به گزارش روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، به مناسبت ماه مبارک رمضان، مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، در راستای پاسخگویی به مسائل شرعی و دینی، نرم افزار «احکام روزه»، را در نسخه اندروید بروز رسانی و نسخه چهارم آن را منتشر کرد.
این نرم افزار، سؤالات پرتکرار مخاطبان در موضوع احکام روزه بوده که بر اساس فتاوای مراجع بزرگوار تقلید پاسخ داده شده است. نرم افزار احکام روزه در موضوعات: نیت روزه، مبطلات روزه، کسانی که روزه بر آنها واجب نیست، روزه بیمار، روزه قضا، روزه نذر، روزه استیجاری، روزه مستحبی و کفاره روزه، دسته بندی و عرضه شده است. حجم کم، جستجو، قابل ارتقا در صورت تغییر یا اضافه شدن سوالات، از مهمترین قابلیت های این نرم افزار می باشد.
محتوای این نرم افزار به همت کارشناسان گروه فقه مرکز ملی پاسخگویی تهیه و توسط فناوری اطلاعات این مرکز طراحی و ارائه گردیده است.
دریافت نسخه اندروید:
https://cafebazaar.ir/app/com.pasokhgoo.ahkam.rooze

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، سوالات پرتکرار حول زکات فطریه از سوی بخش احکام مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی تدوین شد و در قالب متن و کلیپ در اختیار عموم مردم قرار گرفت.

این مباحث که حول مسائل افراد و شرایط پرداخت زکات فطره، زکات فطره میهمان، موارد مربوط به مصرف زکات فطره، زمان پرداخت زکات فطره و سایر مسائل مبتلا به می باشد، در دو قالب متن و کلیپ در اختیار عموم مردم مومن روزه دار قرار گرفت.

این مسائل شامل 33 مسئله فقهی است که براساس نظر مراجع عظام تقلید تدوین گردید.

این سوال شامل موارد ذیل می باشد:
 

بسم الله الرحمن الرحیم

زکات فطره:

بعضی از مسائل مورد ابتلاء زکات فطره طبق نظر مراجع عظام تقلید

1-بر شخصی که مخارج سال خود را ندارد و فقیر شرعی است، دادن زکات فطره واجب است؟

همه مراجع: واجب نیست.

2-به چه کسی غنی گفته می‌شود تا زکات فطره بر او واجب باشد؟

همه مراجع: مقصود از غنی کسی است که مخارج سال خود و خانواده‌اش را دارد و یا کسبی دارد که بتواند مخارج سال خود و خانواده‌اش را تأمین کند.

3-زکات فطره زنی که واجب النفقه شوهر است، ولی هزینه‌هایش را خودش تأمین می‌کند بر عهده چه کسی است؟

همه مراجع: در صورتی که فقیر نباشد، زن باید فطره خود را بدهد.

4_زکات فطره زنی که از تمکین شوهر خودداری می‌کند بر شوهر واجب است؟

همه مراجع: اگر نان‌خور شوهر باشد، بر عهده شوهر است.

5-زکات زنی که مدتی است نان‌خور پدرش محسوب می‌شود، بر عهده شوهر است یا پدر؟

همه مراجع: بر عهده پدر است.

6_آیا پرداخت زکات فطره نوزادی که در شکم مادر هست، واجب است؟

همه مراجع: اگر تا قبل از غروب شب عید فطر به دنیا نیامده است زکات فطره‌اش واجب نیست.

7-زکات فطره فرزندی که ازدواج‌کرده و با همسرش در خانه پدر زندگی می‌کند و هزینه‌های زندگی را پدر تأمین می‌کند آیا بر عهده پدر است؟

همه مراجع: بر عهده پدر است.

8_زکات فطره فرزندانی که در شهر دیگری زندگی می‌کنند مثلاً دانشجو هستند، بر عهده کیست؟

همه مراجع: اگر هزینه زندگی آن‌ها با پدر است، پرداخت زکات بر عهده پدر است و اگر خودش تأمین هزینه می‌کند، بر عهده خودش است.

