ضار

از اسم هاي خداوند در دعاها اسم "ضارّ" است كه با اسم "نافع" با هم مي آيند

"ضارّ" به معناي ضرر زننده در مقابل "نافع" به معناي نفع رسان است.

خداوند هم ضرر زننده به متجاوزان و ستمگران است از اين رو در جايي ديگر آمده : "يا ضارّ المعتدين= اي ضرر زننده به متجاوزان " (1) مثل اين كه خدا با كيد كنندگان و مكاران كيد مي كند :

«وَ يَمْكُرُونَ وَ يَمْكُرُ اللَّهُ وَ اللَّهُ خَيْرُ الْماكِرين؛ (2) و آنان مكر و حيله كردند و خدا هم (با آنان ) مكر و حيله كرد و خداوند بهترين حيله كنندگان است».

همچنان كه يكي ديگر از اسم هاي خدا "مضلّ" در برابر "هادي" است و در جاي خود توضيح داده شده كه خداوند ابتدا هدايتگر است و اما كساني را كه به هدايت خدايي دل ندهند و نپذيرند ، از باب كيفر گمراه مي كند و آنان را از هدايت و دستگيري و عنايت خود محروم مي كند.

يكي ديگر از اسم هاي خدا "يا من جعل الشمس سراجا و القمر نورا" است .

در قرآن آمده: «هُوَ الَّذي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِياءً وَ الْقَمَرَ نُوراً ؛ (3) او كسي است كه خورشيد را روشنايي و ماه را نور قرار داد».

«وَ جَعَلَ الْقَمَرَ فيهِنَّ نُوراً وَ جَعَلَ الشَّمْسَ سِراجاً؛ (4) ماه را در ميان آسمان ها مايه روشنايي، و خورشيد را چراغ فروزاني قرار داده است!».

در اين دو آيه خورشيد و ماه را به يك صورت تصوير نكرده است. در مورد خورشيد دارد كه "ضياء" و "سراج" است . سراج منبع نور است . "ضياء" شيء نوراني را گويند كه نورش از ذات خودش مي باشد  ، ولي ماه را "نور" ناميده است. اين كه خورشيد را "سراج و ضياء" ناميده و ماه را "سراج و ضياء" نناميده ، معلوم مي شود كه نور خورشيد از خودش است . خورشيد منبع نور و روشنايي و حرارت است مانند چراغ ؛ ماه گر چه نوراني است اما منبع نور و روشنايي نيست، بلكه نور آن از جاي ديگر است و آن فقط منعكس كننده نور است.

پي نوشت ها:

1. يونس (10) آيه 5.

2. نوح (71) آيه 16.

3. كفعمي ، مصباح ، سوم ، بيروت ، اعلمي ، 1403 ق ، 354.

4. انفال (8) آيه 30.