به گزارش روابط عمومی مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، سوالات پرتکرار حول زکات فطریه از سوی بخش احکام مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی تدوین شد و در قالب متن و کلیپ در اختیار عموم مردم قرار گرفت.
این مباحث که حول مسائل افراد و شرایط پرداخت زکات فطره، زکات فطره میهمان، موارد مربوط به مصرف زکات فطره، زمان پرداخت زکات فطره و سایر مسائل مبتلا به می باشد، در دو قالب متن و کلیپ در اختیار عموم مردم مومن روزه دار قرار گرفت.
این مسائل شامل 33 مسئله فقهی است که براساس نظر مراجع عظام تقلید تدوین گردید.
این سوال شامل موارد ذیل می باشد:
بسم الله الرحمن الرحیم
زکات فطره:
بعضی از مسائل مورد ابتلاء زکات فطره طبق نظر مراجع عظام تقلید
1-بر شخصی که مخارج سال خود را ندارد و فقیر شرعی است، دادن زکات فطره واجب است؟
همه مراجع: واجب نیست.
2-به چه کسی غنی گفته می‌شود تا زکات فطره بر او واجب باشد؟
همه مراجع: مقصود از غنی کسی است که مخارج سال خود و خانواده‌اش را دارد و یا کسبی دارد که بتواند مخارج سال خود و خانواده‌اش را تأمین کند.
3-زکات فطره زنی که واجب النفقه شوهر است، ولی هزینه‌هایش را خودش تأمین می‌کند بر عهده چه کسی است؟
همه مراجع: در صورتی که فقیر نباشد، زن باید فطره خود را بدهد.
4_زکات فطره زنی که از تمکین شوهر خودداری می‌کند بر شوهر واجب است؟
همه مراجع: اگر نان‌خور شوهر باشد، بر عهده شوهر است.
5-زکات زنی که مدتی است نان‌خور پدرش محسوب می‌شود، بر عهده شوهر است یا پدر؟
همه مراجع: بر عهده پدر است.
6_آیا پرداخت زکات فطره نوزادی که در شکم مادر هست، واجب است؟
همه مراجع: اگر تا قبل از غروب شب عید فطر به دنیا نیامده است زکات فطره‌اش واجب نیست.
7-زکات فطره فرزندی که ازدواج‌کرده و با همسرش در خانه پدر زندگی می‌کند و هزینه‌های زندگی را پدر تأمین می‌کند آیا بر عهده پدر است؟
همه مراجع: بر عهده پدر است.
8_زکات فطره فرزندانی که در شهر دیگری زندگی می‌کنند مثلاً دانشجو هستند، بر عهده کیست؟
همه مراجع: اگر هزینه زندگی آن‌ها با پدر است، پرداخت زکات بر عهده پدر است و اگر خودش تأمین هزینه می‌کند، بر عهده خودش است.
10_اگر هزینه زندگی والدین را یکی از فرزندان تأمین کند زکات فطره والدین بر عهده کیست؟
همه مراجع: زکات آن‌ها بر عهده فرزند می‌باشد.
11_ آیا فطریه مهمانی که قبل از غروب شب عید فطر بر مهمان وارد می‌شود بر میزبان واجب است؟
آیات عظام امام، رهبری، مکارم، شبیری زنجانی: با یک‌شب [مهمان] نان‌خور حساب نمی‌شود و فطریه میهمان یک‌شبه بر عهده خودش می‌باشد.
آیه الله سیستانی، وحید خراسانی: مهمانی که قبل از غروب شب عید فطر، وارد منزل شده و شب عید همان‌جا بماند، فطریه بر میزبان واجب است، اما اگر فقط برای خوردن افطار دعوت‌شده است، بر عهده خود مهمان است.
آیه الله صافی گلپایگانی: اگر مهمان پیش از مغرب وارد شود بر میزبان واجب است.
آیه الله نوری همدانی:: اگر مهمان پیش از مغرب وارد شود و نان‌خور بر او صدق کند، بر میزبان واجب است.
12-اگر میهمان بعد از غروب شب عید فطر بر صاحب‌خانه وارد شود آیا زکات فطره‌اش بر صاحب‌خانه است؟
آیه الله سیستانی: اگر آن شب را آنجا می‌خوابد و غذا آنجا می‌خورد بنا بر احتیاط واجب بر عهده صاحب‌خانه است.
باقی مراجع: بر عهده خود مهمان است.
