پرسشگر گرامي آموزش رفتن به دستشويي به اين طريق است كه شما بايد در طي روز ساعاتي را براي اينكار تعيين كنيد مثلا هر سه ساعت يكبار كودك خود را به دستشويي ببريد و ايشان را در دستشويي بنشانيد و بدون هيچ گونه كلامي تاكيد مي كنم بدون هيچ گونه كلامي( نه تشويق و نه تهديد)، چند دقيقه اي منتظر بمانيد و آنگاه ايشان را از دست شويي بيرون آوريد. بايد به اين توجه داشته باشيد كه كودكان و مخصوصا كودك شما بسيار باهوش مي باشند و چون خواهان توجه پدر و مادر به خودشان هستند از هر موضوعي كه بتواند اين كاركرد را داشته باشد استفاده مي كنند و گاهي نيز در صدد انتقام گرفتن از پدر و مادر مي باشند و به دنبال مستمسكي براي اينكار مي گردند مثلا امكان دارد ايشان از شما  اسباب بازي اي خواسته باشد كه برايش نخريده باشيد و از اين كار ناراحت شده باشد. لذا در صدد انتقام بر مي آيد و متقابلا براي ناراحت كردن شما اين مسئله را مستمسك خوبي تشخيص مي‌دهد و لذا شما مي توانيد با بي اعتنايي به موضوع بطور غير مستقيم به او بفهمانيد كه اين موضوع براي شما اهميت ندارد تا او از زوم كردن براين موضوع جهت توجه طلبي و يا انتقام صرف نظر نمايد

فرزندان وقتي به دنيا مي‌آيند همچون مومي در اختيار والدين قرار مي‌گيرند و به جز يكسري بازتاب‌هاي غريزي كه دست تقدير الهي آن را براي حفاظت نوزادان در اختيارشان قرار داده چيز ديگري بلد نيستند.

خداوند در قرآن كريم در اين خصوص مي‌فرمايد: «وَ اللَّهُ أَخْرَجَكُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهاتِكُمْ لا تَعْلَمُونَ شَيْئاً؛ و خداوند شما را از شكم مادران‌تان بيرون آورد در حالي كه چيزي نمي‏دانستيد.» (نحل، آيه‌ي78)

به هر حال، فرزندان به هر شكلي كه در آيند در حقيقت، پدر و مادر اين شكل‌ها را به او داده اند. اين مسئله اهميت نقش تربيتي والدين را نشان مي‌دهد. از اين روي، والدين بايد در راه تربيت نيكو و خداپسندانه فرزندان نهايت كوشش را بكنند تا وظيفه‌ي خود را به درستي انجام دهند.

شواهد گوياي اين است كه فرزندتان نياز به فراگيري برخي مهارت‌ها را دارد تا بتواند در برابر زورگويي‌ها و يا رفتارهاي بد هم بازي‌هاي خود واكنش مناسبي از خود نشان دهد. شما به عنوان مادر وي مي‌توانيد اين مهارت‌ها را به وي بياموزيد.

مهارت جرأت‌ورزي يكي از آن مهارت‌هاست كه شما مي‌توانيد آن را به فرزندتان بياموزيد. مهارت جرأت‌ورزي به معناي آن نيست كه شما كودك‌تان را وادار كنيد كه مقابله به مثل كند و يا با كودكان ديگر درگير و گلاويز گردد و به كتك‌كاري و يا به ناسزاگويي آنان بپردازيد، بلكه به او آموزش مي‌دهيد كه در برابر زورگويي‌ها و يا رفتارهاي بد هم بازي‌هاي خود ساكت ننشيند، ابراز وجود كند و اجازه ندهد دوستانش او را بزنند براي اين منظور، مي‌توانيد به او ياد دهيد كه وقتي يكي از هم بازي‌هايش قصد زدن او را داشت از معركه فاصله بگيرد و از وي دور شود و يا از قدرت اطرافيان و بزرگ‌ترها براي فيصله دادن به موضوع دعوا كمك بگيرد و يا به والدين و ديگران پناه بياورد تا از زورگويي كودك خاطي بكاهد.

يكي ديگر از كارهايي كه بايستي آن را در فرزندتان تقويت كنيد، افزايش اعتماد به نفس و احساس ارزشمندي اوست. يادتان باشد كودكان به عزت‌نفس و احساس ارزشمندي و توجه مداوم احتياج دارند، فعاليت هايي مثل نقاشي، طراحي، كاردستي، بازي دوستانه و... كه با فنوني در ارتباط است، سطح اعتماد به‌نفس و احساس ارزشمندي كودكان را افزايش مي‌دهد، در واقع زماني كه بتوانند با كمك بزرگ‌ترها و با حوصله به خرج دادن آنها، از عهده چنين كارهايي برآيند نه تنها به خودباوري مي‌رسند، بلكه احترام به خود و ديدن ارزش‌هاي خود را فرا مي‌گيرند و اعتماد به نفس شان تقويت مي‌شود. البته بايد توجه داشت كه والدين هرگز نبايد به تنبيه بدني كودك‌شان مبادرت ورزند. اين مسئله شديداً اعتماد به نفس او را تضعيف مي‌كند.

همچنين توصيه مي‌شود، اگر والدين با فن يا حرفه‌ي خاصي آشنا هستند، در انجام كارها، كودكان را نيز سهيم كنند و با آنان بازي كنند و قوانين بازي را به آنها ياد دهند. با ارائه اين روش، ضمن سرگرم كردن فرزندان، حرفه و فنوني هم به آنها آموزش داده مي‌شود و اين فرآيند، در آينده بهتر آنها و احساس ارزشمندي آنان بسيار مؤثر است.

گاهي مي‌توانيد در مواقعي كه فرزندتان در موارد مشابه اي كه توسط بچه‌هاي ديگر مورد بي‌مهري قرار مي‌گيرد و يا كتك مي‌خورد ولي در عين حال گريه نمي‌كند و قاطعانه از حق خود دفاع مي‌كند در اين حالت او را مورد توجه قرار دهيد و تشويق و تحسين كنيد و در مقابل مواقعي كه زير گريه مي‌زند و منفعلانه برخورد مي‌كند او را تحويل نگيريد و توجه نكنيد تا به تدريج كودك به بيهودگي رفتار خود پي ببرد و آن را ترك كند و شما نيز سعي كند به جاي گريه كودك جايگزين مناسبي براي گريه او پيدا كنيد و با ترتيب يك بازي جديد احساس ارزشمندي او را باز يابيد.

