جوارحي

چطور بر خشمم در برابر همسرم غلبه كنم؟
شناخت و آگاهی نسبت به علت رفتار نامناسب و خشم شما، مهم ترین چیزی است كه قبل از پاسخ باید مورد توجه قرار بگیرد و روشن شود. زیرا شناخت ریشه ها و برطرف ساختن ...

چطور بر خشمم در برابر همسرم غلبه كنم؟

شناخت و آگاهی نسبت به علت رفتار نامناسب و خشم شما، مهم ترین چیزی است كه قبل از پاسخ  باید مورد توجه قرار بگیرد و روشن شود. زیرا شناخت ریشه ها و برطرف ساختن انگیزه ها یكي از راه های درمان است.

متاسفانه برای ما ننوشتید علت خشم  چیست؟ یعنی همسرتان چگونه رفتار می كند كه باعث خشم شما می شود؟ مسلماً رفتاری كه همسرتان با شما دارد،یا خشم شما بدون علت نخواهد بود. به همین جهت احتمال تغییر رویه و رفتار با شناسایی و رفع عامل بروز این گونه رفتارها افزایش می یابد.

 لازم است بعضی از موارد توضیح داده شده و برخی از ابهامات برطرف شود:

بداخلاقی بیش تر در چه مواردی است و علت  چیست؟در چه مواردی با همسرتان اختلاف دارید؟ آیا همیشه تندخو هستید و یا در بعضی مواقع، مثل مواقعی كه از كار روزانه خسته باشید؟ در زمانی كه مشكلات روزمره به شما فشار می آورد؟ علاوه بر این كه آیا شما شاغل هستند ؟

لازم است در نامه ای دیگر توضیح بدهید تا بتوانیم راهنمایی های كاربردی را تقدیم كنیم. اما تا فرصت بعدی توصیه می كنیم :

در گام اول سعی كنید علت رفتارهای غلط خود و همسرتان را پیدا كنید.در این زمینه مراجعه به متخصصان مربوطه و روانشناسان و مشاوران با تجربه كه نگرش اسلامی دارند، تا حد بسیار زیادی می تواند شما را كمك كرده،بتوانید علت رفتارها را شناخته و راهكارهای درمانی و تغییر و اصلاح رفتار خود و شوهر را امتحان كنید. از این جهت امیدتان را از دست ندهید. بر تلاش و كوشش تان بیفزایید.

دومین راه از راه اول سخت تر به نظر می رسد. اگر تمامی راه های درمانی را طی كردید و در نهایت به نتیجه ای نرسیدید، شیوه ای را در پیش بگیرید كه مشكلات زندگی شما در همین حد باقی بماند و افزایش نیابد. این راه از آن جهت سخت است كه نیاز به فداكاری بسیار و بالابردن صبر و تحمل و پرهیز از كارهایی دارد كه منجر به تنش در زندگی زناشویی شما می گردد. نیز خویشتنداری و گذشت از بسیاری از خواسته های به حق زندگی، می باشد. البته آنچه مهم است ،داشتن درك و شناخت صحيح از مشكلات و چگونگي برخورد با آن ها و نيز چگونگي توجه به عنايات الهي است. به هر حال امیدوار باشید.

فراموش نكنید تحمل همسر نشانه حلم و صبر در برابر مشكلات است. این برخورد حاكیاز سازگاری و بزرگواریو احساسمسئولیت میباشد. دستور اسلام در اینموارد چشمپوشی با هدف كسب رضایت پروردگار است.

پس با خدا معامله كنید كه خداوند ناظر بر اعمال بندگانش می باشد. صبر و تحملی كه در زندگی متحمل می شوید، در منظر الهی است. یقیناً باعث افزایش درجه و رتبه شما و اجر و ثواب بسیار می گردد.

در صورت تمایل می توانید با شماره 09640 (بدون كد) تماس گرفته و از مشاوره تلفنی مشاوران و كارشناسان این مركز نیز بهره مند شوید.

مسايل مربوط به ازدواج مثل مراسم هاي مربوطه ومهريه چیست؟
پرسش تان از دو قسمت تشكيل شده، الف- بايدهاي اسلام در مورد انتخاب همسر شايسته. ب- جمله « مسايل مربوط به ازدواج مثل مراسم هاي مربوطه»، اين قسمت خيلي كلي است، ...

بايدهاي اسلام در مورد انتخاب همسر شايسته و مسايل مربوط به ازدواج مثل مراسم هاي مربوطه ومهريه؟

پرسش تان از دو قسمت تشكيل شده، الف- بايدهاي اسلام در مورد انتخاب همسر شايسته. ب- جمله « مسايل مربوط به ازدواج مثل مراسم هاي مربوطه»، اين قسمت خيلي كلي است، سؤال را ريز و جزئي بپرسيد، تا پاسخ مشخص دريافت كنيد. بنا بر اين، در اينجا فقط  ديدگاه اسلام در مورد ويژگي هاي همسر شايسته  و موضوع مهريه پاسخ داده مي شود.

اول - در ديدگاه اسلام در مورد ويژگي هاي همسر شايسته به سه نكته مهم توجه كنيد:

نكته اول: 

معيارها و ملاك هايي كه در انتخاب همسر بايد در نظر گرفته شود دو نوع است:

 الف. آنهايي كه ركن و اساس اند و براي يك زندگي سعادتمندانه حتما" لازم اند.

 ب . آنهايي كه شرط كمال هستند و براي بهتر و كاملتر شدن زندگي اند و بيشتر به سليقه و موقعيت افراد بستگي دارد.

 ملاك هاي دسته اول عبارتند از:

1- تدين و دين دار بودن فرد: زيرا انساني كه دين ندارد هيچ ندارد. انسان بي دين در حقيقت مرده ي متحرك است و كسي كه پاي بند به دين (كه اصلي ترين مسأله زندگي است) نباشد هيچ تضميني وجود ندارد كه پاي بند به رعايت حقوق همسر و زندگي مشترك باشد. انسان ديندار هرگز نمي تواند با همسر بي دين كنار بيايد و با هم زندگي سعادتمندانه اي داشته باشند.

توضيح: البته توجه داريد كه «ايمان» يك صفت قلبي است ، تنها راه شناخت و پي بردن به آن ، دقت در اعمال و رفتار طرف مقابل است. مثل" شجاعت يك صفت نفساني و دروني است. كسي نيست كه ادعاي شجاعت نكند. ولي راه تشخيص فرد شجاع از ترسو، دقت در رفتارهاي وي  است. كسي كه شب از بيرون رفتن و يا واقع شدن در تاريكي امتناع مي ورزد، و با مشاهده يك صحنه پراضطراب، رنگ رخساره اش را مي بازد، نمي تواند شجاع باشد. حال براي پي بردن به ايمان ادعايي يا واقعي افراد نيز بايد او را در عرصه عمل و اخلاق شناخت." شخص با ايمان به سهولت غيبت نمي كند، تهمت نمي زند، از انجام واجبات غفلت نمي ورزد،  و نمازهاي واجب را در اول وقت و با حضور قلب و كيفيت برتر به جا مي آورد. خيانت نمي كند، اهل فريب و كلاه گذاشتن سر مردم نيست، وقتي به مال حرام و شبه ناك مي رسد، توقف مي كند. در رعايت حساب مالي (خمس و زكات ) دقت دارد. عفيف و پاكدامن، و مراقب چشم و گوش و زبان خويش است، تا او را به گناه آلوده نسازد، اگر زن است، اهل حجاب و پوشش اسلامي است و... بنابراين به صرف ادعا نمي توان كسي را با ايمان دانست. چون مدعيان ايمان كم نيستند. آيا نشنيده ايد سخن عمر سعد را در روز عاشورا؟ او فرمان جنگ و كشتن امام حسين(ع) و يارانش را اين گونه بيان كرد: اي لشكر خدا ! به ياري خدا بشتابيد كه بهشت در پيش روي شماست!! 

 2- خوش اخلاقي: اخلاق نيك داشتن كه منظور داشتن صفات و خلق و خوهاي پسنديده در نظر عقل و شرع است. در واقع اخلاق و دين دو ملاك و معيار اصلي و زير بنايي در ازدواج و انتخاب همسر است.

اگر بخواهيم نمونه هايي از اخلاق خوب و بد را اشاره كنيم مي توان موارد زير را ذكر كرد.

 الف -  خوش زباني و بدزباني: زبان ترجمان و بيانگر احوال درون است. زبان دريچه اي است از محتويات درون فرد.  زبان انسان آيينه ي دل اوست.