10_اگر هزینه زندگی والدین را یکی از فرزندان تأمین کند زکات فطره والدین بر عهده کیست؟

همه مراجع: زکات آن‌ها بر عهده فرزند می‌باشد.

11_ آیا فطریه مهمانی که قبل از غروب شب عید فطر بر مهمان وارد می‌شود بر میزبان واجب است؟

آیات عظام امام، رهبری، مکارم، شبیری زنجانی: با یک‌شب [مهمان]‌ نان‌خور حساب نمی‌شود و فطریه میهمان یک‌شبه بر عهده خودش می‌باشد.

آیه الله سیستانی، وحید خراسانی: مهمانی که قبل از غروب شب عید فطر، وارد منزل شده و شب عید همان‌جا بماند، فطریه بر میزبان واجب است، اما اگر فقط برای خوردن افطار دعوت‌شده است، بر عهده خود مهمان است.

آیه الله ‌صافی گلپایگانی: اگر مهمان پیش از مغرب وارد شود بر میزبان واجب است.

آیه الله نوری همدانی:: اگر مهمان پیش از مغرب وارد شود و نان‌خور بر او صدق کند، بر میزبان واجب است.

12-اگر میهمان بعد از غروب شب عید فطر بر صاحب‌خانه وارد شود آیا زکات فطره‌اش بر صاحب‌خانه است؟

آیه الله سیستانی: اگر آن شب را آنجا می‌خوابد و غذا آنجا می‌خورد بنا بر احتیاط واجب بر عهده صاحب‌خانه است.

باقی مراجع: بر عهده خود مهمان است.

13-بنده مقلد مرجعی هستم که فطریه مهمان یک‌شبه را به عهده میزبان می‌داند، ولی میزبان مقلد مرجعی است که فطریه یک‌شبه را به عهده مهمان می داند آیا در این صورت تکلیف از هر دو نفر ساقط است؟

آیات عظام رهبری، شبیری، مکارم: بنا برفرض سؤال، وظیفه از هر دو ساقط است.

آیه الله سیستانی: مهمان فطریه خود را بنا بر احتیاط بدهد.

14-شخصی چند فقیر را سرپرستی می‌کند و خرج آن‌ها را به‌طور مرتب می‌دهد به همین جهت زکات فطره آن‌ها را نیز به عهده دارد

الف: آیا این شخص می‌تواند زکات فطره آن‌ها را به خود آن‌ها بدهد؟

ب: آیا می‌تواند این شخص زکات فطره خود وزن و فرزندانش را به آن‌ها بدهد؟

آیات عظام رهبری، سیستانی، مکارم: در فرض سؤال اگر اين افراد، واجب النفقه‌ى اين شخص نیستند، می‌تواند زکات فطره را به آن‌ها بدهد.

آیه الله زنجانی: الف وب: نمی‌تواند.

15: پرداخت فطریه سربازها برچه کسی واجب است؟

آیات عظام رهبری، مکارم، صافی، نوری: فطریه سربازها بر دولت واجب نیست و اگر نان‌خور کسی مانند پدر می‌باشند پدر باید پرداخت کند و اگر نان‌خور کسی نیست و مخارج سالش را خود تأمین می‌کند، خودش باید پرداخت کند.

آیه الله وحید خراسانی: بنا بر احتیاط هم خودش بدهد هم دولت.

آیه الله سیستانی: بر دولت واجب نیست و در صورت وجود شرایط بر خودشان واجب است.

16-زکات فطره افرادی که مدتی در بیمارستان بستری هستند و از غذای بیمارستان استفاده می‌کنند بر عهده کیست؟

همه مراجع: بر عهده کسی است که نان‌خور او محسوب می‌شود و هزینه‌های بیمارستان را پرداخت می‌کند.

17-آیا زکات فطره را در همه موارد مصرف زکات می‌توان هزینه کرد؟

آیات عظام امام، شبیری، نوری: در همه موارد می‌توان مصرف کرد، ولی احتیاط مستحب است، مصرف فقرا و مساکین شیعه شود.