گاهي مي‌توانيد خودتان با فرزندتان بازي كنيد و زمينه‌ي احساس ارزشمندي او را فراهم آوريد و گاهي مي‌توانيد جمعي از كودكان هم سن و سال كودك‌تان را دور هم جمع كنيد و با طراحي يك بازي دوستانه و با نظارت خودتان، زمينه‌ي رقابت سالم بين آنها را فراهم آوريد. كودكان نياز به بازي كردن به صورت دونفري و چند نفري داشته و بازي كردن باعث مي‌شود نياز ذهني كودك تأمين شده و رشد ذهني آنها افزايش پيدا كند. بنابراين، از هيچ فرصتي براي بازي با كودك‌تان غافل نباشيد. بازي كردن – مخصوصاً بازي‌هاي تعاملي و دوطرفه والدين با كودك- احساس عشق، قدرداني و نهايتاً احساس ارزشمندي را در فرزندان بالا مي‌بريد. اين عشق دوطرفه باعث تشويق ذهن بچه‌ها به بالا بردن مهارت‌هاي شناختي و سلامت مغزي مي‌شود.

در حالتي كه فرزندتان احساس ناكامي دارد و يا به هر دليلي گريه مي‌كند، نبايد از گريه او ممانعت انجام دهيد و يا او را سرزنش و مسخره كنيد، بلكه بايستي اجازه دهيد كه او مقداري با گريه كردن و اشك ريختن خودش را سبك كند و احساسات منفي را كه بر اثر تجربه‌ي شكست و ناكامي پيدا كرده¬است بيرون بريزد. البته بعد از آن كه مقداري سبك شد در اين هنگام همراهي، همدلي و كمك شما و ساير اعضاي خانواده مي‌تواند خيلي مثمر ثمر واقع گردد.

اصولا در مواردی مشابه مشكل شما، پدر و مادر با دیدن عمل فرزندشان چنان ناراحت، دلخور و گاه عصبانی می‌شوند كه ممكن است رفتاری خشن و پرخاش‌آمیز با كودكشان داشته باشند. آنها نگرانند كه مبادا فرزندشان در بزرگ‌سالی نیز دست به رفتارهای غیر شرعی دیگری بزند. باید توجه داشت كه كودكان اغلب بعضی از كارها را بدون آگاهی از ناپسند بودن آن عمل انجام می دهند. پس گاها مخالفت و ممانعت از این عمل، بدون آگاهی بخشی و فرهنگ سازی، احتمالا به لجبازی او در بزرگسالی منجر گردد.

كودكان به چند دلیل ممكن است علاقه مند به رقص در مجالس باشند.البته این دلایل از كودكی به كودك دیگر و از شرایطی به شرایط دیگر فرق می‌كنند.

1.       گاهی والدین ناخواسته رفتارهای منجر به رقص كودك را تقویت می‌كنند. پدر و مادری كه معتقد است، رقص برای دیگران حرام شرعی است، می بایست در همان دوران ابتدایی شكل گیری این عمل، به كودك خود تذكر همراه با ملاطفت را داشته باشد. اما هرگونه تشویق یا حتی به خود بالیدن والدین در جمع موجب تقویت این عمل و در نتیجه سختی تغییر عادات زشت می شود.

2.       گاهی كودك با مشاهده رفتار اطرافیانش این عمل را یاد می‌گیرد. والدین یا فامیلی كه اقدام به رقص در جمع خانوادگی می كند، بهنوعی موجب بدآموزی كودك می‌شوند.

3.       گاها بی توجهی والدین به نقاط مثبت و ویژگی های منحصر بفرد كودكشان موجب شكسته شدن اعتماد به نفس كودك می شود. در نتیجه كودك برای جبران این نقیصه به راه های آسیب زایی در اجتماع روی می آورد كه به نوعی رنگ و بوی جلب توجه دیگران را می دهد.

راهكارها

1.       آرام باشید: اگر پدر، مادر با این عمل كودكشان مواجه شوند، مهم‌تر از هر چیز آن است كه رفتارهای هیجانی، تند و اغراق‌آمیزی از خود نشان ندهند. آنها باید بكوشند آرامش خود را حفظ كنند و روشی منطقی و سنجیده برای رویارو شدن با این رفتار كودك برگزینند.

2.       رابطه  شفاف و صمیمانه با كوكانتان برقرار كنید: والدین باید نهایت تلاششان را بكنند تا ارتباطی مؤثر و فعال با كودكان خود داشته باشند. كودكانی كه از بودن با پدر و مادرشان احساس صمیمیت و نزدیكی می‌كنند، نسبت به كودكانی كه این احساس را ندارند، تمایل بیشتری برای هماهنگ كردن خود با ارزش‌ها و باورهای والدینشان دارند.

3.       علت رقص كودك در جمع  را پیدا كنید:  بهتر است به بررسی رفتارها و موقعیت‌هائی كه در طول روز كودك در آن قرار می‌گیرد؛ با چه كسانی دوست است، چه نیازهائی دارد، كجا می‌رود و ... بپردازید. اگر والدین بتوانند علت اصلی مشكل كودك را پیدا كنند، قادر خواهند بود این رفتار كودك را اصلاح نمایند.

4.       كودك را به‌دلیل اشتباهش شرمنده نكیند:  والدین نباید با سرزنش كردن‌های مكرر كودك، او را دچار احساس گناه كنند. آنها هم‌چنین نباید لقب‌ها و برچسب‌های ناروا به كودكشان بزنند. برخی از این روش‌ها، شدیداً موجب كاهش عزت‌نفس كودك می‌شود. در عوض والدین می‌توانند با رفتارهای خود به كودك نشان دهند كه از كار او ناراحت شده‌اند.

5.       سعی كنید راههای افزایش اعتماد به نفس كودك خود را آموزش ببینید و از همین دوران كودكی او را فردی با شخصیت بار بیاورید.

6.       مفهوم دین و لزوم انجام كارها بر اساس شرع را در یك بازه زمانی مشخص به او آموزش دهید.

7.       علت اشتباه بودن رقص در جمع  را برای كودكتان توضیح دهید: والدین ابتدا باید اطمینان حاصل كنند كه فرزندشان، ناشایست بودن عملش را فهمیده است. آن ها می‌توانند به این موضوع اشاره كنند كه دختری با كمالات و ویژگی های منحصر به فردی چون شما، شایسته نیست توانمندی های خودش را صرف چنین عملی كند. زیرا دین مقدس ما از این عمل نهی كرده است.