ب - بزرگواري، و حسادت

ج -  خوش خُلقي،  و كج خُلقي

د- حق پذيري، و لجاجت و يكدنگي

3-  شرافت و اصالت خانوادگي: كه منظور نجابت و پاكي خانواده است. ازدواج دختر و پسر تنها پيوند و تركيب دو فرد نيست، بلكه پيوند دو خانواده است. نمي توان گفت من مي خواهم با خود اين فرد ازدواج كنم و كاري به خانواده و فاميلش ندارم. زيرا اين فرد شاخه اي است از درخت خانواده، و از ريشه هاي همان درخت خانواده تغذيه كرده است، و صفات اخلاقي , روحي، عقلاني و جسمي آن خانواده را  از راه وراثت و محيط و عادات به اين فرد منتقل كرده است.

 4- عقل و درايت: يعني همان نور افكني كه جاده زندگي را روشن مي كند. پس لازم است زن و شوهر براي اداره ي زندگي و تربيت فرزندان از نيروي عقل و فهم مجهز برخوردار باشند، و رشد عقلي كافي پيدا كرده باشند. به همين جهت ائمه اطهارعليهم السلام  ما را از ازدواج با افراد احمق و كم عقل نهي فرموده اند.

ملاك هاي دسته دوم: بيشتر ملاك هاي دسته دوم را مي توان تحت عنوان « تناسب و همتايي » مطرح كرد.

 تناسب, همتايي و كفو همديگر بودن اگر چه در دسته بندي معيارها در مرحله دوم قرار مي گيرد، ليكن گاهي بي توجهي به آن ها « زندگي » را به « مُردگي » يا مرگ تدريجي تبديل مي كند.  از حساس ترين نكاتي كه  در اين دسته از معيارها بايد مورد توجه قرار گيرد، عبارت است از تناسب و همتايي در:

الف. تدين و ميزان پاي بندي به دستورات شرع

ب. همتايي و هماهنگي فرهنگي و فكري

ج. همتايي اخلاقي و پاي بندي به آداب اخلاقي

د. تناسب و همتايي  از نظر سطح  تحصيلات

ه. تناسب در زيبايي

و. تناسب سني

ز. تناسب مالي و سطح اقتصادي و...

در ملاك هاي دسته دوم، حد نرمال و آيده آل در نظر گرفته شده ، بنا بر اين نبايد انتظار داشته باشيد شخص مورد نظر شما از بالاترين حد معيارهاي ذكر شده، برخوردار باشد. زيرا مگر من و شما در حد عالي از اين معيارها  برخورداريم، تا انتظارش را در همسر آينده مان داشته باشيم؟ پس بايد به اين معيارها با توجه به موقعيت  خودمان، و در مقايسه با افراد و گزينه هاي ديگر جهت همسري نگاه كنيم. و معيارها را به صورت نسبي در نظر بگيريم.

-راه شناخت و تحقيق

 براي شناسايي ملاك هاي فوق و اطلاع يافتن از وجود آنها در يك فرد از راه هاي زير مي توان اقدام كرد:

1- تحقيق و بررسي از خانواده و چگونگي روابط خانوادگي و فاميلي. چون هر فردي تحت تأثير محيط خانواده به دنيا آمده و رشد كرده است،  و از آن فضاي فرهنگي و اجتماعي تأثير پذير بوده و هست.

2- تحقيق و شناسايي از طريق  دوستان و نزديكان و رفقاي صميمي خود يا آن فرد مورد نظر در محل زندگي و سكونت، يا محل درس و محل كار.

3- گفتگوي مستقيم (ولي با اطلاع خانواده هاي دو طرف و تحت نظارت آن ها) با يكديگر و اطلاع يافتن از نقطه نظرات همديگر درباره مسائل مختلف و آنچه در آينده مي تواند در زندگي مشترك تان تأثيرگذار باشد، و كسب اطلاع از ميزان اهتمام وي نسبت به ملاك ها و معيارهاي معرفي شده.

در پايان توصيه مي شود جهت اطلاعات بيشتر و دقيق تر و تصميم گيري واقع بينانه تر براي مهمترين تصميم دوران زندگي و نقطه عطف عمر خود بهتر است در اين زمينه هم بيشتربينديشيد، و هم با خانواده محترمتان به گفتگو و مشورت بپردازيد، و هم از نظرات مشورتي افراد با تجربه استفاده نماييد، و هم  كتاب هاي معرفي شده را نيز مطالعه فرماييد.

1- جوانان و انتخاب همسر، علي اكبر مظاهري، انتشارات پارسايان

2- انتخاب همسر، آيت الله ابراهيم اميني، سازمان تبليغات اسلامي

3- تشكيل خانواده از سري آموزش خانواده، جمعي از مؤلفان، انجمن اولياء مربيان

4- همسران برتر از دكتر غلامعلي افروز

دوم -  مهر السنه، يا مهريه حضرت زهرا سلام الله عليها، كه از آن تعبير به مهر السنة مي شود. اندك بوده است. از روايات استفاده مي شود كه پانصد درهم نقره بوده است .درهم شرعى برابر  با 6/12 نخود نقره سكّه دار است، بنابراين پانصد درهم نقره ، معادل دويست و شصت و دو مثقال و نيم به مثقال صيرفى (24 نخود)  نقره سكه دار مى شود.

آيا بر ما گناهي وارد نمي شود؟
از آنجا كه ازدواج بايد باعث آرامش انسان باشد و او را از تلاطم و فساد فكري باز دارد براي شما به صورت كلي ويژگي هاي همسر شايسته از نظر قرآن را بيان مي كنيم تا ...

آيا اگر خودمان مردي مؤمن باشيم،آيا مي توانيم زن بي حجاب بگيريم؟ آيا بر ما گناهي وارد نمي شود؟

از آنجا كه ازدواج بايد باعث آرامش انسان باشد و او را از تلاطم و فساد فكري باز دارد براي شما به صورت كلي ويژگي هاي همسر شايسته از نظر قرآن را بيان مي كنيم تا بر مبناي آن تصميم بگيريد:

در آيات مختلفي از قرآن كريم ويژگي هاي همسران برتر و شايسته شمرده شده است. از جمله در آيه 5 سوره تحريم  شش وصف به شرح زير براى همسران خوب و شايسته بر شمرده و فرموده است:

عَسى‏ رَبُّهُ إِنْ طَلَّقَكُنَّ أَنْ يُبْدِلَهُ أَزْواجاً خَيْراً مِنْكُنَّ مُسْلِماتٍ مُؤْمِناتٍ قانِتاتٍ تائِباتٍ عابِداتٍ سائِحاتٍ ثَيِّباتٍ وَ أَبْكاراً؛ هر گاه او (پيامبر ص) شما ( عايشه و حفصه) را طلاق گويد، اميد مى‏رود كه پروردگار به جاى شما همسرانى بهتر براى او قرار دهد.

سپس ويژگي هاي همسران برتر را اين گونه بيان مي كند: همسرانى: 1- مسلمان، 2- مؤمن،3- متواضع، 4- توبه‏كار، 5- عبادت كننده، 6- مطيع فرمان خدا زنانى غير باكره و باكره".

نخست" اسلام" و سپس" ايمان" يعنى اعتقادى كه در اعماق قلب انسان نفوذ كند،  سپس حالت" قنوت" يعنى تواضع و اطاعت از همسر و بعد از آن" توبه" يعنى اگر كار خلافى از او سر زند، در اشتباه خود اصرار نورزد، و از در عذرخواهى درآيد.  بعد از آن" عبادت" خداوند، عبادتى كه روح و جان او را بسازد، و پاك و پاكيزه كند، سپس" اطاعت فرمان خدا" و پرهيز از هر گونه گناه. (1)

7- حافظ اسرار بودن:

در سوره نساء، آيه 34 ويژگي هاي همسر خوب را اين گونه بيان مي فرمايد:

«زنان صالح، زناني هستند كه متواضعند. در غياب (همسر خود) اسرار و حقوق او را در مقابل حقوقي كه خدا براي آنان قرار داده است حفظ مي كنند».

8- مايه آرامش:

از ديدگاه قرآن زن مايه آرامش است. زن و همسر شايسته آن است كه براي شوهر آرامش بيافريند. بين آن ها محبت و مودّت و رحمت وجود داشته باشد. در سوره روم، آيه 21 مي فرمايد: «و از نشانههاي او اين كه همسراني از جنس خودتان براي شما آفريد تا در كنار آنان آرامش يابيد. ميان تان مودّت و رحمت قرار داد. در اين نشانههايي است براي گروهي كه تفكّر مي كنند».