آیات عظام رهبری، سیستانی، مکارم، صافی، وحید: بنا بر احتیاط واجب زکات فطره را مصرف فقرا و مساکین شیعه کنند.

18-آیا به شخصی که می‌دانیم زکات را درراه گناه مصرف می‌کند، می‌توان زکات فطره داد؟

همه مراجع: به کسی که فطره را در معصیت مصرف می‌کند، نباید زکات فطره داد.

19-چه گناهانی موجب می‌شود، پرداخت زکات فطره به فقیر گنه‌کار، جایز نباشد؟

آیات عظام امام، رهبری، مکارم، وحید، نوری: احتیاط واجب آن است که زکات فطره را نباید به شراب‌خوار و کسی که آشکارا گناه کبیره انجام می‌دهد، پرداخت کرد.

آیات عظام سیستانی، صافی: احتیاط واجب آن است که زکات فطره را نباید به شراب‌خوار و بی‌نماز و کسی که آشکارا گناه انجام می‌دهد، پرداخت کرد.

آیه الله شبیری: به شراب‌خوار و به کسی که زکات دادن کمک به معصیت اوست، نمی‌توان فطره داد.

20-آیا انسان می‌تواند زکات فطره را به داماد یا عروس فقیر خود، بدهد؟

همه مراجع: چون داماد و عروس واجب النفقه نیستند می‌توان زکات فطره را به آن‌ها پرداخت کرد و آن‌ها اگر زکات را به مصرف خانواده برسانند اشکالی ندارد.

21-خانمی که خودش از سادات نیست، ولی نان‌خور شوهر سید است، زکات فطره او را می‌توان به سادات پرداخت کرد؟

آیه الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب نمی‌تواند.

باقی مراجع: بله می‌تواند.

22-مهمانی که از سادات، ولی نان‌خور سادات است، زکات فطره او را می‌توان به سادات فقیر پرداخت کرد؟

آیه الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب نمی‌تواند.

باقی مراجع: بله می‌تواند.

 23-خانمی که از سادات است ولی شوهرش سید نیست، زکات فطره‌اش را می‌توان به سادات فقیر پرداخت کرد؟

همه مراجع: خیر، نمی‌توان به سادات فقیر پرداخت کرد.

24-مهمانی که از سادات است، ولی نان‌خور غیر سید است، زکات فطره او را می‌توان به سادات فقیر پرداخت کرد؟

همه مراجع: خیر، نمی‌توان به سادات فقیر پرداخت کرد.

25-چه وقتی باید زکات فطره پرداخت شود؟

آیه الله مکارم: کسی که نماز عید می‌خواند باید فطره را پیش از نماز عید بدهد، ولی اگر نماز عید نمی‌خواند، می‌تواند پرداخت فطریه را تا ظهر تأخیر بیندازد.

آیه الله شبیری: کسی که نماز عید می‌خواند باید فطره را پیش از نماز عید بدهد، ولی اگر نماز عید نمی‌خواند، بنا بر احتیاط واجب در روز عید فطر بدهد.

باقی مراجع: بنا بر احتیاط واجب، کسی که نماز عید می‌خواند، باید فطره را پیش از نماز عید بدهد، ولی اگر نماز عید نمی‌خواند، می‌تواند پرداخت فطریه را تا ظهر تأخیر بیندازد.

26-آیا می‌توان زکات فطره را قبل از غروب شب عید فطر پرداخت کرد؟

آیات عظام سیستانی، وحید، صافی، شبیری، نوری: در ماه رمضان جایز است زکات فطره پرداخت شود ولی مستحب است به‌عنوان قرض داده شود و روز عید به‌عنوان فطریه ببخشد.

آیات عظام امام، مکارم: بنا بر احتیاط واجب به‌عنوان فطریه در رمضان پرداخت نشود.

