پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
بنا به نقل روايات مادر امام زمان(عج) حضرت نرجس، نوه قيصر روم بود .
مادر حضرت نرجس از نوادگان شمعون وصي حضرت عيسى(ع) مي‌باشد .
گفته شده نرجس خاتون اول مسيحي بود .خواب ديد که توسط پيامبر(ص) و حضرت عيسى و با حضور شمعون ،وصي حضرت عيسى، براي امام حسن عسکري، عقد شد . در مراسم ازدواج مسيح و حواريّون و فرزندان پيامبر اکرم(ص) حضور داشتند . بعد از اين جريان حضرت زهرا(س) به خوب نرجس مي‌آيد .نرجس به دست حضرت مسلمان مي‌شود.(1)
پي‌نوشت‌:
1. امام مهدي(عج) از ولادت تا ظهور، ص 176 ـ 179.

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
از روايات استفاده مي‌شود که از علائم ظهور، جنگ سختي است که در مکاني به نام «هرمجدون» واقع در شمال فلسطين اتفاق مي‌افتد.(1) دکتر عبدالکريم زبيدي مي‌گويد:
«در اين نبرد که به معرکه «قرقيسيا» نيز معروف است، ميليون‌ها نفر از امريکا، اروپا، روسيه، ترکيه، مصر، دولت‌هاي مغرب عربي و لشکرياني از سوريه، اردن، لبنان، فلسطين و اسرائيل شرکت خواهند داشت که همگي در منطقه‌اي به نام «قرقيسيا» از بلاد شام (که فلسطين،‌جزء آن است) جمع مي‌شوند، و سفياني در اين هنگام خروج مي‌کند».(2)
در باره همين معرکه، امام باقر(ع) به «ميسّر» فرمود:
«در آن مکان (قرقيسيا) معرکه‌‌اي رخ مي‌دهد که همانند آن از آغاز آفرينش تا آن زمان، اتفاق نيفتاده است و در آينده هم رخ نمي‌دهد. آن جا محل پذيرايي پرندگان خواهد بود . درندگان و پرندگان از اجسام مردگان سير مي‌شوند»(3) که اشاره به کشتار زيادي است که در آن جا رخ مي‌دهد.
از مجموع رواياتي که در اين باره وارد شده، به خوبي استفاده مي‌شود که فرمانده عملياتي اين جنگ از جانب دشمنان اسلام، به شخصي به نام «سفياني» سپرده مي‌شود. او با کمک مراکز جاسوسي امريکا و يهود ميان مردم تفرقه ايجاد مي‌کند.مردم را بر ضد شيعيان تحريک خواهد کرد. نيز پس از ظهور امام زمان و پناه بردن حضرت به خانه خدا، «سفياني» با عده‌اي از ياران خود در صدد مقابله با حضرت بر مي‌آيد که خود و يارانش در منطقه‌‌اي به نام «بيدا» به زمين فرو مي‌روند.(4)
در روايت‌هاي متعددي يكي از نشانه‌هاي حتمي ظهور امام مهدي (عج)، خروج سفياني ذكر شده است.(5) نام وي عثمان بن عَنبَسه و از فرزندان ابوسفيان مي‌باشد.(6) وي داراي صورتي سرخ، پوستي سفيد و چشماني زاغ مي‌باشد.(7) او از شهرهاي روم (شايد مراد اروپاي فعلي باشد) به پا مي‌خيزد و بر گردن صليب دارد.(8)
شايد او مسيحي يا مسلمان منحرفي باشد كه دشمني اميرالمؤمنين(ع) را به دل دارد. زيرا در برخي روايت‌ها آمده كه وي در كوفه اعلام مي‌كند هركه سر شيعه علي بن ابي طالب را بياورد، هزار درهم جايزه مي‌گيرد.(9) در روايتي از امام صادق (ع) آمده است: زمان خروج وي ماه رجب است .خروج وي از آغاز تا انجام، 15 ماه مي‌باشد كه 6 ماه به نبرد مي‌پردازد . 5 مكان مهم: دمشق، حمص، فلسطين، اردن و حلب را اشغال مي‌كند . 9 ماه بر آن‌ها فرمان‌روايي مي‌كند.(10)
در بسياري از روايت‌ها از نبردي در مكاني ميان مكه و مدينه به نام «بيداء» خبر داده شده است كه سپاه سفياني با امام مهدي (عج) و لشكريانِ آغازينِ ايشان در آن مكان رو در رو مي‌شوند . سپاه دشمن در زمين فرو مي‌رود.
در روايتي آمده است كه اميرالمؤمنين(ع) در تأويل آيه شريفه «ولَو تَري إذ فَزِعوا فَلافَوتَ»(11) مي‌فرمايند كه لشكر سفياني به مدينه مي‌آيند تا به «بيداء» برسند، خدا آن‌ها را در زمين فرو مي‌برد.(12)

