به خاطر اهميتي كه فكر و انديشه در شكوفايي كمالات انسان دارد، در قرآن 47 بار كلمه "عقل‌" 18 بار   "فكر"، 16 بار  "لُب‌ّ" چهار بار   "تدبر" و چند بار  "فقه‌" تكرار شده. برخي از آياتي كه در آن‌ها انسان به تفكر و تفقه فرا خوانده شده،(1) كه در زير به آن اشاره شده است .

 تدبر اين است كه قلب با توجه به عواقب در كارها مي انديشد   .(1)

 فكر و تفكر اين است كه قلب با توجه به دلائل و برهان در كار يا موضوعي مي انديشد . به گفته راغب اصفهاني فكر نيرويي است كه علم را به سوي معلوم برد. به گفته فلاسفه حقيقت تفكر مركب از دو حركت است، حركتي به سوي مقدمات هر مطلب، سپس حركتي از  مقدمات به سوي نتيجه كه مجموعه اين دو حركت سبب شناخت و معرفت اشيا مي شود . (2)

 تفقه تلاش براي فهميدن ژرف و عميق است . فقه عبارت است از آگاهي بر مطلب پنهان به كمك مطلب حاضر و موجود .(3)

اما معناي عقل و تعقل به نيرويي گويند كه انسان نفس خود را حبس كند.نگذارد كه هواها به او سرايت نمايد .در اصل از عقال به معني طنابي است كه بر پاي شتر مي بندند تا حركت نكند . از آن جا كه نيروي عقل انسان را از كارهاي ناهنجار باز مي دارد، عقل گفته مي شود .(4) به همين جهت ادراكي كه انسان دل به آن مي‏بندد و چيزي را با آن درك مي‏كند، عقل ناميده مي‏شود. هم چنين نيرويي كه به واسطه آن خير و شر و حق و باطل را از يكديگر تشخيص مي‏دهد. مقابل آن جنون، سفه و جهل است. (5)

براي آگاهي بيش تر در اين زمينه به كتاب پيام قرآن‌،آية الله مكارم جلد اول‌، مراجعه نماييد .

پي‏نوشت‏‌ها:

1. بقره‌، 219 ، سبأ، 46 و 266; انعام‌، 50; آل‌عمران ،191; اعراف‌، 176; رعد،3 .

 تفقّه‌: انعام‌، 65 و 98; توبه‌، 81 و 123

2.  مجمع البحرين، ج 2 ،ص 8. ماده دبر .

3. همان ،ج3 ،ص 42.

4. همان ،ص 222؛ مفردات راغب ،ماده عقل .

5. تفسير الميزان، ج 2، ص 250 و  ج 5 ،ص 267 به بعد . 

سلام خواستگاررو چه جوری بفهمیم خوش اخلاق می باشد وراستگو وسیگاری عرق خور نیست چون خودشان را خوب نشان می دهند ودیگران هم نظر مثبت می دهند از ترسشان چون چند مورد دیدیم طرف بد بوده ودیگران گفتند خوبه توضیح دهید وخواستگاری که ادای مذهب می کند چو جوری بفهمیم مرد زندگی. و هنوز نیامده خواستگاری می تواند تلفنی ساعتها حرف بزند با دختر اخه خیلی با خواهر زادم حرف میزند2- در فکرمان فکر عروسی ونزدیکی باکسی می کنیم وتحریک می شویم وانگار چیزی در فرج می باشد ولی در لباس زیر دیده نمی شود غسل دارد3- ایا برای غسل جنابت لازم است لباسی که عرق کرده ایم وبدنمان نجست شده دوباره بعد از غسل پوشید ادرس ایمیل قبلی اشتباه بوده ببخشید