افزون بر ويژگي هاي ذكر شده مي توان از بر رسي روايات  ويژگي هاي ديگري را براي همسران برتر بر شمرد كه مهم ترين آن ها عبارتند از:  

1- صالح (شايسته)باشد: خانمى كه كارهاى شايسته و مورد پسند خدا را انجام دهد.

2- ودود: با محبت باشد.

3- ولود: نازا و عقيم نباشد.

4- شكور: در مقابل نعمت‏هاى الهى شكرگذار باشد.

5- قنوع: اهل قناعت باشد تا در زندگى تو را به زحمت نيندازد.

6- غيور: نسبت به دين خدا و عفت غيرتمند باشد.

7- در برابر احسانى كه به او مى‏شود، قدردانى كند.

8- چنانچه از  تو كار ناروايى سرزد، عفو و  چشم پوشي كند.

9- اگر در زندگى يادآور خدا شدى، تو را همراهى كند. اگر خدا را فراموش كردى، يادآور تو شود .

10- آن گاه كه از منزل خارج شدى، خود را حفظ كند.

11- هرگاه به منزل وارد شوى، با ورودت خوشحال و مسرور گردد.

12- چنانچه به او دستور و فرمان دادى، اطاعت كند. اگر براى او قسم خوردى، باورت كند و تكليف خود را انجام دهد.

13-  اگر ناراحت شدى و او را مورد غضب قرار دادى، اسباب خشنوديت را فراهم آورد.

برادر گرامي

 اين ها يك سري ملاك هايي هستند كه زن بايد تعدادي از آن ها را بعد از  ازدواج دارا باشد. در مورد حجاب نيز بايد اين مساله از ابتدا حل شود تا در آينده دچار مشكل نشويد. چرا كه چنين همسري معمولا نمي تواند مايه آرامش روحي شما شود. براي توضيح  در اين زمينه با شماره(09640) تماس بگيريد تا شما را راهنمايي كنند.

پينوشت:

1. آيت الله ناصر مكارم شيرازي، تفسير نمونه، دار الكتب الاسلاميه، طهران،  1362 ه.ش، ج24، ص 279.

فقط به دلیل داشتن ( دستمزد - حقوق - در آمد ) كم و حداقل جامعه
ازدواج، راه خوبی برای نزدیكی به خدای متعال و حفظ ایمان است، چون موجب حفظ نصف دین است؛ همانطوری كه پیامبر می فرماید: مَنْ تَزَوَّجَ فَقَدْ أَحْرَزَ نِصْفَ دينِه

اگر دختری به خواستگارش فقط به دلیل داشتن ( دستمزد - حقوق - در آمد ) كم و حداقل جامعه ، جواب منفی بدهد ، مرتكب گناه میشود؟

ازدواج، راه خوبی برای نزدیكی به خدای متعال و حفظ ایمان است، چون موجب حفظ نصف دین است؛ همانطوری كه پیامبر می فرماید: "مَنْ تَزَوَّجَ فَقَدْ أَحْرَزَ نِصْفَ دينِهِ،فَلْيَتَّقِ اللّهَ فِي النِّصْفِ الْباقي."(1) هر كس ازدواج كند، نيمي از دينش را بازيافته، نسبت به نيم ديگر تقواي الهي را رعايت كند.

مطالبی را در قالب نكات، خدمتتان عرض می نماییم:

1) مسئله ازدواج، یكی از مهم ترین مسائلی است كه در زندگی انسان رخ می‏دهد و شاید بتوان گفت ازدواج پایه و اساس خوشبختی انسان در زندگی است. بنابراین، شایسته است برای انجام چنین امر مهمی با چشمی باز و مطالعه و دقت كافی اقدام كنید و از هر گونه تصمیم‏گیری عجولانه و برخاسته از احساسات بدون پشتوانه فكری صحیح باید اجتناب كرد. بنابراین، شرط لازم برای انجام یك ازدواج موفق شناخت لازم توأم با تحقیق می‏باشد. با توجه به این معیار، توصیه می كنیم كه با استمداد از پروردگار و انجام وظایف دینی، خود را از هر گونه بلایی ایمن سازید.

2) همان طور كه مي دانيد موفقيت هر ازدواجي در گرو ملاك مندي و معيارمندي آن است و يكي از ملاك هاي انتخاب همسر، همتايي در برخي امور از جمله مسائل فكري، فرهنگي، اخلاقی، اقتصادی و مالی است. البته تناسب مالی و اقتصادی در اولویت های بعدی قرار دارد و در درجۀ اول، ایمان و معرفت دینی خواستگار باید مد نظر قرار بگیرد.

البته اگر در مورد اخلاق خواستگاران، نگاهی بر روایات داشته باشیم، متوجه چند نكته می شویم:

1- اخلاق: اخلاق حسنه و نیك نمودار پایداری وقوام زندگی می‏باشد.

2- ایمان: شخص با ایمان و خدا ترس، فرد مناسبی برای انتخاب همسر است وباعث پایداری زوجیت است. رسول خدا(ص) می‏فرماید: "كسی كه اخلاق و دینش مورد پسند و رضایت باشد و برای خواستگاری سوی شما آمد، تزویجش كنید!(2) اگر چنین نكنید موجب بروز فتنه و فساد بزرگ در زمین خواهید شد".(3)

با تمام این حساسیت، برای توضیح بیشتر باید بگوییم:

افرادی بوده اند كه به تناسب مالی توجهی نداشته اند و مبتلا به مشكلاتی شده اند؛ به عنوان مثال، ممكن است وقتی خانوادۀ دختر، وضع مالی خوبی داشته باشند ولی خانوادۀ پسر، دارای وضع معمولی داشته باشد؛ هنگام مواجهه با مشكلات، خانوادۀ دختر، مسئلۀ مالی و شرایط سختی كه پسر در مسایل مالی ایجاد كرده را به رخ بكشند و اختلافات بزرگتری ناشی از این جریان باشد. البته این مسئله كلیت ندارد و نمی توان به عنوان قاعدۀ عمومی گفت، زیرا خانواده اگر درك و معرفت بالا داشته باشد، این مسایل اصلا توجیه مناسبی برای رد كردن خواستگار نیست!

3) با خودتان از جهت فكری، خلوتی داشته باشید و ببینید كه اگر با جوانی كه از نظر مالی از شما پایین تر بوده و توانایی ایجاد زندگی مرفّه و بدون مشكلات مالی را نداشته باشد و در اجتماع هم موقعیت مناسبی نداشته باشد؛ به خواستگاری شما بیاید، می توانید قید صحبت ها و طعنه های دیگران و با قناعت زندگی خود را ادامه دهید یا خیر؟!

اگر جوابتان خیر است و نمی توانید عهده دار این زندگی باشید، همان بهتر كه به این خواستگار جواب منفی دهید تا از مشكلات بعدی كه گاها قابل مدیریت نیست، در امان باشید. انسان دور اندیش باید با حس و حال خود و ظرفیت خود در مسایل قد علم كند.

4) حال كه در سن ازدواج قرار دارید، توصیه ما این است كه اولاً ملاك ها و معیار های اساسی و صحیح ازدواج را در نظر بگیرید. گذشته را تمام شده بدانید و از نو به مسایل ازدواج بپردازید و خود را توبیخ نكنید.

درباره معيارهاي ازدواج و شرايط همسر ايده‏آل شناخت كافي پيدا كنيد. بدين منظور مي‏توانيد از راهنمايي‏هاي افراد با تجربه و خبره و مشاوران مورد اعتماد و يا از كتاب‏هايی كه در آخر جواب می آوریم، كمك بگيريد.

ملاك ها و معیارهای اساسی ازدواج را در فرد مورد نظر تطبیق دهید. ببینید چقدر با شما در زمینه های مختلف تناسب دارد. سعي كنيد بر اساس اطلاعات دقيق، به شناخت كافي و صحيحي از فردِ مورد نظر دست يابيد. دقّت را فراموش نكنيد. مبادا عشق، چشم انديشه‏تان را كور سازد و شما را از تحقيق كامل و همه جانبه در باره وي باز دارد.

نكتۀ پایانی:

اگر خواستگاری داشتید كه شرایط ایده آل كاری را نداشت، اما موقعیت اجتماعی خوبی داشت، مثل تحصیل و زمینه فراهم كردن شغل مناسب، به او جواب منفی ندهید؛ با كمك همدیگر مشكلات را حل كنید و اجازه دهید كه ایشان خود را با شما تطبیق دهد. البته به شرطی كه ویژگی های معنوی و دینی داشته باشد تا شما انگیزه تان مضاعف شود.

منابعی برای مطالعه بیشتر:

1. جوانان و انتخاب همسر، علي اكبر مظاهري؛ ناشر: دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم.

