قرآن كریم بر كسب روزی حلال تأكید زیادی دارد: « یا أَیُّهَا النَّاسُ كُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلالاً طَیِّبا»(1) یعنی «اي مردم، از آنچه در زمين است حلال و پاكيزه را بخوريد.». خطاب هایي كه در قرآن مربوط به استفاده از غذاها است، معمولا با دو قید« حلال» و« طیّب» همراه است. « حلال» چیزي است كه ممنوعیتي نداشته باشد، « طیّب» به چیزهاي پاكیزه گفته مي‏شود كه موافق طبع سالم انساني است.

با توجه به این نكته می گوییم:

به نظر می رسد به نوعی وسواس در باره كسب حلال مبتلا شده اید. حتی در شرایط جامعه امروزی انسان با عمل به وظیفه می تواند كسب و كار و روزی خود را از مال حرام و شبهه ناك حفظ كند. از نظر شرعی، تا زمانی كه علم و یقین به حرام بودن اموال صاحب كارتان ندارید، استفاده از این اموال اشكال ندارد و البته یقین به حرام بودن تمام اموال ایشان نیز امری مشكل است. لذا توصیه می كنیم بنا را بر این بگذارید كه حداقل بخشی از اموال ایشان حلال است و آن چه شما از آن استفاده می كنید از اموال حلال است.(البته نباید در این امر تجسس كنید).

درگام بعدی، در صورت یقین به حرمت تمام اموال پیمانكار، برای برطرف شدن حرمت احتمالی از تصرف در آن اموال می توانید از مرجع تقلیدتان اجازه بگیرید و از آن اموال استفاده كنید. اجازه شما برای تصرف، موجب حلال شدن آن اموال می گردد.

پس از نگرانی بی دلیل پرهیز كنید. از این كه پیش روی خود را ببینید بپرهیزید. نگاه خود را به افق دور تر بیندازید. از نذر های پی در پی بپرهیزید و سعی كنید با توكل به خدا حركت كنید و از او روزی حلال بخواهید. خداوند به كسب و كارتان بركت می دهد. نذر هایی كه انجام می دهید از نظر شرعی تنها نذر هایی لازم است ادا شوند كه صیغه نذر را خوانده باشید. برای اطلاع بیشتر در این زمینه با گروه فقه و احكام بخش تلفنی به شماره (09640) تماس بگیرید.

ایجاد اختلال در رونق كار شما و به هم خوردن قصد شما برای شكرگزاری، به این معنا نیست كه خواسته شما به اجابت نرسیده و یا كارتان خراب شده است. زیرا امور معنوی گاه بعد از مدت زمانی به اجابت می رسد و نتیجه اش روشن می شود.

توصیه می كنیم به هر كاری كه مشغول می شوید، درایت به خرج دهید و با پركاری و كار دقیق و صحیح، نظر كارفرما را به خود جلب كنید. می دانید كارفرما بی دلیل كارگر خویش را عوض نمی كند. پس عملكرد خود را در یك بازده زمانی ارزیابی كنید. عیوب احتمالی عملكرد و كار خود پیدا كنید و آنها را برطرف كنید.

اگر بعد از ارزیابی عملكرد خود به این نتیجه رسیدید كه عملكرد شما خالی از اشكال است به سراغ موانعی بروید كه ممكن است مانع جلب روزی از جانب خداوند شود.

 عوامل معنوی مثل قطع رحم، اسراف، گناه و ناسپاسی(2)،  بداخلاقی، ظلم و ستم و تجاوز افراد نسبت به حقوق دیگران و از جمله والدین، همسر و فرزندان(3)  ...در كاهش روزی موثر اند.

اگر بعد از بررسی، مانعی در بین نبود باید از اموری كه سبب  زیادی رزق و روزی اند كمك بگیرید. از روایات بر می‌آید كه علاوه بر تلاش انسان اموری از جمله دعا می‌تواند در زیادی رزق مؤثر باشد، مانند: خوب همسایه‌داری كردن، رعایت بهداشت  و شستن سر  كه علاوه بر زیادی عمر، فقر را می‌زداید. همچنین اذان گفتن، وضو داشتن(4)، صله رحم به خصوص با پدر و مادر، زیارت قبر امام حسین (ع)(5).

درهمه حال فراموش نكنید:

شاه كلید، كسب روزی حلال ، تلاش و كوشش انسان در كنار توكل به خدا است .

توضیحات بیشتر را از همكاران بخش تلفنی جویا شوید.

پی‌نوشت‌ها:

1.  بقره(2) آیه 168.

2. ثقة الإسلام كليني،الكافي، دار الكتب الإسلامية - طهران، 1365 ه. ش. ص 271.

3. آيت الله مهدوي كني، نقطه های آغاز در اخلاق عملي، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ هفتم 1376، ص661 .

4. محمدي ري شهري، میزان الحكمه،انتشارات دارالحديث، ج 2، ص 1073.

5. همان، ج 3، ص 2116.

اين كه اهل تضییع حق الناس نيستيد و به نماز و روزه پايبند هستيد، نكته بسيار ارزشمندي است كه توفيقي از جانب خدا به شماست و نصيب هر كسي نمي شود .

براي حل مشكلتان بايد به چند نكته توجه داشته باشيد:

1. اگر چه ممكن است گاهي علت گرفتاري ها و ضرر و زيان ها حق الناس يا گناه هاي ديگر باشد، ولي اين را بدانيد كه لزوما هر ضرر و زياني مربوط به حق الناس و گناهان انسان نيست و اينطور نيست كه علت هر ضرر و مشكلي كه به انسان برخورد كرد، حق الناس يا گناه باشد ، بلكه بسياري از مشكلات يا ضرر ها به خاطر كارهاي بدون حساب و كتاب يا دقت نكردن و مراقبت نداشتن است  و بسياري از ضرر ها مي تواند به خاطر امتحان و ازمايش الهي باشد. پس همه ضرر ها را متوجه حق الناس نكنيد!!