پرسش: ازدواج فکرشرح سلام خواستگاررو چه جوري بفهميم خوش اخلاق مي باشد وراستگو وسيگاري عرق خور نيست چون خودشان را خوب نشان مي دهند وديگران هم نظر مثبت مي دهند از ترسشان چون چند مورد ديديم طرف بد بوده وديگران گفتند خوبه توضيح دهيد وخواستگاري که اداي مذهب مي کند چو جوري بفهميم مرد زندگي. و هنوز نيامده خواستگاري مي تواند تلفني ساعتها حرف بزند با دختر اخه خيلي با خواهر زادم حرف ميزند؟
پاسخ:
پرسشگر گرامي با سلام و سپاس از ارتباطتان با اين مرکز
پيش از هر چيز بايد گفت خواهر زاده شما مجبور به ساعت هاي حرف زدن تلفني با ايشان نيست و فقط يك طرف اين رفتار آسيب زا اين پسر مي باشد. دختر در درجه اول خود بايد پاك باشد تا توقع شوهري پاك داشته باشد.
همان طوركه در پاسخ پيشين گذشت، معمولاً طرف دختر در جلسات معارفه رسمي(نه غير رسمي و دوستانه) به ارزيابي ملاك هاي عمومي و اختصاصي خود در طرف مقابل مي پردازد.
دختر در اين جلسات مي تواند با سؤالات مستقيم يا غيرمستقيم درباره تك تك اين مسائل نظر پسر را جويا شود.
با توجه به لحن كلام، زبان بدن و تناقض گويي ها و بزرگنمايي هاي احتمالي مي توان تا حدودي به راستي آزمايي خواستگار پرداخت.
بعد از جلسات معارفه رسمي و پسند اوليه مي توانيد براي اطمينان بيش تر از صحت گفتار و ادعاهاي ايشان به تحقيقات همه جانبه محلي بپردازيد. در تحقيقات محلي افرادي مانند پدر، برادر يا اقوام نزديك دختر مي توانند از دوستان همسايه ها همكلاسي ها همكاران و ...به تحقيق بپردازند. با كنار هم نهادن نتايج تحقيقات و درصد همپوشي گفته ها مي توان به شناخت نسبي از پسر نايل آمد.

پرسش: - در فکرمان فکر عروسي ونزديکي باکسي مي کنيم وتحريک مي شويم وانگار چيزي در فرج مي باشد ولي در لباس زير ديده نمي شود غسل دارد؟
پاسخ:
با سلام و تشکر به خاطر ارتباطتان با اين مرکز
در فرض سؤال غسل واجب نيست.
توضيح:هر رطوبتي که از زن خارج مي شود حکم مني را ندارد و غسل هم ندارد.
اگر زن بر اثرتحريک هاي جنسي به قدري تحريک شود که به اوج لذت و شهوت جنسي برسد و در آن حال مايعي از او خارج شود ،جنب مي شود. اگر به اوج لذت نرسد و مايع خارج شود ويا به اوج لذت برسد، ولي مايعي خارج نشود و يا شک کند که مايعي خارج شد يا نه ،جنب نمي شود و غسل لازم نيست.
زن اگر يقين به خارج شدن مني پيدا کند ،جنب مي شود. اگر يقين پيدا نکند، جنب نمي شود. بنابراين مواقعي که زن بر اثر تحريک هاي شهواني مقداري لذت مي برد و درآن حال رطوبتي از او خارج مي شود ،چون به اوج شهوت نرسيده ،جنب نمي شود و رطوبت خارج شده هم پاک است و وضو وغسل را باطل نمي کند.(1)
فكرهاي ذهني نزديكي، اگر چه تا موقعي كه در عمل نيايد، گناه محسوب نمي شود، اما فكر و روان انسان را آلوده مي سازد.
حضرت علي(ع) فرمود: "من كثر فكره في المعاصي دعته إليها؛(2) كسي كه در مورد گناهان زياد فكر كند، گناهان او را به سوي خود مي كشند".
نيز فرمود: "خوض النّاس في شي‏ءٍ مقدّمة الكائن؛(3) فرو رفتن و تفكّر در مورد چيزي، سرآغاز وجود آن چيز است".
از اين رو حضرت مسيح به پيروان خود فرمود: "موسي بن عمران به شما دستور داد زنا نكنيد، اما من به شما سفارش مي كنم فكر زنا را هم نكنيد، زيرا كسي كه به زنا بيانديشد، مانند كسي است كه در اتاق زيبا و رنگ آميري شده‏اي، آتش روشن كند. در اين صورت هر چند ممكن است خانه در آتش نسوزد، اما دست كم دود آن را سياه و خراب مي كند".(4)

پي‌نوشت‏ها:
1. آيت الله خامنه اي، استفتاآت، سوال 171؛ و آيت الله مکارم، توضيح المسائل، مسأله 361
2. غررالحكم،ج5 ص321.
3. از غررالحكم ج3ص451.
4. بحارالانوار، ج 14، ص 331.

پرسش: 3- ايا براي غسل جنابت لازم است لباسي که عرق کرده ايم وبدنمان نجست شده دوباره بعد از غسل پوشيد ادرس ايميل قبلي اشتباه بوده ببخشيد؟
پاسخ:
عرق جنب نجس نيست و لباس را هم نجس نمي کند، اگر بدن نجس باشد و به واسطه عرق کردن زياد نجاست بدن به لباس برسد جايي که نجاست رسيده است نجس است و جاهاي ديگري لباس پاک است.
اما اگر نجاست بدن به لباس نرسد و فقط عرق جنب به لباس رسيده باشد لباس پاک است و بعد از غسل نيز مي توانيد همان لباس را بپوشيد و شستن لباس لازم نيست.