با توجه به حديث نبوي( هر كس ائمه بعد از من را قبول نداشته باشد از من نيست ) و با توجه به اينكه مبناي تعريف سنت در فقه عامه و مذاهب اربعه صرفا قول، فعل و تقرير پيامبر مي باشد(نه ائمه معصومين) و اينكه ائمه معصومين بعد از اميرالمومنين، مسلمان بودن اهل سنت را قبول داشته اند، حال اين تعارض را چگونه بايد پاسخ داد؟(يعني چرا ائمه معصومين بعد از اميرالمومنين اهل سنت را مسلمان دانسته اند؟ )
مسلمان بودن با مؤمن بودن فرق دارد.
مسلمان كسي است كه شهادتين را بر زبان جاري كرده و به يگانگي خدا و نبوت پيامبر، اعلام ايمان كرده است. كسي كه بر يكتايي خدا و بر نبوت پيامبر شهادت مي دهد، به حكم قرآن مسلمان است و جان و مال و آبروي او محترم است و از همه حقوقي كه ديگر مسلمانان بهره مند هستند، بهره مند مي باشد.
قرآن مي فرمايد:
لا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقي إِلَيْكُمُ السَّلامَ لَسْتَ مُؤْمِنا(1)
به كسي كه اظهار صلح و اسلام ميكند نگوييد: «مسلمان نيستي».(و ايمان به خدا و پيامبر نياوردي )
البته بسياري از مسلمانان هستند كه فقط به اسم مسلمان هستند و هنوز از زمره مؤمنان نشده اند. قرآن مي فرمايد:
قالَتِ الْأَعْرابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَ لكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنا وَ لَمَّا يَدْخُلِ الْإيمانُ في قُلُوبِكُم؛(2) عربهاي باديهنشين گفتند: «ايمان آوردهايم» بگو: «شما ايمان نياوردهايد، ولي بگوييد اسلام آوردهايم، امّا هنوز ايمان وارد قلب شما نشده است.
بنا بر اين ما موظفيم گويندگان شهادتين را مسلمان دانسته و همه حقوق مسلماني را براي آنان به رسميت بشناسيم.
امامان هم گويندگان شهادتين را مسلمان مي دانستند و شيعيان را به رعايت حقوق آنان سفارش مي كردند.
البته هر كس برايش امامت ثابت شده باشد و بداند خدا و پيامبر، امامان را به امامت نصب كرده و اطاعت مردم از آنان را خواسته اند، با اين وجود امامت امامان را نپذيرد، كافر است، ولي چون ما نمي دانيم انكار امامت توسط اهل تسنن از روي علم و عناد است يا از روي جهل، نمي توانيم آنان را كافر بشماريم و بايد اسلام آنان را قبول كنيم.
جمله پيامبر هم خطاب به مسلمانان است كه اگرمي خواهيد در قيامت با من باشيد و به شفاعت من برسيد و... ، بايد به امامت امامان بعد از من گردن نهيد. اگر كسي با اقرار به شهادتين امامت امامان را نپذيرد، گر چه ما او را مؤمن نمي دانيم اما به حكم قرآن و سنت پيامبر مسلمان است.
پي نوشت ها:
1. نساء(4) آيه94.
2. حجرات(47) آيه14.