در اين مورد روايات زير  وجود دارد:

«قيل يا رسول الله لقد أسرع إليك الشيب ؟ قال: شيبتني سورة هود والواقعة والمرسلات وعم يتساءلون وإذا الشمس كورت؛ (1) به رسول خدا عرض شد: چه زود پير شدي؟

حضرت فرمود: سوره هود ، واقعه، مرسلات، عم يتسائلون و اذا الشمس كورت مرا پير كردند».

«شيبتني سورة هود وأخواتها : الواقعة ، والقارعة ، والحاقة ، إذا الشمس كورت و  سأل سائل؛ (2)سوره هاي هود، واقعه، قارعه ، الحاقه،اذا الشمس كورت و سئل سائل مرا پير كردند».

«شيبتني هود وأخواتها ، وما فعل بالأمم قبلي؛ (3)سوره هود و اخواتش و رفتاري كه با امت هاي (سركش و طاغي) قبل شد، مرا پير كرد».

«شيبتني هود وأخواتها : ذكر يوم القيامة ، وقصص الأمم؛ (4)سوره هود و اخواتش و ياد قيامت و قصه (تلخ) امت هاي قبل مرا پير كرد».

 «شيبتني هود وأخواتها الحاقة والواقعة وعم يتساءلون وهل أتاك حديث الغاشية؛ (5) سوره هود، الحاقه ف الواقعه ، عمّ  و هل اتاك حديث الغاشيه مرا پير كرد».

بسياري از مفسران گفته اند رسول خدا اين كلام را فرمود. زيرا در سوره هود آمده:

«فاستقم كما امرت و من تاب معك؛ (6) و به بعضي از علما نسبت داده شده كه در خواب رسول خدا را ديد و از ايشان پرسيد: منظور شما از "مرا سوره هود پير كرد" ، چه بوده است؟ آيا به خاطر اين بوده كه در اين سوره قصص انبياي قبل و هلاك امت ها آمده است؟

حضرت فرمود: نه، بلكه به خاطر اين آيه : "فاستقم كما امرت" است». (6)

علامه طباطبايي مي نويسد:

اين كه در اين آيه خطاب متوجه شخص پيامبر شده، علاوه بر اين كه تشريف و رعايت احترام او هست، شدت و سنگيني بار او را هم مي رساند و او را با هول خطاب و ترس مكالمه با مقام متعالي حق هم روبرو مي كند و سنگيني اين خطاب براي آن حضرت با سنگيني اي كه به بقيه امت متوجه مي شود ، برابري مي نمايد و به همين جهت مفسران كلام پيامبر را كه فرمود اين سوره مرا پير كرد، به خاطر وجود اين آيه گرفته اند. (7)

ايشان در بحث روايتي، روايتي را از درالمنثور نقل مي كند كه وقتي اين آيه نازل شد، رسول خدا خطاب به مسلمانان فرمود:

شمروا شمروا = آستين ها را بالا بزنيد، آستين ها را بالا بزنيد

و بعد از آن ، خندان ديده نشد. (8)

صاحب رياض السالكين هم گويد كه اين آيه با امر به استقامت، جميع انواع تكليف را در بر مي گيرد. (9)

امام به نقل از استادش (هم چنين بعض ديگر از عرفا) مطرح مي كند كه صرف امر به استقامت سبب پيري زودرس پيامبر نشده، زيرا امر به استقامت در سوره شوري هم آمده (10) ولي آنچه سبب اين پيري گشت، اين بود كه ايشان به استقامت امت هم مأمور شد (و من تاب معك) و وظيفه استقامت امت وقتي به دوش ايشان واقع شد، او را پير كرد.

البته همان گونه كه ملاحظه شد اين كه آيه "فاستقم ..." يا ذيل آن (و من تاب معك) سبب پيري زودرس ايشان شده باشد، استنباط است و روايتي مبني بر آن نداريم. اما در روايات سوره هود و سوره هاي ديگري كه "اخوات آن" خوانده شده اند، سبب پيري زودرس معرفي گشته اند و در آن سوره ها آيه "فاستقم.." و يا شبيه به آن نيست. بلكه قدر مشترك آنها انعكاس حالات قيامت و هول هاي آن مي باشد و بنا بر آن روايات، اين تهديدهاي كمر شكن در روح مبارك آن حضرت تاثير شديد گذارده و ايشان را پير كرده است. (11)

پي نوشت ها:

1. متقي هندي، كنز العمال، بيروت، مؤسسه الرساله، 1409 ق،  ج 2 ، ص 313.

2. سيوطي، الجامع الصغير ، بيروت، دار الفكر، 1401 ق، ج 2، ص 82.

3. همان.

4. همان.

5. متقي هندي ، همان.

6. اردبيلي، زبده البيان، تهران ، مرتضويه ،ص 168. 

7. طباطبايي، الميزان، قم ، انتشارات اسلامي، ج 11، ص 50.

8. همان، ص 66.

9. سيد علي خان ، رياض السالكين ، قم ، انتشارات اسلامي ، 1415 ق ، ج 3 ، ص 310.

10 شوري (42) آيه 15.

11. مكارم شيرازي ، الامثل ،ج 19 ، ص 286. طباطبايي ، همان ، ج 11 ف ص 66.