2. سعي كنيد با مراقبت بيشتر از گم شدن يا دزديده شدن اموالتان جلوگيري كنيد؛  توصيه مي شود با نگهداري پول هايتان در بانك  و استفاده از كارت هاي بانكي، از همراه داشتن پول نقد اجتناب كنيد و با برنامه ريزي در امور روزانه و با نظم دادن به كارهايتان مراقبت و مواظبت خود را  بالا ببريد.

3. دعا و ارتباط با خدا و توسل به اهل بيت در آرامش پيدا كردن شما بسيار موثر است؛ سعي كنيد با زياد كردن ارتباط با خدا و دعاكردن زياد  براي رفع مشكلتان ،به حل كردن اين مشكل سرعت ببخشيد.

4. مراقبت كنید كه همسر و  والدین تان از شما راضی باشند.

5. شاید یكی از حكمت های وضعیت موجود، این باشد كه شما از نظر روحی قوی تر شوید و لذا وقتی چیزی گم می شود ، در عین این كه اقدام عملی برای یافتن آن می كنید، از نظر احساسی دچار ضعف نشوید؛ زیرا خدا دوست دارد بنده ای قوی داشته باشد.

ضمنا بدانید كه آنچه از دست انسان می رود، روزی انسان نبوده ؛ پس غم ندارد.

نكته:

مؤمن در زندگي خود اغلب با مشكلات و گرفتاري ها مواجه مي گردد تا هم مورد آزمايش قرار گيرد و هم بوسيله اين گرفتاري ها ساخته گردد.

موفق باشيد.

برادر گرامی !متأسفانه ما به علامه حسن زاده حفظه الله یا امثال ایشان دسترسی نداریم.

امير المومنين عليه السلام مي فرمايد:«الدَّهْرُ يَوْمَانِ يَوْمٌ لَكَ وَ يَوْمٌ عَلَيْكَ فَإِذَا كَانَ لَكَ فَلَا تَبْطَرْ وَ إِذَا كَانَ عَلَيْكَ فَاصْبِر؛

روزگار دو روز است ،روزي به سود تو مي باشد و روزي به زيانت، اگر به سود تو بود، خوشحالي نكن، و اگر به زيانت بود، شكيبائي داشته باش‏.(1)

براي شما روزگار چنین شده كه به نفع تان نيست، بايد صبر كنيد تا گشايشي حاصل شود كه «إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرا؛ آري، با دشواري، آساني است.»(2) اما بدانید كلید وسعت رزق و روزی ،خوش اخلاقی و مدارا كردن با دیگران به ویژه خانواده و صله رحم است .

در عين حال بيكار نباشيد . دنبال رزق و روزي خود باشيد . هر روز به اميد كسب روزي از منزل بيرون برويد،كه خدا رزاق است.

اين اعمال را هم توصيه مي كنيم انجام دهید:

1.دعاي توسل را هر روز بخوانيد تا مشكل تان حل شود.

2.در روايت آمده:  فراوان استغفار نموده و سوره قدر را زياد بخوانيد.(3)

3.هر گاه به خانه خود برگشتي ،هنگام وارد شدن بگو:

 «بسم اللَّه و باللَّه، أشهد أن لا إله إلّا اللَّه وحده لا شريك له، و أشهد أنّ محمّدا عبده و رسوله صلّي اللَّه عليه و آله؛

 «با نام خدا و با استمداد از او، شهادت مي‏دهم كه خدايي غير از اللَّه وجود نداشته ،در حالي كه تنهاست و شريكي بر او نيست، و شهادت مي‏دهم كه محمد صلّي اللَّه عليه و آله بنده و پيامبر اوست».

سپس اگر كسي در خانه بود، بر آنان سلام كن، و اگر كسي در خانه نبود ،شهادتين را گفته و سپس بگو:

 «السّلام علي محمّد بن عبد اللَّه خاتم النّبيين، السّلام علي الأئمّة الهادين المهديّين، السّلام علينا و علي عباد اللَّه الصّالحين؛

 «سلام بر محمد بن عبداللَّه آخرين پيامبر، سلام بر امامان هدايت‏كننده و هدايت شده. سلام بر ما و بر بندگان شايسته خداوند».(4)

4.به توصيه آيت الله بهجت بعد از هر نماز:

 أ-سه بار صلوات .

ب-سه بار دعاي «اللّهمّ أغنني بحلالك عن حرامك و بفضلك عمّن سواك».

ج-سه بار صلوات بفرستيد.

5. براي امام جواد عليه السلام  نذري كنيد.

6. امام صادق عليه السّلام فرمود: هر كه سوره واقعه را هر شب جمعه تلاوت كند،خداوند او را دوست بدارد. مهر و دوستي او را در دل همه مردم افكند. تلاوتگر هرگز در دنيا به درماندگي و تهيدستي و نداري و آفتي از آفت‏هاي دنيا گرفتار نيايد. از رفيقان و همنشينان امير مؤمنان عليه السّلام باشد . اين سوره تنها از آن امير مؤمنان عليه السّلام است . هيچ كس با او در اين سوره شريك نيست.(5)

با صبر و تلاش و درخواست از خداوند ان شاءالله مشكل تان حل می شود.

موفق باشید.

پي نوشت ها:

1.سید رضی،نهج البلاغة، هجرت‏،قم‏،1414 ق‏، ص 546.

2.  انشراح(94) آیه 6.

3.الآداب الدينية للخزانة المعينية با ترجمه عابدي، ص 289.

4.همان،ص290.

5. شیخ صدوق،ثواب الاعمال و عقاب الاعمال،ترجمه صادق حسن زاده، ارمغان طوبي‏،تهران‏، 1382 ش،ص268‏.

