پشیمانی در انتخاب دوست

یکی از نیازهای اساسی بشر در تمام طول عمر، از کودکی تا کهنسالی، به ویژه در دوران جوانی، انتخاب دوست و داشتن رفیق و همنشینی است که از جهت روحی، اخلاقی، فکری و اجتماعی با او موافق و یک دل باشد. هر انسانی ضرورت و نیاز به رفاقت و همنشین خوب را در وجودش می‌یابد. انسان بی دوست در دنیا غریب است.
اسلام به دوستی و ضرورت دوست‌یابی، اذعان دارد و به آن توصیه کرده است. هماهنگ با آفرینش و طبیعت و نیاز انسان، احکام، قوانین و ضوابطی را وضع نموده است. بدین وسیله ملاک و معیارهای دوست خوب و دوست بد را تعیین نموده، آثاری را که هر یک از دوستان خوب و بد در زندگی، رفتار، اخلاق، عقاید و سرنوشت بشر می‌گذارد، بیان کرده است. لیکن وقتي ما مي‏توانيم دوستان خوب و بد را تشخيص دهيم كه خوب و بد را درست تشخيص داده باشيم و آن ها را باور كرده و خودمان خوب و از بدي دور باشيم. در اين صورت است كه تشخيص دوست خوب و بد بسيار آسان و ساده مي‏شود.
در ابتدا سوال ما از شما این است که شما وقتی که أخلاق و روحیاتتان با آن خانم تناسب نداشت، پس چگونه با همدیگر مأنوس شده و روابط صمیمی برقرار کرده اید؟!
دوست مورد نظر بايد از ويژگي هاي اخلاقي و رفتاري و فكري خاصي برخوردار باشد تا سزاوار محبت ورزيدن و دوستي نمودن گردد. به برخی از ويژگي هاي يك دوست خوب اشاره مي كنيم تا با رعايت آن ها در انتخاب و تشخیص دوست خوب موفق باشيد:
1. وفاداري : از شرايط يك دوست ايده ال وفاداري است. دوست بايد به اصول اخلاقي و تعهدات دوستي و عهد و پيماني كه منعقد مي سازد ، پايبند و وفادار باشد.
2.ديانت و پايبندي به احكام دين و فرامين الهي: اهل دين بودن يك امتياز است و پايبندي به احكام شريعت يك ضرورت مي باشد.
3.دور انديشي: یکی ديگر از ويژگي هاي دوست خوب دور انديشي است تا پیش از بروز خلل و انحراف در زندگي و هر گونه حادثه منفي و ناخوشايندي شما را آگاه و مطلع سازد و گرنه دو نفر همراه هم به خطا مبتلا مي شويد.
4.آينه يكديگر بودن: خير خواهي نمودن و عيب يكديگر را دوستانه - نه خصمانه - متذكر شدن شرط ديگري است كه موجب پيشرفت روز افزون شما خواهد شد. راه ايراد گرفتن ديگران و برخوردهاي تلخ و تهديدآميز و... را سد خواهد كرد.
5. تواضع و همترازي: از شرائط دوست خوب همترازي اجتماعي دو دوست و تواضع نمودن و احترام متقابل است.
نکته: آنچه به عنوان ويژگي هاي دوست خوب بيان شد، مطلق و صد در صد نيست، چه اين كه انسان ها كم و بيش داراي نواقصي هستند. خود ما وقتي به كارنامه زندگي خود نگاهي مي افكنيم ، آن را بي نقص و عيب نمي بينيم. همه ويژگي هايي كه گفته شد، به اين معناست كه به طور نسبي دوست خوب بايد اين خصوصيات را داشته باشد و جهت كلي زندگي او نيز به سمت و سوي اين ويژگي ها و جنبه هاي مثبت باشد.
چند توصیه برای کمرنگ کردن دوستی با همکارتان:
1)در ابتدا از این نکته نباید غفلت نمود که ما به غیر از معصومین(ع) انسان کامل و بی نقص نداریم و انسان ها با دوستی سالم، همدیگر را از عیوب هم آگاه ساخته و مکمل همدیگر هستند. پس اگر همکارتان مشکل جدی که در اعتقادات شما رسوخ کند، ندارد، بهتر و شایسته این است که با دوستی طبق ضوابط به ایشان کمک نمایید تا اشتباهات را از خود دور کند. یعنی به طور غیر مستقیم ایشان را از رفتارهای نامناسبش آگاه سازید و کمک کنید از این مشکل دور شوند.
2)اگر واقعا احساس می کنید که ایشان مشکل حاد دارند که به شما ضربه خواهند زد و شما هم نمی توانید در ایشان تأثیر مثبت بگذارید، با کم کردن روابط و ایجاد بهانه ها از ایشان دور شوید؛ و به صورت زننده از ایشان جدا نشوید.
3)از آنجایی که روابطتان مقداری صمیمی شده است، باید با حساسیت کامل وارد شده و از حرف ها و حرکات زننده دوری کنید و خود را هم در این قضیه مقصر بدانید، چون خودتان هم در ایجاد این فضای صمیمی بی تقصیر نبوده اید.
4) روش أحوالپرسی و صحبتتان را مقداری سنگین کنید و روابط را در أندازه فضای کار تعریف کنید.
توصیه نهایی: اگر به خاطر سلایق و نکات بی مبنا از او می خواهید جدا شوید، خود را ضعیف جلوه داده اید و این روحیه مي تواند در زندگي زناشويي شما مشكل ايجاد كند تا آنجا که می توانید با ایجاد فضای محبتی در او أثر مثبت بگذارید.
منابعی برای مطالعه بیشتر:
1. دوستي در قرآن و حديث, محمد محمدي ري شهري، انتشارات دار الحدیث.
2. دوستی و دوستان، سید هادی مدرس، ترجمه حمیدرضا شیخی و حمیدرضا آژیر، انتشارات آستان قدس رضوی.
3. آئین دوستی (دوست یابی) دیل کارنگی، انتشارات پیمان.