2. آئين همسرداري، آيت الله ابراهیم اميني، قم:  انتشارات اسلامي.

3. انتخاب همسر، آیت الله ابراهيم اميني، تهران؛ ناشر: انجمن اوليا و مربيان.

پی نوشت ها:

1. طبرسی، حسن بن فضل، مكارم الاخلاق، ص196، شریف رضی، چاپ چهارم، قم 1370ش.

2. شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 14، كتاب نكاح، ص 3، بیروت، دار احیاء التراث العربی ، 1104 ق.

3. انفال(8)، آیه 73.

از نظر اسلام هم كفو بودن خانواده ها به چه معناست؟
كفو بودن در روايات معناي وسيعي دارد و در راستاي رد تفكر جاهلي است. در تفكر جاهلي عرب، اشراف، كفو هم طبقه هاي خود بودند و كسي كه از طبقه پايين بود، كفو فرد ...

از نظر اسلام هم كفو بودن خانواده ها به چه معناست؟ آيا هم كفو نبودن خانواده ها از نظر عرفي و سطح تحصيلات ميتواند باعث جلوگيري از ازدواج فرزندان شود؟ چه عقوبتي در انتظار والديني است كه با چنين سخت گيري هايي مانع ازدواج فرزندان خود مي شوند؟

پرسشگر محترم كفو بودن در روايات معناي وسيعي دارد و در راستاي رد تفكر جاهلي است. در تفكر جاهلي عرب، اشراف، كفو هم طبقه هاي خود بودند و كسي كه از طبقه پايين بود، كفو فرد اشرافي به حساب نمي آمد و اسلام و پيامبر با اين ملاك و معيارها مخالفت كردند و كفو بودن را به ايمان دانستند.

جويبر غلامي سياه آزاد شده اي بود كه ايمان آورده و در رديف ياران پيامبر در سايبان مسجد پيامبر زندگي مي كرد. اين غلام سياه آزاد شده به طور طبيعي زيبايي زيادي هم نداشت ولي از ايمان بالايي برخوردار بود و روزي پيامبر به او پيشنهاد ازدواج داد. او نااميدانه گفت: ممكن است زني به وصلت با من رغبت كند؟

رسول خدا(ص) تاكيد كرد كه اسلام زيردستان را به جهت ايمان بالا آورده و بالادستان را به جهت كفر پست شمرده است. بعد رسول خدا او را به سوي زياد بن لبيد بزرگ قبيله بني بياضه فرستاد تا دختر او را خواستگاري كند. زياد گفت ما فقط دخترانمان را به همرديفانمان از انصار مي دهيم. رسول خدا به زياد فرمود: مؤمن كفو و همرديف مؤمنه است. (1) يعني جويبر مؤمن است و دختر تو هم مؤمنه است، پس اينها هم كفو هستند.

لازم است بدانيد ملاك هايى كه در انتخاب همسر بايد در نظر گرفته شود، دو نوع است:

الف: آن هايى كه ركن و اساس اند و براى يك زندگى سعادتمندانه حتما لازم اند. مثل تدين و دين دار بودن فرد، اخلاق نيك داشتن، شرافت و اصالت خانوادگى، عقل و...

ب: آن هايى كه شرط كمال هستند و براى بهتر و كامل تر شدن زندگى اند و بيش تر به سليقه و موقعيت افراد بستگى دارد. مثل  زيبايي و ...

هرچند سخت گيري غير صحيح و غلط، لطمات فراواني را به نسل جوان، به خصوص در امر ازدواج وارد مي كند، اما از حساس ترين نكاتى كه بايد در انتخاب همسر مورد توجه قرار گيرد، همتايى و تناسب از نظر و جنبه هاى مختلف است، مثل همتايي در تدين و ميزان پايبندى به دستورات شرع ؛ همتايى و هماهنگى فرهنگى، فكرى و سياسي؛ همتايى اخلاقي و پايبندى به آداب اخلاقي؛ كفو همديگر بودن از نظر تحصيلات علمى؛ تناسب مالى و سطح اقتصادى و ...

بنابراين اصل تناسب و همتايي همسران امري غير قابل انكار است كه مهم ترين عامل آرامش و سازگاري بعد از ازدواج نيز محسوب مي شود. اما سخن در اين است كه ما اين تناسب را چگونه در ذهن خود مي پرورانيم و آن را چگونه مي بينيم. بر اين اساس در انتخاب همسر بايد ملاك هاي دسته اول را به نحو تمام و كمال لحاظ كرد. اما ملاك هاي دسته دوم نسبي است.

اما در باره جلوگيري از ازدواج توسط والدين نيز بايد بگوييم كه تجربه آنها در بسياري از زمينه ها بيشتر است و شايد دليل قابل قبولي براي اين منع داشته باشند. اگر دلايل آنها و همچنين دلايل خود را براي اين ازدواج مطرح مي كرديد، بهتر مي توانستيم پاسخ بدهيم. اما با اين حال اگر كسي مطمئن است كه پدر و مادرش اشتباه مي كنند، باز هم نبايد در مقابل آنها بايستد ، بلكه بايد به واسطه كسي كه پدر ومادر از او حرف شنوي دارند آنها را متقاعد به قبول حرف خود كند. در صورت نياز به توضيحات بيشتر با (09640) تماس بگيريد.

پي نوشت ها:

1. كليني، كافي، تهران، اسلاميه، 1363ش، ج5، ص324.

در گذشته دوست پسر داشته یا نه؟
اگر ساير معيارهاي يك همسر شايسته مانند ايمان و اخلاق و نجابت و اصالت خانوادگي و ساير معيارها احراز شد، كافي است.

آيا در موقع خواستگاري ،پسر حق دارد از باكره بودن و نداشتن دوست پسر در گذشته باخبر باشد؟ چرا؟

اگر اين حق را دارد چطور بايد از دخترخانم يا خانواده اش بپرسد؟

تحقيق و تفحص در مورد همسر جهت كسب اطمينان و احراز شايستگي ها و معيارهاي صحيح، از حقوق مسلم و قطعي هر دختر و پسري است كه قصد ازدواج دارند. اما چند  نكته را بايد توجه داشت:

1- همه ملاك هاي يك همسر شايسته و لايق را نمي توان در هيچ پسر و دختري به طور مطلق و كامل يافت. پس وقتي هيچ پسر و دختري خودش همه معيارهاي يك همسر شايسته را به طور كامل و يكجا ندارد، نمي تواند توقع داشته باشد، سوژه مورد نظر يا همسري كه دنبالش مي گردد، همه معيارها را به طور كامل داشته باشد. بنا بر اين بايد:

 اولا-  به صورت نسبي به موضوع معيارها توجه كرد.

 ثانيا – هر كسي نخست جايگاه ديني، علمي، فكري، اجتماعي، اخلاقي و اقتصادي خود را ببيند، آن گاه  همسري را كه مي خواهد گزينش كند، آن را با موقعيت و جايگاه خودش بسنجد.

2-  كساني كه باكره بودن دختر يا نداشتن دوست دختر يا دوست پسر براي شان مهم است، و آن را به عنوان يكي از معيارهاي خود مي دانند، مي توانند و حق دارند تا جايي كه ممكن است، و موجب اذيت و آزار طرف مقابل يا ضربه ديدن حيثيت و آبروي وي  نمي شود، در مورد آن تحقيق كنند. اما كسي كه باكره بودن يا صرف  دوست دختر يا پسر داشتن براي وي مهم نيست، الزامي براي تحقيق كردن نيست.

3-  قرآن كريم مي فرمايد: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَسْئَلُوا عَنْ أَشْياءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ»؛(1) اي كساني كه ايمان آورده ايد از مسايلي سؤال نكنيد، (و در مورد موضوعاتي تحقيق نكنيد) كه اگر واقعيت براي شما آشكار گردد شما را ناراحت مي كند.

 بر اساس اين آيه شريفه  پيشنهاد ما اين است كه از تحقيق در مورد  دوست دختر و پسر صرفنظر شود. نه دختر دنبال اين باشد كه آيا اين پسر، دوست دختر داشته يا نه، و نه پسر به فكر تحقيق در مورد دوست پسر داشتن دختر مورد نظر خود باشد. زيرا ورود به اين گونه موضوعات علاوه بر اين كه انسان را به نتيجه قطعي نمي رساند، آثار و نتايج خوشايندي از جهت ديني و اجتماعي هم دارد.

اگر ساير معيارهاي يك همسر شايسته مانند  ايمان و اخلاق و نجابت و اصالت خانوادگي و ساير معيارها احراز شد، كافي است.