در پاسخ نكاتي را خدمت شما پرسشگر گرامي عرض كنيم:

1. سوال اولتان مبتنی بر مقررات و قوانین  بازرگانی كشور است . چنانچه خلاف مقررات و به قصد احتكار نباشد، می توانید اجناس خود را هر روز، به قیمت همان روز بفروشید.

2. با توجه به نكته اول، پاسخ سوال دومتان نیز روشن می شود. یعنی همه را می توانید به قیمت روز بفروشید. هم چنین می توانید اجناس قبل را به قیمت قبل و اجناس جدید را به قیمت روز یعنی قیمت جدیدی كه خریده اید بفروشید. ولي مشتری را به دلیل اختلاف قیمت توجه دهید.

3. سوال سومتان نیاز به توضیحات بیشتر دارد. خصوصا این كه فرموده اید با ایشان قراردادی نكرده اید و چیزی طی نشده است. برای راهنمایی بیشتر با شماره (09640) بخش فقه تماس بگیرید.

4. نوشته اید: "فروش مغازم چندان مطلوب نیست و بسختی گذران امور خود مغازه در میاد. آیا دعایی برای گشایش در امور فروش روزانه هست؟"

 خداوند برای دستیابی به وسعت رزق و گشایش در كارها، دو دسته عوامل (مادی و معنوی) را تأثیرگذار قرار داده، هیچ یك از عوامل جایگزین دیگری نمی‌شود. بر این اساس برای موفقیت در كارها ، دعا و توسل به تنهایی كافی نیست. زیرا خداوند حكیم نظام هستی را بر پایه اسباب و مسببات قرار داده است. انسان باید با كمك «عقل و اندیشه» و مشورت با دیگران راه حل مشكلات را بیابد و افق آینده زندگی خویش را ببیند. بر آن اساس تدبیر و  برنامه ریزی كند. به هدف برسد، در كنار فراهم كردن اسباب مادی به عوامل معنوی، جهت وسعت رزق مهیا كند. البته برخی عوامل معنوی در كاهش روزی نیز موثر هستند . بسیاری از محرومیت ها معلول ظلم و ستم و تجاوز افراد نسبت به حقوق دیگران است. (1) گناه نیز سبب محرومیت از نعمت‏ها و تنگي روزي است. امام صادق(ع) مي‏فرمایند: «ان الذنب یحرم العبد الرزق؛ (2) گناه بنده را از روزي محروم مي‏سازد».

بر اساس آن چه گذشت ،روشن می شود:

هر چند اراده و كوشش انسان در كم و زیادی رزق و روزی انسان موثر است. اما خواست خداوند متعال در این خصوص فراموش نشدنی است. اوست كه "يرزق من يشأ" است. از آن جایی كه خدا به بندگان دانا و به صلاح آنان آگاه‌تر است‌، به بعضي افراد به جهت برخي اعمال شان روزي فراوان و به بعضي به سبب عمل‌هاي شان (مانند تنبلي‌، قطع رحم ،اسراف، گناه ، ناسپاسی و ...) روزي كم تر مي‌دهد. برخي را جهت آزمايش‌، روزي فراوان عطا مي‌كند و در كار و زندگي شان گشايش مي‌دهد. برخي را جهت آزمايش‌، روزي كم مي‌دهد و ... . (3)

فراموش نكنید:

1. با اين كه خداوند روزي همه را تأمين و تضمين كرده، همه افراد بشر در بهره گيري از مواهب خلقت و نعمت هاي الهي يكسان نيستند، زيرا از نظر نيروهاي انساني،‌استعداد، هوش، طرز تفكر، امكانات مادي و اوضاع جغرافيايي يكسان نيستند. علاوه بر این كه تفاوت ها بي حكمت و حساب نيست.

2. موفقیت در هر كاری از امور زندگی مرهون چند امر است. از جمله : توكل، تقوا و اخلاص، شناحت هدف، برنامه ریزی درست و سنجیده، همت و تلاش و پشتكار،داشتن اراده قوی، اعتماد به نفس.

برای رسیدن به موفقیت لازم است این موارد رعایت شود. توصیه ما به شما این است ضمن پیدا كردن و رفع علل شكست در موارد قبل، اسباب موفقیت در كارها را كسب نمایید البته این اسباب منحصر در موارد بالا نیست. اگر تمام عوامل مادی تحقق موفقیت را فراهم كرده اید در عوامل معنوی دقت كنید. چنانچه خمس نمی دهید، با مراجعه به دفتر مرجع تقلید خود، اموالتان را پاك كنید. مقداری صدقه دهید. امیدواریم خداوند در زندگی شما گشایش و وسعت در روزی را قرار دهد..

منتظر نامه بعدی شما هستیم. و براي توضيحات بيشتر مي توانيد با شماره (09640)تماس بگيريد.

موفق باشید.

پی نوشت ها :

1. آيت الله مهدوني كني، نقطه های آغاز در اخلاق عملي، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ هفتم 1376، ص661.

2. ثقة الإسلام كليني، الكافي، دار الكتب الإسلامية - طهران، 1365 ه. ش، ص 271.

3. قاموس قرآن‌، سيد علي‌اكبر قرشي‌، ج 3، ص 82ـ86، دارالكتب‌الاسلامية‌، با اندكي اضافات‌.

به چند نكته توجه كنيد.

نكته اول:

خداوند براي دستيابي به وسعت رزق، و رفع گرفتاري ها  دو دسته عوامل (مادي و معنوي) قرار داده، هيچ يك از عوامل جايگزين ديگري نمي‌شود، مثلاً كار و تلاش، تدبير و برنامه‌ريزي را از اصول اوليه پيشرفت و توسعه قرار داده، و در كنار آن، عوامل ديگري تحت عنوان عوامل معنوي جهت وسعت رزق قرار داده است.

