ماهيت عبادت خداوند تسليم و سرسپردگي و عمل بدون چون و چرا است هرچند همواره مجال تامل و دقت هاي عقلي در اين امور وجود دارد .
آنچه در عبادات بايد مورد توجه جدي قرار بگيرد ، اين است كه خودساخته نباشد يعني از پيامبر يا امام رسيده باشد و ما در عبادت ها دقيقا سعي داريم به رفتار عبادي معصومين اقتدا كنيم. اگر آنان در عبادت ها به شكل خاصي عمل مي كرده اند، حتما آن شكل خاص محبوب خدا بوده و حكمت دارد حتي اگر حكمت را متوجه نشويم.
دعاي " يا من ارجوه لكل خير..." كه هم دعاي معتبري است كه همه عالمان جمع آوري كننده روايات ادعيه ، آن را آورده اند و هم دعاي ارزشمندي است براي هميشه و هر وقت(1) و هم در صبح و شام ماه رجب و بعد از نمازها وارد شده (2) اما متن دعا و عملكرد حضرات معصومين در مورد قرائت اين دعا با اندكي تفاوت نقل شده است .
در يك روايت آمده كه امام وقتي دعا را تا "زدني من سعه فضلك يا كريم" خواند، دست خود را بالا برد و فرمود:"يا ذاالجلال و الاكرام يا ذا النعماء و الجود يا ذاالمن و الطول حرم شيبتي علي النار" آن گاه (بعد از اتمام دعا) دست بر محاسن مبارك گذاشت و دست خود را برنداشت مگر وقتي كه پشت دست حضرت از اشك خيس شده بود.(3)
در نقل ديگري كه مورد نظر مرحوم شيخ عباس قمي در مفاتيح بوده و در خصوص ماه رجب وارد شده آمده :
حضرت در جواب درخواست دعاي سائل فرمودند اين دعا را بنويس و سپس دعا را تا "و زدني من فضلك يا كريم" خواندند ؛ راوي مي گويد :
« مد يده اليسري فقبض علي لحيته و دعا بهذا الدعاء و هم يلوذ بسبابته اليمني ؛ آن گاه حضرت محاسن مبارك را با دست چپ گرفتند و با انگشت سبابه دست راست حالت پناه بردن را انجام دادند و همين دعا را خواندند (ظاهر عبارت خواندن دعايي است كه تا كنون ذكر شده يعني ابتداي دعا تا من فضلك يا كريم ) ؛ سپس حضرت قسمت آخر را خواندند :" يا ذالجلال و ااكرام ....".(4)
چنان كه از ظاهر اين عبارت بر مي آيد، آنچه اكنون در بين مومنان مشهور است كه تنها در بخش انتهايي دعا اين عمل را انجام مي دهند منطبق بر علم كرد امام نيست و حضرت از ابتداي دعا تا انتها چنين عملي را انجام دادند( چنان كه تعبير شيخ عباس قمي در مفاتيح هم عين متن دعا و بخلاف عملكرد مشهور است) .
البته لازم به ذكر است كه اين عملكرد مربوط به امام بوده و در روايت نيامده كه حضرت توصيه نموده باشند شما هم تاين گونه عمل كنيد ، هرچند چون نهيي هم نشده انجام آن به قصد رجا و اميد ثواب اشكالي ندارد .
در مورد اين كه حكمت اين كار چيست بايد گفت آنچه مسلم است ماهيت اين عمل همان به خود گرفتن حالت التجا و خضوع در برابر خداوند است و نوعي كرنش و اظهار عجز در برابر عظمت باري تعالي محسوب مي شود
پي نوشت ها:
1.علامه مجلسي ، بحار الانوار ، نشر الوفاء ، بيروت، 1403 ق ، ج47،ص36.
2.همان،ج95،ص390.
3. همان،ج47،ص36.
4. همان،ج95،ص391.