پي‌نوشت‌:
1. موعودشناسي و پاسخ به شبهات، ص 526.
2. همان، به نقل از مجله الفکر الجديد، شماره 15 و 16.
3. همان. ج 8، ص 295، حديث 451.
4. موعودشناسي و پاسخ به شبهات، ص 526.
5. شيخ صدوق، كمال الدين و تمام النعمة، دفتر انتشارات اسلامي وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم، قم، ص650.
6. همان، ص 651.
7. شيخ نعماني، الغيبة، ترجمه جواد غفاري، چاپ اول، 1363، كتابخانه صدوق، تهران، ص 435.
8. شيخ طوسي، الغيبة، بصيرتي، قم، ص 278.
9. همان، ص 273.
10. نعماني، الغيبة، ص 426.
11. سبأ(34) آيه 51.
12. سيد محمد صدر، تاريخ غيبت كبري، ترجمه دكتر سيد حسن افتخارزاده، نيك معارف، تهران، 1371، ص 648.

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
مستحبات نماز:
1- مستحب است در نمازهاي يوميه، پيش از نماز اذان و اقامه گفته شود
2- در آغاز شروع به نماز هفت تكبير گفته شود . يكى را تكبيره الاحرام قرار دهد (بهتر است تکبير آخر را تکبيره الاحرام قرار دهد).
3- بعد از تکبيره الاحرام دعاي که در رساله عمليه بيان شده است خوانده شود،
4- قنوت در نماز مستحب است.
5- گفتن الله اکبر پيش از رفتن به رکوع و پيش از رفتن به سجده و بعد از سجده.
6- گفتن «سمع الله لمن حمده» بعد از رکوع در حال ايستاده.
7- گفتن« بحول الله و قوته اقوم واقعد» هنگام بلند شدن براي رکعت بعد.
8- تعقيبات بعد از نماز که در مفاتيح الجنان آمده است.
موارد ديگر را از رساله عمليه امام خميني مطالعه کنيد.
پي نوشت:
1. امام خميني ،توضيح المسائل ،م916 به بعد.

با سلام و تشکر به خاطر ارتباط تان با اين مرکز
مرحوم آيه الله ميرزا جواد ملکي تبريزي درکتاب المراقبات توضيح مي دهد :
اگر انسان در عبارت دعا « اعطني جميع خير الدنيا و جميع خير الآخره » کلمه جميع تکرار شده، ولي در اين عبارت
«و اصرف عني جميع شر الدنيا و شر الآخره » تکرار نشده است بينديشد، شايد به اين نتيجه برسد که اختلاف عبارت اشاره دارد که شر امر عدمي است که دوري از رحمت خدا و محروميت از بخشايش الهي است، ولي چون خير امري وجودي مي باشد، گويا انواع آن بي شمار است.
اين که چرا جميع شر الدنيا، تمامي شرهاي دنيا آمده، گويا به اين جهت است که شرهاي دنيا براي همه مردم معلوم نيست.

