همه علما و دانشمندان، دارای مکتوباتی هستند و دانستههای خود را بهصورت مکتوب به نسلهای بعد منتقل نمودهاند. حال سؤال این است که چرا ائمه (علیهمالسلام) هیچیک دارای کتاب نیستند و معمولاً افرادی سخنان ایشان را جمعآوری کردهاند؟ چرا فردی مانند امام صادق (علیهالسلام) که شاگردان بسیاری داشته است که بعضی از این شاگردان در زمینههای شیمی، نجوم، ریاضی سرآمد بودهاند، فاقد یک کتاب در زمینه تخصصی و یا دینی میباشد؟ درحالیکه میبینیم اکثر دانشمندان حتی در شرایط بسیار سخت مثل حضور قوم مغول در ایران به تدوین و انتشار کتاب پرداختهاند.
پاسخ:
آنچه که از بزرگان و دانشمندان پیشین به ما رسیده، یا سینه به سینه رسیده یا توسط شاگردان و اصحاب خاص نقل شده و یا نسخهبرداری و بهصورت کتاب و یا مقاله در دسترس ما قرار گرفته است.
حتی آنچه که از دانشمندان فیزیک و شیمی و... که معاصر نیستند - با عدم وجود امکانات چاپ و نشر - به ما رسیده (بعد از گذشت مثلاً هزاران سال) در همین حکم هستند.
کمتر کتاب و نوشتهای را سراغ داریم که نوشته شخص همان دانشمند و یا فیلسوف و فیزیکدان باشد. اکثر این مطالب نوشتهی شاگردان و نسخهبرداری از دستنوشتههای قبلی است که احتمالاً خود آن نسخهها در اثر بلایای طبیعی و یا فرسایش و نبود انگیزه و یا نبود امکانات نگهداری، از بین رفتهاند.
در مورد نوشتههای ائمه علیهمالسلام هم میتوان گفت نامهها و یا دستنوشتههایی بوده که نسخهبرداریشده و توسط شاگردانشان نشر داده شده است.
باوجود اینکه این بحث مربوط به 1400 سال پیش است، پرسشگر محترم التفات دارند که در آن زمان امکانات چاپ و نشر و نگهداری و حفظ مکتوبات در چه حدی بوده است؛ ثانیاً نظر به اینکه اکثر امامان شیعه در حصر و یا سانسور شدید دستگاه خلافت بودهاند، در این شرایط امکان چاپ و نشر و نگهداری در حد پایینی بوده است. و ثالثاً آنچه هم بوده با عنایت مخصوص حضرات خلفا (!!) سوزانده شده و یا نابود شده است!! و مابقی هم در قرون بعد یا طعمهی حریق شده و یا به دست غارتگران بیگانه نابود گشته است.
و درنهایت آنچه هم از چنگ آنها سالم بوده در کنج کتابخانههای ما گرد و غبار میخورده که توسط دزدان معاصر - که با چراغ آمدند!! - آنها را به قیمت بسیار نازل یا خریداری کردند و یا در دل شبهای تاریک از دل خاکها بیرون کشیدند و چون بسیاری از آثار باستانیمان به سرقت بردند و این اصلاً دلیل و مدرک نمیخواهد که موزههای لندن و فرانسه و مسکو و ... خود نمایانگر این درد ما هستند و هیچ خجالتی از بدبختی و سادگی من و شمای سادهدل نمیکشند که دهنکجی و افتخار هم میکنند!!
بله؛ بسیاری از کتابهای قدیمی ما مسلمین در این برهه از زمان از دست ما خارج شد و اندکی از علم ما مسلمین، در اثر غفلت خود ما به هزینه بسیار بالا و با منت بیشمار، هماکنون به ما داده میشود!!!
خدا امام امت را رحمت کند و همینطور شهدایمان را که با نثار جان و تن، امت اسلامی را از خواب گران غفلت بیدار کردند و درنهایت خداوند توفیق و سلامتی را نصیب رهبر بزرگوار انقلاب نماید که پرچمدار بیداری علمی و مبارزه با استعمار کهنه و نو هستند.