پي نوشت ها:

1. مائده (5)، آيه 101.

چرا اعتماد جوانان نسبت بهم در مورد ازدواج كم شده؟
نبودن حریم بین زن و مرد و آزادی معاشرت‏های تعریف نشده و بی‏بند و باری، هیجان‏ها و التهاب‏های جنسی را فزونی می‏بخشد و تقاضای برهنگی را به صورت یك عطش روحی و ...

آيا بد حجابي در زندگي آينده (زناشويي) تاثير دارد؟ و چرا اعتماد جوانان نسبت بهم در مورد ازدواج كم شده؟

نبودن حریم بین زن و مرد و آزادی معاشرت‏های تعریف نشده و بی‏بند و باری، هیجان‏ها و التهاب‏های جنسی را فزونی می‏بخشد و تقاضای برهنگی را به صورت یك عطش روحی و یك خواست سیری‏ناپذیر درمی‏آورد.

لذاست كه حجاب در عرصه اجتماع و خانواده نقش بنیادی دارد. بدین معنا كه حجاب عامل مهم استحكام خانواده بوده  و سبب ایجاد جامعه سالم می گردد. در مقابل بی حجابی موجب تزلزل خانواده و سقوط جامعه می گردد.

 نهاد خانواده، یكی از مقدس‏ترین نهادهای اجتماعی است كه بشر تا به حال  دیده است. از سوی دیگر نقش خانواده در روند ایجاد جامعه سالم، یك نقش بی‏بدیل است.

نقش حجاب و پوشش اسلامی در سلامت و استمرار پیوند خانوادگی، غیر قابل انكار است. آمارهای مستند نشان می‏دهد كه با افزایش برهنگی در جهان، طلاق و از هم گسیختگی زندگی زناشویی در دنیا همواره بالا رفته است؛ زیرا «هر چه دیده بیند، دل كند یاد» و هر چه دل در مقوله هوس‏های سركش بخواهد، به هر قیمتی باشد، به دنبال آن می‏رود و به این ترتیب، هر روز دل به دلبری جدید می‏بندد و با قبلی وداع می‏كند؛ 

 در بازار آزاد برهنگی، قداست پیمان زناشویی مفهومی ندارد. خانواده‏ها به سادگی متلاشی می‏شوند و كودكان بی‏سرپرست می‏مانند.آمارهاي قطعي و مستند نشان مي‏دهد كه با افزایش برهنگي در جهان طلاق و از هم گسیختگي زندگي زناشویي در دنیا به طور مداوم بالا رفته است. در" عرصه آزاد برهنگي" دیگر قداست پیمان زناشویي مفهومي نمي‏تواند داشته باشد و خانواده‏ها همچون تار عنكبوت به سرعت متلاشي مي‏شوند.

اسلام به قدرت شگرف غریزه جنسی بشر توجه كامل داشته و تدابیر بسیاری برای تعدیل و رام كردن این غریزه، اندیشیده است. در این زمینه، هم برای زنان و هم برای مردان، تكالیف خاصی معین كرده است. وظیفه مشترك زن و مرد این است كه چشم خویش را از نگاه به نامحرم بپوشانند و از نگاه شهوت‏آمیز بپرهیزند؛ اما زنان به جهت جاذبه‏های بیش‏تر، وظیفه خاصی دارند و آن این كه بدن خود را از مردان بیگانه بپوشانند و در اجتماع با آرایش‏های تحریك‏آمیز، ظاهر نشوند و به جلوه‏گری و دلربایی نپردازند تا زمینه انحراف مردان و به ویژه جوانان فراهم نشود.

لباس افراد جامعه و مخصوصاً لباس زنان، نمی‏تواند به هر شكل و اندازه‏ای باشد. باید در این خصوص حد و ضابطه‏ای وجود داشته باشد. بی‏بند و باری در پوشش و لباس، موجب بی‏بند و باری در تحریك غریزه جنسی است. جهت آگاهی بیش تر، به كتاب "مسئله شناخت" شهید مطهری مراجعه نمایید.

بنابراين، بي ترديد اگر قانون حجاب، به درستي در جامعه مراعات شود، قطعاً مؤثر خواهد بود و آثار فردی، خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی آن نيز به قدري واضح خواهد بود كه بدون ارائه آمار، به پیامدهای آن پي خواهيم برد.

و اما اینكه نوشته اید:"چرا اعتماد جوانان نسبت به هم در مورد ازدواج كم شده" كلیت ندارد. هر چند در مواردی چنین است كه باید منشا بدبینی به نوبه خود بررسی شود. در مكاتبات بعدی در این باره توضیح بیشتری بنویسید و منظورتان را شفاف تر بیان كنید تا پاسخ دهیم.

آیا فردی كه نماز نمی خواند می تواند همسر خوبی در زندگی باشد؟
كسی كه نماز نمی خواند در واقع كمترین فاصله را با كفر دارد و از لطف و رحمت خدا دور است از برخی روایات استفاده می‏شود كسی كه عمداً نمازش را نخواند، كافر یا ...

آیا فردی كه نماز نمی خواند می تواند همسر خوبی در زندگی باشد؟

كسی كه نماز نمی خواند در واقع كمترین فاصله را با كفر دارد و از لطف و رحمت خدا دور است از برخی روایات استفاده می‏شود كسی كه عمداً نمازش را نخواند، كافر یا مانند كافر است:رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: بین الاسلام و الكفر ترك الصلوه؛(1)

فاصله بین ایمان و كفر ترك نماز است.

 یا بهره‏ای‏از دین ندارد : «لا حظ فی الاسلام لمن ترك الصلوه؛ (2) برای تارك نماز بهره ای در اسلام نیست».

 یا عملش تباه می‏شود: «من ترك صلوته حتی تفوته من غیر عذر فقد حبط عمله؛ (3)

هر كس بدون عذر نماز را ترك كند تا قضا شود، اعمالش از بین می رود».

 یا موقع مرگ به او خطاب می‏شود: می‏خواهی یهودی بمیر یا نصرانی. بمیر، تو مسلمان نیستی: «من ترك الصلوه لا یرجو ثوابها و لا یخاف عقابها فلا ابالی ان یموت یهودیا او نصرانیا او مجوسیا؛ (4)هر كس نماز را ترك كند و نه امید به ثوابش داشته باشد و نه ترس از عذابش،اشكالی  نمی بینم در اینكه یهودی یا نصرانی یا مجوسی از دنیا برود».

در قرآن آمده از برخی مجرمان كه گرفتار جهنم شده‏اند، پرسیده می‏شود: چه چیزی باعث شد كه در دوزخ باشید، می‏گویند: ما از نمازگزاران نبودیم (فی جنات یتسائلون، عن المجرمین، ما سلككم فی سقر، قالوا: لم نك من المصلین). (5)

این عواقب و حالات و ارزش انسان بی نماز است ولی برای ازدواج با چنین فردی باید بگوییم نظر اسلام این است كه با مردی ازدواج كنید كه مومن و متدین و با نماز باشد زیرا كسي كه پاي بند به دین (كه اصلي ترین مسئله زندگي است) نباشد، هیچ تضمیني وجود ندارد كه پاي بند به رعایت حقوق همسر و زندگي مشترك باشد. انسان دیندار هرگز نمي تواند با همسر بي دین كنار بیاید و با هم زندگي سعادتمندانه اي داشته باشند. البته منظور از دینداری و تدیّن این است كه  اسلام را با جان و دل پذیرفته و در عمل به آن كوشا باشند، نه تدین سطحی و بی ریشه و بی عمل.

پیامبر (ص) به شخصی كه می‏خواست ازدواج كند، فرمود: "علیك بذات الدین؛ (6) بر تو باد كه همسر دیندار بگیری".

و از انجا كه بی نماز بهره ای از دین ندارد می توان نتیجه گرفت كه از نظر دین ازدواج با انسان بی دین و بی نماز توصیه نشده است

اما امروزه انسان هایی هستند كه از خیلی جهات خوب هستند مثلا اخلاق شان و درآمدشان و ... خوب است؛ ولی اهل نماز نیستند!!  و بسیاری از دختر خانم ها هستند كه ملاك های دینی برایشان مهم نیست و یا لا اقل در درجه اول اهمیت نیست و حاضرند با انسان این چنینی ازدواج كنند و چون نگاه این افراد فرق می كند ممكن است احساس خوشبختی نیز داشته باشند و از همسر و زندگی شان راضی باشند  اگر شما از این دسته هستید می توانید با چنین فردی ازدواج كنید. ولی این ازدواج ها از نظر اخلاقی و دینی توصیه شده نیست.

