ما يك مدّ صرفي داريم و يك مد تجويدي. مدّ صرفي در حروفي است كه بايد با صداي كشيده خوانده شوند. در عربي حروف يا سه صداي كوتاه فتحه ، ضمه يا كسره را دارند و يا صداهاي كشيده فتحه (آ)، صداي كشيده كسره و صداي كشيده ضمه كه دو برابر صداي كوتاه است. اين صداهاي كشيده را حروف مدي مي گويند كه عبارتند ا: ( َا، ِِي، ُو)
در تجويد و زيبا خواندن قرآن، يك حروف مدي داريم كه همين سه صداي كشيده هستند كه به حروف ديگر بار مي شوند و يك سبب مد كه عبارتند از : (تشديد ، همزه ، سكون)
اگر حروف مدي(حرف داراي صداي كشيده) در آخر كلمه اي باشند و سبب مد در ابتداي كلمه بعد باشد و اين دو كلمه را بخواهيم با هم و بدون وقف بخوانيم ، در اينجا بايد مد را دو برابر مد صرفي بكشيم (يعني به اندازه چهار صداي كوتاه) مثل:
يؤمنون بما اُنزل اليك در اين آيه (ميم) در كلمه "ما" حرف مد دار است كه صداي كشيده فتحه دارد و در ابتداي كلمه بعد ، همزه وجود دارد كه سبب مد است پس بايد (ميم) كه داراي مد و صداي كشيده است، به هنگام تلاوت با كلمه بعد، به اندازه چهار صداي كوتاه كشيده شود.
اگر حرف مدي و سبب مد در يك كلمه و پشت سر هم باشند ، در اينجا حرف داراي صداي كشيده را بايد به اندازه شش صداي كوتاه بكشيم
در كلمه (الضالّين) حرف ضاد داراي صداي كشيده فتحه است و بعد از آن حرف تشديد دار است كه سبب مد مي باشد و چون هر دو در يك كلمه هستند ، حرف مدي ضاد بايد به اندازه شش فتحه كشيده شود.
رعايت اين دو مد (مد صرفي و مد تجويدي) از لحاظ دو علم صرف و تجويد لازم است و قاري قرآن با رعايت اينها تلاوت خود را زيبا مي نمايد و به دستور " قرآن را با صوت زيبا تلاوت كنيد"(1) ، عمل مي نمايد.
پي نوشت ها:
1. كليني ، كافي ، پنجم ، تهران ، دار الكتب الاسلاميه ، 1362 ش، ج.2 ، ص615 و 616؛ شيخ صدوق، عيون اخبار الرضا ، - ، بيروت ، اعلمي ، 1404 ق ف ج1 ف ص 75.