بر اساس آيه شريفه «ليس للإنسان إلاّ ما سعي»و اینكه برای انسان بهره‌ای جز سعی و كوشش او نیست (1)، هر اندازه توانستيم از اين دو دسته عوامل (مادي و معنوي )  بهره بگيريم، به همان اندازه هم توانسته ايم در مسير پيشرفت و توسعه قرار گيريم.

براي وسعت رزق بايد هم عواملي كه در زياد شدن آن تأثير دارند  و هم عواملي كه سبب كاستي و كاهش آن مي گردد، را ملاحظه كرد. مثلا راستگويي، دعا، پايبندي به نماز اول وقت، خوش اخلاقي، صله رحم، مهر و محبت به ديگران به ويژه پدر و مادر و همسر و فرزندان، توبه از گناهان و استغفار  را سبب فزوني رزق و روزي مي شود، و در مقابل دروغگويي، غيبت، بد اخلاقي، قطع رحم،  بدگويي و بد زباني، بي حرمتي نسبت به علما و ايتام  باعث فقر مي گردد.

دوم:

 يادمان باشد كه هر لحظه در حال امتحانيم.

 چه بسا خداوند براي نشان دادن درجه اخلاص افراد به خودشان، اجابت دعاها و آثار اعمال شان را به تأخير بيندازد تا  معلوم گردد كه افراد، عبادت، دعا و توسل و اقامه روضه و عزا براي  معصومين عليهم السلام  را خالص براي خدا انجام مي دهند يا مقصد چيز ديگري است. چون افراد «مخلص خدا»، هرگز از عبادت خسته و نا اميد نمي شوند، چه به اهداف و حاجات مورد نظرشان برسند يا نرسند.

سوم:

گاهي حاجت برآورده مي شود و نماز و دعا و تلاوت، اثر خاص مادي يا معنوي خود را دارد، منتهي خدا مصلحت بنده اش را در اين  مي داند كه زمان محسوس و مشهود شدن اثر دعا را  به تأخير بيندازد.

چهارم:

گاهي خير و صلاح برخي  بندگان در آن است كه مال و ثروت شان محدود باشد. چه آن كه خداوند عالم به غيب مي داند كه اگر وضع مالي فلان بنده خوبم فزوني يابد دچار غفلت از خدا و قيامت مي شود. پس وقتي خداوند بنده اي را دوست داشته باشد مال او را به اندازه اي مي دهد كه از محور تدين و تقوا خارج نشود. از اين رو اولياي الهي و روحانيان خودساخته و عارفان به خدا رسيده، از خداوند رزق و روزي به اندازه كفاف مي خواهند، نه بيشتر. در روايت آمده است كه " خداوند هر كس را  دوست داشته باشد(بنده شايسته او باشد)، رزق و روزيش را به اندازه نياز و كفاف حالش مي‌دهد".(2) و در حديث ديگري آمده است «خوشا به حال كسي كه خداي تعالي روزي‌اش را به اندازه كفاف و ظرفيتش بدهد و بنده بر آن مقدار راضي و صابر باشد».(3) پيامبر اكرم (ص)  در دعاي خويش به خداوند عرض كرد: «خدايا به محمد و آل محمد و به همه شيعيان و دوستان آنان پاكدامني و ثروت به اندازه نياز عنايت فرما، و به دشمنان‌شان مال و فرزندان بسيار بده».(4)

پنجم:

جهت آگاهي بيشتر، برخي از عوامل فقر و بعضي از عوامل فزوني رزق و روزي را ذكر مي كنيم.(5)

الف- عوامل فقر:

1- به طور كلي گناه موجب فقر مي شود، اما برخي از آن ها بيشتر تأثير دارد، مثل دروغگويي ، غيبت و تهمت و زنا

2-  بد اخلاقي مخصوصا نسبت به زن و فرزندان ، پدر و مادر ، برادر و خواهر و اقوام و خويشان ، 3- خشم و عصبانيت

4- نماز را سبك شمردن و مقيد نبودن به نماز اول وقت

5 - قطع رحم يعني با اقوام نسبي ارتباط نداشتن يا قهر بودن

6- گوش دادن به آهنگ ها و آوازه خواني و  موسيقي هاي حرام

7- نفرين كردن به زن يا فرزندان و يا پدر و مادر و اقوام

8- خوابيدن در فاصله اذان صبح تا طلوع خورشيد

9- بي احترامي به فقراء  و ايتام

10- چيدن ناخن با دندان، و فوت كردن در غذا، هم چنين شب ها ايستاده آب خوردن .

 ب- عوامل زيادشدن رزق:

1- پايبندي به نماز اول وقت در هر پنج نماز واجب

2- نماز را در مسجد و به جماعت خواندن

3-  انس با قرآن به ويژه خواندن سوره واقعه  و يس در هر شب

4- خوش اخلاقي

5- محبت كردن به همسر و فرزندان و كمك كردن به همسر  در كارهاي منزل

6- صله رحم و محبت كردن به اقوام مخصوصا پدر و مادر

7- راستگويي و امانت داري

8- صدقه و انفاق كردن در راه خدا

9-  نماز شب.

10 - استغفار و ترك گناه توبه و استغفار: بهترين دعا براي توسعه رزق و روزي ، توبه حقيقي و استغفار قلبي و زباني و عملي است.  