29-کسی که تا ظهر عید زکات فطره را پرداخت نکند چه وظیفه‌ای دارد؟

آیه الله صافی: مرتکب گناه شده است، ولی باید بعداً بدون نیت ادا و قضا، پرداخت کند.

آیه الله شبیری: معصیت کرده و بنا بر احتیاط مستحب، بعداً بدون نیت ادا و قضا پرداخت کند.

باقی مراجع: مرتکب گناه شده است، ولی بنا بر احتیاط واجب، بعداً بدون نیت ادا و قضا، پرداخت کند.

30-آیا می‌توان زکات فطره را به فقرای شهرهای دیگر پرداخت کرد؟

آیه الله شبیری: می‌تواند.

باقی مراجع: بنا بر احتیاط واجب باوجود مستحق در شهر خودش به‌جای دیگری منتقل نکند.

31-آیا می شود زکات فطره را در شب عید فطر و یا در روز عید فطر، کارت به کارت کرد و آیا صرف کارت به کارت کردن کافی در تحقق زکات می‌باشد؟

رهبری: اگر با این کار، تحویل فقیر شود، کافی است.

آیه الله شبیری زنجانی: اگر زکات فطره کنار گذاشته باشد باید به وکالت از فقیر زکات فطره را قبض کند و سپس به‌جای آن به حسابش واریز کند و اگر کنار نگذاشته جایزاست به‌حساب فقیر واریز کند، و درهرصورت باید وقت ادای زکات فطره (که در رساله آمده است) را رعایت کند.

آیه الله سیستانی: مادامی‌که فقیر آن را برداشت نکرده اداء فطره از زکات محسوب نمی‌شود.

آیه الله مکارم: در روز عید قبل از نماز اشکال ندارد.

32-اگر زکات فطره را از پول نقد کنار گذاشته باشد آیا می‌تواند بجای آن پول از کارت به‌حساب فقیر واریز کند و آن پول را برای خود بردارد؟

همه مراجع:: جایز نیست، مگر اینکه از فقیر وکالت بگیرد و به وکالت از فقیر، زکات فطره را قبض کند و سپس با اجازه فقیر از کارت خودش به حسابش واریز کند.

33-اگر زکات فطره را از پول نقد یا جنس مثل گندم و برنج و... کنار گذاشته باشد آیا می‌تواند آن را تغییر بدهد؟

همه مراجع: جایز نیست، مگر اینکه از فقیر وکالت بگیرد و به وکالت از فقیر زکات فطره را قبض کند و سپس با اجازه فقیر تغییر دهد.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد جواد اصغری «رئیس مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی» با تبریک حلول ماه پرخیر و برکت رمضان اعلام کرد فعالیت مرکز با جدیت بیشتر در ماه مبارک رمضان با توجه به درخواست عموم جامعه دنبال خواهد شد.

وی با اعلام سه برابر کردن ظرفیت کارشناسان پاسخگو و همچنین افزایش ساعات پاسخگویی گفت: مردم عزیز می توانند با شماره تلفن 096400 همه روزه به جز روزهای تعطیل از ساعت 8 صبح تا 22 سوالات خود را به صورت مستقیم با کارشناسان پاسخگو مطرح نمایند. همچنین مخاطبان می توانند سؤالات را از طریق صندوق صوتی با همین شماره در هر زمان از شبانه روز ارسال و در کمتر از 12 ساعت پاسخ را دریافت نمایند.

عضو هیات علمی دانشگاه باقرالعلوم در مورد سامانه پیامکی مرکز گفت: این سامانه با شماره 30009640 تنها ویژه سوالات احکام شرعی می باشد که با میانگین 5 ساعات پاسخ ارائه می گردد.

رئیس مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی افزود: در بخش پاسخگویی آنلاین در دو بستر اندروید با اپلیکیشن پاسخگو مرکز ملی پاسخگویی قابل دریافت از کافه بازار و تحت وب به نشانی  https://my.pasokhgoo.ir  به صورت زنده و گفتگوی متنی پاسخگوی مخاطبین می باشد که این سامانه در ماه مبارک رمضان 24 ساعته می باشد و هم وطنان عزیز در هر ساعت از شبانه روز می توانند سوال خود را ارسال و بلافاصله جواب را دریافت نمایند.