13-بنده مقلد مرجعی هستم که فطریه مهمان یک‌شبه را به عهده میزبان می‌داند، ولی میزبان مقلد مرجعی است که فطریه یک‌شبه را به عهده مهمان می داند آیا در این صورت تکلیف از هر دو نفر ساقط است؟
آیات عظام رهبری، شبیری، مکارم: بنا برفرض سؤال، وظیفه از هر دو ساقط است.
آیه الله سیستانی: مهمان فطریه خود را بنا بر احتیاط بدهد.
14-شخصی چند فقیر را سرپرستی می‌کند و خرج آن‌ها را به‌طور مرتب می‌دهد به همین جهت زکات فطره آن‌ها را نیز به عهده دارد
الف: آیا این شخص می‌تواند زکات فطره آن‌ها را به خود آن‌ها بدهد؟
ب: آیا می‌تواند این شخص زکات فطره خود وزن و فرزندانش را به آن‌ها بدهد؟
آیات عظام رهبری، سیستانی، مکارم: در فرض سؤال اگر اين افراد، واجب النفقه‌ى اين شخص نیستند، می‌تواند زکات فطره را به آن‌ها بدهد.
آیه الله زنجانی: الف وب: نمی‌تواند.
15: پرداخت فطریه سربازها برچه کسی واجب است؟
آیات عظام رهبری، مکارم، صافی، نوری: فطریه سربازها بر دولت واجب نیست و اگر نان‌خور کسی مانند پدر می‌باشند پدر باید پرداخت کند و اگر نان‌خور کسی نیست و مخارج سالش را خود تأمین می‌کند، خودش باید پرداخت کند.
آیه الله وحید خراسانی: بنا بر احتیاط هم خودش بدهد هم دولت.
آیه الله سیستانی: بر دولت واجب نیست و در صورت وجود شرایط بر خودشان واجب است.
16-زکات فطره افرادی که مدتی در بیمارستان بستری هستند و از غذای بیمارستان استفاده می‌کنند بر عهده کیست؟
همه مراجع: بر عهده کسی است که نان‌خور او محسوب می‌شود و هزینه‌های بیمارستان را پرداخت می‌کند.
17-آیا زکات فطره را در همه موارد مصرف زکات می‌توان هزینه کرد؟
آیات عظام امام، شبیری، نوری: در همه موارد می‌توان مصرف کرد، ولی احتیاط مستحب است، مصرف فقرا و مساکین شیعه شود.
آیات عظام رهبری، سیستانی، مکارم، صافی، وحید: بنا بر احتیاط واجب زکات فطره را مصرف فقرا و مساکین شیعه کنند.
18-آیا به شخصی که می‌دانیم زکات را درراه گناه مصرف می‌کند، می‌توان زکات فطره داد؟
همه مراجع: به کسی که فطره را در معصیت مصرف می‌کند، نباید زکات فطره داد.
19-چه گناهانی موجب می‌شود، پرداخت زکات فطره به فقیر گنه‌کار، جایز نباشد؟
آیات عظام امام، رهبری، مکارم، وحید، نوری: احتیاط واجب آن است که زکات فطره را نباید به شراب‌خوار و کسی که آشکارا گناه کبیره انجام می‌دهد، پرداخت کرد.
آیات عظام سیستانی، صافی: احتیاط واجب آن است که زکات فطره را نباید به شراب‌خوار و بی‌نماز و کسی که آشکارا گناه انجام می‌دهد، پرداخت کرد.
آیه الله شبیری: به شراب‌خوار و به کسی که زکات دادن کمک به معصیت اوست، نمی‌توان فطره داد.
20-آیا انسان می‌تواند زکات فطره را به داماد یا عروس فقیر خود، بدهد؟
همه مراجع: چون داماد و عروس واجب النفقه نیستند می‌توان زکات فطره را به آن‌ها پرداخت کرد و آن‌ها اگر زکات را به مصرف خانواده برسانند اشکالی ندارد.
21-خانمی که خودش از سادات نیست، ولی نان‌خور شوهر سید است، زکات فطره او را می‌توان به سادات پرداخت کرد؟
آیه الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب نمی‌تواند.
باقی مراجع: بله می‌تواند.
22-مهمانی که از سادات، ولی نان‌خور سادات است، زکات فطره او را می‌توان به سادات فقیر پرداخت کرد؟
آیه الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب نمی‌تواند.