پرسش 1:
درخواست چند حديث شرح : در موضوعات زير در هر کدام چند حديث مي خواستم. لطفا منبع آن ها کامل ذکر شود: تکريم سادات،
پاسخ:
در باره تکريم سادات : دو حديث که از پيامبر (ص) نقل شده است :
لا يومن احدکم حتي اکون احب اليه من نفسه و اهلي احب اليه من اهله وعترتي احب اليه من عترته وذر يتي احب اليه من ذر يته ؛ (1)
احدي از شما مومن نخواهد بود مگر اينکه مرا و خاندانم وسادات از نسلم را از خاندان وفرزندان خود بيش تر دوست داشته باشد .
در حديث ديگر مي فرمايد :
إني شافع يوم القيامة لأربعة أصناف ، ولو جاءوا بذ نوب أهل الدنيا : رجل نصر ذريتي ، و رجل بذل ماله لذريتي عند الضيق ، و رجل أحب ذريتي بالقلب واللسان ، و رجل سعى في حوائج ذريتي اذا طردوا او شردوا.(2)
در روز قيامت چهارگروه راشفاعت مي کنم، اگر چه به اندازه همه اهل دنيا گناه کرده باشند:
1- فردي که فرزندانم را ياري کرده باشد.
2- کسي که در موقع سختي به آن ها مالي داده باشد .
3- کسي که فرزندانم را به زبان ودل دوست داشته باشد .
4- کسي که در انجام حوائج آنان در وقتي که گرفتار دشمن و رانده و آواره شده اند، سعي کرده باشد .
براي اطلاع بيش تر به احاديث مربوطه به ارشادالاذهان علامه حلي، ج 1 ، ص 174 مراجعه نماييد .
پي نوشت ها :
1- ميزان الحکمه، ج1 ،ص 518 .
2- شيخ المفيد، مقنعه ، ص 267 - 268.

پرسش 2:

حديث رفتن به جهاد در هر شرايطي بنويسيد.

پاسخ:
امام علي (ع) : ان الجهاد باب من ابواب الجنة .فتحه الله لخاصة اوليائه و هو لباس التقوي و درع الله الحصينه وجنة الوثيقه .(1)
براي اطلاع بيش تر به کتاب ميزان الحکمه ،باب الجهاد مراجعه نماييد .
پي نوشت :
1- محمدي ري شهري ، ميزان الحکمه، ج 1 ،ص 443 .
پرسش 3:
حديث واگذار کردن امور به خدا بنويسيد.

پاسخ:
در باره واگذار کردن امور به خداي متعال که در روايات به عنوان تفويض آمده، احاديث فراوان ذکر شده است که به يکي بسنده مي کنيم : حضرت رضا (ع) مي فرمايد: الايمان اربعة ارکان : التوکل علي الله والرضا بقضائه والتسليم لامرالله والتفويض الي الله .
اين فرمايش دقيقا با آيه 44 سوره غافر مطابقت دارد : و افوض امري الي الله ان الله بصير بالعباد . (1)
براي اطلاع بيش تر به کتاب ميزان الحکمه، ج3 باب التويض مراجعه نماييد .
پي نوشت:
1- محمدي ري شهري ،ميزان الحکمه ،ج 3 ،ص 2472. باب التفويض .
پرسش 4:
حديث در باره بخشش و کرم پيامبر بنويسيد.
پاسخ:
درباره صفات پيامبر ( ص) ازجمله صفت جود وکرم حضرت احاديث فراوان نقل شده است که هم اهل سنت نقل کرده اند وهم شيعه که به برخي
اشاره مي شود.
عن انس بن مالك، قال: كان رسول (ص) احسن الناس، و كان أجود الناس، و كان أشجع الناس، الحديث و قال: كان النبى (ص) من اجرأ الناس، و أجود الناس و أشجع الناس.
نيزنقل مي کند از ابن عباس ، كان رسول اللّه (ص) أجود الناس بالخير، و كان أجود ما يكون فى شهر رمضان، إن جبرئيل كان يلقاه فى كل سنة من رمضان حتى ينسلخ فيعرض عليه رسول اللّه ( ص) القرآن فاذا لقيه جبرئيل كان رسول اللّه (ص) أجود بالخير من الريح المرسلة .
حديث ديگراز على (ع) نقل شده : كان على (ع ) اذا وصف النبى (ص) قال: لم يكن بالطويل الممغط ......
بين كتفيه خاتم النبوة و هو خاتم النبيين، أجود الناس كفا، و أشرحهم صدرا و أصدق الناس لهجة، و ألينهم عريكة، و أكرمهم عشيرة من رآه بديهة هابه، و من خالطه معرفة أحبه، يقول ناعته: لم أر قبله و لا بعده مثله. (1)
جهت اطلاع بيش تر به کتاب هايي که در سيره عملي پيامبر تدوين شده است، مراجعه فرماييد.
پي نوشت:
1- فضائل الخمسه من الصحاح السته، ج‏1، ص: 113 باب في جود النبي ؛
صحيح الترمذي، ج 2 ،ص 286

پرسش 5:
حديث شاعر اهل بيت بودن بنويسيد.

