چرا در ايران شرايط براي ازدواج موقت زياد فراهم نيست؟ و چرا در ايران براي ازدواج موقت به چشم بد نگاه مي كنند؟
ازدواج موقت به عنوان راهكاري براي مواقع غير عادي و ضروري قرار داده شده، هم چنان كه طلاق حرام نشده و راهكاري براي مواقع خاص و اجتناب ناپذير قرار داده شده است. به همين خاطر در روايات به ازدواج موقت و چند همسري تشويق نشده است و اگر در مواردي نسبت به متعه تشويق شده ،به جهت مبارزه با بدعتي بود كه افرادي گذاردند و حلال خدا را حرام شمردند.(1) و گرنه ازدواج موقت به خودي خود مورد تشويق نيست، بلكه در رواياتي به جهت آسيب هايي كه دارد، از ازدواج موقت بدون لزوم و ضرورت، نهي شده است.
در روايت ديگر ضمن نهي از ازدواج موقت غير ضروري مي‌فرمايد: «بر ازدواج موقت اصرار نداشته باشيد. بر شما لازم است بر ازدواج دائم، به عنوان سنت رسول خدا؛ پس با مشغول شدن به ازدواج موقت، از همسران خود غافل نگرديد كه آنان كافر شوند و از اين حلال و حكم خداوند بيزاري بجويند و اجازه دهنده آن (يعني ما امامان) را نفرين كنند و دشنام دهند».(2) بنابراين نگاه كلي اسلام به ازدواج موقت نگاهي خاص و در مقام اضطرار و ضرورت هاي خاص است.
با توجه به آن چه گذشت در ادامه پاسخ به سوالاتتان، لازم است به چند نكته توجه كنيد:
1. يكي از علل بي رغبتي افراد به ازدواج موقت، جايگاه خاص آن در موارد اضطرار است. در شريعت اسلامي ازدواج موقت تنها به به عنوان يك راهكار اسلامي براي ارضاي غريزه جنسي (به شكل مشروع) اصل و پايه است و اين جز در موارد اضطراري مجاز شمرده نشده و با توجه به ويژگي هاي فكري و فرهنگي جامعه امروز ازدواج موقت را براي كساني كه مي توانند با سعي و تلاش بيش تر مسئوليت ازدواج دائم را بپذيرند، چندان پسنديده نمي‌دانيم.
بنابراين اين نگاه كه مي گويند اين حلال ـ ازدواج موقت ـ‌نبايد باشد، اشتباه است، بلكه بايد معتقد بود كه ازدواج موقت مشروع است ولي اولاً مشروع مشروط است و ثانياً در يك رابطه طولي قرار مي گيرد؛ يعني آنچه بايد ترويج داده شود ازدواج دائم است با تسهيل فرآيندش، ولي در مواردي كه امكان تشكيل خانواده نيست يا كسي تشكيل خانواده داده است، ولي به دلايلي مثل بيماري و مسافرت هاي طولاني و مسايلي از اين دست تعاملي با همسرش ندارد، ازدواج موقت به عنوان يك راهكار موقت توصيه مي شود.
2. منفوريت ازدواج موقت در جامعه ما، مولود سوء استفادههايى است كه مردان هوسران در اين زمينه كردهاند. در هر چيزى اگر بشود ترديد كرد، در اين جهت نمىتوان ترديد كرد كه اديان آسمانى عموماً و از جمله اسلام، بر ضد هوسرانى و هواپرستى قيام كردهاند. در اسلام نيز آدم «ذوّاق» يعنى كسى كه هدفش اين است كه زنان گوناگون را مورد كامجويى و «چشش» قرار دهد، ملعون و مبغوض خداوند معرفى شده است. (3)
3. فرار از مسئوليت يكي ديگر از علل عدم اقبال عمومي جامعه ما به ازدواج موقت است. با تعريف اشتباهي كه در جامعه ما از ازدواج موقت شده، اين تصور وجود دارد: شخصي كه قصد ازدواج دارد، دو راه پيش رويش دارد؛ يكي ازدواج دائم كه مسئوليت آفرين است و ديگري ازدواج موقت كه مسئوليت آفرين نيست و طبيعتاً ممكن است فرد به سمت راهكاري برود كه همان اغراض را برايش تامين مي كند و مسئوليتي هم برايش ندارد. طبعا اين گونه فرار از مسئوليت در جامعه ما جايي ندارد.
جهت مطالعه در خصوص فلسفه تشريع ازدواج موقت، به آثار شهيد مطهري خصوصا كتاب نظام حقوق زن در اسلام و يا مجموعه آثار شهيد مطهري، ج 19 مراجعه كنيد.
پي نوشت ها:
1. شهيد مطهري، نظام حقوق زن در اسلام، انتشارات صدرا، تهران 1374ش، ص 82.
2. شيخ حر عاملى، وسائل الشيعة، مؤسسه آل البيت عليهمالسلام، قم، 1409 ه.ق، ج 21، ص 22 .
3. شهيدمطهرى، مرتضي، مجموعهآثار، انتشارات صدرا، تهران، ج19، ص 79.