8.       رفتارهای صادقانه كودك را تحسین و تشویق كنید: پدر و مادر باید از رفتارهای شایسته، مناسب و صادقانهٔ كودك حمایت و قدردانی كنند. اگر آن ها رفتارهای شایسته را به موقع مورد تحسین خود قرار دهند، موجب تقویت و تكرار آن ها در فرزندشان می‌شوند.

راه كارهاي زيادي براي تشويق كودكان به امور مذهبي و معنوي وجود دارد كه بسياري از آن ها در كتاب هاي با همين عناوين آمده است:

* روش های پرورش احساس مذهبی "نماز" در كودكان و نوجوانان، غلامعلی افروز، نشر: انجمن اولیاء و مربیان، 1390.

* پرورش حس مذهبی كودكان و نوجوانان، داود جعفرپورآلانق، محمد دادی، نشر: كوثر قلم، 1388.

* فرصت پرواز: روش هایی برای هدایت كودكان و نوجوانان به نماز در مدارس، پدیدآورنده: محمد محمدی، ناشر: مهر برنا، 1386.

* مربی عزیزم چرا نماز بخوانم؟ 110 نكته ی آموزنده درباره ی نماز (ویژه ی كودكان و نوجوانان)

پدیدآورنده: سیدحیدر شاهزیدی (تهیه و تنظیم)، ناشر: راه سبز، 1385.

كه همگی از طریق سایت «آدینه بوك» قابل دستیابی است.

همان طور كه مي دانيد نحوه تعامل مثبت والدين با فرزند نقش موثري در الگو گيري كودكان از آن ها دارد. پدر و مادر خوش اخلاقي كه نماز مي خوانند بهترين مشوق براي نماز خواني فرزند محسوب مي گردند. كودكي كه به همراه پدر يا مادر به مسجد محل مي رود و بعد از آن توسط يك امر معنوي مانند تحسين و تمجيد يا امر مادي مانند يك بستني و ... مورد تشويق قرار مي گيرد گرايش بيشتري به نماز پيدا خواهد كرد. نقش همسالان و دوستان در گرايش كودكان به نماز بسيار جدي است و اگر صميمي ترين دوستان كودك، نمازخوان يا متمايل به نماز خواندن باشند سهم بسزايي در گروش كودكمان به نماز دارد معلم و مربي و دست اندركاران مدرسه نيز سهم بسزايي در ارتقاء روحيات مذهبي كودكان دارند بايد به ياد داشت كه نبايد در نماز خوان كردن كودك تعجيل كرد و بايد به كمترين حد آن رضايت داد بايد از تاكيد بيش از حد بر نماز و امور معنوي خودداري كرد چرا كه باعث مقاومت منفي كودك مي گردد. بايد امور مذهبي را با امور هيجاني و نشاط افزا در آميخت و پيوند شرطي مثبتي بين اين دو ايجاد كرد. بايد فرايند نماز خوان كردن كودك در طولاني مدت طي شود و مثلا از 11 سالگي تا 15 سالگي به تدريج صورت پذيرد.

بايد در امر بازداري كودك از امور بدي مانند دروغ گويي از امور معنوي كمتر بهره گرفت و مثلا  دروغ گويي را با جهنم يا خشم خداوند در هم نياميخت. بايد در قالب داستان ها يا حكايات به صورت كاملا نامحسوس، فلسفه نماز را به كودكان آموخت و كودك را از طريق قصه هاي جذاب و خواندني با منطق نماز خواندن آشنا كرد بايد شگفتي هاي خلقت را به او آموخت و رابطه با خالق اين شگفتي ها را معقول و ضروري جلوه داد. در هر صورت بايد روش گام به گام را در پيش گرفت و به محض اين كه شاهد موضع گيري و مقاومت كودك بوديم بايد دو سه هفته فرايند انس با نماز  را به تعويق انداخت. تعجيل يا تشويق افراطي در اين امر بسيار آسيب زاست و بايد در صورت نياز كارگرداني اين امر را به ديگران از جمله اعضاي ديگر فاميل يا مربيان و ... واگذار كرد. نقش تربيتي پدر را جدي گرفت و او را به نحوي در اين امر مقدس دخالت داد.

در زمينه دروغگويي كودكان نيز بايد گفت دروغ گويي علل مختلفي دارد و بدون شناخت دقيق اين علل از طريق مصاحبه حضوري توسط يك روان شناس كودك و ارائه راه كارهاي كلي زياد مثمر ثمر نمي باشد. كتاب و مقالات زيادي در زمينه علل و درمان دروغگويي كودكان وجود دارد كه هيچ كدام به اندازه مراجعه به يك متخصص روان شناسي اثر گذار نمي باشد. متخصص مي تواند با سوالات هدفمند از شما و يا احيانا پسرتان به زمينه ها و علل زيرين دروغگويي وي پي ببرد و با اتكا بر همين دانسته ها راه كار كار امدي براي كودك شما تجوير نمايد.

برای مطالعه مقالات اینترنتی فراوان در این زمینه در گوگل دو واژه دروغ و كودكان و یا كودك را تایپ و جستجو نمایید.

وابستگي كودك به مادر در اين سن طبيعي است؛ البته اين وابستگي ماندگار نيست و به مرور از بين خواهد رفت. همچنين با توجه به سن كودك، قضاوت در مورد علت جيغ هاي او عجولانه به نظر مي رسد. اگر وابستگي فرزند شما با ترس و واهمه شديد همراه است و بيش از 6 ماه ادامه يافت، به متخصص مراجعه كنيد. در ادامه به نكات ذيل توجه فرماييد.

1. از او بيش از حد مراقبت نكنيد. مراقبت بيش از حد به او پيام مي دهد كه دنيا جاي ناامني است و وابستگي اش بيشتر مي شود.

2. او را با اخم كردن و به كار بردن جمله هايي چون خجالت بكش و ... هنگامي كه به مادرش مي چسبد آزار ندهيد.

3. به او اجازه بدهيد هرگاه دوست داد، شما يا مادرش را در آغوش بكشد. اين اجازه وابستگي، او را به دور شدن از شما تشويق مي كند.

4. شما يا همسرتان از بازي قايم باشك استفاده كنيد. توجه داشته باشيد كه در ابتدا خيلي از او دور نشويد و پشت مبل يا كمد پنهان شويد و به تدريج فاصله را بيشتر كنيد و به اتاق هاي مجاور برويد.

