خواستم از شما بپرسم رفتارهاي انساني در قران كريم چه رفتار هايي هستند؟ آيا به تمام رفتارها توجه شده است يا به رفتار هاي اصلي فقط اشاره شده است؟ مثل ادب و...در اين باره خواستم برايم توضيح بدهيد.
رفتارهاي انساني در قرآن كريم به گونه هاي مختلفي تقسيم و بيان شده است كه بسياري از اين ها در قرآن مجيد و روايات اسلامي و كتب اخلاقي ذكر شده است .
رفتارهاي انساني به فردي و اجتماعي و خانوادگي و سياسي و... تقسيم مي شود و قرآن اين كتاب بزرگ آسماني ضمن جامع بودن به مسايل كلي به صورت اساسنامه اي اشاره دارد و در برخي موارد به جزئيات هم اشاره دارد ولي تمام مسايل را بيان نمي كند.
در مورد سوال شما هم بايد گفت بسياري از رفتارهاي انساني و اخلاقي در قرآن اشاره شده است و اگر بخواهيد به موارد كامل آن دسترسي پيدا كنيد بايد به كتب حديثي و اخلاقي كه در ذيل اشاره مي كنيم مراجعه نمائيد و ما هم كه تيمنا و تبركا به برخي از رفتارهاي انساني و اخلاقي در قرآن اشاره مي كنيم:
1- گفتار پسنديده:
قَوْلٌ مَعْرُوفٌ وَ مَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ يَتْبَعُها أَذيً وَ اللَّهُ غَنِيٌّ حَلِيمٌ : (1) گفتار پسنديده (در برابر نيازمندان)، و عفو (و گذشت از خشونتهاي آنها)، از بخششي كه آزاري به دنبال آن باشد، بهتر است، و خداوند، بي نياز و بردبار است.
2- عفو و بخشش:
وَدَّ كَثِيرٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ لَوْ يَرُدُّونَكُمْ مِنْ بَعْدِ إِيمانِكُمْ كُفَّاراً حَسَداً مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ فَاعْفُوا وَ اصْفَحُوا حَتَّي يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ إِنَّ اللَّهَ عَلي كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ : (2 ) بسياري از اهل كتاب از روي حسد كه در وجود آنها ريشه دوانده دوست ميداشتند شما را بعد از اسلام و ايمان به حال كفر باز گردانند، با اينكه حق براي آنها كاملا روشن شده است، شما آنها را عفو كنيد و گذشت نمائيد تا خداوند فرمان خودش (فرمان جهاد) را بفرستد، خداوند بر هر چيزي توانا است.
3- انفاق و دوري از اسراف و تبذير:
وَ الَّذِينَ إِذَا أَنفَقُواْ لَمْ يُسْرِفُواْ وَ لَمْ يَقْترُُواْ وَ كَانَ بَينَْ ذَالِكَ قَوَامًا : ( 3) و كساني كه هر گاه انفاق كنند، نه اسراف مينمايند و نه سختگيري بلكه در ميان اين دو، حدّ اعتدالي دارند.
خوب است كه شما در اين زمينه به دو كتاب اخلاق در قرآن آيت الله مكارم شيرازي و اخلاق در قرآن آيت الله مصباح يزدي مراجعه كنيد.
پي نوشت:
1. بقره (2) آيه 263.
2. همان ، آيه 109 .
3. فرقان (25) آيه 67.