از دستور هايي كه به ما داده شده اين كه از شرّها از جمله شيطان كه شرّترين شرّها است، به خدا كه پناه دهنده و پناهگاه مطلق است ، پناه ببريم تا در امان باشيم: وَ إِمَّا يَنْزَغَنَّكَ مِنَ الشَّيْطانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ سَميعٌ عَليمٌ (1)
طبيعي است كه شيطان به عنوان دشمن آشكار انسان نمي خواهد اجازه دهد انسان به سعادت برسد و اين دشمن غدار در مواقعي كه انسان رو به سوي خدا دارد ، بيشتر براي ممانعت تلاش مي كند و از اين رو در چنين مواقعي پناه بردن از او به خدا لازم تر است :
فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجيم (2)
به همين جهت مستحب است كه ما در شروع عبادت از شيطان و وسوسه و غفلت گري هاي او به خدا پناه ببريم تا عبادتمان از شائبه هاي شيطاني خالي بوده و شايسته عرضه به پيشگاه خدا گردد.
از طرف ديگر مستحب است و بسيار سزاوار كه مؤمن همه كارهاي خود را با ياد خدا شروع كند تا كار رنگ خدايي گرفته و عبادت شود و انسان را به خدا نزديك نمايد.
استعاذه عبارتي است كه هم افتتاح با نام خدا را در خود دارد و هم پناه بردن از بزرگترين دشمن را و شايد به همين جهت است كه در نماز هم بعد از تكبيره الاحرام و قبل از شروع در قرائت سوره حمد ، استعاذه مستحب است. (3)
و شايد با توجه به همين استحباب باشد كه در جاهاي ديگر هم گفتن "اعوذ بالله من الشيطان الرجيم" قبل از "بسم الله الرحمن الرحيم" خوب است گر چه گفتن "بسم الله الرحمن الرحيم" در ابتدا و بعد استعاذه گفتن ، هم تفاوت ندارد. (البته در نماز نمي توان اين كار را كرد چون استعاذه جزو سوره نيست ولي بسم الله جزو سوره است. )
پس مهم اين است كه ما كارها را به نام خدا شروع كنيم و هنگام شروع ، خود را به پناه خدا بسپاريم چه با گفتن اعوذ بالله قبل از بسم الله باشد يا بعد از آن.
پي نوشت ها:
1. اعراف (7) آيه 200.
2. نحل (126) آيه 98.
3. خويي ، كتاب الصلاه ، قم ، علميه ، 1413 ق ، ج 3 ، ص 533.
