می خواستم بدانم در صورتی كه قرآن برای اولین بار از آیات اولیه سوره علق نازل گردید

در مورد نماز و سوره اخلاص اصلا مشكلی نیست، زیرا خواندن یك سوره در نماز واجب است و آن هر سوره ای غیر از سوره های سجده واجب دار می تواند باشد. لازم نیست حتما سوره اخلاص باشد تا بپرسیم پیامبر  قبل از نزول این سوره چگونه نماز می خوانده اند؟

اما خواندن حمد در نماز واجب است. از رسول خدا نقل شده : "لا صلوه الا بفاتحه الكتاب" (1)

در مورد سوره حمد همه مفسران قبول دارند كه این سوره در مكه نازل شده و  از اولین سوره های نازل بر رسول خداست. فقط مجاهد نزول این سوره را مدنی شمرده كه این را از لغزش های او برشمرده اند.(2)

این سوره از اولین سوره ها و آیاتی است كه بر رسول خدا نازل شده ، چون نماز بر محور این سوره است. رسول خدا از ابتدای بعثت بلكه قبل از بعثت نماز می خواند. برخی بر این هستند كه این سوره هم قبل از بعثت، بر پیامبر نازل شده و ایشان آن را در نماز می خوانده و هم بعد از بعثت جزو اولین سوره هایی است كه بر رسول خدا به عنوان قرآن نازل شده است.

عللامه طباطبایی در ذیل آیات سوره علق كه به نماز پیامبر اشاره دارد، می نویسد:

بنا بر اين فرض كه سوره علق  اولين سوره نازل شده از قرآن باشد و نيز بنا بر اينكه از اول تا به آخر سوره يكباره نازل شده باشد، سياق اين آيات دلالت دارد بر اينكه رسول خدا (ص) قبل از نزول قرآن (و قبل از شروع بعثت) نماز مي‏خوانده و همين معنا دلالت دارد بر اينكه آن جناب قبل از رسيدنش به مقام رسالت  ، از انبيا بوده است . (3)

پس قبل از رسالت و قبل از نزول سوره علق و بعثت، ایشان نبی بوده و بر ایشان وحی می شده و مانعی ندارد كه سوره حمد، نه از باب وحی قرآنی، بلكه از باب وحی مطلق، به ایشان وحی شده تا آن را در نماز بخواند. اما ماور به ابلاغ آن به مردم نبوده است. بعد از بعثت نیز به عنوان جزیی از قرآن بر ایشان نازل شده باشد.

در روايات داريم كه حضرت علي (ع) هنگام تولد سوره مومنون تلاوت كرد، در حالي كه هنوز پيامبر به پيامبري مبعوث نشده بود.

پی نوشت ها:

1. شیخ طوسی، استبصار، تهران، دار الكتب الاسلامیه، 1390 ق ،ج 1 ، ص 310.

2. واحدی، اسباب النزول، ترجمه ذكاوتی، تهران، نشر نی، 1383 ش ،  ص16.

3. طباطبایی، المیزان، ترجمه موسوی همدانی ،چ پنجم ، قم ، دفتر انتشارات اسلامی ، 1374 ش ، ج20 ، ص 551.