پاسخ ارائه شده به سؤالِ یک پرسشگر با مشخصات خاص است. در صورتی که سؤال یا ابهامی برای شما ایجاد شده از طریق درگاه های پاسخگویی پیگیری فرمائید.
بهترين راه براي این‌که انسان بتواند تشخيص دهد که مشکلش از ناحيه کوتاهي خودش در وظايف مادي يا معنوي هست يا امتحان الهي است

پرسش:

سلام وقت بخير من سال ها نماز خواندم و روزه گرفتم و به اخلاق و اعتقادات اسلامي مقيد بودم اما روز به روز زندگي ام بدتر شده، در فقر دست و پا ميزنم و به افسردگي شديد مبتلا شدم پنج شش ماهی هم هست يک بيماري گرفته ام و خوب نمي شوم! جلوی خدا زار زدم التماس کردم که زندگي ام کن فيکون بشود بلکه به اندازه سر سوزن يه اتفاقي بيفتد که اميدم را از دست ندهم ولي هيچي نشده که هيچ، روز به روز هم دارد بدتر ميشود، کم کم دارم به سمت کفر ميروم شما بگویید چه کار کنم؟ فقط لطفا از اين حرفها که روی اخلاصتون کار کنيد، نزنید.

 

پاسخ:

مقدمه:

انسان‌ها همواره از راه‌های گوناگون در معرض آزمایش خداوند هستند و اشخاصی برنده‌اند که از این آزمایش‌ها سربلند بیرون آیند. بر این اساس، از رحمت خداوند ناامید نشده، همراه با دعا و درخواست روزی و رفع مشکلات از خداوند، در بهبودی وضع فعلی خود تلاش نموده، درهرحال بدانید که با صبر و رضایت، پاداش خوبی از خداوند دریافت خواهید نمود.

متن اصلی:

اينکه با تمام این مشکلات، اهل دعا هستيد توفيق الهي است. قرآن می‌فرماید: «اگر دعاهاي شما نبود، به شما اعتنا نمی‌شد.»(1) پس‌ازاین بابت به شما تبريک می‌گوییم اما بدانيد؛ زندگي انسان در دنيا با سختی‌ها و مشکلات درهم‌تنیده است. قرآن می‌فرماید: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِي كَبَدٍ؛ انسان‌ها در سختي آفریده‌شده‌اند»(2) پس نبايد توقع زندگيِ کاملاً بی‌دردسر را در دنيا داشت. ما براي معاد آفریده‌شده‌ایم و اين دنيا براي ما مزرعه و پلي براي رسيده به آخرت است. گرفتاری‌های مادي نيز يک بخش از اين گرفتاری‌هاست که لازم است در مورد آن، دستوراتي که در اسلام مطرح‌شده را بدانيد تا بتوانيد آن را مديريت کنيد:

1.     نبايد تلاش براي زندگي دنيا را کنار گذاشت و از خدا توقع رساندن به دنياي بهتر را داشت.

2.     اگرچه تلاش براي بهتر شدن زندگي دستور خدا به انبياء است (3) و فراموش کردن زندگي دنيا و خوشی‌های آن نکوهش شده (4) اما بااین‌حال اگر قناعت را در دستور کار زندگي قرار دهيد و با آن زندگي را بسازيد به آسودگي و راحتي روحی خواهيد رسيد. امير المومنين، قناعت را ثروتي تمام‌نشدنی معرفي کرده است (5). اگر بدون نگاه به آنچه ديگران دارند و بدون دل‌بستگی مادي نسبت به زینت‌های زندگي، بخواهيم زندگي آسوده و راحتي را براي خود بسازيم با اين سفارش امير المومنين علیه‌السلام می‌توانیم به‌راحتی آن را بيابيم.

خودِ معصومين نيز با اين گرفتاری‌ها و فقر درگیر بوده‌اند و داستان شعب ابی‌طالب را می‌دانید که با چه سختي و مشکلاتي آن را سپري کردند پس بايد بدانيد که اين فقر نيز يکي از حالات زندگي انسان و امتحانات خداست که بايد بتوانيد از آن سربلند بيرون بياييد.

دعا و توسل:

در دفتر حساب‌وکتاب خدا چيزي گم نمی‌شود و از قلم نمی‌افتد. دعاهاي شما ذخيره خواهد شد و به دو صورت درخواهد آمد؛

1.     يا اينکه در حاجاتي که از خدانخواسته‌اید و واقعاً مصلحت شما در آن بوده به شما عطا خواهد شد.

