سؤال شما درست نيست. قرآن كتابي است كه موازين عقلي و واقعي را تاييد مي كند و خارج از اين موازين نيست و هدف نزول قرآن هم بيان معارفي است كه بشر بدون وحي راهي براي رسيدن به آن ندارد و ارائه دستور العمل هاي معقول و صحيح براي اداره درست دنيا در راستاي رسيدن به سعادت نهايي در آخرت است.
اين كتاب براي ارائه راه رسيدن به ثروت فراوان يا راه معالجه بيماري هاي سخت و ... و ارائه راه هاي ميان بر در اين زمينه ها نيست كه اين راه ها را بشر بايد با عقل و تجربه بيابد و بپيمايد.
قرآن و روايات براي ارائه اين راهنمايي ها آمده كه در كسب مال اولا فقط دنبال كسب حلال باشيد و كسبهاي حلال و حرام را معرفي كرده و طلب حلال را يكي از عبادات شمرده و از اين كه همه همت فرد صرف كسب مال حلال شود ، نهي كرده زيرا مال حلال به اندازه خوب است و گر در طلب زياده روي شود به حرص و آز منجر مي گردد و غايت نهايي شده و ...
در آيات قرآن ايمان و توبه و استغفار جلب كننده رحمت و مغفرت شده و وسعت روزي يكي از آثار ايمان و تقوا و استغفار جمعي شمرده شده است. به آيات زير توجه كنيد:
وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُري آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَيْهِمْ بَرَكاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ وَ لكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما كانُوا يَكْسِبُون(1)
اگر مردم قريه ها ايمان آورده و پرهيزگاري پيشه كرده بودند، بركات آسمان و زمين را به رويشان ميگشوديم، ولي پيامبران را به دروغگويي نسبت دادند. ما نيز به كيفر كردارشان مؤاخذهشان كرديم .
و من يتق الله يجعل له مخرجا و يرزقه من حيث لا يحتسب (2)
هر كه از خدا بترسد، براي او راهي براي بيرون شدن قرار خواهد داد و از جايي كه گمانش را ندارد روزياش ميدهد.
استغفروا ربكم يرسل السماء عليكم مدرارا و يمددكم باموال و بنين و يجعل لكم جنات و يجعل لكم انهارا (3)
از پروردگار خويش آمرزش بطلبيد كه او بسيار آمرزنده است تا بارانهاي پربركت آسمان را پي در پي بر شما فرستد و شما را با اموال و فرزندان فراوان كمك كند و باغهاي سرسبز و نهرهاي جاري در اختيارتان قرار دهد.
اين آيات براي نشان دادن راه رسيدن و تحصيل مال فراوان نيست. بلكه دعوت به ايمان و تقوا و آمرزش طلبي و خدايي شدن است تا نعمت هاي فراوان دنيايي و آخرتي نصيب فرد گردو. دنيا و مال فراوان از نگاه قرآن در برابر ايمان و تقوا و بنده شدن ارزشي ندارد تا بخواهد آنها را واگذارده و راه رسيدن به مال و منال را بنماياند. اگر فرد خدايي شد، اولا به گنج قناعت مي رسد كه گنج تمام نشدني است و ديگر مال فراوان براي او ارزش طلب كردن ندارد.
اگر هم دعاهايي براي طلب روزي حلال يا براي اداي دين وارد شده و اگر در فضيلت تلاوت سوره هايي رسيدن به روزي حلال گسترده و وسيع، وعده داده شده، اين ها نوعي تشويق براي سوق انسان مادي به سوي معنويت است و يكي از عوامل است نه همه عامل و كسي كه دنبال روزي حلال فراوان است علاوه بر خواندن آن دعاها و تلاوت آن سوره ها بايد به عوامل مادي يعني تلاش و كوشش و تدبير و ... متوسل شود.
اما در مورد سوره حمد در جايي نيافتيم كه تلاوت اين سوره باعث رسيدن به روزي زياد باشد. در روايات به شفاگري اين سوره تصريح شده (4) ولي براي رسيدن به روزي زياد سفارش نشده است گر چه تلاوت اين سوره همه بركات از جمله روزي را جلب مي كند. اما در روايت براي زياد شدن روزي به تلاوت آن دعوت نشده است.
اما در مورد انفاق هم در جايي تصريح نشده كه براي رسيدن به روزي زياد انفاق كنيد بلكه انفاق را سبب نمو و زياد شدن مال شمرده است و براي دفع توهم عمومي غلطي است كه وجود دارد.
مردم معمولا گمان مي كنند با انفاق اموالشان كم مي شود و خداوند تصريح كرده كه اين گونه نيست و سنت حاكم بر جهان به اراده خدا اين است كه اگر مالي براي رضاي خدا و در مسير مورد رضاي او صرف شود ، به اراده خدا جايگزين گردد و نه تنها كم نشود، بلكه رشد يابد :
وَ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَهُوَ يُخْلِفُهُ وَ هُوَ خَيْرُ الرَّازِقين (5)
و هر چيزي را (در راه او) انفاق كنيد، عوض آن را ميدهد (و جاي آن را پر ميكند) و او بهترين روزيدهندگان است!»
اما اين كه انفاق راه رسيدن به مال فراوان باشد ، در جايي نيافتيم.
پي نوشت ها:
1. اعراف (7) آيه 96.
2. طلاق (66) آيه 2-3.
4. بلاغي نجفي ، آلاء الرحمن في تفسير القرآن ، قم ، بنياد بعثت ، 1420 ق ، ج1، ص 50.
5. سبأ (34) آيه 39.
