والدين چه نقشي در زمينۀ تقويت امور معنوي فرزندان دارند؟
اساسيترين رسالت والدين و مهم ترين مسئوليت آنان، تربيت صحيح فرزندان است، و «تربيت» عبارت است از «فراهم آوردن زمينه لازم براي رشد و ترقي همه جانبه شخصيت، در راستاي هدف مورد نظر و مقدس.
در اين زمينه لازم است به سخن گُهر بار امام صادق(ع) گوش فرا دهيم:
امام صادق(ع) از پيامبراكرم(ص) نقل مي كند، كه آن حضرت فرمود:
«خدا رحمت كند پدر و مادري را كه در نيكي و نيكوكاري به فرزند خويش كمك كند.
راوي پرسيد: چگونه فرزند خود را در نيكي ياري نمايد؟ حضرت در جواب چهار دستور صادر فرمود:
1. «يقبل ميسوره»؛ آن چه را كه كودك به قدر توان و قدرت خويش انجام داده است، از او بپذيرد.
2. «و يتجاوز عن معسوره»؛ آن چه را كه انجام دادنش براي فرزند سنگين است، از او نخواهد.
3. «و لا يرهقه» ؛ او را به گناه و عصيان وادار نكند. گاهي رفتار و اخلاق و شيوه تربيت نادرست آنان موجب ميشود كه فرزند به سوي فساد اخلاقي كشيده شود. گاهي ملامتها و سرزنشهاي مكرر يا پند و اندرزهاي زياد، و مچگيري و ريزهگيريها، زمينه عصيان و نافرماني فرزندان را فراهم ميسازد. گاهي نيز وادادگي و اهميت ندادن به ادب و تربيت فرزند و بي توجهي به نوع كارها و رفت و آمدهاي آنان، فرزندان را در مسير انحراف و گمراهي سوق ميدهد.
4. «و لا يخرق»؛ هيچگاه به فرزند خود دروغ نگويد و جلوي چشمان او كارهاي سبك و احمقانه انجام ندهد.»(1)
- نكته مهم:
در بازسازي شخصيت فرزندان بايد از طريق تلقين مثبت دادن و ذكر توانايي هاي مثبت ايشان كوشيد. آنان را به شركت و حضور در فعاليت هاي گروهي تشويق كنيد تا دين داري و گرايش به نماز و امور مذهبي را در قالب فعاليت¬هاي اجتماعي وگروهي فراگيرد. از ملامت و سرزنش هاي مكرر دوري كنيد و بيش تر از تشويق استفاده كنيد. اگر موثر واقع نشد، بهتر است مدتي از تذكر زباني خودداري كنيد، زيرا فرزندتان در سن خوديابي و تحول شخصيت قرار دارد، اصرار زياد شما ممكن است بيشتر او را به سوي لجبازي بكشاند.
رفتار شما در مراقبت و دغدغه خاطر داشتن در مورد نماز خودتان و رعايت احترام به ديگران و برخوردهاي اجتماعي و... در تشويق به اين كارها و نهادينه كردن آن در ذهن و جان كودكان بسيار موثر است.
- راهكارهايي در امر تربيت و تشويق به نماز و ساير آداب ديني همچون گرفتن روزه:
الف) تأثيرگذارهاي مستقيم يا نزديك:
1. استفاده از روش الگويي يا آموزش رفتاري به جاي گفتاري.
2. تقويت روحيه برترگرايي يا كمال طلبي.
3. تقويت اعتماد به نفس.
4. تشويق و تمجيد.
5. بهرهوري از مكانهاي مقدس.
6. استفاده از طبيعت جهت بيدارسازي شعور دين.
پي نوشت:
1. ثقه الاسلام كليني، الكافي، الناشر: دار الكتب الاسلاميه، طهران، سنه النشر: 1365 ه.ش ، ج6 ، ص 50.