11- بعد از نماز صبح و مغرب هفت مرتبه بخوانيد: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيم(6)

12-  پيوسته با وضو و طهارت بودن. (7)

13-  زيارت عاشورا زياد بخوانيد، اگر مي توانيد هر روز بخوانيد. (8)

14-  اين مناجات را هر روز بخوانيد. اللَّهُمَّ أَرْسِلْ عَلَيَّ سِجَالَ رِزْقِكَ مِدْرَاراً وَ أَمْطِرْ سَحَائِبَ إِفْضَالِكَ عَلَيَّ غِزَاراً وَ أَدِمْ‏ غَيْثَ نَيْلِكَ إِلَيَّ سِجَالًا وَ أَسْبِلْ مَزِيدَ نِعَمِكَ عَلَي خَلَّتِي إِسْبَالًا وَ أَفْقِرْنِي بِجُودِكَ إِلَيْكَ وَ أَغْنِنِي عَمَّنْ يَطْلُبُ مَا لَدَيْكَ وَ دَاوِ دَاءَ فَقْرِي بِدَوَاءِ فَضْلِكَ وَ انْعَشْ صَرْعَةَ عَيْلَتِي بِطَوْلِكَ وَ اجْبُرْ كَسْرَ خَلَّتِي بِنَوْلِكَ وَ تَصَدَّقْ عَلَي إِقْلَالِي بِكَثْرَةِ عَطَائِكَ وَ عَلَي اخْتِلَاليِ بِكَرَمِ حَيَائِكَ وَ سَهِّلْ رَبِّ سَبِيلَ الرِّزْقِ إِلَيَّ وَ أَثْبِتْ قَوَاعِدَهُ لَدَيَّ وَ بَجِّسْ لِي عُيُونَ سَعَةِ رَحْمَتِكَ وَ فَجِّرْ أَنْهَارَ رَغَدِ الْعَيْشِ قِبَلِي بِرَأْفَتِكَ وَ رَحْمَتِكَ وَ أَجْدِبْ أَرْضَ فَقْرِي وَ أَخْصِبْ جَدْبَ ضُرِّي وَ اصْرِفْ عَنِّي فِي الرِّزْقِ الْعَوَائِقَ وَ اقْطَعْ عَنِّي مِنَ الضِّيقِ الْعَلَائِقَ وَ ارْمِنِي اللَّهُمَّ مِنْ سَعَةِ الرِّزْقِ بِأَخْصَبِ سِهَامِهِ وَ احْبُنِي مِنْ رَغَدِ الْعَيْشِ بِأَكْثَرِ دَوَامِهِ وَ اكْسُنِي اللَّهُمَّ أَيْ رَبِّ سَرَابِيلَ السَّعَةِ وَ جَلَابِيبَ الدَّعَةِ فَإِنِّي رَبِّ مُنْتَظِرٌ لِإِنْعَامِكَ بِحَذْفِ الضِّيقِ وَ لِتَطَوُّلِكَ بِقَطْعِ التَّعْوِيقِ وَ لِتَفَضُّلِكَ بِبَتْرِ التَّقْصِيرِ وَ لِوَصْلِ حَبْلِي بِكَرَمِكَ بِالتَّيْسِيرِ وَ أَمْطِرِ اللَّهُمَّ عَلَي سَمَاءِ رِزْقِكَ بِسِجَالِ الدِّيَمِ وَ أَغْنِنِي عَنْ خَلْقِكَ بِعَوَائِدِ النِّعَمِ وَ ارْمِ مَقَاتِلَ الْإِقْتَارِ مِنِّي وَ احْمِلْ عَسْفَ الضُّرِّ عَنِّي وَ اضْرِبِ الضُّرَّ بِسَيْفِ الِاسْتِيصَالِ وَ امْحَقْهُ رَبِّ مِنْكَ بِسَعَةِ الْإِفْضَالِ وَ امْدُدْنِي بِنُمُوِّ الْأَمْوَالِ وَ احْرُسْنِي مِنْ ضِيقِ الْإِقْلَالِ وَ اقْبِضْ عَنِّي سُوءَ الْجَدْبِ وَ ابْسُطْ لِي بِسَاطَ الْخِصْبِ وَ صَحِّبْنِي بِالِاسْتِظْهَارِ وَ مَسِّنِي بِالتَّمْكِينِ مِنَ الْيَسَارِ إِنَّكَ ذُو الطَّوْلِ الْعَظِيمِ وَ الْفَضْلِ الْعَمِيمِ وَ أَنْتَ الْجَوَادُ الْكَرِيمُ الْمَلِكُ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ اللَّهُمَّ اسْقِنِي مِنْ مَاءِ رِزْقِكَ غَدَقاً وَ انْهَجْ لِي مِنْ عَمِيمِ بَذْلِكَ طُرُقاً وَ افْجَأْنِي بِالثَّرْوَةِ وَ الْمَالِ وَ انْعَشْنِي فِيهِ بِالِاسْتِقْلَالِ (9)

پي‌نوشت‌ها:

1. نجم (53)، آيه 39 " براي انسان جز حاصل تلاش او نيست" .

2. متقي هندي، كنز العمال، ناشر مؤسسه الرساله – بيروت، لبنان1409، ج 3، ص 390.

3. همان، ص392.

4. علامه مجلسي، بحار الانوار، مؤسسه الوفاء بيروت – لبنان، سال انتشار 1404 ق، ج 69، ص59.

5. مجموعه عوامل موجب فقر و زيادتي رزق و روزي از كتاب خصال شيخ صدوق، ترجمه محمد باقر كمره‏اي‏، ناشر انتشارات كتابچي‏، تهران‏، سال چاپ 1377 ش‏، نوبت چاپ اول‏، ج2، ص 569 هم چنين از وسايل الشيعه، شيخ حر عاملي، چاپ مؤسسه آل البيت، قم، سال انتشار 1409، ق، ج 15، ص 347 استفاده شد.

6. وسايل الشيعه، ج 11، ص 396.

7. محدث نوري، مستدرك الوسايل، مؤسسه آل البيت، قم 1408 ش، ج 3، ص 421.

8. مفاتيح الجنان،‌فضيلت زيارت عاشورا.