5. پس از اين مراحل، با همسرتان هماهنگ كنيد تا او را به طور مقطعي و براي زمان بسيار كوتاهي با شما، بعد پدربزرگ يا مادر بزرگ، سپس با يكي از نزديكان تنها بگذاريد. زمان تنهايي بايد با توجه به ميزان وابستگي اش به مادرش باشد. بنابراين هر قدر وابستگي اش بيشتر است، زمان تنهايي بايد كمتر باشد. پيشنهاد مي كنيم زمان جدايي از مادرش، وسايل شخصي مادراز قبيل كيف، روسري يا عكسي از ايشان را در اختيار كودك قرار دهيد.

6. در ادامه، او را به پارك ببريد و وقتي مشغول بازي شد به آرامي 50 قدم از او دور شويد. اگر ترسيد 3 قدم بازگرديد و اين كار را با فاصله زماني مناسب تكرار كنيد.

7. وقتي  جدايي چند قدمي را پذيرفت در پارك روي نيمكتي بنشينيد و مطالعه كنيد. ولي گاهي برايش دست تكان دهيد و با او صحبت كنيد. توجه داشته باشيد كه وقتي از او جدا مي شويد، از جمله هاي آرامش دهنده (نگران نباش، من اين جا هستم، اگر مشكلي پيش آمد مرا صدا كن و ...) استفاده نكنيد.

8. ارتباط او را با همسالان در منزل يا بيرون از منزل بيشتر كنيد.

 در مورد خوابیدن نوزاد در كنار پدر و مادر و یا جدا كردن رختخواب و اتاق كودك از رختخواب و اتاق والدین تحقیقات متعدد انجام شده و نظرات مختلف و متفاوت ارائه شده است، از سوی دیگر همیشه نمی توان یك نسخه واحد برای همه كودكان پیچید و آن ها را ملزم به تبعیت از شیوه برخورد واحد نمود، بلكه كودكان هر یك به خاطر اصل تفاوت های فردی و همین طور شرایط و ویژگی های خاص موقعیتی كودك و مادر، شیوه برخورد متفاوتی را اقتضا می كنند، بنابراین از آن جا كه از وضع كودك تان و شما بی اطلاعیم، برخی نكات كلی را بیان می كنیم و مزایا و معایب برخی از نظریات را متذكر می شویم و جمع بندی و نتیجه گیری نهایی را به شما محوّل می كنیم.

برخی نظریات مهم :

1. برخی از روان شناسان و محققان بر جدا ساختن رختخواب كودك از رختخواب والدين از ابتدای تولد تاكيد مي كنند. خوابیدن كودك در رختخواب پدر و مادر و همراه آنان را ممنوع می دانند.

امتیازات این روش:

 - جدا بودن رختخواب كودك باعث رشد بهتر شخصيت وی و كمك به استقلال او می گردد.

- از ايجاد بسیاری از وابستگي ها در كودك جلوگيري می شود. خوابیدن كودك كنار والدین ممكن است وی را وابسته كند و كودك بعداً نتواند تنها بخوابد.

- در كاهش ترس و اضطراب كودك بسیار مؤثر است. با جدا كردن رختخواب در ابتداي تولد، به این شیوه عادت می كند. نیز تصوري از ترس و اضطراب ندارد، بنابراین بهانه جويي و بي قراري از این جهت نخواهد كرد.

- جدا بودن رختخواب و اتاق خواب كودك در آینده در كاهش ترس از مدرسه كودك موثر است.

معایب این روش:

- تماس بدنی و ارتباط عاطفی مادر با كودك هنگام خواب قطع می شود. كودك از مراقبت و برخی دیگر از امتیازات محروم می گردد.

- در عملكرد خواب كودك و مادر اخلال ایجاد می شود. تعادل فیزیولوژیكی كودك به هم می خورد و مشكلاتی ایجاد می گردد.

2. برخی دیگر معتقدند كه بهتر است كودك از بدو تولد در رختخواب والدین و همراه والدین به خصوص مادر بخوابد.

امتیازات این روش:

- خوابیدن كودك كنار والدین برای كودك بسیار لذّتبخش و ایمن خواهد بود. تماس بدنی كودك با بدن پدر و مادر باعث می شود كه رابطه عاطفی عمیق تری، بین آن ها به وجود آید كه موجب سلامت روحی روانی و رشد جسمانی كودك و آرامش بیش تر او خواهد شد.

- زمانی كه مادر و فرزند كنار یكدیگر می خوابند، دوره خواب، رویاها و امواج مغزی آن ها به صورت هماهنگ و یكسان عمل می كند.

- اعمال حیاتی ضربان قلب و تنفس كودك تنظیم می گردد.

- بیداری و خواب كودك تنظیم می شود.

- حرارت بدن نوزاد طبیعی می شود.

- سوخت و ساز بدن طبیعی می گردد.

- مقدار و میزان هورمون های بدن تنظیم می گردد.

- ترشح آنزیم های بدن متعادل می شود.

- سطح آنتی كرهای بدن برای مقابله با بیماری های عفونی افزایش می یابد.

- مدت زمان شیردهی مادر به كودك بیش تر می شود. علاوه بر فواید شیردهی، عمل مكیدن نوزاد جریان اكسیژن را افزایش می دهد كه هم برای رشد و هم برای سیستم ایمنی بدن نوزاد مفید است.

- مراقبت از كودك برای مادر آسان تر می شود. نیازی به این كه از اتاقی به اتاق دیگر بروید نیست. زمان بیش تری برای خوابیدن پیدا می كنند. از طرف دیگر، نوزادانی كه شب ها كنار مادران شان می خوابند، مراقبت و توجه بیش تری دریافت می كنند.

- كودكانی كه شب ها در كنار والدین شان می خوابند، ترس از به خواب رفتن ندارند. این بچه ها هرچه بزرگ تر می شوند و به اتاق خود منتقل می شوند، تصویری بسیار مثبت تر و مطمئن تری از خواب شبانه دارند.

- خوابیدن كودك همراه والدین، اعتماد و عزت نفس، همچنین صمیمیت را ارتقا می دهد. احساس گناه و اضطراب را كاهش می دهد.

- چنین بچه هایی در سنین پایین تر تمایل شان به جدا شدن بیش تر می شود. بین دو تا سه سالگی خودشان به راحتی جدا می شوند. مقاومت كم تری در برابر جدایی نشان می دهند.

