براي تامين معاش اين ظلم ها را تحمل كنيم چندين شغل وكار مختلف را امتحان كردم

به چند نكته توجه كنيد.

1- كار و تلاش‌و بهره بردن از زندگي‌دنيوي‌به‌اندازة‌معقول‌از وظايف‌هر فرد است‌. چنان كه  رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله فرمود: «كسب حلال بر هر مسلمانى واجب است» (1)

2- همان گونه وقتي مردم مي خواهند بگويند: فلاني زيبا است، او را به ماه شب چهاردهم تشبيه مي كنند، در آموزه هاي ديني نيز وقتي مي خواهند ارزش و اهميت يك عمل را بيان كنند، آن را با حج و جهاد در راه خدا و بالاتر از آن دو با «شهادت» در راه خدا مقايسه مي كنند. با توجه به اين اصل،  ارزش كار و عرق ريختن  براي كسب روزي حلال و تأمين هزينه ها و مخارج خانواده در نزد خدا به اندازه اي زياد است كه كار با جهاد در راه خدا مقايسه شده است. پيامبر اكرم(ص) مي فرمايد: مَنْ سَعَى فِي نَفَقَةِ عِيَالِهِ وَ وَالِدَيْهِ فَهُوَ كَالْمُجَاهِدِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ(2) كسي كه  براي تأمين مخارج زندگي زن و بچه و پدر و مادرش كار مي كند،( ارزش كارشان ) همانند( ارزش جهاد) جهادگران در راه خدا خواهد بود. در حديث قدسي آمده است كه خداوند به پيامبر اكرم (ص) فرمود: اى احمد! عبادت ده جزء دارد، و نه جزء آن در طلب روزى و كسب حلال است، و اگر تلاش نمودى كه خوراكت پاك و حلال باشد، در پناه من خواهى بود. (3) 

3- يكي از نعمت هاي بزرگ، داشتن «سعه صدر»، ظرفيت و قدرت تحمل بالا، حوصله و صبر بر سختي ها و مشكلات است. تا انسان ظرفيت تحمل خود را بالا نبرد، و تا زماني كه كار  و خدمت به خانواده را به عنوان يك عبادت و جهاد در راه خدا نبيند، و تا زماني كه هدف از  كار را  جلب رضايت خداوند قرار ندهد، پيوسته بايد با خود كلنجار برود، خود را براي انجام كار براي ديگران و دريافت مزد اندك و مانند آن، ملامت كند، البته جز غم و غصه و خودخوري و خود را اذيت كردن، هيچ نتيجه ديگري نمي گيرد.

 پرسشگر گرامي!  از شرق تا غرب و از شمال تا جنوب عالَم را بگرديد، مي بينيد هر نوشي با دهها و صدها نيش همراه است. در كنار هر آساني، سختي هايي نهفته است، در برابر يك جاده صاف و اسفالته، دهها جاده خاكي وجود دارد، و در برابر هر كاخي هزاران كوخ وجود دارد.

  هنر آن است كه انسان توقف نكند، و حركت چرخ زندگي خود را به بهانه سختي و مشكلات، يا ظلم و بي عزتي، كُند نكند و يا از حركت نيندازد، اين كار آدم هاي تنبل و بي عُرضه اي است كه مي خواهند از زير بار مسؤليت شانه خالي كنند، هنر آن است كه  در ميان اين نيش و نوش ها ، و كاخ و كوخ ها، مسؤليت انساني و مديريت اقتصادي و غير اقتصادي زندگي خود را با صبر و حوصله و عزم و پايداري به مقصد مطلوب برساند، و با سختي ها دسته و پنجه نرم كنند، و آن ها را  وسيله اي براي پيشرفت و آينده اي بهتر قرار دهد. امام كاظم(ع)، چه زيبا فرمود: إيّاك و الكسل و الضّجر فإنّهما يمنعانك من حظّك من الدّنيا و الآخرة.(4) از  تنبلي و كسالت و دلتنگي (در انجام كارها و مسؤليت ها ) بپرهيز، چه آن كه اين ها  تو را از نصيب دنيا و آخرتت باز مى‏دارند. آن حضرت در كلام ديگري مي فرمايد: با بر آوردن خواسته حلال خود، تا آن جا كه به مروت لطمه اي نزند و به اسراف نينجامد، براي نفس هاي خويش از دنيا حظّ و بهرة‌اي قرار دهيد، و از دنيا ‌براي‌امور ديني‌خود كمك‌بگيريد. زيرا روايت شده است كه: از ما نيست‌هر كس‌دنيايش‌را براي‌دينش‌رها ‌كند يا دينش‌را براي‌دنيايش‌فرو گذارد.(5) امام‌حسن مجتبي‌(ع‌)‌فرمود: " اعمل‌لدنياك‌كأنّك‌تعيش‌أبداً واعمل‌لآخرتك‌كأنّك‌تموت‌غداً(6)  براي‌دنيايت‌كار و تلاش‌كن‌همانند كسي‌كه‌انگار مي خواهد هميشه‌در دنيا زندگي كند، و براي‌آخرتت‌طوري‌عمل‌كن‌و آمادگي‌داشته‌باش‌،‌كه‌ انگار همين فردا خواهي‌مرد ". بنا بر اين خُلق و خويت را نيكو گردان، سختي و مشكلات را با قصد جهاد در راه خدا تحمل كن، بيكاري را بر كار با مزد كم ترجيح نده.

پي نوشت ها:

1. بهاءالدين خرمشاهي و مسعود انصاري، پيام پيامبر، ناشر منفرد، ص 637.

2. محدث نوري، مستدرك الوسايل، مؤسسه آل البيت، قم 1408 ش.

3. ارشادالقلوب ديلمي، ترجمه علي سلگي نهاوندي، ناشر انتشارات ناصر – قم، ج 1، ص 517.

4. شيخ كليني، الكافي، دار الكتب الاسلاميه، تهران، ش 1365، ج 5، ص 85.

5. محمدي ري شهري، منتخب ميزان‌الحكمه‌، ترجمه حميد رضا شيخي، ناشر سازمان چاپ و نشر دارالحديث، چاپ پنجم، ج 1، ص 373.

6. علامه مجلسي، بحار الانوار، مؤسسه الوفاء بيروت – لبنان، سال انتشار 1404 ق، ج‌44، ص‌139.