حجت الاسلام اصغری با اعلام بازنشر نرم افزار احکام روزه گفت: نرم افزار «احکام روزه» در دو نسخه اندروید و ویندوز توسط مرکز ملی تولید شده است و کاربران می توانند این نرم افزار را از طریق اپلیکیشن پاسخگو یا سایت مرکز دریافت نمایند. این نرم افزار، سؤالات پرتکرار مخاطبان در موضوع روزه بوده که بر اساس فتاوای مراجع بزرگوار تقلید پاسخ داده شده است.

وی در پایان با آرزوی قبولی طاعات در این ماه شریف برای عموم مردم عزیز گفت: کارشناسان مرکز ملی در گروه های تخصصی، قرآن، حدیث، احکام، اخلاق، عقاید، مشاوره و روانشناسی در بسترهای ذکر شده پاسخگوی هم وطنان عزیز می باشد.

به گزارش روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، به مناسبت ماه مبارک رمضان، مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، در راستای پاسخگویی به مسائل شرعی و دینی، اقدام به بازنشر نرم افزار «احکام روزه»، در قالب نسخه های اندروید و ویندوز نموده است. این نرم افزار، سؤالات پرتکرار مخاطبان در موضوع روزه بوده که بر اساس فتاوای مراجع بزرگوار تقلید پاسخ داده شده است. نرم افزار احکام روزه در نه شاخه: نیت روزه، مبطلات روزه، کسانی که روزه بر آنها واجب نیست، روزه بیمار، روزه قضا، روزه نذر، روزه استیجاری، روزه مستحبی و کفاره روزه، دسته بندی و عرضه شده است. حجم کم، جستجو، قابل ارتقا در صورت تغییر یا اضافه شدن سوالات، ارائه در دو قالب ویندوز و اندروید از مهمترین قابلیت های این نرم افزار می باشد.

محتوای این نرم افزار به همت کارشناسان گروه فقه مرکز ملی پاسخگویی تهیه و توسط فناوری اطلاعات این مرکز طراحی و ارائه گردیده است.

دریافت نسخه ویندوز:

https://b2n.ir/f28387

دریافت نسخه اندروید:

https://cafebazaar.ir/app/com.pasokhgoo.ahkam.rooze

روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی طی اطلاعیه ای با تبریک حلول ماه پرخیر و برکت رمضان اعلام کرد فعالیت مرکز با جدیت بیشتر در ماه مبارک رمضان با توجه به نیاز مردم دنبال خواهد شد.

براساس این گزارش بخش تلفنی مرکز با شماره تلفن 096400 همه روزه از ساعت 8 صبح الی 8 شب بجز روزهای تعطیل پاسخگویی مردم عزیز می باشد. همچنین مخاطبان می توانند سؤالات خود را از طریق صندوق صوتی با همین شماره در هر زمان از شبانه روز ارسال و در کمتر از 24 ساعت پاسخ را دریافت نمایند.

سامانه پیامکی 30009640 سؤالات احکام شرعی را کمتر از 24 ساعت پاسخ خواهد گفت.

در بخش پاسخگویی آنلاین در دو بستر اندروید با اپلیکیشن پاسخگو مرکز ملی پاسخگویی (قابل دریافت از کافه بازار) و تحت وب به نشانی  https://user.pasokhgoo.ir  به صورت زنده و گفتگوی متنی پاسخگوی مخاطبین می باشد. این سامانه در ماه مبارک رمضان 24 ساعته می باشد و هم وطنان عزیز در هر ساعت از شبانه روز می توانند سوال خود را ارسال و بلافاصله جواب را دریافت نمایند.

بخش مکتوب مرکز هم با رویکردی نخبگانی بصورت مکتوب، علمی – تحلیلی، تفصیلی و با ذکر منابع معتبر به ارائه پاسخ می پردازد. پرسشگران می توانند سؤالات خود را در این بخش از طریق نشانی http://www.pasokhgoo.ir/send یا اپلیکیشن پاسخگو ارسال نمایند.