- همخوابی بچه ها در سنین پایین در اتاق والدین تنظیم فیزیولوژیكی آنان را ارتقا می دهد. نزدیك بودن والدین كمك می كند كه سیستم عصبی نابالغ نوزاد در طی خواب تنظیم و تعدیل شود. همچنین با پیشگیری از وارد شدن نوزاد به خواب بسیار عمیق، از وقوع مرگ ناگهانی كودك جلوگیری می شود.

- به خاطر نزدیك بودن نوزاد، نیاز نیست كه نوزادان كاملاً بیدار شوند و گریه كنند تا پاسخ دریافت كنند. در نتیجه، مادر به نوزاد نزدیك می شود ،بدون اینكه هر دو كاملاً بیدار شوند. در نتیجه، مادران ارزیابی مثبت تری از خواب شبانه شان خواهند داشت، چون به این طریق خواب بهتری داشته و كم تر مجبور می شوند كه از خواب بیدار شوند.

- خوابیدن فرزند  كنار مادر در طول شب، كمبود حضور روزانه مادر را جبران می كند.

 معایب این روش:

- كودك به والدین خصوصاً مادر وابسته می گردد. دیگر به سادگی ها حاضر به ترك بستر پدر و مادر نمی شود.

- كودك لوس و پر توقع می شود. انتظار توجه دائمی و حمایت شبانه روزی والدین را دارد.

- به خاطر حضور كودك در رختخواب والدین، در روابط زناشویی والدین محدودیت ایجاد می شود. احتمال اختلال در روابط زناشوئی افزایش می یابد.

- گاهی موجب برقراری روابط زناشوئی پنهانی در حضور كودك می شود. این رفتار، ناخواسته اثر منفی می گذارد. منجر به بروز برخی ناهنجاری های روحی در كودك و ایجاد حساسیت و برخی سوءظن ها می شود.

3. كودك و نوزاد در كنار پدر و مادر می خوابد تا زمانی كه حس كند به تنهایی می تواند بخوابد. البته به شرطی كه والدین شرايط صحيح جدا كردن رختخواب كودك را بلد باشند و به درستی اجرا كنند تا بعداً مشكلات روحي، اخلاقي و تربيتي، در پی نداشته باشد. بر اساس این نظریه، كودك حداقل در سال نخست تولد و حداكثر تا پایان شیرخوارگی كنار مادر و اتاق والدین می خوابد. سپس مرحله به مرحله از رختخواب مادر جدا می شود. ابتدا رختخواب كودك از رختخواب والدین جدا می شود. سپس رختخواب او به تدريج فاصله بيش تري از رختخواب والدين به خود می گیرد تا آن كه در نهایت به اتاق خود كودك منتقل شود.

به نظر می رسد كه این شیوه، دو نظریه قبلی را پوشش می دهد. اكثر امتیازات هر دو نظریه را در خود جای می دهد و اثرات منفی كمتری دارد.

4. از ديدگاه اسلام ضرورتی برای جدا كردن رختخواب و اتاق كودك از بدو تولد احساس نمی شود. از آن جا كه بايد بين زن و شوهر و فرزندان آنان مرزهاي مشخصي باشد و زن و مرد در طول شبانه روز چند نوبت فرصت خلوت با يكديگر را داشته باشند، به والدین توصیه شده است كه بستر كودكان شان را از سني كه قادر به اجازه گرفتن براي ورود به اتاق والدین هستند و اصطلاحاً به سن تمییز رسیده اند، جدا كنند. كودكان را در اتاق جداگانه‌اي بخوابانند. البته در هر صورت توصیه اكید اسلام این است كه والدین عمل زناشویی خود را از كودك كاملاً پوشیده نگه دارند حتی هنگام خواب بودن كودك، در حضور وی رابطه ای با هم نداشته باشند تا سلامت روحی و روانی كودك آسیب نبیند و مشكلاتی ایجاد نشود.

همان طور كه مي­دانيد ما سه نوع مواجهه با رفتارهاي نادرست ديگر انسان­ها از جمله خانواده مان مي­توانيم داشته باشيم مواجهه منفعلانه مواجهه مقتدرانه مواجهه پرخاشگرانه.

توضیح هر كدام از اين سه نوع مواجهه در حوصله اين مقال نمي گنجد. ولي به طور خلاصه بايد گفت كه مواجهه منفعلانه يعني اين كه شما در مقابل رفتار غير منطقي ديگران منفعلانه كوتاه بياييد و در مقابل به اموري مانند گريه كردن و خود خوري پناه ببريد اين نحوه تعامل، ديگران را در رفتار اشتباهشان جسور مي سازد و روز به روز بر ميزان رفتارهاي ناصحيح آنان مي افزايد.

مواجهه ديگر مواجهه پرخاشگرانه است كه فرد در مقابل هر رفتار خطايي به عكس العمل شديد مي پردازد و با پرخاشگري سعي در حذف و اصلاح رفتار خطاي طرف مقابل دارد اين نحوه مواجهه به ویژه با افرادي كه احترامشان بر ما واجب است (مانند پدر و مادر ) به هيچ وجه صحيح نمي باشد و باعث تشديد اختلافات و بروز مشكلات جديد مي گردد.

مواجهه صحيح همانا مواجهه مقتدرانه است كه بین اين دو نحوه مواجهه قرار دارد شما در مواجهه مقتدرانه و جراتمندانه در آرامش كامل و با پرهيز از هر گونه انفعال يا پرخاشگري به بيان نظرات خود مي پردازيد و از حقوق خود و فرزند خود دفاع می كنید.

اما در زمينه سوال ديگرتان بايد گفت كه اولا پسر شما 16 ماه بيشتر ندارد و اصول تربيتي يك پسر 16 ماهه زياد دشوار نيست و شما صرفا بايد به عنوان يك مادر پاسخگوی نيازهاي جسمي عاطفي ایشان باشید. اگر در حد متعادل اين نيازها مرتفع گردد خلا ناشي از نبود پدر زياد در تربيت فرزندتان اثر منفي نخواهد گذاشت. ضمن اين كه در تربيت فرزند نبايد با بيان عباراتي مانند ( به بهترين نحو تربيت كنم) ناخواسته در دام كمال گرايي منفي افتاد هيچ مادري در جهان اساسا نمي تواند به نحو كامل و بی نقص فرزندش را تربيت كند و همين اين كه يك مادر بتواند در حد وسع و مقدورات و شرايط فردی خانوادگي اجتماعي در تربيت فرزندش بكوشد كافي است.

از نظر روان شناختي كتاب چگونه با كودكم رفتار كنم؟ نوشته استیفن گاربر، ماریان دانیلز گاربر، روبین فریدمن اسپیزمن، ترجمه هومن حسینی نیك، شاهین خزعلی، احمد شریف تبریزی، انتشارات مروارید.