9. بحارالانوار، ج91، ص 116.

رفتار شما با توجه به توضيحي كه در پي مي آيد، نه تنها مخالف با سيره ائمه عليهم السلام و دستور اسلام نيست، بلكه مطابق با آن است. چرا كه رفتار خوب داشتن با اهل سنت و حتي غير مسلمانان، از سفارشات مورد تاكيد ائمه اسلام عليهم السلام مي باشد .

رفتار شیعیان با اهل سنت باید مبتنی بر آداب و آموزه‌های اخلاقی باشد. از هرگونه اهانت و اختلاف پرهیز شود؛ زیرا حسن معاشرت از دیدگاه اهل بیت(ع) با تمام انسان‌ها، چه موافق و چه مخالف عقیدتی واجب است. به همین دلیل، علی‌(ع) هنگامی كه فردی غیر مسلمان را بدرقه كرد، در پاسخ به او كه از این عمل پرسید، فرمود:« بدرقه كردن انسان برای گرامی داشت او هنگام جدایی، تمام و كامل كردن حسن همراهی است ». (1)

امامان ما سفارش كرده‌اند كه به غیر مسلمانان سلام كنید(2) .حال كه اهل سنت از جامعه اسلامي محسوب می‌شوند، این مسئله اهمیت بیش تر می‌یابد. رفتار انسان دوستانه شیعیان با اهل سنت می‌تواند در قالب‌های مختلف صورت گیرد. معاویة بن وهب گوید: به حضرت امام صادق(ع) عرض كردم: چگونه شایسته است با قوم خود و با مردمانی كه آمیزش داریم (یعنی شیعه نیستند) رفتار كنیم؟ فرمود:« نگاه كنید به پیشوایان خود، از آنان پیروی كنید. هر طور كه آن ها رفتار می‌كنند، شما نیز رفتار كنید. به خدا سوگند! بیماران شان را عیادت می‌كنند. بر سر جنازه‌هایشان حاضر می‌گردند. به سود و زیان آن گواهی می‌دهند. امانت‌های آنان را به خودشان برمی‌گردانند ».(3)

 برخی از روایات، دلالت دارند كه شیعیان با اهل سنت باید روابط حسنه داشته و با اخلاق حسن برخورد نمایند، زیرا این گونه رفتار عوامل اختلاف را از بین برده، موجب می‌گردد كه اهل سنت نسبت به اهل بیت خوش‌بین شوند. امام صادق(ع) در روایتی دیگر، شیعیان را سفارش نموده كه در مساجد اهل سنت حضور یابند:«... بیماران آنان را عیادت، در تشیع جنازه آنان شركت نموده و در مساجدشان نماز بگذارید ».(4)

اهل سنت نیز اهل بیت(ع) را دوست دارند. جز عده معدودی كه از ناصبان هستند، اهل بیت(ع) را دشنام نمی‌دهند.

در روایات، به شیعیان سفارش شده است كه با اهل سنت خوشرفتار باشند،(5) زیرا این امر، زمینه الفت و وحدت اسلامی را فراهم می‌نماید. بدین‌سان رفتار ما با اهل سنت، باید براساس خردورزی و آموزه‌های دینی باشد. رفتار و گفتار امامان را به نمایش بگذاریم. آنان با اهل سنت رفتار منطقی و محبت‌آمیز داشتند. امام صادق(ع) فرمود:« برای ما زینت باشید، موجب خواری و عیب برای ما نباشید! ما را محبوب مردم گردانید، مبغوض‌آنها نكنید، مودت و دوستی ایشان را به سوی ما آورده، هر شرّی را از ما دور كنید ».(6) در عصر حاضر، وحدت اسلامی بسیار مهم می‌باشد، بدین‌سان باید جهت حفظ وحدت  اسلامی و دوری از اختلاف، به گونه‌ای رفتار كنیم كه اختلافات كم ‌رنگ گردد.

پی‌نوشت‌ها:

1. محمد بن يعقوب كليني، اصول كافی، تهران، دارالكتب الاسلاميه، 1365هـ.ش، ج2، ص 67.

2. شيخ حر عاملي، وسائل الشیعه، قم،‌موسسه آل البيت، 1409هـ..ق، ج11، ص 429.

3. ‌اصول كافی، ج4، ص 356.

4. وسائل الشیعه، ج3، ص 382.

5. اصول كافی، ج4، ص 447.

6. وسایل الشیعه، ج8، ص 400.

از منظر اسلام كسی حق ندارد به كسی اهانت كند و آبروی كسی را ببرد، زیرا حفظ آبروی انسان ها و حفظ كرامت انسانی لازم است. همچنین نه تنها كسی حق ندارد به رهبری اهانت كند، بلكه حتی به انسان های عادی نیز نباید توهین شود. این موضوع علاوه بر اینكه عملی ضد اخلاقی بوده‌، در مواردی حكم تعزیر و مجازات نیز دارد. در مورد توهین به رهبر این حكم می تواند شدیدتر باشد، زیرا اولاً كه ایشان مسلمان است و اهانت به مسلمان جایز نیست. افزون بر آن وی منصب و مقامی دارد كه حفظ آن واجب است. زیرا وی رهبر جامعه است. این امر اقتضا می‌كند كه جایگاه و مقام او حفظ شود.

متأسفانه برخی از اسلام برداشت نادرست كرده و آزادی را به گونه‌ای تعریف كرده‌اند كه گویا اسلام آزادی‌های نامحدود را مشروع می‌داند و مردم نیز آزاد هستند هر كاری كه خواستند انجام دهند، غافل از اینكه در اسلام ضمن اینكه به اصل آزادی سفارش شده، برای آن حد و حدودی نیز تعریف گردیده است. اگر آزادی نامحدود باشد،جامعه دچار هرج و مرج می‌گردد و این امر قابل قبول نیست.

