امام علي عليه السلام: به خوارى تن داده است آن كه پريشانى خويش را براى ديگرى آشكار كند . غرر الحكم و درر الكلم 5414
پرسش 1:
مذهبي شرح علت مجرد بودن دخترهاي امام موسي كاظم (ع) چيست؟
پاسخ:
در مورد علت عدم ازدواج دختران امام کاظم (ع) نظرياتي چند وجود دارد :
1. در تاريخ يعقوبي آمده است كه حضرت موسي بن جعفر(ع) وصيت كرده بود كه دخترانش شوهر نكنند . براي همين هيچ يك از دختران شوهر نكردند ،جز يكي از دخترانش به نام ام سلمه كه در مصر به همسري قاسم بن محمد بن جعفر بن محمد در آمد . ازدواج بدين جهت بود که قاسم مي خواست با او محرم شود و او را به حج ببرد. (1)
اين نظريه را نمي توان به اين آساني پذيرفت، چون در اصول كافي آمده است كه حضرت امام موسي بن جعفر (ع) توليت ازدواج دخترانش را به پسرش حضرت امام رضا واگذار كرد و فرمود : اگر علي خواست، آنان را شوهر مي دهد . اگر نخواست ،شوهر نمي دهد. جز پسرم علي هيچ كس حق ندارد دخترانم را شوهر بدهد . نه برادران ديگرشان، نه عموهايشان و نه سلطان وقت ،هيچ كدام حق ندارند در امر ازدواج دخترانم دخالت كنند. (2)بر اساس اين روايت، نمي توان گفت كه امام موسي بن جعفر(ع) وصيت به عدم ازدواج كرده، بلكه وصيت كرده كه امر ازدواج دخترانش به امام رضا (ع) مربوط است و ديگران حق دخالت ندارند.
2. از ديدگاه برخي، خفقان شديد هارونالرشيد باعث شد كه دختران امام موسي بن جعفر(ع) نتوانند ازدواج كنند . در عصر هارون خفقان و استبداد و ستم به جايي رسيده بود كه كسي جرأت نداشت به خانه امام موسي بن جعفر رفت و آمد كند . اگر كسي نتواند به خانه امام رفت و آمد داشته باشد، نمي تواند خيال دامادي حضرت را در سر بپروراند. (3)
3. به نظر برخي، علت عدم ازدواج، نبودن همتا و كفو است . اگر همتا مي يافتند، ازدواج مي كردند.
پي نوشت ها:
1- تاريخ يعقوبي، ترجمه محمد ابراهيم آيتي، ج 2، ص 421 .
2- اصول كافي ، ج1 ، ص 316، حديث 15.
3- زندگاني كريمه اهلبيت ، مهدي پور، ص 150.