2.    يا اينکه مستجاب نمی‌شود و در قيامت، در عوضِ آن پاداش بزرگي به شما می‌دهند. در روايات آمده است که: خداى (عزوجل) روز قيامت مانند کسي که پوزش بخواهد، به فقراي مؤمن توجه مي‌كند و مي‌فرمايد: به عزت و جلالم سوگند، به خاطر کم‌ارزشي شما در نزد خودم، شمارا در دنيا فقير نکردم، امروز رفتار من ‌را با خود مى‌‏بينيد، هر كس در دنيا به شما نيكى کرده، دستش را بگيريد و به بهشت ببريد (6) يعني علاوه بر جبران يکي از گرفتاری‌های دنيا، اجازه شفاعت نيز به آن‌ها می‌دهد.

بنابراين اگر در دنيا به چيزهايي که می‌خواهیم نرسيديم، نبايد ناراحت باشيم چراکه آخرتي هست و حساب‌وکتابی و خداي مهرباني که خود را ارحم‌الراحمین معرفي می‌کند و برايمان ذخيره می‌کند. مهم اين است که از درگاه خدا به‌جای ديگري نرويد و خود را هميشه به اين درگاه متصل کنيد. دعا را فراموش نکنيد و بدانيد هر چه هست از اوست.

راهکار رفع مشکل مالی: باید عملکردهای خود را واکاوی و ارزیابی کنید، ببینید گره کار شما کجاست؟ خداوند برای دستیابی به وسعت رزق، دودسته عوامل (مادی و معنوی) قرار داده، هیچ‌یک از عوامل جایگزین دیگری نمی‌شود، مثلاً کار و تلاش، استفاده از تخصص و کارشناسی، تدبیر و برنامه‌ریزی، ارزیابی و آینده‌نگری، نظم و انضباط، موقعیت سنجی، ملاحظه امکانات مادی، توانایی جسمانی، استعدادهای عقلانی و روانی، از اصول اولیه پیشرفت و توسعه است. بر اساس آیه «لیس للإنسان إلاّ ما سعی»؛ (7) هر میزان از این اصول بهره گرفتیم و تلاش کردیم، در مسیر پیشرفت و توسعه قرار خواهیم گرفت.  

برخی از راه‌های توسعه رزق:

1 ـ صدقه و انفاق مال به فقرا و ارائه هر نوع خدمات به نیازمندان (8)

2- استغفار، حضرت علی (ع) می‌فرماید: خدا استغفار را سبب جلب روزی قرار داده است. (9) 

نتیجه:

 بهترين راه براي این‌که انسان بتواند تشخيص دهد که مشکلش از ناحيه کوتاهي خودش در وظايف مادي يا معنوي هست يا امتحان الهي است، اين است که با هر بلا و گرفتاري که مواجه می‌شود، ابتدا نامه عمل خود را بازبيني کند که آيا وظايف خود را انجام داده يا کوتاهي کرده است؟ درصورتی‌که از طرف او کوتاهي صورت گرفته، براي جبران آن اقدام کند تا خداوند عنايت خود را به او بيشتر نمايد و درصورتی‌که کوتاهي در انجام وظايف از او سر نزده، در مقابل بلا و گرفتاري صبر نموده و خدا را شاکر باشد تا خداوند سفره نعمت‌هایش براي او بگشايد.

منابع جهت مطالعه بیشتر:

1. بلا آزمایش الهی، مؤلفان: مهدی دشتی، هادی حمیدی.

2. ما و بلا در آیینه قرآن: علل، انواع و موانع، حسن ملک‌پور.

کلیدواژه:

مشکلات دنیا، فقر، بیماری، بلاء و امتحان.

پی‌نوشت‌ها:

1. سوره فرقان، آيه 77.

2. سوره بلد، آيه 4.

3. سوره قصص، آيه 77.

4. كلينى، محمد بن يعقوب، كافي (ط - دار الحديث) - قم، ق‏1429، ج‏4، ص 744.

5. ابن شعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول، قم، چاپ علی‌اکبر غفاری، 1404 ق، ص 89.

6. كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي (ط - الإسلامية) - تهران، 1407 ق، ج‏2، ص 262.

7. سوره نجم، آیه 39.

8. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1404 ق، ج 96، ص 118.

9. مجلسی، پیشین، ج 100، ص 21.