نكات پایانی كه شما را در رسیدن به جواب راهنمایی می كند:

1) وظیفه ما نسبت به كسی كه به رهبر توهین وناسزا می گوید چیست؟

از دفتر رهبری سوال شما را پرسیدیم و آنها در جواب گفتند: وظيفه شما نسبت به چنين افرادی ارشاد و هدايت و امر به معروف و نهي از منكر است. وظيفه ديگري نداريد.(1)

2) اگر كسی به مقام معظم رهبری و نظام اسلامی توهین كند، باید با استدلال و برهان و رعایت احترام و ادب، روشنگری و دفاع نموده و به فریضه امر به معروف و نهی از منكر عمل نمود. اگر احساس می كنید حرف های شما در مخاطب بی تأثیر است، به هیچ وجه بحث را ادامه نداده و با تغییر موضوع بحث، ازجدال  پرهیز كنید . با توجه به آنچه گذشت روشن می شود در این گونه موارد اجازه برای زد و خورد نداریم.

پی نوشت:

1 . سوال از دفتر رهبری به شماره 7112467 .

اینكه ایشان خوش اخلاقند در حل مشكل بسیار موثر است.

در ابتدا به عنوان مقدمه عرض كنم كه نماز خوان كردن افراد كار من و شما نیست؛ بلكه باید خدا بخواهد هدایت كند؛ و خود فرد هم بخواهد هدایت به نماز شود؛ چنانچه خدا نیز به پیامبرش این نكته را یادآور می شود كه: «لیس علیك هداهم ولكن الله یهدی من یشاء؛ پیامبر! هدایت آن ها بر عهده تو نیست و لكن خدا هر كس را بخواهد هدایت می كند(1). و وظیفه ما تنها بیان دستورات خدا و رساندن آن ها به افراد است؛ همانطور كه در قرآن وظیفه پیامبر همین عنوان شده: «انما علی رسولنا البلاغ المبین»؛ (2)

اما با توجه به مطالبی كه شما گفتید اگر راهی اسلامی و اخلاقی برای اینكه بتوانید در نماز خواندن كسی تأثیرگذار باشید می خواهید، با توجه به اینكه چندین بار از راه های مختلف تلاش كردید، چند كار می توانید انجام دهید:

1- او را با انسان های فرهیخته و عالم در مسایل دینی یا مراكزی مانند این مركز جهت طرح مسایل دینی آشنا كنید.

2- رفتار محبت آمیز خود را با او بیش تر كنید. این موضوع به عنوان یك عامل روانی می تواند تأثیر گذار باشد.

3- نسبت به باورها و اعتقادات دینی، خود را راسخ نشان دهید. عبادات خود را با تقید و مراقبت داشته باشید. برای او دعا كنید. به صورت غیر مستقیم بفهمانید كه برای او بسیار ناراحت  هستید.

4- چنانچه امكان یافتن خانواده مذهبی و رفت و آمد با‌آن ها را دارید، حتمآً سعی در برقراری ارتباط با آن ها نمایید.

5- ایشان را تشویق به مطالعه دین از منابع اصیل نمایید، كتاب های زیر را جهت مطالعه پیشنهاد می كنیم :

درمورد نماز:

1-  نماز عارفانه، جواد محدثی.

2-  پرورش در پرتو نیایش، حسنعلی نوری ها.

3-  نماز زیباترین الگوی پرستش، غلامعلی نعیم‌آبادی.

4-  نماز از دیدگاه قرآن و حدیث، موسوی لاهیجی.

5- نماز، حسین انصاریان.

از نظر شرعی  وظیفه دارید كه با اخلاق نیك و زبان ملایم او را نصیحت كنید . امر به معروف و نهی از منكر كنید.  كار را به دعوی و مجادله  نرسانید. فقط به تذكر و نصیحت با اخلاق نیك و بدون خشونت اكتفا كنید. روشن است كه امر به معروف برای تبدیل به وضعیت بهتر و نیكوتر است. پس اگر  تا به حال چند بار تذكر داده اید، و گفتن شما تاثیری نداشت تكلیفی دیگر ندارید. بهتر است مدتی در این باره با ایشان گفتگو نكنید. چون اگر با تندی روی این مسئله پافشاری كنید، ممكن است لج بازی كند. دیگر به حرف های شما توجه نكند.

 همیشه با زبان نمی توان افراد را اصلاح كرد. تبلیغ عملی مؤثرتر از تبلیغ زبانی است. به نماز اول وقت خود اهمیت دهید و مقید باشید در اول وقت نمازتان را بخوانید.

 سعی كنید از این به بعد از توصیه و نصیحت  - كه نوعی نگاه از بالا به پایین می‌باشد -  در مورد نماز و مسایل دیگر به ایشان كه باعث موضع‌گیری منفی وی می‌شود، بپرهیزید، زیرا اثر معكوس خواهد داشت و شما را از اقدامات بعدی محروم می‌سازد.

سستی  مسلمان در نماز می تواند علت های مختلفی داشته باشد. بدون آن كه او متوجه شود، علت یابی كنید، زیرا نماز عملی است كه در مجموعه عقیده توحیدی، دارای معنا و فلسفه خاصی است انسان طبق ‌فطرتش ‌همواره ‌به چیزی ‌كه ‌برایش ‌اهمیت دارد، توجه ‌و اهتمام می‌ورزد.

 یكی از علل ترك نماز یا سستی در انجام آن عدم آشنایي با فلسفه نماز است. اگر انسان بداند چرا نماز می خواند و نماز چه آثاری و بركاتی در زندگی دنیا و آخرت او دارد و ترك نماز چه عواقب و نتایجی خواهد داشت؛ قطعا نماز را ترك نخواهد كرد.

موفق باشید.

