عین نقل معصوم

معمولا راويان حديث سعي داشته اند روايت را عينا نقل كنند

يكي از نشانه هاي اعتبار راوي قوه حفظ اوست. اگر راوي قوه حفظ قوي نداشت، به روايات او اعتبار چنداني نمي دادند.

از طرف ديگر ، هر كس توان نقل به مضمون ندارد. نقل به مضمون از جانب راوياني جايز بوده و روايت را از اعتبار نمي اندازد كه روايت را درك كرده و معناي آن را دريافته و با عبارت كم و بيش مشابه ، همان معنا را به طور كامل يا نزديك به كامل منتقل كنند. كساني كه فقط راوي و نقل كننده بوده و درايت كافي نداشتند، مجاز به نقل به مضمون نبودند. اگر در الفاظ حديث دست مي بردند، اقدام شان سبب ضعيف و بي صلاحيت شدن خودشان مي گشت. حديث شناسان و عالمان رجال در معرفي راويان نسبت به قوه حفظ آن ها و اين كه آيا روايات شان غالبا نقل به مضمون است يا عين عبارات معصوم را نقل كرده اند ، تذكر مي دهند كه در كتب روايي و رجالي  كم و بيش آمده است.

 اصل آن است كه روايت عين عبارت معصوم است، مگر اين كه نشانه هايي بر نقل به مضمون وجود داشته باشد. 

اما كتاب حديثي كه با قاطعيت بتوان گفت همه احاديثش نقل عين الفاظ است و نقل به معنا ندارد، در كتب روايي چنين كتابي نداريم . بله در كتاب هايي كه خطبه ها يا نامه هاي امامان را نقل كرده اند ،مثل نهج البلاغه يا كتاب هايي كه دعاهاي امامان را نقل كرده اند،مثل صحيفه سجاديه، مي توان گفت كه الفاظ امامان عينا نقل شده و نقل به معنا نيست.