پسرم با من بلند حرف می زند و زود عصبانی می شود

   توجه داشته باشيد بد رفتاري كودك علل گوناگوني مي‌‌تواند داشته باشد. برخي ممكن است علل فيزيولوژيكي باشد يا اينكه ممكن است به خاطر مسائل تربيتي غلط، مشكلاتي دوران رشد و.... دچار بدرفتاري گردد. به هر حال در اين ادامه چند توصيه كلي وجود دارد كه عمل به آنها مي‌تواند مفيد واقع شود:

چند توصيه:

1- به وضعيت جسماني كودك خود توجه كنيد.

گاهي اوقات دليل بد رفتاري كودك يك ناراحتي جسمي است. برخي از كودكان در شرايطي كه دردي دارند يا بيمار هستند يا بي‌تحرك مي‌شوند، خيلي زود عصباني مي‌شوند و جيغ راه مي‌اندازند و شايد آرام كردن آنها در اين شرايط كار دشواري باشد. با بررسي احتمال وجود يك دليل جسمي و شناسايي آن اقدام به رفع آن مشكل مي‌كنيد و بدرفتاري كودك شما نيز از بين مي‌رود. 

2- به وضعيت تغذيه كودك خود توجه كنيد.

كودكان در حال رشد هستند و بايد نيازهاي تغذيه‌اي آنها به خوبي برآورده شود. كمبود برخي موارد در بدن تحرك‌پذيري كودك را افزايش مي‌دهد و در اين صورت ما ممكن است تعجب كنيم كه چرا با وجود اعمال شيوه‌هاي تربيتي خوب و مناسب ، نتيجه خوبي نمي‌گيريم. براي اين كار حتما از متخصصين كمك بگيريد.

3- خواب كودك را تنظيم كنيد.

اغلب كودكان زماني كه احساس خواب مي‌كنند، بي‌قرار و تحريك‌پذير مي‌شود. پدران و مادران بايد به اين نكته آگاه باشند و اينگونه رفتارهاي كودك خود را حمل بر عصبانيت و خشم و بي‌قراري نكنند. در چنين مواقعي ، طرح يك برنامه خوب خواب و ترغيب او به استراحت و خواب رفتن به شيوه‌هاي خوب ، مشكل را حل خواهد كرد و لازم نيست شما زياد نگران شده و سخت بگيريد.

4- الگوي مناسبي براي فرزندان خود باشيد.

كودكان بسياري از رفتارهايي را كه دارند از بزرگترها ياد مي گيرند، حتي رفتاري را كه به نظر ما چندان مهم نبوده و باور كردني نمي رسد كه كودك با اين سرعت آن را فرا گرفته باشد. كودكان از ما ياد مي‌گيرند كه در مواقع ناراحتي چگونه مساله خود را مطرح كنند. والديني كه ناراحتي خود با هيجانات منفي و ناراحتي زياد نشان مي‌دهند، همين الگو را به فرزندان خود منتقل مي‌كنند. براي جلوگيري از خشونت و بدرفتاري كودكان خود بايد پدر و مادري آرام باشيم.

5- فيلم‌ها ، كارتون‌ها و بازي‌هاي خشن نيز مي‌تواند عامل بدرفتاري كودكان است.

تماشاي فيلم هاي خشن ، كارتونهاي نامناسب و بازي‌هاي كامپيوتري با تاثيري كه در فعاليت بخش‌هايي از مغز مي‌گذارند، بدرفتاري را در كودكان سبب مي‌شوند. كودكان را از تماشاي فيلم‌هاي بزرگسالان منع كنيم و اگر قرار است ديگر اعضا خانواده چنين فيلم‌هايي را تماشا كنند، در ساعاتي باشد كه يا كودك در منزل نيست يا در خواب است. حضور كودك در خانه در حالي كه ديگر اعضا مشغول تماشاي يك فيلم هيجاني هستند و او را از تماشاي آن منع مي‌كنند راهكار مناسبي نيست.

6- روش‌هاي تنبيهي مناسبي داشته باشيد.