موفق باشید

پی نوشت ها:

1. محمدی ری شهری ،میزان الحكمه ،ناشر دارالحدیث، چاپ اول ،ج 2، ص 1644.

2. همان.

3. همان.

4. همان.

5. سوره مدثر (74) آیه40-43.

6. ثقه الاسلام كليني، الكافي، دار الكتب الاسلاميه، طهران، سنه النشر/1365 ه.ش، ج5، ص 332 .

چالش هاي اين بحث راجهت ارائه به دانشجويان بيان فرماييد؟
بي ترديد اسلام كه يك مكتب انسان سازي است براي همه شئونات فردي و اجتماعي آدمي طرح و برنامه دارد مي بايست به يكي از مهم ترين جنبه هاي روحي و رواني انسان يعني ...

بنده دريكي از مراكز دانشگاهي  فعاليت ميكنم،مسائل وسوالات زيادي در خصوص ازدواج موقت دربين قشر دانشجو مطرح است،لطفا فرصت ها و تهديدات وچالش هاي اين بحث راجهت ارائه به دانشجويان بيان فرماييد؟

در ابتدا لازم است مقداري به ضرورت ازدواج موقت از ديدگاه اسلام بپردازيم:

1- بي ترديد اسلام كه يك مكتب انسان سازي است براي همه شئونات فردي و اجتماعي آدمي طرح و برنامه دارد مي بايست به يكي از مهم ترين جنبه هاي روحي و رواني انسان يعني غريزه جنسي او توجه داشته باشد و او را به حال خود وانگذارد مضاف بر اينكه هم فرد و هم جامعه نيازمند آرامش و امنيت است و بدين جهت اسلام با هرگونه مسئله اي كه نظم و آرامش و امنيت فرد و خانواده و اجتماع را بر هم زند و به خطر بيندازد مخالف است.

2- در جامعه افراد متعددي اعم از زن و مرد داريم كه به هر دليلي يا نمي توانند ازدواج دائم كنند و يا مرداني هستند كه نياز و غريزه جنسي آنها با ازدواج دائم مرتفع نمي‎شود اينجا تكليف چيست؟ آيا مي بايست مردم را به اجبار محدود و وادار به رياضت و رهبانيت كرد؟ آيا بايد آزادي مطلق داد و كمونيسم جنسي يعني اينكه هر كس با هر فردي خواسته بدون هيچ محدوديتي به اجبار محدود و رابطه جنسي برقرار كرد رواج داد؟ آيا مي شود گفت اسلام هيچ برنامه و طرحي ندارد و مردم را به حال خود رها كرده است؟ مسلم است كه در اين زمينه اسلام بهترين گزينه را انتخاب كرده كه هم عقل و هم وجدان آن را تأييد مي كند بدين خاطر يكي از قوانين ارزشمند و درخشان از ديدگاه مذهب جعفري، مسئله ازدواج موقت يا صيغه است.

- فرصت هاي ايجاده شده توسط ازدواج موقت:

1- ازدواج موقت يك مسألۀ اجتماعي:

اين يك قانون كلي و عمومي است كه اگر به غرائز طبيعي انسان، به صورت صحيح پاسخي گفته نشود او براي اشباع آن ها متوجه روش انحرافي خواهد شد؛ زيرا اين حقيقت قابل انكار نيست كه غرائز طبيعي را نمي توان از بين برد و به طور فرض هم اگر بتوانيم از بين ببريم، چنين اقدامي عاقلانه نيست؛ چون اين كار يك نوع مبارزه با قانون آفرينش است.(1)

2- ازدواج موقت، فرصتي كه تهديد شد:

حكم ازدواج موقت كه در دين ما به آن اشاره شده است، اگر درست مورد استفاده قرار گيرد، در مواقع ضروري، مثل ديگر احكام اسلام، باعث راحتي و سلامت بشر است، اما اگر مورد سوء استفاده قرار گيرد خود تهديد جدي براي خانواده و اعضاي آن است.

ازدواج موقت اگرچه در اسلام به آن اشاره شده اما اظهارنظرهاي غير كارشناسي در اين زمينه و عدم هدايت صحيح آن ميتواند ضمن ايجاد تبعات سوء، منجر به پاشيدگي كانون خانواده و حتي عدم تمايل به تشكيل خانواده در بين جوانان گردد.

صاحب نظران معتقدند گاهي شرايطي بوجود ميآيد كه ضمن در نظر گرفتن عرف و شرع در جامعه ميتوان بر ازدواج موقت تأمل نمود البته ازدواج موقت فقط ميتواند نقش يك مُسَكِن را بازي كند و تبعات آن را نيز بايد در نظر گرفت و براي آن برنامه ريزي كرد.

در ازدواج موقت چندين ملاحظه بايد صورت بگيرد. از جمله مهمترين اين ملاحظات حفظ حرمت و كرامت زن مي باشد كه در اسلام به آن بسيار تأكيد شده است و اگر كرامت زن زير سئوال رود زن تبديل به يك ابزار خواهد شد.

3- ازدواج موقت نيز يكي از سنت هاي گرانبهاي پيامبر اكرم(ص) است كه در زمان ايشان حلال شده است.(2) دين فطري و انسان ساز اسلام به علت هاي مختلفي چون فراهم نبودن زمينه و شرايط ازدواج دائم يا دوري از همسر به خاطر جنگ يا مسافرت، كه فرد احساس شديد نياز به ارضاء ميل جنسي خود پيدا مي كرد، و مي ترسيد كه به گناه بيافتد، ازدواج موقت را به امر الهي حلال نموده است؛ تا اولاً با گناه و فحشا مقابله بشود و ثانياً از اين راه فرد به يك لذّت مطبوع و مشروع برسد.

ازدواج موقت هر چند در زمان بحراني فشار شديد غريزه جنسي و ترس از آلوده شدن به گناه توصيه مي شود تا در اثر آن دچار گناه و منكرات و يا بيماري هاي رواني همچون اضطراب، بي ثباتي روحي و رواني نشود، اما آن به هيچ وجه فايده هاي روحي و رواني و مستمر ازدواج دائم را ندارد.

- تهديدات، چالش ها و اسيب هاي ازدواج موقت در عصر امروز:

موضوع ازدواج موقت و چند همسري در اسلام، موضوعي بسيار حساس است و متأسفانه در اين زمينه از ديرباز افراط و تفريطها و سوء استفادههاي بسياري صورت گرفته است.

ابتدا بايد اين نكته را در نظر داشت كه هر نوع سنت مقدسي ممكن است در صورت عدم مراعات شرايط و حد اعتدال آن با يك سري آفات و آسيبهاي احتمالي همراه باشد كه اين ناشي از عدم فهم درست مكلفان از آن موضوع و عدم ملاحظه موارد آسيبشناسي ميباشد و از نقص شريعت يا شارع مقدس نميباشد.

به عنوان نمونه از منظر اسلام حتي نمازي كه در شريعت آن قدر مورد ستايش واقع شده اگر شرايط و حدود متني و فرامتني آن مورد لحاظ قرار نگيرد و به حكمتها و آسيب شناسي آن دقت نشود، به فرموده روايات محكم اسلامي آفت ميشود و از اين رو است كه در متن برخي روايتها ميبينيم آمده است: «آفة الصلاة»؛ يعني آفت نماز، يا آفت ايمان، و مانند آن، يعني همين موضوع مقدسي كه ما داريم، يك آفت و آسيبي دارد و در صورتي اين آسيب گريبانگير ميشود، كه فرد فهم درستي از اين قضيه نداشته باشد و افراط و تفريط كند.

در اين جا به برخي از موارد آسيبشناسي اين موضوع بسنده ميكنم:

1.آسيب روحي و اجتماعي همسران شوهردار در خانواده در صورت عدم ملاحظه شرايط و قيود و حكمتها.

2. آسيب تربيتي فرزندان، اين كه اگر ازدواج مجدد يا موقت با شرايط و قيدها و حكمتهاي آن ناخوانايي داشته باشد، معمولاً فرزنداني كه در خانوادههاي اول هستند، به خاطر نقش كمتر پدر در خانواده و يا به خاطر عدم رعايت عدالت يا عدم امكان ايجاد عدالت از لحاظ تربيتي آسيب جدي ميبينند و اين مساله لطمه بسيار بزرگي را به جامعه خواهد زد.

