در اسلام روایته كه زن بدون اجازه شوهر نمی تونه مثلا به بیرون بره یا برای انجام بعضی از كارها اجازه شوهر واجبه،

قوامیت مردان بر زنان به صورت عام و در روابط بین همسران به صورت خاص، كه به ولایت مرد بر زن می انجامد و در آیه ای از قرآن: "الرجال قوامون علی النساء"(1) بدان اشاره شده است، به معنای سلطه، زورگویی و اجحاف مردان نسبت به زنان نیست، بلكه همان گونه كه لغت شناسان و به تبع آنان بیشتر مفسران گفته اند، واژه ی "قوام" به معنای سرپرستی، كارپردازی و نگهبانی است و در حقیقت مرد برای زن و خانوادۀ خود حكم تكیه گاه و مأمن و رفع كنندۀ نگرانی ها را دارد.

از آن جا كه خانواده یك واحد كوچك اجتماعی است، طبیعی است كه - مانند یك اجتماع بزرگ - رهبری و سرپرستی واحدی را می طلبد. بنابراین، این مسئولیت به جهاتی و به لحاظ خصوصیاتی كه در مردان وجود دارد، نظیر:

1. غلبه ی قدرت تفكر مرد بر نیروی عاطفه و احساسات او.

2. داشتن بنیه و نیروی جسمی بیشتر در جهت دفاع از حریم خانواده.

3. تعهد مالی در برابر زن و فرزندان نسبت به پرداخت هزینه های زندگی، به عهده ی مرد گذاشته شده است.

قرآن كریم، قوامیت و برتری را تنها در دایره ی عدالت و رضای خدا مجاز می داند و در پیشگاه خدای متعال، تنها ملاك و معیار برتری تقواست، نه جنسیت. در فرهنگ قرآن، قوامیت مرد، كوچك ترین زمینه ای را برای تسلط، استبداد و تعدی باقی نمی گذارد. این توهم كه آیه ی فوق زمینه ی تعدی و تسلط مردان بر زنان را باعث می شود، شاید به جهت عدم تبیین معنای قوام در تحقیقات و پژوهش های قرآنی باشد.

شرع اسلام زن و مرد را ملزم به رعایت این حقوق نموده است به طوریكه هركدام به وظایفشان عمل نكنند از نظر شرع ناشز و ناشزه شناخته می شوند ؛ بنابراین هر كدام از زوجین اگر بخواهند خلاف قانون و حقی كه شرع مشخص نموده رفتار نمایید موظف است رضایت طرف مقابل را جلب نماید و اصطلاحا با اجازه همسر آن كار را انجام دهد.

زن نیز برای انجام كارهای غیر واجب كه به نوعی با حقوق مرد در ارتباط است نیازمند كسب رضایت و یا اجازه همسرش می باشد؛ همانند خروج زن از منزل. چه بسا خروج زن بدون رضایت شوهر از منزل، مفاسدی داشته باشد و مشكلاتی ایجاد نماید و یا حقی از شوهر ضایع شود و به استمرار و بقای زندگی خانوادگی آسیب رساند. ازاین‏رو برای جلوگیری از این گونه آسیب‏ها به زندگی مشترك، چنین حكمی قرار داده شده است و روشن است كه این حكم به معنای مردسالاری نیست، زیرا از نظر اسلام، مرد نیز اجازه ندارد به میل و هوی و هوس و تمایلات خودش زندگی كند تا چه رسد به این كه زن و فرزند تابع محض و بی چون و چرای او باشند؛ بلكه نظام خانواده در اسلام براساس حقوق و وظایف متقابل پایه‏ ریزی شده و در آن هم تسلط مرد بر زن و هم تسلط زن بر مرد غلط است و آنچه صحیح است، اطاعت از فرامین الهی است.

نكات پایانی:

1. بحث حقوق زن و مرد، بسیار ظریف و دقیق است و زیبنده است كه مباحث مختلف آن با دقت مطرح شود و تمام جوانب آن، همانگونه اسلام به آن بها داده است، سنجیده شود تا دقت و اهتمام اسلام به كانون خانواده واستحكام آن بر همه روشن شود.

2. بنابر آنچه گذشت معلوم می شود كه: مشورت در امور منزل كه مدیریتش تحت اختیار زنان است، باعث استحكام خانواده خواهد بود، ولی اموری كه مربوط به خارج از منزل بوده یا مسایلی كه مدیریت كلان می طلبد، به عهدۀ مردان است.

3. فقط در مواردی همچون ازدواج با برادر زاده یا خواهر زاده همسر نیاز به اجازه زن دارد و بدون اجازه عقد باطل است.(2) اموری همانند قلیان كشیدن مردان، با توجه به ضررهایی كه برای سلامت انسان دارد، خوب است با اخلاق و محبت زیاد ضررهایش را گوشزد كنید و در غیر این صورت خیلی حساس نباشید.

پی نوشت ها:

1. نساء(4) آیه 34.

2. امام خمینی (ره)، تحریر الوسیله ج2، ص 279 .