جایگاه حضرت مریم (س) با توجه به بحث عصمت چگونه است؟
در ابتدا باید گفت: گرچه نصاب تام عصمت یعنی عصمت مطلقه اختصاص به چهارده نفر دارد، ولی ممكن است مراتب نازل از عصمت نصیب سایر افراد نیز بشود، زیرا گوهر اصلی انسان كه نفس ناطقه‌اوست، به گونه ای آفریده شده كه اگر بخواهد، با تامین برخی شرایط به آسانی می تواند به قله بلند عصمت برسد.(1)
از سوی دیگر مصونیت معصومان در برابر گناه از مقام معرفت و علم و تقوای آن‌ها سرچشمه می‌گیرد، چه این كه منشأ عصمت «اراده و اختیار» آدمی است (2) هر انسان صاحب ارادهای، میتواند با ریاضت شرعی و تهذیب نفس، به مقام عصمت دست یابد. بنابراین خداوند هیچ كس را از رسیدن به مقام عصمت محروم نكرده است. عصمت منحصر به پیغمبران و امامان معصوم(ع) نیست (3)؛ چنان كه حضرت مریم(س)، حضرت فاطمه(س) و مخلصینی دیگر (4)كه نه پیامبر بودند و نه امام - به مقام شامخ عصمت دست یافتهاند.
در خصوص جناب مریم قرآن كریم چند مطلب دارد از جمله:
وَ اِذْ قالَتِ الْمَلائِكَةُ یا مَرْیَمُ اِنَّ اللّهَ اصْطَفاكِ وَ طَهَّرَكِ وَاصْطَفاكِ عَلی نِساءِ الْعالَمینَ؛ (5) و آن گاه كه ملائكه گفتند: ای مریم! همانا خدا تو را برگزیده و پاكیزه ساخته و بر زنان جهان برگزیده است.
در این آیه دو برگزیدگی و اصطفا برای حضرت مریم بیان شده كه یكی مطلق است و دیگری برگزیدن او بر زنان عالم است. در این آیه بر طهارت ایشان هم تاكید شده است.
وهم چنین مریم به حكم قران از قانتان و مطیعان فرمان خدا شمرده شده:كانَتْ مِنَ الْقانِتینَ؛(7)از مطیعان فرمان خدا بود.
چه این كه در قران از او به صدیقه یاد شده و فرمود : وَ اُمُّهُ صِدّیقَةٌ؛(8) مادر عیسی صدیقه بود.
از مجموع این گونه آموزه بخوبی بدست می آید كه جناب مریم از موهبت عصمت بر خودار بوده است. لذا علامه طبا طبایی با اشاره به آیه ی كه بر گزیده شدن و طهارت مریم را بیان نموده می گوید: مراد از اصطفا اول و تطهیر مریم در آیه ی یاد شده این است كه خداوند اورا به مقام عصمت الهی رسانده واو از موهبت عصمت اللهی بر خو ر دارد بود ه است.(9)
پی‌نوشت‌ها:
1. جوادی آملی، وحی و نبوت در قرآن،نشر مركز اسرا ،قم،1381 ش، ص 201.
2. صادقی،پژوهشی در عصمت معصومان، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، 1377، فصل سوم، ص 72 - 43.
3. جوادی آملی تفسیر موضوعی قرآن كریم، نشر مركز اسرا، قم 1378ش.ج 9، ص 20-22.
4. علامه طباطبایی، المیزان، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ج 3، ص 205.
5.آل عمران(3)آیه42.
6.مؤمنون(23)آیه50.
7.تحریم(66)آیه12.
8. مائده(5)آیه75.
9.علامه طباطبایی،المیزان،نشر جامعه مدرسین قم،ج3، ص 188.