3. كاهش اعتماد عمومي زوجين به همديگر و  سستي اركان خانواده، از آن جا كه ركن اساسي زندگي زناشويي و خانواده در جامعه اعتماد زن و شوهر نسبت به يكديگر بوده و تنها چيزي است كه زن يا شوهر را در تحمل بعضي از مشكلات خانوادگي و كوتاهيها يا  تقصيرهاي طرف مقابل ياري ميدهد، همين اعتماد و اميد به وفاداري است، بديهي كه اين دو سنت بدون رعايت شرايط و قيود آن و توسعه و تشويق بي رويه، با اين ركن خانواده اصطكاك پيدا ميكند و در نتيجه چنين پيوندي با كوچكترين بهانه از هم خواهد پاشيد.

4. توسعه شهوتراني و هوسبازي در جوامع اسلامي كه علاوه بر همه آسيبهاي ديگر به تضعيف اركان اقتصادي و سياسي و فرهنگي جوامع خواهد انجاميد.

5. كاهش سطح ازدواجهاي دائم و ريشه دار در صورت توسعه بي رويه و كج فهمي از مقوله ازدواج موقت، بديهي است كه هر چه ازدواجهاي موقت در جامعه با آساني و بدون هيچ قيد و بندي همراه باشد، جوانان به خاطر فرار از يكسري بارهاي حقوقي و الزامات قانوني از ازدواج دايمي گريزان خواهند شد.

6. احتمال برخي سوء استفادههاي حقوقي و جنسي از ناحيه هر دو طرف در صورت عدم ترسيم نظام حقوقي مشخص براي اين سنتها به ويژه براي ازدواج موقت، با توجه به اينكه معمولاً در جامعه ايران و بيشتر جوامع اسلامي ديگر ازدواج موقت معمولاً به صورت پنهاني انجام ميگيرد و نيز بينش متعادل و منصفانهاي از اين سنتها در ميان عرف برقرار نشده، بديهي است كه ضمن توسعه برخي روابط نامشروع در قالب اين سنتها و تهديد جدي اين نابساماني بر عليه دختران دوشيزه، احتمال سوء استفاده براي مردان و زنان از همديگر و گريز از تعهدات حقوقي بسيار است و در مواقعي نيز شنيده شده كه اين آسيب حتي موجب آسيبهاي روحي و رواني خاصي براي طرفين شده و يا حتي هنجارهايي همچون باجگيري از طرفين و مانند آن به اين آسيبها افزوده ميشوند.

7. «ازدواج موقت» سوژهاي كه هر از گاهي سر بلند ميكند!

ازدواج به عنوان يك پديده اجتماعي در بستر پيچيدهترين و حساسترين روابط اجتماعي ميان دو جنس مخالف برقرار و به عنوان مقدمه و منشأ خانواده محسوب ميشود كه هم اكنون تغييرات اجتماعي بعد از انقلاب صنعتي، منجر به طولاني شدن فرايند جواني كه به تعبير روانشناسان وظيفه اصلي آن جستوجوي هويت مستقل و استقلاليابي است و در نتيجه تاخيراتي در سن ازدواج شده است.

- مشكلات ازدواج موقت براي جوانان:

شرايط اجتماعي نامناسب، عدم پذيرش اين نوع ازدواج در بين عرف مردم به عنوان يك راه حل واقعي، نبود مقررّاتي مناسب در بين مردم و بي مسؤليتي برخي افراد و عدم پذيرش بعضي آثار آن(تولد فرزند و ...)، و سودجويي هاي برخي از افراد فرصت طلب، مشكلات زيادي را براي اجراي اين سنت الهي به خصوص براي افراد جوان مجرّد ايجاد كرده است، و تا فراهم شدن شرايط بهتر فاصله هاي زيادي وجود دارد.

مشكل ديگري كه وجود دارد اين است كه امكان دارد كساني كه به ازدواج موقت روي مي آورند، بخواهند فقط ميل جنسي را از اين طريق ارضا كنند و ديگر در آينده به ازدواج دائم كه ركن اساسي است و فوايد زيادي دارد، روي نياورند.

و لااقل تجارب نشان داده، كه ميل جنسي با كامجويي ها، هر چند به شيوه صحيح و شرعي باشد، شعله ورتر مي شود، و شايد تنوع طلبي و فزوني خواهي انسان باعث شود، كه با يكي دوبار صيغه موقت، انسان به آن معتاد شود و دنبال هوسراني و شهوتراني رود كه مورد نهي اسلام است و اين ميل، يكي از اميال نيرومندي است كه افكار و افعال افراد جوان را كه دنبال تحصيل، تهذيب و كار و كوشش هستيد، تحت تأثير زيادي گذاشته و مانع رشد و پيشرفت آنها مي شود. لذا توصيه مي شود، اگر فشار جنسي خيلي زياد نيست و تا حدّي نيست كه به گناه آلوده شويد، از پرداختن به ازدواج موقت خودداري شود.

- مشكلات ازدواج موقت براي زنان جوان:

شرايط اجتماعي نامناسب، نبود مقرراتي مناسب در بين مردم و بي مسئوليتي برخي افراد و عدم پذيرش بعضي آثار آن (بارداري و ...) و سودجويي هاي برخي از افراد، مشكلات زيادي را به خصوص براي زنان و دختران جوان ايجاد كرده است. لذا برخي از علما روي آوري اين گونه افراد را به ازدواج موقت مناسب ندانسته و توصيه مي كنند كه، آنها در پي احساسات يا نيازهاي زودگذر نروند، زيرا برقرار كردن يك رابطه زودگذر، بدون مصلحت انديشي، بر آينده آنان و روحيه و وضع اجتماعي آنان اثر منفي مي گذارد. بنابر اين، زن بايد به ازدواج موقت به گونه اي كاملا واقع بينانه توجه كرده و به دنبال آن برود. ولي اگر فشار و نيازهاي جنسي به اندازه اي باشد كه تحمل آن دشوار است، و مي ترسد كه به گناه بيافتد، آن موقع با كمال احتياط و مراقبت هاي ويژه، به ازدواج موقت تن در دهد.(3)

 -ازدواج موقت دختر باكره؛ آري يا خير؟

در اين ميان، دختران باكره، در برابر اين مشكلات آسيب پذيرترين قشر جامعه هستند. و اين كار آبرو و آينده آنها را در برابر يك ازدواج پايدار و دائم تهديد مي كند. لذا آنها بيش از هر چيزي بايد، درباره اين سختي ها بينديشند و تلاش كنند، و در برابر هر گونه عكس العمل جنبي زودگذر مقاومت نمايند. علامه سيد محمد حسين فضل الله مي گويد: «ما به ويژه به دختران باكره توصيه نمي كنيم كه به تجربه ازدواج موقت دست بزنند، حتي اگر به آن نياز داشته باشند. زيرا در آينده به دليل عادت به آن، يا برخي حالات پيش بيني نشده، يا حساسيتهاي اجتماعي كه براي آبروي آنان زيانبار است، آثار منفي فراواني بر روحيه آنان خواهد گذاشت و ديدگاه جامعه را نسبت به آن ها و فرصت هاي ازدواج را براي آن ها دستخوش تغيير مي سازد. زيرا جوانان معمولا ميل ندارند با دختري ازدواج كنند كه قبلا با جوان ديگري تجربه جنسي، هر چند غير كامل داشته است. ما شاهد بوده ايم كه ازدواج هايي بر اثر پي بردن شوهر به ارتباط همسرش با فرد ديگر پيش از او، بر هم خورده است.»(4)

مشكل ديگر:

رابطه جنسي طبيعي بين زن و شوهر از عوامل مهم استحكام و دوام زندگي زناشوئي و مايه ايجاد روابط احساسي و عاطفي بين آن ها است و دختر جواني كه فعلا به نوعي اين نياز جنسي را ارضاء مي كند، امكان دارد كه بعدها كه ازدواج دائم كرد، دچار اختلال رواني ـ جنسي شده و نتواند به خوبي همسرش را ارضاء و اشباع كند.(5) و اين را همه مي دانند كه اولين آغوش، دلپذير ترين نوع رابطه هاست و چشم هر مرد و زني هميشه به دنبال آن است.

- حاصل سخن و نكات پيشنهادي:

1- از آنجا كه اين روش نيز مانند بسياري از راهكارها مورد سوءاستفاده بعضي از مردان تنوع طلب قرار گرفته و مهمتر از آن عده اي با حمله به آن فيگور روشن فكرانه گرفته و موقعيت امروزي براي خود دست و پا مي كنند، بهتر است به جاي رد ازدواج موقت، نحوه اجرا و مديريت اصولي و كاربردي آن را برنامه ريزي كرده و اجرا نمايند و به جاي تخريب يك سنت اجتماعي، افراد سوء استفاده گر را با وسايل مختلف از اين كار باز دارند و يا روش هاي ديگري را به عنوان جايگزين اعلام كرده و به بحث بگذارند.

