در مورد آرامش يابي براي تمركز خاطر قطعا علاوه بر ذكر و دعا، بررسي علل پراكندگي خاطر و سعي در برطرف كردن آن علل ( در صورت امكان ) و تلاش براي يادگيري چگونگي مديريت صحيح زندگي در كنار مشكلات آن ( در صورت عدم امكان برطرف كردن آن علل ) ضروري به نظر مي رسد.

بايد بدانيم كه تا ريشه ي درد به درستي شناخته نشود و براي درمان و مديريتش برنامه اي ريخته نشود، تنها دعا كردن و ذكر گفتن به اين معناست كه خدايا من خودم نمي خواهم به دنبال درمان دردم باشم خودت آن را حلش كن.

جايگاه ذكر و دعا، هيچ وقت به عنوان معجزه گري همه كاره نبوده است و الا انسان هاي زيادي در خانه مي نشستند و فقط با خواندن برخي آيات و دعاها روزي شان را از خدا مي خواستند و دست به كاري نمي زدند. قطعا اين روش در اسلام روشي ناپسند بوده و به هيچ وجه به آن سفارش نشده است.

شايسته است بدانيد كه ندانستن علت پراكندگي خاطر، حتي در استفاده از آيات و اذكار نيز تأثير مي گذارد. چرا كه اذكاري كه از طريق اهل بيت به دست ما رسيده اند. غالبا با تناسب به منشأ مشكل بيان شده اند؛ مثلا اگر دليل پراكندگي خاطر و تشويش ذهن انسان، بدهكاري وي باشد دعاها و روشهائي براي زود پرداخت شدن بدهي وارد شده و اگر دليلش همّ و غمّ فراوان باشد ذكري براي رفع آن [1].

گاهي اوقات هم مي شود كه عملكرد خود ماست كه باعث تشويش ذهنمان مي گردد به عنوان مثال به اين روايت - كه در بعضي منابع از پيامبر عظيم الشأن نقل شده - توجه كنيد:

دَعْ مَا يُرِيبُكَ إِلَي مَا لَا يُرِيبُكَ فَإِنَّ الْكَذِبَ رِيبَةٌ وَ إِنَّ الصِّدْقَ طُمَأْنِينَةٌ

آنچه تو را دچار ترديد و دو دلي مي كند را رها كن و آنچه كه تو را به ترديد نمي اندازد انجام ده همانا دروغ ترديد آفرين است و راستي اطمينان آفرين [2].

پس ضرورت دارد كه شما با دقت در اهميت اين مسأله، در اين زمينه تدبر لازم را نموده و در صورت نياز با كمك مشاوران متدين و متخصص به رفع علت هاي اضطرابتان بپردازيد. در كنار آن مي توانيد با انجام برخي از امور ديني مثل نماز صحيح و با خضوع و خشوع خواندن، قدرت تمركز شخصي خود را در امور زندگاني تان رشد داده و به هدفي كه دوست داريد برسيد چرا كه خواندن چنين نمازي باعث اين مي شود كه انسان با خود تمرين نمايد كه چگونه مي تواند براي انجام يك كار ( خواندن همين نماز ) براي خداي متعال از تمام خيالات ديگر بگذرد و كم كم خود را به جائي برساند كه فقط در محضر خدا باشد. قطعا اين نوع نماز خواندن براي ايجاد تمركز مفيد و مؤثر است.

و نكته ي آخر اين كه:

خداوند متعال در آيه ي 28 از سوره ي رعد مي فرمايد:

الَّذينَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوب‏

آنان كه ايمان آورده اند و با ياد خدا قلب هايشان آرام مي گيرد.

همانا تنها با ياد خداست كه قلب ها آرام مي گيرد.

اين آيه مي فرمايد كه آرامش واقعي در پناه ياد خدا به وجود مي آيد. پس تكرار همين آيه در زمان هائي كه انسان نيازمند به آرامش واقعي است در كنار توجه به تمامي مباحث گذشته، مي تواند موجب تسكين قلب گرديده و ما را دوباره به ياد خدا انداخته و در نتيجه موجب آرامش قلبي ما گردد.

سر بلند و شادكام باشيد

پي نوشت:

1. براي دستيابي به اين نوع ادعيه و اذكار مي توانيد به حاشيه ي كتاب « كليات مفاتيح الجنان » مراجعه نموده و به تناسب نياز خود از مطالب آن بهرمند گرديد. در بخش هشتم كتاب « كليات مفاتيح نوين » نوشته ي آية الله مكارم شيرازي نيز - كه در مورد دعا براي حل مشكلات معنوي و مادي مي باشد - پنج دعا براي آرامش در برابر عوامل وحشت آورده شده است. به عنوان مثال در دعاي چهارم آمده:

روايت شده است كه رسول گرامي اسلام (ص) به امير مومنان (ع)فرمود: يا علي! هرگاه احساس خطر كردي بگو:

بسم الله الرحمن الرحيم، و لا حول و لا قوة الا بالله العلي العظيم

( آية الله مكارم شيرازي، مفاتيح نوين، قم، مدرسة الامام علي بن ابي طالب (ع)، 1384، ص 1144).

[2] علامه مجلسي، بحار الانوار، بيروت، موسسه الوفاء، 1404 ق، ج 71، ص 214، ذيل ح 47.