پاسخ:

امام صادق (ع) فرمود:«هر كس درباره ما شعرى بسرايد, خداوند براى او خانه اى در بهشت بنا مى كند» .(1)
حسن بن جهم مي گويد: از امام رضا (ع ) شنيدم : هر كس درباره ما شعري بسرايد و ما را مدح كند, خداوند شهري در بهشت كه وسيع تر از دنيا باشد, براي او بنا كند.
با ز امام صادق (ع)فرمود: «هر كس يك بيت شعر در مدح ما بگويد: خداوند او را به واسطه روح القدس تأييدخواهد كرد».(2)
ابوطالب قمي مي گويد: نامه اي به امام نهم , حضرت امام محمد تقي (ع) نوشتم و در آن اشعاري را درباره پدرش امام رضا(ع)سرودم و از او خواستم اجازه دهد آن ها را براي مردم بخوانم . حضرت در گوشه نامه نوشت : بسيار كارخوبي كرده اي . خداوند به تو جزاي خير دهد. براي من و براي پدرم شعرهاي حزن انگيز و مرثيه بخوان .(3)
ابوعماره شاعر خدمت امام صادق (ع)رسيد. حضرت به او فرمود: اي ابوعماره ! درباره امام حسين (ع)اشعاري برايم بخوان . مي گويد: شروع به شعر خواندن كردم . حضرت گريه كرد, آن قدر كه صداي گريه حضرت از دور شنيده مي شد. بعد فرمود: اي ابوعماره ! هر كس درباره امام حسين (ع)شعري بخواند و پنجاه نفر يا سي نفر يا بيست نفر يا دونفر و يا حتّي يك نفر را بگرياند, جزاي او بهشت خواهد بود.(4)
زيد شحّام مي گويد: من و جماعتي از كوفيان در محضر امام صادق (ع)بوديم . جعفربن عفّان وارد شد. حضرت به او احترام كرد و او را نزد خود جاي داد. سپس فرمود: اي جعفر! شنيده ام درباره امام حسين (ع)شعر مي سرايي و مي خواني . گفت : بله . حضرت فرمود: بخوان . مي گويد: خواندم و حضرت و اطرافيان , بر حسين (ع)گريستند. بعدامام (ع)فرمود: اي جعفر! واللّه ملائكه مقرّب خدا در اين جا جمع شده اند و اشعار تو را شنيدند. آنان نيز بر حسين (ع)گريستند .خداوند تو را بيامرزد.(5)
براي اطلاع بيش تر به کتاب بحارالانوار، ج26 مراجعه نماييد .

پي نوشت ها:
1. بحارالانوار, ج 26,ص 231.
2.همان , ص 229.
3.همان .
4.همان , ص 232.
5.همان .

پرسش 6:
حديث رسيدگي به کار مردم و نيازمندان بنويسيد.

پاسخ:

در باره رسيدگي به کارمردم و نيازمندان روايات درمنابع اسلامي فراوان است ،از جمله اين دوحديث که به آن ااشاره مي شود. امام صادق ( ع) مي فرمايد :
قَضَاءُ حَاجَةِ الْمُؤْمِنِ خَيْرٌ مِنْ عِتْقِ أَلْفِ رَقَبَةٍ وَ خَيْرٌ مِنْ حُمْلَانِ أَلْفِ فَرَسٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ‏.
برآورده کردن حاجت مومن بهتر است از آزاد کردن هزار بنده .نيز بهتر است از به عهده گرفتن مخارج هزار اسب در راه خدا و براي جهاد .
أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ از امام صادق( ع) نقل مي کند:
يَقُولُ مَنْ طَافَ بِالْبَيْتِ أُسْبُوعاً كَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ سِتَّةَ آلَافِ حَسَنَةٍ وَ مَحَا عَنْهُ سِتَّةَ آلَافِ سَيِّئَةٍ وَ رَفَعَ لَهُ سِتَّةَ آلَافِ دَرَجَةٍ قَالَ وَ زَادَ فِيهِ اإِسْحَاقُ بْنُ عَمَّارٍ وَ قَضَى لَهُ سِتَّةَ آلَافِ حَاجَةٍ قَالَ ثُمَّ قَالَ وَ قَضَاءُ حَاجَةِ الْمُؤْمِنِ أَفْضَلُ مِنْ طَوَافٍ وَ طَوَافٍ حَتَّى عَدَّ عَشْراً.
کسي که خانه خدا را هفت دور طواف کند ،از سوي خداي متعال براي او شش هزار حسنه نوشته مي شود . شش هزار گناه ازاو محو مي گردد .شش هزاردرجه بالا مي رود . از اين شخص شش هزارحاجت برآورده مي شود.برآورده کردن حاجت مومن بهتر است از طواف .(1)
براي اطلاع بيش تر به اصول کافي . باب قضاء المؤمن مراجعه نماييد .
پي نوشت:
1- الكافي ،ج‏2 ،ص 194 باب قضاء حاجة المؤمن.