انجمن گفتگوی دینی در سایت www.askdin.com با رویکردی متفاوت برای علاقه مندان به مباحث دینی و مذهبی است که پاسخ به سوالات توسط کارشناس متخصص هر رشته و ارزیابی علمی، امکان تضارب آراء، مشارکت و و ارائه نظر برای سایر کاربران، ارائه مباحث به صورت یک پرسش و پاسخ جمع بندی کارشناسی شده، از ویژگی های این انجمن هاست و در این ماه مبارک بیش از پیش فعال خواهد بود.

همچنین نرم افزاری «احکام روزه» در دو نسخه اندروید و ویندوز که توسط مرکز ملی تولید شده است و کاربران می توانند این نرم افزار را از لینک http://pasokhgoo.ir/node/95792 دریافت نمایند. این نرم افزار، سؤالات پرتکرار مخاطبان در موضوع روزه بوده که بر اساس فتاوای مراجع بزرگوار تقلید پاسخ داده شده است.

شایان ذکر است مرکز ملی پاسخگویی در هفت گروه تخصصی، قرآن، حدیث، احکام، اخلاق، عقاید، مشاوره و روانشناسی در بسترهای ذکر شده پاسخگوی هم وطنان عزیز می باشد.

روزه دار حقیقی و روزه کامل از دیدگاه روایات چه خصوصیاتی باید داشته باشد؟

علماى اخلاق و سير و سلوك، روزه  را، از نظر مراتب و از زاويه نقشى كه در تكامل انسان دارد، به سه دسته تقسيم مى کنند: روزه عوام، روزه خواص و روزه خواص خواص (۱)

اینک به توضیح این مراتب و درجات می پردازیم:

دسته اول: روزه عوام

اين مرتبه از روزه، با پرهيز از مفطِرات و مبطلات روزه صورت مى پذيرد، شرح مبطلات و مفطرات روزه در کتب فقهی و رساله های مراجع عظام تقلید آمده است. اين مرتبه از روزه، آسان ترين و پايين ترين مرتبه روزه است. در روایتی از رسول خدا (ص) می خوانیم: «إنَّ أيسَرَ مَا افتَرَضَ اللّه ُ تَعالى عَلَى الصّائِمِ في صِيامِه، تَركُ الطَّعامِ وَالشَّرابِ» (۲)

«آسان ترين چيزى كه خداى متعال بر روزه دار در روزه دارى اش واجب ساخته است، نخوردن و نياشاميدن است.»

دسته دوم : روزه خواص

در اين مرتبه از روزه، روزه دار، تنها به پرهيز از مفطرات روزه، بسنده نمى كند؛ بلكه از همه حرام هاى الهى پرهيز مى نمايد. از اين رو، اجتناب از مفطرات، شرط صحت و درستىِ روزه است و اجتناب از سایر محرمات الهی، شرط قبولى روزه در درگاه الهی:

در روایتی از رسول خدا(ص) می خوانیم: «أربَعَةٌ تُفسِدُ الصَّومَ وأعمالَ الخَيرِ: الغيبَةُ، وَالكَذِبُ، وَالنَّميمَةُ، وَالنَّظَرُ إلَى الأَجنَبِيِّ» (۳)، «چهار چيز، روزه و كارهاى نيك را خراب مى كند: غيبت، دروغ، سخن چينى، و نگاه به نامحرم.»