و از نظر ديني نيز كتاب سیره تربیتی پیامبر (ص) و اهل بیت (ع): تربیت فرزند، سیدعلی حسینی زاده، انتشارات پژوهشكده حوزه و دانشگاه، 1390 و كتاب حكمت نامه كودك، محمد محمدی ری شهری، ترجمۀ عباس پسندیده، انتشارات دار الحدیث، 1385 قابل توصيه مي باشد.

در ادامه توجه شما را به مقاله ای در زمینه جرأتمندی جلب می نمایم:

مهارت جرات ورزی:

جرأت ورزي يعني توانايي در بيان افكار، احساسات و عقايد خود به شكل مستقيم، صادقانه و متناسب به نحوي كه به حقوق خود و ديگران صدمه اي نرسانيد. رفتار جرأتمندانه به شما كمك می كند تا بتوانید به خود اطمینان داشته باشید، اعتماد به نفس خود را افزایش دهید، احترام دیگران را نیز جلب كنید، توانایی تصمیم گیری خود را بهبود بخشید.

انواع رفتار جرأت مندانه:

 رد جرأت مندانه، زماني كه با درخواست هاي نادرست و نامعقول ديگران مواجه مي شويد، مي توانيد با روش رد قاطعانه ( جرأت مندانه) در عین رعایت ادب، با صلابت به درخواست نامعقول آنان پاسخ منفي بدهيد. مثال:‌اگر به ميهماني دعوت شديم كه اعضاي شركت كننده در آن را نمي شناسيم و نمي خواهيم در آن ميهماني شركت كنيم، مي گوييم متأسفم من در ميهماني اي كه اعضاي آن را نمي شناسم، شركت نمي كنم. لازم به ذكر است كه دلیل اعتیاد برخی از جوانان و نوجوانان به سیگار و یا مواد مخدر عدم بهر مندی آنها از مهارت جرات ورزی است.

 درخواست جرأت مندانه، از اين روش در مواقعي كه نيازمند كمك گرفتن از ديگران هستيد، استفاده كنید. مثال: اگر براي حل يك مشكل بخواهيم از والدين يا دوستي كمك بگيريم، مي گوييم‌: من براي حل مشكلم نيازمند كمك و همفكري شما مي باشم، آيا مي توانيد به من كمك كنيد؟

بيان جرأت مندانه از اين روش براي بيان احساس و افكار خود در تقدير و تشكر از ديگران استفاده كنید.مثال از

دعوت شما سپاسگزارم.

هدف هاي جرأت مندي: در مهارت جرأت مندي هدف، تغيير در خود ماست، نه تغيير در ديگران، تا بتوانيد نيازها و احساسات و افكار خود را ابراز كنيد و از آسيب هاي احتمالي در امان بمانيد. در بعضي مواقع از رفتارهاي جرأت مندانه كه استفاده مي كنيد، ممكن است به هدفي كه مي‌خواهيد دست نيابيد. ولي از اين كه توانسته ايد اصول رفتار جرأت مندانه را اجرا كنيد، نشاط و اعتماد به نفس شما تقويت مي شود. مثال: در درخواست جرأت مندانه ممكن است بگوييد: من به همفكري شما در حل مشكلم نيازمندم. ولي فرد مقابل پاسخ منفي دهد. در اين جا هدف درخواست جرأت مندانه بوده است كه شما انجام داده ايد، حتي اگر به هدف نهايي نرسيد، در اين صورت درخواست جرأت مندانه را از شخص ديگري مي نماييد تا به حل مشكل دست يابيد.

یكی از رفتارهای جرات مندانه، "نه" گفتن است. گفتن نه و يا بله در مقابل درخواست ديگران زماني كه به اختيار خود انسان باشد، جرأت مندي است. هر گاه در مقابل درخواست غيرموجه و نا به جاي ديگران به دليل رودربايستي يا ترس و يا هر دليل غيرمنطقي ديگري نتوانيد با جرات از كلمه ي «نه» استفاده كنيد، خودتان را مورد هجوم بسياري از آسيب ها و فشارها قرار خواهيد داد. از جمله مواردي كه ضروري است از كلمه ي «نه» استفاده كنيد، موقعيت هاي زير مي باشد:

زماني كه از سوي ديگران خواسته اي نامعقول مطرح مي شود.

زماني كه مشغول كار مهمي هستيد، شخصي كاري با اولويت كمتر را به ما پيشنهاد مي دهد.

زماني كه براي «كار پيشنهادي» مهارت و دانش كافي را نداريد.

زماني كه خيلي عصباني و ناراحت هستيد. زماني كه كار پيشنهادي را كس ديگري مي تواند به خوبي انجام دهد.

زماني كه پيشنهاد دهنده، به هويت و حريم شخصي شما قصد تجاوز داشته باشد.

زماني كه از شما بر خلاف علائق، معيارها يا اعتقادات ديني و ارزشي شما، چيزي را طلب نمايند.

مهارت هايي براي ابراز جرأت مندي :

1-نه گفتن2- تغيير دادن موضوع 3- دليل آوردن 4- ايجاد احساس شخصيت مهم تر در طرف مقابل 5- ارائه پيشنهاد بهتر 6- نشان دادن شأن بالای خانوادگي خود 7- بيان موضوع در قالب شوخي 8- پافشاري و اصرار در رد درخواست 9- دور شدن از موقعيت مثلا در مواقعي كه مي بينيم شخص خيلي اصرار مي كند، بهتر است از آن محل و موقعيت دور شويم.

10 - ابراز همدلي پيدا كردن راه حل مناسب با نظر خواستن از طرف مقابل معذرت خواهي، تشكر و قدرداني

و اما راهكارهای كسب روحیه ی جرات ورزی:

1-      قبل از اینكه در میان جمع دوستان ویا فامیل حاضر شوید و شروع به صحبت كنید، خود را آرام سازید، مثلا با چند تنفس عمیق دیافراگمی برخودتان مسلط شوید و آنگاه سعی نمایند بیانات خود را بصورت آرام، مودبانه ولی قاطعانه مطرح كنید. لازمه این امر یادگیری و تمرین تنش زدایی(ریلكسیشن) است، شما می توانید با یاد گرفتن این مهارت كارآمد در مراكز مشاوره و روان­درمانی بر بسیاری از مشكلات زندگی كه از اضطراب ناشی می شود به راحتی فائق آیید. لازم به ذكر است كه متخصصان ریلكسیشن در منابع خود به سی و شش بیماری كه با استفاده از این تكنیك بر طرف می شود اشاره نموده­اند كه می­توانید با جستجوی واژه فوق در اینترنت از آنها آگاه شوید.