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
بنابر آن چه در مفاتيح الجنان آمده است‌؛ امام علي(ع)‌مي‌فرمايد:
"براي باطل كردن سحر، اين دعا را بنويسند، و با خود نگاه دارند: "بسم اللّه و باللّه‌، بسم اللّه و ماشأاللّه‌، بسم اللّه و لاحول و لاقوه الا باللّه قال موسي ما جئتم به السحر، انّّّ اللّه سيُبطِلُه‌ُ، انّ اللّه لايصلح عمل المفسدين‌، فوقع الحق و بطل ما كانوا يعملون‌، فغلبوا هنالك و انقلبوا صاغرين‌."(1)
همچنين در كتاب مزبور پيامبر اكرم ‌نيز، براي دفع شياطين و جادوگران مي‌فرمايد: "آيه سخره را بخوانند: "ان ربكم اللّه الذي خلق السموات و الارض في سته ايام ثم استوي علي العرش يغشي الليل النهار يطلبه حثيثاً و الشمس و القمر و النجوم مسخرات بامره الا له الخلق و الامر تبارك اللّه رب العالمين اُدعوا ربكم تضرعاً و خفيه انه لايحب المعتدين و لاتفسدوا في الارض بعد اصلاحها و ادعوه خوفاً و طمعاً ان رحمة اللّه قريب من المحسنين‌."(2)
بدون ترديد اين دعاها و عمل به آن‌ها داراي شرايط و آدابي است كه بهره‌مندي از آن‌ها منوط به تحصيل آن شرايط و آداب است‌، از اين رو بايد به افراد مورد اعتماد و پرهيزكار و آشنا به معارف و صاحب‌نظر در اين امور مراجعه شود.
همچنين مى­توان از سوره ها و آيات قرآنى بهره جست; مانند چهار سوره «ياأيّهاالكافرون»، «قل هو الله أحد»، «قل أعوذ بربّ الفلق»، «قل أعوذ بربّ النّاس». نيز مى توان از «آية الكرسى» و آيه «انّى توكّلت على الله ربّى و ربّكم ما من دابّة الاّ هو آخذ بناصيتها إنّ ربّى على صراط مستقيم»(3) استفاده كرد.
پي‌نوشت‏ها:
1. مفاتيح الجنان‌، شيخ عباسي قمي‌; ص 520 و 521، مطبوعات ديني‌، قم‌.
2. همان‌.
3. هود(11) آيه 55.