در روایت دیگری می خوانیم که حضرت علی(ع) می فرماید که خداوند متعال در ضمن حدیث معراج خطاب به پیامبر (ص) فرمود: «يا أحمَدُ، لَيسَ شَيءٌ مِنَ العِبادَةِ أحَبَّ إلَيَّ مِنَ الصَّمتِ وَالصَّومِ؛ فَمَن صامَ ولَم يَحفَظ لِسانَهُ كانَ كَمَن قامَ ولَم يَقرَأ في صَلاتِهِ، فَاُعطيهِ أجرَ القِيامِ ولَم اُعطِهِ أجرَ العابِدينَ» (۴) «اى احمد! هيچ عبادتى نزد من، محبوب تر از سكوت و روزه نيست. پس، هر كه روزه بدارد، ولى زبانش را نگه ندارد، همچون كسى است كه به عبادت، ايستاده، امّا در نمازش قرائت ندارد. پس به او پاداش ايستادن به نماز را مى دهم؛ امّا پاداش عبادتگران را به او نمى دهم.»

دسته سوم: روزه خواص خواص

اين مرتبه از روزه، با باز داشتن قلب و نگهدارى آن از هر چيزى كه اشغال كننده دل (چه حلال و چه حرام) است بجز خدا، به دست مى آيد. روزه خواصّ خواص، روزه دل از همّت هاى دون و انديشه هاى دنيوى و باز داشتن كلى آن از غير خداوند است. شكستن اين مرتبه از روزه، با انديشه درباره غير خدا و قيامت، و فكر درباره دنيا تحقّق مى يابد ـ مگر دنيايى كه به خاطر دين خواسته شود، كه چنين دنياي، توشه آخرت است و دنيای مذموم نيست.

در روایتی از حضرت علی(ع) می خوانیم: «صَومُ القَلبِ خَيرٌ مِن صِيامِ اللِّسانِ وَ صِيامُ اللِّسانِ خَيرٌ مِن صِيامِ البَطنِ» (۵) «روزه دل، بهتر از روزه زبان است و روزه زبان، بهتر از روزه شكم.» اين مرتبه، رتبه پيامبران، صدّيقان و مقرّبان درگاه الهی است. هر يك از اين دو مرتبه اخير (روزه خواص و خواص خواص)، به نسبت تلاش روزه داران و آمادگى آنان، مراتب متعدد دیگری نیز دارد.

 علاوه بر اين، روزه از زاويه های دیگر نیز قابل بررسی و تقسیم بندی است. به عنوان نمونه از حیث انگيزه هاى روزه دار، دارای مراتب گوناگونی است. نقطه اوج اين مراتب، حال روزه دارى است كه انگيزه روزه دارى اش، نه بيم از كيفر و نه شوق به ثواب؛ بلكه تنها به خاطر فرمان بُردارى از فرمان الهى، علاقه مندى به تقرّب به خداى سبحان و كسب رضا و لقاى اوست. و پایین ترین مرتبه آن روزه داری است که به قصد خودنمایی یا به سبب عادت مسلمین روزه می گیرد. (۶)

پی نوشتها:

1. ر. ک: محمدی ری شهری، ماه خدا (ترجمه جواد محدثی)، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص ۱۵۷ تا ص ۱۶۰
2. شيخ حر عاملي، وسائل الشيعه، مؤسسه آل البيت، سال ۱۴۰۹ هـ. ق، ج‌۱۰، ص ۱۶۴.
3. مشکینی اردبیلی، علی، تحریر المواعظ العددیه، قم، الهادی، ۱۳۸۲، ص ۳۳۱.
4. ديلمى، شيخ حسن، إرشاد القلوب إلى الصواب، قم، شريف رضي، ۱۴۱۲ق، ج‌۱، ص ۲۰۵.
5. تميمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، قم، دفتر تبليغات، ۱۳۶۶ش، ص ۱۷۶.
6. برای مطالعه سایر مراتب و درجات ر. ک: ملكى تبريزى، میرزا جواد، المراقبات(ترجمه کریم فیضی)، قم، قائم آل محمد، ۱۳۸۸، ص ۲۶۵.