2-      تكنیك بعدی گسترش ارتباطات اجتماعی با اقوام و خویشاوندان است، باید تدریجا و با برنامه ریزی رویة زندگی خود در عرصه اجتماعی عوض كنید تا وضع روحیتان كم كم بهبود یابد. مثلا با خود قرار بگذارید كه به دید و بازدید خویشاوندان بروید. اما در اوایل بیش از ده دقیقه توقف نداشته باشید و كم كم مدت آن­را بیشتر كنید.

3- راهكار دیگر تقویت اراده است، افراد كمرو بخاطر پایین بودن اراده توان انجام برخی از كارها را ندارند در حالی كه اگر اراده تقویت شود به راحتی قادر به انجام آن كار خواهند بود. البته ضعف اراده می تواند علل مختلفی

داشته باشد كه باید ملاحظه و بررسی گردد تا راهكار مناسب تجویز گردد.

4- می توانید از طریق الگو گیری از افراد جرات مند كم كم به این مشكل خود فایق آیند. مثلا ملاقات با اشخاص جرات مند، رفت و آمد داشتن با آنها، دیدن فیلمها و یا خواندن داستانها.

5- یك تمرینی كه می توانید از آن استفاده كنید این است كه هر روز كه از خانه بیرون می روید و در معرض برخورد با افراد مختلف قرار می گیرید، باب گفتگو را باز كنید و در مورد مسائل مختلف با آنها صحبت كنید. و هر بار كه در این كار موفق شدید برای خود تشویقی در نظر بگیرید مثل اینكه یك چیز خوش مزه ای بخورید.

6- یكی دیگر از تكنیك­هایی كه روانشناسان برای موقعیت های مشابه تجویز می كنند استفاده از تكنیك «كانتر كاندیشن اینگ» یا شرطی سازی عكس است به این ترتیب كه یك­ماه، هر روز بیست دقیقه در جای ساكتی بنشینید چشمان خود را ببندید و تصور كنید كه برای سخنرانی به جلسه ای دعوت شده­اید كه به آن جلسه می­روید و با متانت و تسلط شروع به صحبت می­كنید و با موفقیت سخنرانی را تمام می­كنید و بشدت مورد تشویق حضار قرار می­گیرید و در پایان جلسه نیز از طرف دعوت كنندگان از شما تقدیر به عمل می­آید.

7- تكنیك دیگر حساسیت زدایی تدریجی است، یعنی ابتدا در یك جمع دو سه نفره از دوستان شروع به صحبت، خواندن دعا، قرآن، و یا ارائه یك مطلب كنید، و وقتی كه كاملا در این امر تسلط پیدا كردید در جمع هایی كه قدری وسیع­تر از جمع قبلی است این كارها را انجام دهید و كم كم دایره را گسترش دهید تا بتوانید در جمع دویست سیصد نفره براحتی و بدون هیچگونه استرسی سخنرانی كنید.

8- هنگام صحبت باید با شنوندگان تماس چشمی برقرار كنید، یعنی با صلابت توی چشمان آنها نگاه كنید.

9- ارتباط با خدا در بالا بردن آرامش و زدودن اضطراب كه نقش مهمی در تداوم نا جرات ورزی دارد بسیار موثر است.

10- ورزش كردن عامل مهمی در تقویت اراده دارد و ضعف اراده كه از ریشه های كمرویی را كاهش می دهد.

11-فكر كردن در مورد عواقب وخیم ناجرات­مندی و شكست­هایی كه ادامه این وضع می تواند برای شما ببار­

آورد و نیز تفكر در مورد موفقیتهای بی شماری كه جرات مندی می تواند برای شما به ارمغان بیاورد می تواند انگیزه شما را در پیگیری تمارین ذكر شده بالا ببرد.

تا  آن جا كه ما مي دانيم مراكز ويژه اي جز مهدكودك هاي خاص (كه رويكرد مذهبي دارند) و دبستان هاي و مدارس قرآني (كه زير نظر آموزش و پرورش مي باشند) و يا كانون هاي فرهنگي مساجد و فرهنگسراها و... در اين زمينه وجود ندارد. همان طور كه مي دانيد امروزه كتاب ها، جزوه ها، نرم افزارها، سايت ها بي شماري در اين زمينه وجود دارد كه با يك جستجو ساده اينترنتي قابل رديابي و خريداري مي باشند. اساساً هيچ كس به اندازه پدر و مادر نمي توانند بر سطح اعتقادات فرزندان مؤثر باشند و اين مهم را حتي مي توان با داستان هاي خيالي كه مادر و پدر با خلاقيت خود مي سازند به انجام رساند. كار را نبايد زياد پيچيده و دشوار ديد چرا كه طرف مقابل كودك شماست كه تا حدي زيادي با ظرافت ها ذهني- رواني او آشنا هستيد.

نكته ديگر اين كه زياد نيازي به اعتقادات عميق نيست چرا كه اساساً اعتقادات عميق با روان شناسي رشد و تحول كودك سازگار نيست. همين كه كودك شما تصوير خيلي بدي از مسائل ديني نداشته باشد كافي است كه به تدريج به عميق كردن آن ها در سنين بالاتر بپردازد. خداي كودك پدر و مادر هستند و هر چقدر والدين مطلوبيت و اقتدار مثبت داشته باشند خدا در نزد او مطلوبيت و اقتدار مثبت خواهد داشت. در برخي موارد مادران مضطرب از ترس اين كه بچه هاي ايشان به راه نادرست كشيده نشوند به اجبارها و اعمال فشارهاي آسيب زا بر كودك مي پردازند كه باعث جريحه دار شدن روح لطيف كودك مي گردد. خونسردي و آرامش مادر بيش از هر چيز تصوير مثبت و دلگرم كننده اي از عالم و خداي عالم در ذهن كودك حك مي نمايد.

