براي گفتگو و هم کلام شدن با جبرئيل همگوني شرط است . جبرئيل با هر کسي هم کلام نمي‌شود . بايد انسان به جايي از مقام معنوي و تجرد برسد که بتواند با جبرئيل سخن بگويد. اين کار تنها از عهده انبيا و حضرات معصوم ساخته است . کس ديگري بدان پايه از تجرد و معنويت نخواهد رسيد و يا دست کم قابل اثبات نيست.
پي‌نوشت ها:
1. مثنوي معنوي، دفتر سوم، ص 515.
2. نهج البلاغه، خطبه 2.
3. انسان کامل در نگاه امام خميني، ص 113.
4. نشر مرکز اسراء، قم، 1377 ش .