به تازگی پسرم به بلوغ جنسی رسیده است و بنده با ایشان در مورد مسائل شرعی صحبت كرده ام. حال به نظر شما به عنوان متخصص دینی و مذهبی شیوه عملی مواجهه با این موضوع چیست ؟ اصولا برای حفظ روحیه اعتماد به نفس و حفظ كرامت انسانی چه راهكارهای عملی (نه شعاری)برای مواجهه با مسائل جنسی جوانان و تقویت روحیه آنان پیشنهاد می كنید؟
در پاسخ به سؤال شما مطالبی را در قالب نكات زیر تقدیم می داریم:
1. دوران بلوغ در واقع یك تغییر و تحول شدیدی است كه سرتاسر وجود نوجوان را فرا می گیرد؛ به همین خاطر، مهم ترین و حساس ترین دوران زندگی انسان، دوران بلوغ است. اگر نوجوان بداند و آگاهی پیدا كند كه چه تغییراتی در وجود خود و همسالانش رخ می دهد، آن وقت گذشتن از این دوران بحرانی برای او آسان خواهد شد. مهم ترین ویژگی های این دوران، بروز تمایلات جنسی است . ندانستن و آگاه نبودن این مسایل، زمینه انحرافات نوجوان را فراهم می كند.
اگر جوان به طرز واقع بینانه ای و از طریق یك منبع صلاحیت دار با مسایل كلی بلوغ به طور منطقی و طبیعی آشنا شود، امكان بروز انحراف كاهش می یابد.
2. از نظر اسلام، این قسمت از زندگی انسان، بسیار اهمیت دارد. در این دوران است كه بنای اساسی شخصیت فردی و اجتماعی نوجوان پایهریزی میشود. روش تربیتی اسلام بر این امر تأكید دارد كه نوجوان این دوران را با معرفت و پاكی سپری كند.
در این دوران حساس، نوجوان واقعاً نمیداند چه كند و چه چیزی در وجود او دارد، اتفاق میافتد. تغییرات عمومی بدن و تأثیرات روانی، چنان سریع و همه جانبه است كه او را دچار تشویش و نگرانی میكند .برخوردها و ارتباطهای او را با اطرافیان و خانوادهاش دچار مشكل میسازد.
3. دوران بلوغ ویژگی های بسیاری دارد كه شناخت آن ها كمك زیادی در شیوه رفتار با نوجوان و درك او و در نتیجه آن كاهش انحرافات او می كند .به بخشی از آن ها اشاره می كنیم:
1- در این مرحله نوجوان خواهش ها و تمایلات متفاوت و متضادی دارد. از طرفی خود خواهی كودكانه با دیگر دوستی در هم می آمیزد.
2- با این كه نوجوان می خواهد با دوستان خود باشد، علاقه مند به تنهایی است.
3- در این دوران، كودك پرجنب و جوش دیروز به نوجوان حساس، زود رنج و تأثیر پذیر امروز مبدل شده است.
4- تغییرات سریع جسمی، تأثیرهای فراوانی در حالت های روحی او می گذارد.
5- با ظاهر شدن نیروی جنسی جوان، احساس خاصی به جنس مخالف در او پدید می آید.
6- نوجوان در این دوره، دارای روحیه كنجكاو و در عین حال دچار نوعی سردر گمی است.
7- به شدت از همسالان خود، الگو می پذیرد و از رفتار آنان پیروی می كند.
8- رفتار خود را با انگیزه های درونی، تشخص طلبی و استقلال جویی بروز می دهد.
بنابراین دوران بلوغ با این ویژگی ها، یك دوره بسیار حساس و دوره بحران زندگی انسان است. به همان مقدار كه مهم و سرنوشت ساز است، همان مقدار وظیفه والدین و مربیان را سنگین تر می كند. پس باید به نوجوان كمك كرد تا این مرحله از زندگی را به خوبی و سلامت بگذراند.
4. در بیان مسایل بلوغ نباید شرم و حیا كرد. چرا كه اگر مسایل بلوغ از طریق منطقی و توسط اشخاص صلاحیت دار به نوجوان بیان نشود، مطمئن باشید از طریق راه های خلاف آگاهی یافته و دچار سردر گمی و بحران و افت تحصیلی خواهد شد. آماری كه امروزه از شیوع انحرافات جنسی در بین نوجوانان، منتشر می شود، آمار درستی است كه همگی به نوعی بیانگر غفلت والدین و خود نوجوان در این خصوص است. اگر والدین و مربیان اطلاعات درستی از مسائل دوران بلوغ داشته باشند و نوجوانان را نیز به این امور آگاه سازند و با درك نیازهای شان آن ها را یاری رسانند، یقیناً نوجوان احساس خلأ نمی كند و برای تسكین خود راه های انحرافی را در پیش نمی گیرد.
5. برای بیان مسایل بلوغ راهكارهای زیر خدمت تان ارائه می شود:
1- وقتی نوجوان به سن تكلیف رسید، می توانید یك جشن تكلیف با حضور دوستان و همكلاسی هایش برای او بگیرید . یك نفر از مربیان صلاحیت دار و تأثیرگذار بر فرزندتان را دعوت كرده تا در مورد مسایل بلوغ و تكالیف آن ها صحبت بكند. این مقدمه ای می شود تا خود شما نیز بتوانید به راحتی بعضی از مسایل بلوغ را برای او بیان كنید.
2- كتاب هایی در زمینه بلوغ تهیه كنید و آن ها را در اختیار او بگذارید.
3- او را با مربیان صلاحیت دار و آگاه با مسایل شرعی آشنا كنید تا ایشان مسایل بلوغ را برای آن ها در مناسبت های مختلف بیان كنند.
4- علاوه بر نقش پدری، همواره رابطه خود را با او حفظ كنید . به گونه ای با او رفتار كنید كه شما را به عنوان یك دوست صمیمی و دلسوز بپذیرد.
5- كتاب هایی كه در این زمینه معرفی می شود ، مطالعه كنید و از اطلاعات آن ها استفاده كنید:
-تربیت جنسی در اسلام. پدیدآورنده: حافظ ثابت. ناشر: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) 1387
- دوران شكوفایی (راهنمای بلوغ پسران نوجوان) پدیدآورنده: ثریا سهرابی، محمدرضا سهرابی. ناشر: انجمن اولیا و مربیان 1386
- خانواده و مسائل جنسی كودكان. پدیدآورنده: علی قائمی امیری. ناشر: انجمن اولیا و مربیان 1386
- روش های افزایش عزت نفس در كودكان و نوجوانان. پدیدآورنده: اسماعیل بیابانگرد. ناشر: انجمن اولیا و مربیان 1387
- نحوه رفتار والدین با فرزندان. پدیدآورنده: یدالله جهانگرد. ناشر: انجمن اولیا و مربیان 1386
- بلوغ و دگرگونی های آن (آنچه یك پدر و مادر باید در مورد پسر نوجوان خود بداند) پدیدآورنده: فرزانه صمدی. ناشر: اكرام 1386
- نامه های بلوغ. پدیدآورنده: علی صفایی حائری