نبايد با ديد كمال گرايي منفي به تربيت كوك نگريست و از بزرگنمايي مسائل كاملاً عادي بايد به شدت حذر كرد. با فرض اين كه همه آموزش ها اشتباه باشند و سوالات فراوان كودك شما پاسخ بد و آسيب زا بگيرند باز دنيا به آخر نمي رسد و كودك شما مي تواند در هر سني با يك بازسازي شناختي به راه راست هدايت گردد. فرزندان ما هم در همين مرز و بوم تنفس مي كنمي و نبايد تصور كرد كه همه چيز بچه از جمله اعتقادات و ذهنيات او كاملاً در اختيار ما مي باشد. كودك شما هر چند در بهترين و كارآمدترين مراكز ديني آموزش ببيند باز خواسته يا ناخواسته با ده ها برابر تبليغات و آموزه هاي غير ديني يا حتي ضد ديني مواجه خواهد شد. پس ما زياد در امر تربيت ديني فرزند مختار نيستم و صرفاً بايد در نهايت آرامش و خونسردي و البته در حد وسع (نه طاقت و توان) به بستر سازي براي رشد مذهبي كودكمان همت گماريم. هر گونه بمباران مفاهيم مذهبي اثر سوء بر كودك دارد و نبايد بچه را به خاطر آموزش هاي پر رنگ مذهبي نسبت به مذهب دلزده كرد. بايد عطش مذهبي كماكان در كودك باقي بماند و اين يك آموزش سبك و جذاب و با نشاط مذهبي را مي طلبد (كه مي تواند توسط يك قصه خودساخته مادر تامين گردد).

  اساسيترين رسالت والدين و مهم ترين مسئوليت آنان، تربيت صحيح فرزندان است، و «تربيت» عبارت است از «فراهم آوردن زمينه لازم براي رشد و ترقي همه جانبه شخصيت، در راستاي هدف مورد نظر و مقدس.

در اين زمينه لازم است به سخن گُهر بار امام صادق(ع) گوش فرا دهيم:

امام صادق(ع) از پيامبراكرم(ص) نقل مي كند، كه آن حضرت فرمود: 

«خدا رحمت كند پدر و مادري را كه در نيكي و نيكوكاري به فرزند خويش كمك كند.

راوي پرسيد: چگونه فرزند خود را در نيكي ياري نمايد؟ حضرت در جواب چهار دستور صادر فرمود:

1. «يقبل ميسوره»؛ آن چه را كه كودك به قدر توان و قدرت خويش انجام داده است، از او بپذيرد.

2. «و يتجاوز عن معسوره»؛ آن چه را كه انجام دادنش براي فرزند سنگين است، از او نخواهد.

3. «و لا يرهقه» ؛ او را به گناه و عصيان وادار نكند. گاهي رفتار و اخلاق و شيوه تربيت نادرست آنان موجب مي‏شود كه فرزند به سوي فساد اخلاقي كشيده شود. گاهي ملامت‏ها و سرزنش‏هاي مكرر يا پند و اندرزهاي زياد، و مچ‏گيري و ريزه‏گيري‏ها، زمينه عصيان و نافرماني فرزندان را فراهم مي‏سازد. گاهي نيز وادادگي و اهميت ندادن به ادب و تربيت فرزند و بي توجهي به نوع كارها و رفت و آمدهاي آنان، فرزندان را در مسير انحراف و گمراهي سوق مي‏دهد.

4. «و لا يخرق»؛  هيچگاه  به فرزند خود دروغ نگويد و جلوي چشمان او كارهاي سبك و احمقانه انجام ندهد.»(1)

- نكته مهم:

در بازسازي شخصيت  فرزندان بايد از طريق تلقين مثبت دادن و ذكر توانايي هاي مثبت ايشان كوشيد. آنان  را به شركت و حضور در فعاليت هاي گروهي تشويق كنيد تا  دين داري و گرايش به نماز و امور مذهبي را در قالب فعاليت¬هاي اجتماعي وگروهي فراگيرد. از ملامت و سرزنش هاي مكرر دوري كنيد و بيش تر از تشويق استفاده كنيد. اگر موثر واقع نشد، بهتر است مدتي از تذكر زباني خودداري كنيد، زيرا فرزندتان در سن خوديابي و تحول شخصيت قرار دارد، اصرار زياد شما ممكن است بيشتر او را به سوي لجبازي بكشاند.

رفتار شما در مراقبت و دغدغه خاطر داشتن در مورد نماز خودتان و رعايت احترام به ديگران و برخوردهاي اجتماعي و... در تشويق به اين كارها و نهادينه كردن آن در ذهن و جان كودكان بسيار موثر است.

- راهكارهايي در امر تربيت و تشويق به نماز و ساير آداب ديني همچون گرفتن روزه:

الف) تأثيرگذارهاي مستقيم يا نزديك:

1. استفاده از روش الگويي يا آموزش رفتاري به جاي گفتاري.

2. تقويت روحيه برترگرايي يا كمال طلبي.

3. تقويت اعتماد به نفس.

4. تشويق و تمجيد.

5. بهرهوري از مكانهاي مقدس.

6. استفاده از طبيعت جهت بيدارسازي شعور دين.

پي نوشت:

1. ثقه الاسلام كليني، الكافي، الناشر: دار الكتب الاسلاميه، طهران، سنه النشر: 1365 ه.ش ، ج6 ، ص 50.

 پرسشگر گرامي آموزش رفتن به دستشويي به اين طريق است كه شما بايد در طي روز ساعاتي را براي اينكار تعيين كنيد مثلا هر سه ساعت يكبار كودك خود را به دستشويي ببريد و ايشان را در دستشويي بنشانيد و بدون هيچ گونه كلامي تاكيد مي كنم بدون هيچ گونه كلامي( نه تشويق و نه تهديد)، چند دقيقه اي منتظر بمانيد و آنگاه ايشان را از دست شويي بيرون آوريد. بايد به اين توجه داشته باشيد كه كودكان و مخصوصا كودك شما بسيار باهوش مي باشند و چون خواهان توجه پدر و مادر به خودشان هستند از هر موضوعي كه بتواند اين كاركرد را داشته باشد استفاده مي كنند و گاهي نيز در صدد انتقام گرفتن از پدر و مادر مي باشند و به دنبال مستمسكي براي اينكار مي گردند مثلا امكان دارد ايشان از شما  اسباب بازي اي خواسته باشد كه برايش نخريده باشيد و از اين كار ناراحت شده باشد. لذا در صدد انتقام بر مي آيد و متقابلا براي ناراحت كردن شما اين مسئله را مستمسك خوبي تشخيص مي‌دهد و لذا شما مي توانيد با بي اعتنايي به موضوع بطور غير مستقيم به او بفهمانيد كه اين موضوع براي شما اهميت ندارد تا او از زوم كردن براين موضوع جهت توجه طلبي و يا انتقام صرف نظر نمايد.