سوره مباركه بقره : أيه 48 وَاتَّقُواْ يَوْماً لاَّ تَجْزِي نَفْسٌ عَن نَّفْسٍ شَيْئاً وَلاَ يُقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَةٌ وَلاَ يُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلاَ هُمْ يُنصَرُونَ و بترسيد از روزي كه هيچ جزا داده نشود شخصي بجاي شخصي ديگر و هيچ پذيرفته نشود شفاعت كسي ( در باره ديگري) و فدائي عوض شخص نخواهند گرفت و هيچ ياري كننده و فرياد رسي در آن روز نخواهد بود. سوره مباركه نساء : آيه 64 وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذ ظَّلَمُواْ أَنفُسَهُمْ جَآؤُوكَ فَاسْتَغْفَرُواْ اللّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُواْ اللّهَ تَوَّاباً رَّحِيماً اي پيامبر!آنان كه به خويشتن ستم كردند، اگر نزد تو آيند و از خداوند آمرزش بخواهند و پيامبر هم براي آنان از خداوند مغفرت بطلبد، خدا را توبه پذير و مهربان خواهند يافت پاسخ: آيه 48 بقره خطاب به بي اعتقاد هاي به خدا است كه اميد هاي واهي دارند و خداوند اين اميد هاي واهي را نااميد مي كند و اعلام مي كند كه تنها با ايمان و عمل صالح مي توانيد به نجات برسيد: در آيه 39 به عنوان قانون كلي مي فرمايد: وَ الَّذينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا أُولئِكَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فيها خالِدُونَ كساني كه كافر شوند، و آيات خدا را تكذيب كنند خود اهل جهنّمند و جاودانه در آنجا خواهند بود. بعد خطاب را متوجه يهوديان كه نبوت پيامبر اسلام را با وجود يقين به آن انكار كرده و از گردن نهادن به اطاعت ايشان خودداري مي ورزيدند، كرده و آنان را به يادآوري نعمت هاي خدا و وفاي به عهدي كه سپرده اند (كه تابع حق بوده و پيامبران بعد را ياري دهند ) دعوت كرده و به ترس از خدا و تصديق قرآني كه مصدق تورات است فرا مي خواند و به اقامه نماز و دادن زكات دعوت كرده و ... و بالاخره مي فرمايد: وَ اتَّقُوا يَوْماً لا تَجْزي نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَيْئاً وَ لا يُقْبَلُ مِنْها شَفاعَةٌ وَ لا يُؤْخَذُ مِنْها عَدْلٌ وَ لا هُمْ يُنْصَرُون (1) و بترسيد از روزي كه هيچ كس ديگري را به كار نيايد و هيچ شفاعتي از كسي پذيرفته نگردد و از كسي عوضي نستانند و كسي را ياري نكنند. بنا بر اين پيام اين آيه نفي شفاعت در قيامت از كافران و انكار كنندگان حق و ستيز كنندگان با پيامبران و ... مي باشد. ما هم قبول داريم كه كسي كه كافر و مشرك از دنيا برود، شفاعت شامل او نمي شود. اما بودن شفاعت براي مؤمنان در قيامت با توجه به آيات قرآن قطعي است و آيات زير نمونه اي از آياتي است كه اين شفاعت را براي مؤمنان ثابت مي كند: فَما تَنْفَعُهُمْ شَفاعَةُ الشَّافِعين (2) پس شفاعت شفاعت‏ كنندگان سودشان نبخشيد. اين آيه صراحت دارد كه شافعاني در قيامت هستند كه وجود آنان و شفاعتشان به تكذيب كنندگان حق، سودي نمي رساند . وَ لا يَمْلِكُ الَّذينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ الشَّفاعَةَ إِلاَّ مَنْ شَهِدَ بِالْحَقِّ وَ هُمْ يَعْلَمُون(3) كساني سواي او را كه به خدايي مي‏خوانند قادر به شفاعت كسي نيستند. مگر كساني كه از روي علم، به حق شهادت داده باشند. اين آيه اثبات شهادت براي كساني مي دهد كه به يگانگي خدا به حق و و در كمال خلوص شهادت داده باشند. يَوْمَئِذٍ لا تَنْفَعُ الشَّفاعَةُ إِلاَّ مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمنُ وَ رَضِيَ لَهُ قَوْلاً (4) در آن روز شفاعت سود ندهد، مگر آن را كه خداي رحمان اجازت دهد و سخنش را بپسندد . اين آيه نيز صراحت دارد در قيامت كساني هستند كه خدا به آنان اجازه شفاعت داده و به سخن آنها راضي است. پس شفاعت شامل حال كساني مي شود كه در اين دنيا ايمان آورده و به اولياي خدا اظهار ارادت كرده و از آنان شفاعت طلب نموده اند و آنان در قيامت به اجازه خدا از اين گونه افراد شفاعت مي كنند. اما كسي كه ايمان نياورده و بر انكار و كفر اصرار ورزيده و تابع و محب اولياي خدا نشده و از آنان شفاعت در آخرت نطلبيده اند، در آخرت از شفاعت بهره اي نمي برد. شايد منظور شما هم اين باشد كه اگر اين گونه باشد، درست متوجه شده ايد. شفاعت هم مثل توبه است كه فقط به كساني كه قبل از مرگ بدان متوسل شده باشند، سود مي رساند و اگر كسي بر كفر و ظلم آگاهانه اصرار بورزد و قبل از تمام شدن فرصت توبه نكند و آمرزش نطلبد، توبه اين فرد در زمان احتضار و مشاهده طليعه آخرت و بعد از مرگ پذيرفته نخواهد شد: َ لَيْسَتِ التَّوْبَةُ لِلَّذينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئاتِ حَتَّي إِذا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ إِنِّي تُبْتُ الْآنَ وَ لاَ الَّذينَ يَمُوتُونَ وَ هُمْ كُفَّارٌ أُولئِكَ أَعْتَدْنا لَهُمْ عَذاباً أَليماً (5) توبه كساني كه كارهاي زشت مي‏كنند و چون مرگشان فرا مي‏رسد مي‏گويند كه اكنون توبه كرديم، و نيز آنان كه كافر بميرند، پذيرفته نخواهد شد. براي اينان عذابي درد آور مهيا كرده‏ايم. خلاصه آنكه بت پرستان شفاعت مورد قبول قرآن را كه قائل نبودند، شفاعتها بتها را اميد داشتند و قرآن هم آن را رد مي كند. در مورد شفاعت كتاب هاي زيادي هست كه مي توانيد مراجعه كنيد از جمله به: جعفر سبحاني، منشور جاويد، قم، دار القرآن الكريم، 1369 ش، ج 8، ص 1-210 مراجعه كنيد. پي نوشت ها: 1. بقره (2) آيه 48. 2. مدثر (74) آيه 48. 3. زخرف (43) آيه 86. 3. طه (20) آيه 109. 5. نساء (4) آيه 18.