پرسش 1:
سجده واثرآن شرح سلام ابتدا متن زير را بخوانيد --------------------------------------------------- يكى از نشانه هاى بندگى و تقرب به خداوند باقي ماندن اثر سجده بر مواضع سجود مخصوصا پيشانى است . كه امير المومنين عليه السلام مى فرمود: انى لا كره للرجال ان تكون جبهته جلحاء ليس فيها شى من اثر السجود وبسط راحته انه يستحب للمصلى ان يكون ببعض مساجده شى من اثر السجود فانه لا يا من ان يموت فى موضع لا يعرف فيحضره المسلم فلا يدرى على ما يدفنه ؛ خوش ندارم كه پيشانى خالى از اثر سجده باشد. آنگاه امام صادق دست خود را گشود فرمود: مستحب است نمازگزار در بعضى از مواضع سجده اش آثارى از سجده باشد زيرا ممكن است در محلى از دنيا برود كه او را نشناسند. مسلمانى اگر كفالت دفنش را بكند نمى داند چگونه او را دفن نمايد(1) (به آداب اسلام يا به صورت ديگر چون اثرى از سجده بر پيشانى او نيست ). در قرآن كريم پيروان حضرت محمد صلى الله عليه و آله مورد ستايش خدا قرار مى گيرند با همين علامت به اين آيه توجه كنيد: محمد رسول الله و الذين معه اشداء على الكفار رحماء بينهم تراهم ركعا سجدا يبتغون فضلا من الله و رضوانا سيماهم فى
پاسخ:
@@
پرسشگر گرامي باسلام و تشکر از ارتباطتان با اين مرکز.
آن چه گفته شده ،درست است و منافاتي با روايات نقل شده ندارد. منظور روايات اين است که مومن اهل نماز و تهجد باشد . به نماز واجب اکتفا نکند و اثر عبوديت در ظاهر او نيز نمايان باشد .اما لازم است انسان به طور عمد در آشکار شدن اثر سجده بر پيشاني خود ، خودداري کند.زيرا ممکن است شيطان آدمي را فريب دهد. انگيزه خود نمايي را در او تقويت کند يا چه بسا در جامعه در معرض اتهام قرار گيرد يا انگشت نما شود ، همان طوري که همکارتان با نامه و تعريض، غير مستقيم خودنمايي و تظاهر را به شما نسبت داده است . آري سجده طولاني داشتن در اسلام پسنديده است. امام سجاد و ساير امامان (عليهم السلام) به اين فضيلت، موصوف بودند كه پيشاني آنان نشانه سجده داشت . اما هيچ دستوري از بزرگان دين نداريم که اگر پيشاني شما بر اثر سجده خاکي شد، آن را پاک نکنيد . ممکن است نيت ريا نداشته باشيد اما مردم براي اين عمل ، شائبه اي از ريا مي بينند و بر اين اساس داوري مي کنند. در اين صورت بايد براي هر بيننده اي توجيه کنيد و از نيت خود خبر دهيد که اين عمل ممکن نيست.
در مورد برخورد با آن دختر بهتر است عکس العمل نشان ندهيد و يادداشت را حمل بر سوء تفاهم بگذاريد و عمل خود را تصحيح کنيد.

پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
از روايات برمي‌آيد که ارواح مؤمنان در عالم برزخ به وسيلة اعمال نيک بازماندگان شاد مي‌شوند. امام صادق(ع) مي‌فرمايد:
«ميت به خاطر طلب رحمت و استغفار بازماندگان خوشحال مي‌شود، همان گونه که افراد زنده با هدايا خوشحال مي‌شوند».(1)
هديه به آنان مي‌تواند هر کار خيري باشد:
ختم قرآن، يا خواندن سوره‌اي و هدبه کردن ثوابش به آن ها ، رفتن بر سر قبور آنان و خواندن فاتحه، يا انفاق و کمک به مستمندان به نيت آن ها. انجام کارهاي خير و عام‌المنفعه، ‌خواه مالي باشد يا بدني، رفتن به زيارت يا انجام حج و عمره به نيابت از آنان و...
هيچ عملي ارزشمندتر و مفيد تر به حال متوفا از اين نيست که بازماندگان بدهکاري هاي فرد فوت شده را بپردازند . بدهکاري مي تواند حق الله يا حق الناس باشد . پس بايد بررسي کنند و ببينند از حق الله مثل نماز ، روزه ، حج، خمس و زکات چه برگردن دارد ، براي خواندن ، گرفتن ، انجام دادن و پرداخت آن اقدام کنند. اگر به کسي بدهکار بوده يا حق کسي را ضايع کرده ، يا ضرر و زياني به جان يا مال کسي وارد کرده ، از صاحبانش رضايت بگيرد يا خسارت آن ها را بپردازد . به عنوان رد مظالم از طرف متوفا مالي را به صورت نقد يا جنس در راه خدا خيرات کند .
خيرات و انفاقات و صدقات مستحبي - که در ذيل به برخي ديگر اشاره مي شود - در رتبه بعدي قرار دارند .(2)
در روايت آمده است که «سخت‌ترين شب‌ها، شب اوّل قبر است که مي‌توانيد با پرداخت صدقه به مردگان خود ترحم کنيد. اگر مالي براي صدقه نداشتيد، دو رکعت نماز بخوانيد و به روح او هديه کنيد که خداوند از آن لحظه، هزار فرشته به سوي قبرش مي‌فرستد که با هر فرشته‌اي، لباسي است . قبر او را از تنگي و فشار رهانيده و وسعت مي‌بخشد».
رسول گرامي اسلام (ص) فرمود: "صدقه حرارت قبرها را از بين مي برد".(3)
براي اموات بهترين دعا اين است كه انسان براي آنان از خداي مهربان طلب عفو و مغفرت كند . بخواهد خداوند رحمت و بخشش و نعمت هايش را بر آنان نازل فرمايد. دعاي 24 صحيفه سجاديه در مورد دعا براي پدر و مادر است.اين آيه دعاي خوبي است:
"ربنا اغفر لي و لوالديّ و للمؤمنين يوم يقوم الحساب".(4)
از روايتي كه از حضرت صادق(ع) نقل شده، استفاده مي‏شود ثواب هايي كه درعالم برزخ به مؤمن مي‏رسد، تا قيامت ادامه خواهد داشت. حضرت فرمود:
"هر كس نزد قبر مؤمني هفت مرتبه سوره انا انزلنا را بخواند، خداوند فرشته‏اي مي‏فرستد كه پيش قبر ميت، خدا را عبادت كند . خداوند ثواب عبادت فرشته را براي ميت و كسي كه انا انزلنا را خوانده مي‏نويسد، تا زماني كه خداوند وي را به واسطه اين عمل وارد بهشت كند".
بعد فرمود: "بعد از سوره حمد، هفت مرتبه انا انزلنا و هريك از قل اعوذ برب الفلق، قل اعوذ برب الناس، قل هو الله احد، و آيةالكرسي را سه مرتبه بخواند".(5)
يكي از صحابه از حضرت رسول نقل كرده : براي مردگان خود هديه بفرستيد، گفتم: هديه مردگان چيست؟ فرمود: صدقه و دعا. ارواح مؤمنان هرجمعه به آسمان دنيا مقابل خانه هاي خود مي آيند و فرياد مي كنند: اي خانواده من، پدر ، فرزندان و خويشان من، بر ما مهرباني كنيد. آن چه در دست ما بود، عذاب و حساب آن ها بر ما است . نفعش براي غير ما. اي خويشان ما، به درهمي يا قرص ناني يا جامه اي ما را كمك كنيد تا خداوند شما را از جامه هاي بهشت بپوشاند.(6)
اگر حضور بر سر قبر مردگان و رفتن به زيارت اهل قبور ممکن نيست يا با زحمت و مشکل همراه است ، لازم نيست به زيارت قبر مردگان برويد، بلكه در هر كجا براي آنان صدقه بدهيد . دعا و فاتحه بخوانيد ،به آن ها مي رسد. در روايتي آمده است:
"هر صدقه اي كه براي مرده داده مي شود، فرشته اي آن را مي گيرد و در طبقي از نور... مي گذارد . بر لب قبر مي ايستد و با صداي بلند مي گويد: اي اهل قبور، درود بر شما، بگيريد اين هديه را كه بستگان تان براي شما فرستاده اند." البته رفتن سر قبر بهتر است، چون اثرات ديگري غير از فاتحه دارد.(7)
اگر به احاديث ذكر شده دقت شود، متوجه خواهيم شد كه مرده ها چشم به راه و چشم انتظار هديه، دعا و... فرزندان و خانواده خود هستند.
سعد بن عباد مي گويد: "يكي از افراد بني ساعده در سفر بود كه مادرش از دنيا رفت، به رسول خدا (ص) عرض كرد: در غياب من، مادرم از دنيا رفته، اگر برايش چيزي صدقه بدهم، نفعش عايد وي مي گردد؟ حضرت فرمود: بلي. گفت : شما را به شهادت مي گيرم كه محوطه درخت خرمايم را كه به ثمر نشسته براي او صدقه قرار دادم.(8)
رفتن به زيارت قبور غير از فوايدي كه براي اموات دارد، براي زندگان نيز مؤثر است . زيرا انسان را به ياد آخرت مي اندازد. هدايا و ثواب هايي كه براي اموات مي فرستند، براي زندگان نيز مؤثر است و براي خودشان ثواب دارد. كسي كه سوره حمد يا آيت الكرسي يا صدقه يا نماز براي اموات مي خواند، اول ثوابش به خود زنده مي رسد، بعد براي ميّت.
پي‌نوشت‌ها:
1. محجة البيضاء، ج 8، ص 292.
2. سفينة البحار، ج 2، ص 47.
3. ميزان الحكمه، ماده صدقه، شماره 10342.
4. ابراهيم (14)آيه 41.
5. كامل الزيارات، ص 222.
6 . محدث قمي، مفاتيح الجنان ، بخش زيارت قبور مؤمنين.
7. همان.
8 . مجموعه ورام، ج2 ، ص 110 .