بلكه مراد از اين عبارت مي تواند اين باشد كه ما به قرآن و حقانيت دين اسلام ايمان آورديم و لذا ممكن است آنها ايمان به شريعت هاي گذشته مانندحضرت عيسي و موسي داشته اند. اما با آمدن پيامبر جديد لازم ديده اند كه بايد به آن نيز ايمان بياورند و با توجه به آيات سوره احقاف اين احتمال به واقعيت نزديك تر است. چنانكه در سوره احقاف نيز مي خوانيم:

« وَ إِذْ صَرَفْنا إِلَيْكَ نَفَراً مِنَ الْجِنِّ يَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ فَلَمَّا حَضَرُوهُ قالُوا أَنْصِتُوا فَلَمَّا قُضِيَ وَلَّوْا إِلي‏ قَوْمِهِمْ مُنْذِرينَ (*)

قالُوا يا قَوْمَنا إِنَّا سَمِعْنا كِتاباً أُنْزِلَ مِنْ بَعْدِ مُوسي‏ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ يَهْدي إِلَي الْحَقِّ وَ إِلي‏ طَريقٍ مُسْتَقيمٍ (1)

« (به ياد آور) هنگامي كه گروهي از جنّ را به سوي تو متوجّه ساختيم كه قرآن را بشنوند. وقتي حضور يافتند به يكديگر گفتند: «خاموش باشيد و بشنويد!» و هنگامي كه پايان گرفت، به سوي قوم خود بازگشتند و آنها را بيم دادند! (*)

گفتند: «اي قوم ما! ما كتابي را شنيديم كه بعد از موسي نازل شده، هماهنگ با نشانه‏هاي كتابهاي پيش از آن، كه به سوي حقّ و راه راست هدايت مي‏كند.»

چنانكه در تفسير نمونه آمده جمله «أُنْزِلَ مِنْ بَعْدِ مُوسي‏» و جمله «مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ» مؤيد اين مطلب است كه اين گروه به كتب آسماني پيشين مخصوصا كتاب موسي ايمان داشتند و در جستجوي حق بودند، و اگر مي‏بينيم سخني از كتاب عيسي كه بعد از آن نازل شده به ميان نيامده بخاطر اين است كه تورات كتاب اصلي بود كه حتي مسيحيان احكام شرايع خود را از آن گرفته و مي‏گيرند.(2)

در هر صورت چه ثابت شود كه قبل از اين مسئله جنيان ايمان داشته اند يا كافر بوده اند در هر دو حال ربط اين مسأله با عالم ذر داشتن يا نداشتن جنيان را ما متوجه نمي شويم و نمي دانيم كه چه ملازمه اي بين اين دو مسئله است!

به عبارت ديگر بر فرض كه جنيان قبل از شنيدن آيات قرآن كافر بوده اند. آيا اين بدان معناست كه آنها عالم ذر نداشته اند؟! چه تلازمي بين اين دو مسئله وجود دارد؟!

علاوه بر اين بايد متذكر شويم كه از رواياتي كه دلالت بر وجود عالم ميثاق دارند. روشن مي شود كه اين ميثاق منحصر به انسان ها نيست. بلكه جنيان نيز در اين ميثاق شركت دارند. چنانكه جابر جعفي نقل مي كند كه آيه:« يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا نُودِيَ لِلصَّلاةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ »(3) را در محضر امام باقر(ع) قرائت مي نمودم امام فرمود: اي جابر تأمل كن تا خبر دهم تو را بتأويل اعظم آن. عرض كردم بفرمائيد فرمود:

خداوند روز جمعه را براي آن جمعه ناميد چون تمام خلق اولين و آخرين را از جن و انس و آسمان و زمين و دريا و بهشت و جهنم و ساير موجودات ديگر را در عالم ميثاق براي گرفتن عهد و پيمان به ربوبيت خود و نبوت محمّد (ص )و ولايت علي (ع)در آن روز جمع نمود و به آسمان و زمين فرمود: ائْتِيا طَوْعاً أَوْ كَرْهاً قالَتا أَتَيْنا طائِعِينَ (4)

البته ناگفته نماند كه درباره حقيقت اين ميثاق و اينكه آيا اين ميثاق همان عالم ذر است يا تفسير ديگري دارد بين علماء اختلاف است .

براي تحقيق بيشتر درباره عالم ذر مي توانيد به آدرس زير مراجعه نماييد.

http://www.pasokhgoo.ir/node/17990

پي نوشت ها:

1. أحقاف(46)، آيه29-30.

2. آيت الله مكارم شيرازي، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلامية، 1374ش، ج‏21، ص 369.

3. جمعه(62)، آيه 9.

4. بحراني، سيد هاشم، البرهان في تفسير القرآن، تهران، بنياد بعثت، 1416ق، ج‏5، ص 379.