فلسفه روزه

اساسا پر كردن معده از مأكولات و مشروبات هم چنين خواب زياد در آموزه هاي ديني مورد مذمت و نهي قرار گرفته است، زيرا اين امور سبب قساوت قلب و مانع رشد و روشنگري عقل و فكر و اسقرار علم و حكمت در قلب و جان آدمي مي گردد. و در روايات از زياده روي در خوردن گوشت - همانند چيزهاي ديگر - مذمت شده است. از اين رو برخي اهل دل و تهذيب توصيه مي كنند كه در هفته يك بار گوشت خورده شود، نياز بدن را تأمين مي كند و كافي است.بنا بر اين اسلام ترك مطلق حيواني را به هيچ وجه توصيه نمي كند، چه ترك حيواني به معناي خاص آن يعني تنها گوشت باشد، و چه به معناي عام آن كه تمام مأكولات و مشروبات حيواني و عمل زناشويي يا هر گونه تلذذات و تمتعات شهواني و حيواني را شامل گردد. (1) توصيه به ترك حيواني روشي است كه از برخي طوايف مسيحي و مسلك هاي هندي به جهان اسلام، سرايت كرده، به ويژه در ميان صوفي هاي نشأت گرفته از سني ها، و به تعبير عارف واصل مرحوم مقدس اردبيلي در ميان « طايفه مبتدعه و سنيان » (2) آن را تبليغ و ترويج مي كنند. از حضرت امام صادق(ع) رو: شوهر من گوشت و ساير مواد حيوانى را ترك نموده و تناول نمي كند، دومى گفت: شوهر من از هم بسترى با زنان دورى كرده، سومي گفت: شوهر من از استعمال عطريات اجتناب مي نمايد.
رسول خاتم(ص) از شنيدن آن سخنان خشمگين و متغير شده، فورا به مسجد رفت( مردم نيز به مسجد فراخوانده شدند، حضرت به منبر تشريف برد، و پس از حمد و ثناى باريتعالى فرمود: چه شده كه جمعى از اصحاب من ترك حيوانى كرده، عطريات استعمال نمي كنند، و يا با زنان خود هم بستر نمي شوند؟ من كه پيغمبر شما هستم گوشت و مواد حيوانى تناول مي كنم، عطر بكار مي برم، و با زن هاى خود هم بستر مي شوم. هر كه از اين سه چيز دورى كند از امت من نيست.(3) و در تفسير نعمانى به سند خود از امير المؤمنين(ع) روايت كرده، كه آن حضرت فرمود: جمعى از اصحاب سه چيز را بر خود حرام كرده بودند: 1- زناشويي و مباشرت با زنان 2- خوابيدن در شب( شب ها تا صبح به عبادت مي پرداختند) 3- افطار در غير ماه رمضان (يعني هميشه روزه بودند.) ام سلمه اين موضوع را به اطلاع پيغمبر اكرم (ص) رسانيد. حضرت همگى آن ها را احضار فرمود. همين كه شرفياب حضورش شدند، به آنها فرمود: چه شده كه از زن هاى خود دورى مي جوئيد؟! من كه پيغمبر شما هستم و رفتار من بايد سرمشق شما باشد، با زن هاى خود هم بستر مي شوم ، و بيشتر روزهاى غير رمضان افطار مي كنم ( يعني بيشتر روزها روزه نيستم)، و قسمتي از شب‏ها را مي خوابم. اين رفتار شما از طريقه اسلام و سنت من دور است ! و هر كس از روش و سنت من دورى بجويد از اين امت نيست، (4) سپس جبرئيل(ع) اين آيه را نازل كرد. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَيِّباتِ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ وَ لا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ» (5) اي كساني كه ايمان آورده ايد ! چيزهاي پاكيزه را كه خداوند براي شما حلال كرده است، حرام نكنيد، و از حد و قانون ( خدا) ، تجاوز ننماييد، زيرا خداوند متجاوزان را دوست نمي دارد.
پي نوشت ها:
1. رجوع شود به كمال الدين عبدالرزاق كاشاني، مجموعه رسائل و مصنفات كاشاني، ناشر: ميراث مكتوب، ص 52.
2. مقدس اردبيلي، حديقه الشيعه، ناشر: انتشارات انصاريان – قم، ج 2، ص 792.
3. سيد محمد ابراهيم بروجردي، تفسير جامع، انتشارات صدر – تهران، سال نشر 1366 ش، ج 2، ص 12.
4. همان، ص 13.
5. مائده (5)، آيه 87.
موفق باشید.