 پيشگيري از فساد بهويژه آسيب هاي اجتماعي، از اساسي ترين نتايج ازدواج موقت است.

2- ازدواج موقت ممكن است مقدمه ازدواج دايم باشد. گاهي به وسيله اين ارتباط، الفتي بين زن و مرد ايجاد مي شود و يك زن و مرد جوان بدون انجام گناه با وجداني آسوده با يكديگر زندگي مي كنند و به احتمال قوي، نتيجه رابطه آنها به ازدواج دايم ختم مي شود. لذا استفاده بجا و مناسب از اين دستور پسنديده مي تواند به سلامت اجتماعي كمك كند.

3- اگر چه ازدواج موقت امري است شرعي اما نمي توانيم به جهات عرفي آن بي اهميت باشيم. گاهي عدم توجه به مسائل عرفي سبب تهمت مي شود و گاهي براي افراد، به جهت عدم پذيرش اجتماعي، مشكلات و ناسازگاري ها و حتي جدال هايي پيش مي آيد.

4- عقد موقت براي هر فردي توصيه نمي شود، برخي افراد كه ظرفيت رواني محدودي دارد، در ناسازگاري هاي زناشويي به جاي تمركز بر حل مشكل و ناسازگاري سريع، سراغ صيغه مي روند تا آنجا احساس خوشي بيشتري داشته باشند و اين امر مي تواند اساس خانواده را به شدت ويران كند.

 

- منابع كمكي براي مطالعۀ بيشتر:

1. حجّتي، احمد، در مسير زندگي با ازدواج موقت يا دائم، ج اول، قم، مؤلف.

2. قائمي، علي، تشكيل خانواده در اسلام، تهران، اميري، ج هشتم.

3. عسگري، مرتضي، ازدواج موقت در اسلام، ترجمه محمد جواد كرمي، تهران، نشر مجمع علمي اسلامي.

4. صحتي، احمد، در مسير زندگي با ازدواج دائم يا موقت، قم.

5. تحليلي بر روان شناسي زن در ازدواج موقت، طلعت رافعي، نشر دائره.

 

 پي نوشت ها:

1. جهت اطلاع از وجوه دلالت اين آيه بر ازدواج موقت و پاسخ به برخي شبهات ر.ك. به: درسنامه فقه مقارن، پاسخ به شبهات فقهي، محمد رضا ضميري، ص 285، چاپ اول، موسسه آموزشي و پژوهشي مذاهب اسلامي، قم، 1384.

2. نساء(4) آيۀ 24.

3. فضل الله، سيد محمد حسين، دنياي زن، ترجمه واحد ترجمه دفتر ژژوهشي و نشر سهروردي، تهران، دفتر ژژوهش و نشر سهروردي، 1383، ص 387.

4. فضل الله، سيد محمد حسين، دنياي زن، ترجمه واحد ترجمه دفتر پژوهشي و نشر سهروردي، تهران، دفتر پژوهش و نشر سهروردي، 1383، ص387.

5. عسگري فر، حسين، نقش بهداشت روان در ازدواج، تهران. گفتگو، 1380، ص 161.

حال با اين اوضاع ميتوانم ازدواج مجدد داشته باشم؟
پرسشگر گرامی اینکه انسان دوست دارد دارای فرزند و ذریه و نسل باشد چیزی است که در همه انسان ها وجود دارد اما باید بدانید که تنها راه سعادت و باقیات الصالحات بر...

بنده حدود 20 سال است كه ازدواج كرده‎ام ولي متاسفانه تا كنون صاحب فرزندي نشده‎ام. حال با اين اوضاع ميتوانم ازدواج مجدد داشته باشم؟ يا اينكه بهتر است همسر اولم را طلاق داده و سپس ازدواج كنم؟ و آيا اشكالي ندارد تا مشخص شدن وضعيت در حال حاضر از طريق صيغه همسري اختيار كنم و بعدا موضوع را در صورت برآورده شدن آنچه مد نظرم بوده آشكار كنم؟

پرسشگر گرامی اینکه انسان دوست دارد دارای فرزند و ذریه و نسل باشد چیزی است که در همه انسان ها وجود دارد اما باید بدانید که تنها راه سعادت و باقیات الصالحات بر جای گذاشتن و نام نیک از خود بر جای گذاشتن، این نیست که انسان دارای فرزند خلف و شایسته ای باشد،چرا که بسیاری از افرادی که نام نیک از انها به جای مانده، از طریق عمل و علم و خدمات انها به خداو اسلام و انسانیت، این نام نیک از آنها به جای مانده است، پس شما نپندارید که تمام خیر و مصلحت شما در بچه دار بودن است، آیا نشنیده، نمی دانید و نمی بینید کسانی را که از ناحیه فرزندشان جز غم و غصه و ناراحتی و آبرو ریزی و بدبختی دنیا و آخرت بهره ای نبرده اند؟

در ضمن امید خود را به خدا و بچه دار شدن از همین همسرتان از دست ندهید، آیا نشنیده اید که برخی پیامبران مثل حضرت ابراهیم و زکریا علیهما السلام با آن که پیامبر و مستجاب الدعوه بودند، پس از ده ها سال دعا کردن، در سن کهولت و پس از هشتاد سالگی خدا دعای آنان را مستجاب کرد؟

و اگر دارای فرزند نشدید ناراحت نباشید و این نباید در شما و کارهایتان ایجاد خلل کند، زیرا ممکن است بی فرزندی یا دیر فرزنددار شدن یکی از راه های آزمایش الهی باشد همان طور که برخی پیامبران مثل حضرت سلیمان هرچه دعا کردند، صاحب فرزند نشدند. البته افراد بسیاری هم بودند وهستند که در کنار معاینات و معالجات پزشکی به دعا درمانی پرداختند و نتیجه گرفتند. امیدواریم شما نیز یکی از همین افراد باشید.  این ها درس هایی است که ما باید از تاریخ بیاموزیم. لازم است بدانیم که خدا اولا خیر و صلاح بندگانش را بهتر از بندگانش می داند.

ثانیا - آن چه خیر و صلاح بندگان است، خداوند همان را برای بندگان مؤمن خود تقدیر می کند. و برای بچه دار شدن یک سری ادعیه هم وارد شده که انجام دادن انها موثر است

 1 - از امام صادق علیه السلام روایت شده که جهت فرزند دار شدن این دعا را زیاد بخوانید :« اللَّهُمَّ لَا تَذَرْنِی فَرْداً وَ أَنْتَ خَیْرُ الْوَارِثِینَ وَحِیداً وَحْشاً فَیَقْصُرَ شُکْرِی عَنْ تَفَکُّرِی بَلْ هَبْ لِی عَاقِبَةَ صِدْقٍ ذُکُوراً وَ إِنَاثاً آنَسُ بِهِمْ مِنَ الْوَحْشَةِ وَ أَسْکُنُ إِلَیْهِمْ مِنَ الْوَحْدَةِ وَ أَشْکُرُکَ عِنْدَ تَمَامِ النِّعْمَةِ یَا وَهَّابُ یَا عَظِیمُ یَا مُعَظَّمُ ثُمَّ أَعْطِنِی فِی کُلِّ عَافِیَةٍ شُکْراً حَتَّى تُبْلِغَنِی

مِنْهَا رِضْوَانَکَ فِی صِدْقِ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ وَ وَفَاءٍ بِالْعَهْدِ »

 در حدیث دیگری آمده است که در سجده بخواند: « رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ وَلِیّاً رَبِّ لَا تَذَرْنِی فَرْداً وَ أَنْتَ خَیْرُ الْوَارِثِینَ »

 (1)

اما اگر نمی توانید بیش از این صبر کنید و می خواهید ازدواج مجدد کنید، باید بگوییم که این کار برای شما هیچ اشکالی ندارد ولی اولا تصور نکنید که اول باید همسر اول تان را طلاق دهید چرا که شما فقط برای فرزند دار شدن همسر دیگری انتخاب می کنید نه نارضایتی از همسر اول، و این کار یعنی طلاق همسر اول ، اخلاقی  هم نیست.

و بهتر است اگر قصد ازدواج مجدد دارید ،از همان اول ماجرا را به همسرتان بگویید و ایشان را در این مورد قانع کنید و احتیاجی به ازدواج مخفی و از طریق صیغه نیست و ممکن است کار را برای شما مشکل کند .

 

پی نوشت ها :

1.شيخ حر عاملى، وسائل الشيعة، مؤسسه آل البيت عليهم‏السلام قم، 1409 هجرى قمری، ج 21، ص 369-372.

صفحه‌ها