 آیا اینکه می گویند هر کس در شب قدر بیدار بماند و دعای جوشن کبیر بخواند یا در عرفه دعای عرفه بخواند و حالتی به او دست دهد، همه گناهان او پاک می شود، صحت دارد؟

پاسخ: مستفاد از روایات بخشیده شدن گنهکاران در تمامی شب و روزهاست. اما در برخی از شب و روزها و بعضی از زمانها زمینه برای استجابت دعا و طلب بخشش از خداوند متعال بیشتر است که از جملۀ آنها شب قدر و نیز روز عرفه است.(۱) البته به شرط آن که گنهکاران توبه حقیقی کنند و رابطه بین خود و خدا را اصلاح کنند. حقیقت توبه، پشیمانی از گناه و قصد و عزم جدی برای ترک آن است. امام علی(ع) می فرماید: «توبه به دل پشیمان شدن و به زبان آمرزش خواستن و به اندام ترک نمودن است.»(۲)

اگر کسی به این حالت دست یافت، حقیقت توبه در او محقق شده است. در این صورت خداوند گناهان او را خواهد بخشید، قرآن مجید در یکی از آیات مى فرماید:  کسانى که توبه کردند و به اصلاح کارهاى فاسد خود پرداختند و آن… در این صورت توبه آن‏ها را مى پذیرم و من بسیار عذرپذیر و قبول کننده توبه و مهربانم.(۳) چه کسى در وفاى به عهد راستگوتر از خداوند است؟ قرآن مجید وعده داده که خداوند توبه را از بندگانش مى پذیرد.(۴)

آری، توبه حقیقی و خالص که قرآن از آن به «توبۀ نصوح» یاد می کند، در کنار اهتمام به جبران گذشته و انجام کارهای خیر، موجب محو آثار گناه می گردد. حضرت امام صادق(ع) می فرماید: «هنگامی که بنده ای توبة نصوح (حقیقی) کرد، مواهب و نعمت های کم نظیر الهی را متوجه خود می سازد و اولین اثرش آن است که محبوب نزد خدا می شود. دوم: خداوند در دنیا و آخرت گناهان او را می پوشاند». راوی  سؤال کرد: چگونه خدا پرده پوشی می کند، فرمود: «هر چه از گناهان که دو فرشتة موکّل بر او، برایش نوشته اند، از یادشان ببرد،  به اعضای بدن، فرمان می دهد که گناهان او را پنهان کنید، به نقاط زمین و هر کجایی که گناهکار توبه کننده گناه کرده است، دستور می دهد که گناهان او را پنهان کنید و آثار آن را پاک می کند. پس توبه کننده در حالی خدا را در قیامت ملاقات می کند که هیچ چیزی به ضرر او و بر گناهانش گواهی و شهادت دهنده نیست».(۵)

گناهکارى که به گناه خویش اعتراف دارد و از آن پشیمان است و عزم جدّى بر ترک گناه و جبران گناهان گذشته از حق النّاس و حق اللَّه دارد،باید به قبولى توبه خویش و رحمت و مغفرت خداوند امیدوار باشد.

شایان ذکر است خواندن دعای جوشن کبیر و امثال آن در شب قدر و... برای تحقق توبه لازم نیست. اما از آن جایی که در این دعا و امثال آن، اسماء اعظم الهی وارد شده است، خواندن این دعا، انسان را به اجابت خواسته اش نزدیک تر می کند. و از آنجایی که خداوند، لطف و رحمت خود را در این شب مضاعف می گرداند، بیداری و دعا در این شب ، بیشتر از شبهای دیگر موثر خواهد بود.

پی نوشت ها:

۱. شيخ حر عاملى، وسائل الشيعة، مؤسسه آل البيت عليهم‏السلام، قم، ۱۴۰۹ ه.ق  ۱۳۶۵ ه.ش، ج۱۰، ص ۳۵۸.

۲. محمد محمدي ري‌شهري، ميزان الحكمه، دار الحديث، ۱۴۱۶ ه.ق، ج ۲، ص ۹۹۷، ماده "ذنب".

۳. بقره آیه ۱۶۰.

۴. شوری آیه۲۵.

۵. ثقه الاسلام کلینی، اصول کافی، شرح و ترجمه حاج سید جواد مصطفوی، انتشارات اسلامیه، ج ۴، ص۱۶۴.