قرآن را چه كسي از آيه و نشانه هاي قرآن مثل علامات وقف و وصل قرار داده است؟

قرآن بر قلب پيامبر نازل شد و بر زبان ايشان جاري گشت و به گوش مردم رسيد و در ذهن و روح آنان جا گرفت.

بنا بر اين قرآن گر چه كتاب است. اما به صورت نوشته نازل نشده و مسلمانان ابتدا قرآن را با رسم الخط ابتدايي كه داشتند و نقطه و اعراب و علامت وقف و ديگر علامت ها را نداشت، مي نوشتند.

كم كم رسم الخط عربي رشد كرد و تكامل يافت و خفظ قرآن و كمك به تلاوت كنندگان در جهت تلاوت صحيح ار عوامل مهمي بود كه به رشد رسم الخط عربي كمك كرد. مصحف هاي عثماني بدون نقطه و بدون اعراب نوشته شدند; از اين رو, بسياري ازكلمات مي توانستند به چند وجه خوانده شوند; اما, مسلمانان عرب زبان چون زبان مادريشان زبان عربي بود.(1) براي درست خواندن قرآن نيازي به زير و زبر و نقطه نداشتند.

كم كم با زياد شدن مسلمانان و ايمان آوردن افراد قبايل مختلف عرب و غير عرب امكان اشتباه خواندن قرآن پيش آمد.

در زمان خلافت عبدالملك اموي به سال 65هجري, بعضي از زمامداران به هراس افتادند كه مبادا بي نقطه و اعراب ماندن متن قرآن سبب بشود كه قرآن دستخوش تحريف گردد، اين بود كه به فكر افتادند كه با افزودن زير و زبر و نقطه به خط قرآن، صحيح خوانده شدن قرآن را تضمين كنند.

مشهور اين است كه اصول نقطه گذاري و اعراب قرآن را ابوالاسود دئلي پايه گذاري كرده است.

يحيي بن يعمر نيز از كساني است كه در نقطه و علامت گذاري قرآن سهيم بوده است. (1)

 محمد بن ابي يزيد طيفور ملقب به شمس الدين و مكني به ابي الفضل السجاوندي قاري وفات يافته به سال 560 ه.ق كه چند كتاب در وقف قرآن و تفسير نوشته، اولين كسي بوده كه نشانه هاي هفت گانه وقف را به كار برده و به همين جهت اين نشانه ها را سجاوندي و قرآن هايي كه اين نشانه ها را دارد "قرآن سجاوندي" مي خوانند. (2)

نوشته اند تقسيم قرآن به سي جزء و هر جزء به چهار حزب، پس از دوران «حجاج» و به منظور تسهيل در امر تدريس و فراگيري قرآن انجام گرفت. (3)

پي نوشت:

1. ر. ك: سيد محمد باقر حجتي، پژوهشي در تاريخ قرآن، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، 1377ش، ص 463-486.

2. دهخدا، لغت نامه دهخدا، تهران، دانشگاه، ج8، ص11883.

3. صبحي صالح، پژوهشي درباره قرآن كريم و وحي، ترجمه محمدمجتهد شبستري، ص 149 ـ 154.