حضرت آدم و حوا به خاطر خوردن گندم از بهشت بيرون رانده شدند چرا خدا آنها را از بهشت بيرون كرد مي توانست از اول گندم را نيافريند يا اصلا خواسته شيطان را نمي پزيرفت تا بندگانش انسانهاي به خاطر گناه ادم و حوا گول شيطان را نخورند و عاقبت وارد جهنم نشوند مگراو بندگانش را دوست نمیدارد پس چرا اینكار كار را انجام داد ؟
بعید می دانیم اگر فرزند همسایه شما در المپیادهای علمی رتبه نیاورد و مردود شود ، به مسولان برگزاری المپیاد اعتراض كنید كه چرا مسابقه برگزار كردید یا اگر در امتحان رانندگی رد شوید، به افسر پلیس اعتراض كنید كه برای چه امتحان گرفتید . اگر چه شاید این سوال را از خود بپرسید كه چرا در امتحان قبول نشدم؟ زیرا خوب می دانید لازمه رسیدن به مراحل بلند علمی یا مهارت در راننگی ،گرفتن امتحانات سخت است .حال از آن جا كه به حكم آیه "إِنَّا هَدَيْناهُ السَّبيلَ إِمَّا شاكِراً وَ إِمَّا كَفُوراً؛(1) راه را به او نشان دادهايم. يا سپاسگزار باشد يا ناسپاس "راه صحیح از غیر صحیح به انسان نشان داده شده و بشر مختار آفریده شده ، لازمه رسیدن به مقامات بلند معنوی ، گذر كردن از امتحانات سخت با اختیار خود است.
پس به جاست اگر كسی بپرسد چه شد آدم از درخت خورد؟ اما كسی نمی پرسد چرا گندم خلق شد؟ در مورد خلقت شیطان نیز داستان از این قرار است. خداوند در قرآن می فرماید: "لِيَجْعَلَ ما يُلْقِي الشَّيْطانُ فِتْنَه(2)؛ تا آنچه را كه شيطان القا ميكند ،مايه آزمایش قرار دهد". آفرينش وجود شيطان براي افراد با ايمان و آن ها كه ميخواهند راه حق را بپويند ،زيانبخش نيست، بلكه وسيله پيشرفت و تكامل آن ها است، چه اينكه پيشرفت و ترقي و تكامل، همواره در ميان تضادها صورت ميگيرد.
انسان تا در برابر دشمن نيرومندي قرار نگيرد ،هرگز نيروها و نبوغ خود را بسيج نميكند و به كار نمياندازد.وجود دشمن نيرومند سبب تحرك و جنبش هر چه بيش تر انسان و در نتيجه ترقي و تكامل او ميشود. بنا بر اين چه جاي تعجب كه بندگان بزرگ خدا با مبارزه مستمر و پيگير در برابر" شيطان" روز به روز قوي تر و نيرومندتر شوند. به علاوه اگر بنا باشد خدا براي آدم گندم نيافريند ،شيطان خلق نكند ،صدام،هيتلر،يزيد،شمر و ...به دنيا نيايند و همه آنچه كه ما فكر مي كنيم موانع راه انسان است، پديد نيايند و انسان در همه كارها مجبور باشد ،فلسفه بهشت و جهنم و آفرینش انسان چه مي شود؟
خلقت شيطان نيز از جهاتي براي تكامل و سعادت بشر لطف به حساب مي آيد و به تعبيري شر مطلق محسوب نمي شود.شهيد مطهري مي فرمايد: وجود شيطان و شيطنت و اضلال او، خود مبني بر حكمت و مصلحتي است و به موجب همان حكمت و مصلحت، شيطان شر نسبي است، نه شر حقيقي و واقعي و مطلق.(3)
پي نوشت ها:
1.انسان(76)آيه3.
2.حج(22)آيه53.
3. مطهري،مجموعه آثار،نشر صدراء،1370ش ، تهران ،ج 1، ص 34.