زماني كه كودك شما عصباني است و شما با اعمال يك تنبيه بدني يا تنبيه سخت ديگري مي‌خواهيد او را آرام كنيد، نه تنها به او كمك نكرده‌ايد بلكه مشكل او را بيشتر نيز كرده‌ايد و به اين ترتيب كار شما در دفعات بعدي كه او عصباني مي‌شود سخت‌تر شده است. براي آرام كردن كودك لازم نيست همان اول از روش تنبيه استفاده كنيد. با امتحان كردن ساير روش‌ها اگر به نتيجه نرسيدند تنبيه مناسبي را در نظر بگيريد و اجرا كنيد. اين تنبيه نبايد زياد شديد باشد، نبايد بدني باشد و نبايد خيلي طولاني باشد. در روايتي مي‌خوانيم مردي حضور حضرت ابا الحسن (ع) از فرزند خود شكايت كرد.

حضرت فرمود:« لا تضربه و اهجره و لا تطل ؛ فرزندت را نزن، و براي ادب كردنش، از او قهر كن، ولي مواظب باش، قهرت طول نكشد».

‏همچنين سعي كنيد مسئلي كه مورد علاقه كودك است را شناسايي كنيد سپس اگر احساس كرديد بسيار بدرفتاري مي‌كند به او بگوييد كه از برخي امتيازات مثل رفتن به فوتبال محروم خواهم كرد و... اگر كودك احساس كند لازمه بدرفتاري  محروم شدن از برخي امتيازات مورد علاقه اوست تدريجا سعي خواهد كرد رفتار خود را  اصلاح كند. البته اين روش بايد طوري انجام گيرد كه باعث لجبازي بيشتر او نشود . بهتر است هنگامي كه آرام است به او بگوييد« من از داد زدن خوشم نمي آيد اگر  داد بزني، مجبورم مانع رفتن‌تان به فوتبال شوم».

7- زبان كودك خود ياد بگيريد

كودكان از لحاظ زباني نيز در حال رشد هستند و درك آنها از زبان و گفتار به اندازه دركي نيست كه ما بزرگترها داريم. براي اينكه بتوانيم ارتباط خوبي با كودك خود داشته باشيم، بايد شيوه صحبت كردن خود را با او عوض كنيم و در سطح فهم و درك او صحبت كنيم. در روايتي كه  رسول اكرم صلّي اللَّه عليه و آله نقل شده است مي خوانيم: «من كان عنده صبيّ فليتصاب له. ---  آن كس كه نزد او كودكي است بايد در پرورش وي، كودكانه رفتار نمايد»

 زماني كه واضح ، كوتاه و دلنشين صحبت مي‌كنيم، تن صداي ما آرام است و از كلمات مناسبي استفاده مي‌كنيم راحت‌تر مي‌توانيم كودك خود را آرام كنيم. البته منظور استفاده از الفاظ كودكانه كه اغلب كودكان به طور نادرست كلمات را به كار مي‌برند نيست. والدين بايد كلمات را درست ، ولي واضح ، آرام و دلنشين ادا كنند.

 همچنين بهتر است هنگام انتقاد از كودك بجاي  انتقاد مستقيم از خود كودك، از احساست خود صحبت كنيد؛ مثلا به جاي اينكه بگوييد «تو نبايد داد بزني» بهتر است بگوييد:« داد زدن باعث اذيت ديگران  و رنج من مي‌شود، دوست دارم فرزندم داد نزد»

8- عزت نفس كودك را افزايش دهيد.

افرادي كه عزت نفس بالايي دارند، بهتر مي‌توانند رفتارهاي خود را كنترل كنند. حتي وقتي در شرايط هيجاني شديدي هستند. آنها به لحاظ ارزش و كرامتي كه به خود قائل هستند در تمامي لحظات ، مراقب رفتار و گفتار خود هستند تا ارزش و احترام آنها را زير سوال نبرد.. ارزش نهادن به خود و احترام گذاشتن به خود را به كودكان خود ياد دهيم و به اين ترتيب به آنها كمك كنيم رفتار خود را تحت كنترل خود داشته باشند.

9- به او كمك كنيد در شرايط هيجاني ، صحبت كند.

صحبت كردن باعث تخليه هيجاني مي‌شود. اين كار را با آرامش انجام دهيد و او را تقويت كنيد با كنترل بيشتري روي رفتار خود ناراحتي خود و علت آن را توضيح دهيد. كمك كنيد از جملات مناسبي استفاده كند تا تخليه شود و ديگر لزومي براي انجام رفتارهاي خشن نباشد. در واقع بدرفتاري كودك براي تخليه هيجانات منفي او صورت مي‌گيرد و اگر با روش درست به او كمك كنيم، اين كار را انجام دهد؛ ديگر لزومي به رفتارهاي خشن نخواهد بود.