پاسخ:
هر چند در روايات متعددي تصريح شده كه چشم زدن حق است، اما قبول چشم زخم و چشم زدن به اين معنا نيست كه انسان همه گرفتاري هاي خود در زندگي را به چشم زخم نسبت دهد، چرا كه ممكن است علل گرفتاري و مشكل انسان چيز ديگري باشد كه خودش اطلاع ندارد. يا به كارهاي خرافي و اعمال عوامانه در اين گونه موارد پناه برده شود كه هم برخلاف دستور شرع است و هم سبب شك و ترديد افراد ناآگاه در اصل موضوع است و تأثير نامطلوبي در اذهان مردم مي‏ گذارد.
بسياري از مردم معتقدند در بعضي از چشم‏ ها اثر مخصوصي است كه وقتي از روي اعجاب به چيزي بنگرند، ممكن است آن را از بين ببرد يا درهم بشكند. اگر انسان است، بيمار يا ديوانه كند. مردم اين گونه افراد را چشم شور مي‏ نامند و از آن ها اجتناب مي‏ كنند.
اين مسئله از نظر عقلي امر ممكني است، چه اين كه بسياري از دانشمندان امروز معتقدند در بعضي از چشم‏ ها نيروي مغناطيسي خاصي نهفته شده كه كارايي زيادي دارد، حتي با تمرين و ممارست مي‏ توان آن را پرورش داد. خواب مغناطيسي از طريق نيروي مغناطيسي چشم‏ ها است. در دنيايي كه اشعه ليزر (كه شعاعي است نامريي) مي‏ تواند كاري كند كه از هيچ سلاح مخربي ساخته نيست، پذيرش وجود نيرويي در بعضي از چشم‏ ها كه از طريق امواج مخصوص در طرف مقابل اثر بگذارد، چيز عجيبي نخواهد بود.(1)
در آيات و روايات اسلامي نيز تعبيرات مختلفي ديده مي‏ شود كه وجود چنين امري را اجمالاً تأييد مي‏ كند. از همه مهم تر اين كه در قرآن كريم آمده است: وَإِن يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ؛(2)
محققاً آن ها كه كافر شدند، وقتي قرآن را شنيدند، نزديك شد با چشم‏هاي خود تو را به زمين بيندازند، يعني با چشم زخم خود تو را بكشند.
مراد از آيه به طوري كه همه مفسران گفته‏اند: چشم زدن است، كه نوعي از تأثيرات نفساني است و دليلي عقلي بر نفي آن نداريم، بلكه حوادث
چشم زدن را تأييد مي‏ كند.(3)
احاديث بسياري درخصوص چشم زدن و چشم زخم در كتب روايي ذكر شده كه به ذكر برخي بسنده مي‏ كنيم :
1- پيامبر: چشم، مرد را به قبر و شتر را به ديگ درآورد.
2- پيامبر براي امام حسن‏ عليه‏ السلام (رقيه) گرفت. (رقيه) دعاهايي است كه مي‏ نويسند و افراد براي جلوگيري از چشم زخم با خود نگه مي‏ دارند و آن را تعويذ نيز مي‏ گويند، اين دعا را خواند: أعيذكما بكلمات التامه و أسماء الله الحسني كلّها عامه، من شر السامه و الهامه و من شر كل عين لامه، و من شر حاسد اذا حسد؛
شما را به تمام كلمات و اسماي حسناي خداوند، از شر مرگ و حيوانات موذي و چشم بد و حسود (آن گاه كه حسد ورزد) مي‏ سپارم، سپس پيامبر
فرمود: چنين حضرت ابراهيم براي اسماعيل و اسحاق تعويذ نمود.(4)
3- در نهج البلاغه آمده : العين حق و الرقي حق؛ چشم زخم حق است و توسل به دعا براي دفع آن نيز حق است.(5)
در هر حال اگر احتمال مي دهيد كه مشكل شما از چشم زخم است ،راهكارهاي زير را بكار ببنديد:
1- روزي جبرئيل خدمت پيامبر اکرم(ص) رسيد. ديد حضرت ناراحت و محزون است. پرسيد: چرا ناراحتي؟ فرمود: به خاطر بيماري حسن و حسينم که چشم خوردند و مريض شدند. جبرئيل گفت: چشم زخم حق است. براي درمان و رفع آن سوره هاي معوذتين و اين دعا را بخوان:"اللهم يا ذا السلطان العظيم، والمنّ القديم، والوجه الکريم، ذا الکلمات التامات والدعوات المستجابات عاف الحسن والحسين (هر کسي اين دعا را مي خواند، به جاي الحسن والحسين نام بيمار يا کسي که مورد چشم زخم ديگران قرار گرفته است بگويد)من انفس الجنّ و اعين الانس. (6)
2- در حديث آمده که چشم زخم حق است و واقعيت را دارد. هرگاه کسي از شما انسان يا چيز زيبايي را ديد و از آن خوشش آمد بگويد:آمنت بالله وصلي الله علي محمد وآله. در اين صورت چشم او تأثير منفي نخواهد داشت(7).
3- امام صادق عليه السلام مي فرمايند : چشم زخم حق است. اثر آن ممکن است گاهي باعث مرگ شود. بسياري از مردگان به خاطر چشم زخم شور چشم­ ها به ديار قبر رفتند.
بعد فرمود: هر گاه کسي مسلماني را ديد و از قيافه يا مال ويا هر چيزي که به او تعلق دارد، خوشش آمد، فورا ذکر خدا (مثل الله اکبر، سبحان الله، بسم الله، لا حول و لا قوة الابالله العلي العظيم ) بگويد تا اثر شور چشمي آن بر طرف شود. (8)
4- امام رضا عليه السلام مي­فرمايد : چشم کردن حق است. پس سوره حمد و توحيد و ناس و فلق و آيت الکرسي را بنويسيد. هميشه آن را همراه خود داشته باشيد.
در روايتي آمده است: دست­ها را برابر صورت خود نگه داريد و سوره حمد و توحيد و ناس و فلق را بخوانيد. بعد دست ها را بر سر و پيشاني خود بکشيد. (9)
5- امام صادق عليه السلام مي فرمايند :چشم زخم واقعيت دارد. پس خود را با خواندن سوره ناس و فلق هنگام خارج شدن از خانه و خواندن سه مرتبه "ما شاء الله لا حول و لا قوّة الا بالله العليّ العظيم "هنگام مشاهده کسي يا چيزي خود و ديگران را از شر آن حفظ کنيد. (10)
6- حاج شيخ عباس قمي در مفاتيح ذکر کرده که براي در امان ماندن از چشم زخم اين دعا خوانده شود :اللهم ربّ مطر حابس و حجر يابس و ليل دامس و رطب و يابس ردّ عين العاين عليه في کبده و نحره و ماله فارجع البصر هل تري من فطور ثمّ ارجع البصر کرّتين ينقلب اليک البصر خاسئا و هو حسير.
7- هم چنين در مفاتيح الجنان آمده خواندن آيه آخر سوره قلم (و ان يكاد الذين كفرو ا. . . ) براي دفع چشم زخم مفيد است.
موفق باشيد.

پي‌نوشت‌ها :
1. تفسير نمونه، ج 24، ص 427 .
2. قلم (68) آيه 51.
3. تفسير الميزان، ج 20، ص 86.
4. بحارالانوار، ج 60، ص 18، ح 7.
5. نهج البلاغه، كلمات قصار جمله 400
6. بحار، ج 92 ص132.
7. همان، ج6 ، ص18.
8. همان، ص25.
9. همان.
10. همان، ص26 و ج92،ص128.