باقی مراجع: بله می‌تواند.
23-خانمی که از سادات است ولی شوهرش سید نیست، زکات فطره‌اش را می‌توان به سادات فقیر پرداخت کرد؟
همه مراجع: خیر، نمی‌توان به سادات فقیر پرداخت کرد.
24-مهمانی که از سادات است، ولی نان‌خور غیر سید است، زکات فطره او را می‌توان به سادات فقیر پرداخت کرد؟
همه مراجع: خیر، نمی‌توان به سادات فقیر پرداخت کرد.
25-چه وقتی باید زکات فطره پرداخت شود؟
آیه الله مکارم: کسی که نماز عید می‌خواند باید فطره را پیش از نماز عید بدهد، ولی اگر نماز عید نمی‌خواند، می‌تواند پرداخت فطریه را تا ظهر تأخیر بیندازد.
آیه الله شبیری: کسی که نماز عید می‌خواند باید فطره را پیش از نماز عید بدهد، ولی اگر نماز عید نمی‌خواند، بنا بر احتیاط واجب در روز عید فطر بدهد.
باقی مراجع: بنا بر احتیاط واجب، کسی که نماز عید می‌خواند، باید فطره را پیش از نماز عید بدهد، ولی اگر نماز عید نمی‌خواند، می‌تواند پرداخت فطریه را تا ظهر تأخیر بیندازد.
26-آیا می‌توان زکات فطره را قبل از غروب شب عید فطر پرداخت کرد؟
آیات عظام سیستانی، وحید، صافی، شبیری، نوری: در ماه رمضان جایز است زکات فطره پرداخت شود ولی مستحب است به‌عنوان قرض داده شود و روز عید به‌عنوان فطریه ببخشد.
آیات عظام امام، مکارم: بنا بر احتیاط واجب به‌عنوان فطریه در رمضان پرداخت نشود.
29-کسی که تا ظهر عید زکات فطره را پرداخت نکند چه وظیفه‌ای دارد؟
آیه الله صافی: مرتکب گناه شده است، ولی باید بعداً بدون نیت ادا و قضا، پرداخت کند.
آیه الله شبیری: معصیت کرده و بنا بر احتیاط مستحب، بعداً بدون نیت ادا و قضا پرداخت کند.
باقی مراجع: مرتکب گناه شده است، ولی بنا بر احتیاط واجب، بعداً بدون نیت ادا و قضا، پرداخت کند.
30-آیا می‌توان زکات فطره را به فقرای شهرهای دیگر پرداخت کرد؟
آیه الله شبیری: می‌تواند.
باقی مراجع: بنا بر احتیاط واجب باوجود مستحق در شهر خودش به‌جای دیگری منتقل نکند.
31-آیا می شود زکات فطره را در شب عید فطر و یا در روز عید فطر، کارت به کارت کرد و آیا صرف کارت به کارت کردن کافی در تحقق زکات می‌باشد؟
رهبری: اگر با این کار، تحویل فقیر شود، کافی است.
آیه الله شبیری زنجانی: اگر زکات فطره کنار گذاشته باشد باید به وکالت از فقیر زکات فطره را قبض کند و سپس به‌جای آن به حسابش واریز کند و اگر کنار نگذاشته جایزاست به‌حساب فقیر واریز کند، و درهرصورت باید وقت ادای زکات فطره (که در رساله آمده است) را رعایت کند.
آیه الله سیستانی: مادامی‌که فقیر آن را برداشت نکرده اداء فطره از زکات محسوب نمی‌شود.
آیه الله مکارم: در روز عید قبل از نماز اشکال ندارد.
32-اگر زکات فطره را از پول نقد کنار گذاشته باشد آیا می‌تواند بجای آن پول از کارت به‌حساب فقیر واریز کند و آن پول را برای خود بردارد؟
همه مراجع:: جایز نیست، مگر اینکه از فقیر وکالت بگیرد و به وکالت از فقیر، زکات فطره را قبض کند و سپس با اجازه فقیر از کارت خودش به حسابش واریز کند.
33-اگر زکات فطره را از پول نقد یا جنس مثل گندم و برنج و... کنار گذاشته باشد آیا می‌تواند آن را تغییر بدهد؟
همه مراجع: جایز نیست، مگر اینکه از فقیر وکالت بگیرد و به وکالت از فقیر زکات فطره را قبض کند و سپس با اجازه فقیر تغییر دهد.
