قرآن کريم در آيه 3 سوره تغابن می‌فرماید «وَ صَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ؛ و شما آدميان را به زيباترين صورت برنگاشت»؛ اين در حالی است که ما در جامعه با افرادی روبرو می‌شویم که به‌طور خدادادی و مادرزادی کندذهن يا کریه‌المنظر هستند يا دارای معلوليت جسمانی می‌باشند. چگونه اين موارد با آيه قابل‌جمع هستند؟
خداوند متعال در آيه 3 سوره تغابن می‌فرماید: «وَ صَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ » يعنی خداوند متعال صورت انسان را مجهز به جهازى بسيار دقيق كرد كه با آن جهاز و وسايل می‌تواند انواع كارهاى عجيب را انجام دهد، كارهايى كه ساير موجودات جاندار از انجام آن عاجزند؛ و نيز از مزايايى از زندگى بهره‌مند‌است كه آن مزايا براى غير انسان ابداً فراهم نيست. (1)
قامتى موزون و راست، با صورتى زيبا و دلپذير، درنهایت نظم و استحكام كه امتياز آن بر صورت موجودات زنده ديگر و انواع حيوانات در نخستين برخورد روشن و آشكار است و همين ساختمان ويژه به او امكان می‌دهد كه به انواع كارها و صنايع ظريف يا سنگین‌دست زند و با داشتن اعضاى مختلف به‌راحتی زندگى كند و از مواهب حيات بهره گيرد. (2)
انسان برخلاف غالب حيوانات كه با دهان آب و غذا می‌خورند با دست خود و با دقت و ظرافت غذا و نوشيدنى را برمی‌دارد و به دهان می‌گذارد و اين امر كمک فراوانى به انتخاب غذاهاى پاک از غذاهاى آلوده به اجزاء خارجى و اضافى می‌کند؛ میوه‌ها را به‌راحتی پوست می‌کند و اجزاء غیرقابل استفاده را دور می‌ریزد. (3)
پس در اين آيه ویژگی‌های انسان نسبت به حيوانات ديگر مدنظر است، نه انسانی نسبت به انسانی ديگر. با اين نگاه حتی افراد زشت هم در مقایسه با حيوانات ديگر زيباترند.
علامه طباطبايی (ره) در فرمايش دقیق‌تری فرمودند:
در جمله «وَ صَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ» منظور از "تصوير" قلم‌به‌دست گرفتن و نقشه كشيدن نيست، بلكه منظور، اعطاى صورت است و صورت هر چيز قوام و نحوه وجود آن است، هم چنان‌که در جاى ديگر فرمود: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ»؛ انسان را در نيكوترين تقويم آفريديم (4)
و "حُسن صورت" عبارت است از تناسب تجهيزات آن نسبت به يكديگر و تناسب مجموع آن‌ها با آن غرضى كه به خاطر آن غرض ایجادشده؛ اين است معناى حُسن، نه خوشگلى و زيبايى منظر و يا نمكين بودن، چون حُسن يک معناى عامى است كه در تمامى موجودات جارى است هم چنان‌که فرمود: «الَّذِي أَحْسَنَ كُلَّ شَيْءٍ خَلَقَهُ»؛ خدايى كه خلقت هر چيزى را نيكو كرد (5). (6)
پی‌نوشت‌ها:
1. ترجمه تفسير الميزان، ج 17، ص 527.
2. همان.
3. تفسير نمونه، ج 20، ص 160.
4. تین/ آیه 4.
5. سجده/ آیه 7.
6. ترجمه تفسير الميزان، ج 19، ص 496.