پی نوشت ها:

1. بقره (2) آیه272 .

2. مائده (5) آیه92 .

اگر علاقه به چیزی ریشه ای واساسی باشد، یعنی سرچشمه علاقه "شناخت وآگاهی"باشد، پایدار و همیشگی است. در غیر این صورت، دوام نخواهد داشت. این جواب را به دوست خود ارایه دهید.

برای ایجاد"انگیزه كافی"جهت گزینش حجاب برتر باید:

الف) "هدف و دلیل" این كار را بشناسید. آثار و فواید مثبت یا پیآمدهای منفی آن را بدانید.

ب) شناخت خود را نسبت به خدا بیش تر كنید. معرفت به خدا انگیزه ساز است. اگر كسی خدا و كمال و جمالش را بشناسد و از الطاف پیدا و پنهان و مهربانی هایش، همچنین از نعمت های بی حد و حصرش آگاهی به دست آورد و در آن دقت و تأمل كند، عاشق خدا می شود و برای جلب رضایتش به هر اقدامی كه او بخواهد، دست می زند.

اكنون حجاب را از ابعاد مختلف، مورد توجه و دقت قرار می دهیم:

1. عفت و پاكدامنی‌، با آفرینش و فطرت زن به هم آمیخته است‌، و در آفرینش او، جایگاه عظیم و بلندی دارد. اسلام نیز با نگاه به آفرینش زن و صلاح و خیر آنان، حجاب را لازم شمرده تا عفت برونی زن‌، با عفت درونی او هماهنگ و بنیان خانواده مستحكم گردد و زن همچون كالای ناچیزی در معرض همگان قرار نگیرد.

2. فایده حجاب منحصر به زنان نیست. حجاب حداقل دو فایده دارد: اول؛ زن محجوب، با حجاب خود به دیگران مي فهماند كه اهل بي بند و بـاري و روابـط آزاد نـیـسـت و این خود باعث مي شود مردان هرزه به او طمع نورزند و مزاحم نشوند:"ذلِكَ‏ أَدْني‏ أَنْ‏ يُعْرَفْنَ‏ فَلا يُؤْذَيْن".(1)‏ دوم؛ فایده دوم حجاب به كل جامعه برمي گردد. زنان بي حجاب و بی قید حتي براي مردان پاكدامن نیز زیان بارند. زناني كه بدون پوشش و با انواع آرایش بیرون مي آیند، محیط را آماده آشوب مي نمایند؛ زیرا جاذبه تكویني زنان براي مردان قابل انكار نیست .

3. حجاب، موجب رشد شخصیت‏ زن مسلمان است. شخصیت، مجموعه افكار، عواطف، عادت‏ها و اخلاقیات یك انسان است كه مایه تشخیص وی از دیگران است. (2) مجموعه صفات و ویژگی‏های جسمی، روانی و رفتاری كه هر انسان را از انسان‏های دیگر متمایز می‏سازد، شخصیت نام دارد. (3) بر این اساس، هر كس شخصیتی دارد كه خود را با آن معرفی می‏كند. دیگران نیز او را به همان ویژگی‏ها می‏شناسند.

4. حجاب موجب مسؤولیت پذیری است: زنانی كه در پی دلربایی و جلب نظر دیگرانند و جز عرضه پیكر خود به چیزی نمی‏اندیشند، هرگز نمی‏توانند غمخوار همنوع خود باشند؛ در برابر خانواده و اجتماع احساس مسؤولیت كنند و به معنویت خود و اعضای خانواده و جامعه بیندیشند. این افراد، افزون بر آن كه  به دلیل ناتوانی یا شانه خالی كردن از انجام دادن مسؤولیت‏های فردی باز می‏مانند، با روحیه و وضع بدنی خاص خویش محیط را آلوده و موقعیت را برای فعالیت مسؤولیت پذیرانه نامساعد می‏سازند.

نكتۀ پایانی: شما جنس مرغوب را در كادو مي پیچید، روي تلویزیون پارچه مي اندازید، كتاب قیمتي را جلد مي كنید، طلا و جواهرات را ساده در دسترس قرار نمي دهید. بنا بر این جلد و حجاب نشانه ارزش است. خداوند براي چشم كه ظریف است و خطرات آن را تهدید مي كند، حجاب قرار داده حجاب باعث تمركز فكر مردان كه بخش عمده تولید جامعه به دست آنان است مي گردد. در كشورهایي كه بي حجابی هست ،نظام خانواده از هم گسسته و آمار طلاق غوغا مي كند.

برای توضیحات بیشتر می توانید با شماره(09640) تماس بگیرید.

معرفی كتاب برای مطالعه بیشتر:

1- آيات حجاب، عباس فتحي، جلد اول، انتشارات نسل سوم تهران، زمستان1381.

2- حجاب از ديدگاه قرآن و سنت، فتحيه فتاحي زاده، جلداول، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، قم، زمستان 1379.

پی نوشت ‏ها:

1. احزاب (33)، آیه 59.

2. احمد بهشتی، تربیت كودك در جهان امروز، ص 161، مؤسسه تحقيقات و نشر معارف اهل البيت (ع)، ویرایش دوم.

3. علی اصغر احمدی، روان شناسی شخصیت، ص 10، تهران، انتشارات امیر كبیر.

اینكه برای نهی از منكر دغدغه دارید، بسیار ارزنده است.

یكی از شرائط وجوب امر به معروف و نهی از منكر این است كه ضرر جانی  نداشته باشد. پس در صورتی كه ذكر كردید، نهی از منكر واجب نیست، ولی اگر می توانید با مطلع كردن پلیس خطر را  دور كنید یا اگر با همراه كردن چند نفر با خودتان می توانید آن ها را فراری دهید، بدون اینكه ضرری برایتان داشته باشد، باید این كار را انجام دهید