با عرض سلام با توجه به ایه 38 سوره بقره که خداوند میفرماید گفتیم فرود بیایید همه شماها تا انکه از جانب من راهنمایی بسوی شما اید پس هر کس پیروی کند راهنمای مرا هرگز بیمناک و اندوهگین نخواهد گشت. اولا آن اشخاص چه کسانی بوده اند آیا فقط حضرت آدم و همسرش بوده اند یا شیطان هم بوده و دوم اینکه منظور از راهنما چه بوده و آیا آن راهنما شامل ابلیس هم بوده یا نه.
پاسخ:
مخاطب در آيه حضرت آدم و همسرش حوا بود .چون هبوط و سکونت در زمين علاوه بر آن دو، ذريه و نسل شان را هم شامل مي شد، از اين رو به صيغه جمع آمد.
البته در بهشت هنوز ذريه و فرزندي نداشتند، ولي خدا مي خواست به آنان ذريه بدهد . ذريه هم در زمين زندگي کنند و مخاطب هدايت پيامبران واقع شوند.
اما شيطان، در بساط قرب حق تعالي بود و قبل از رانده شدن آدم از بهشت، با سرپيچي از سجده بر آدم،از درگاه خدا رانده شد و ملعون گرديد
قالَ فَاهْبِطْ مِنْها فَما يَكُونُ لَكَ أَنْ تَتَكَبَّرَ فيها فَاخْرُجْ إِنَّكَ مِنَ الصَّاغِرينَ؛(1)
گفت: «از آن (مقام و مرتبهات) فرود آى! تو حقّ ندارى در آن (مقام و مرتبه) تكبّر كنى! بيرون رو، كه تو از افراد پست و كوچكى!
بر گناه خود پاي فشرد و پشيمان نشد و توبه نکرد تا توبه اش پذيرفته شده و مورد هدايت واقع شود و دوباره اجازه بازگشت يابد، بلکه براي اغواي بني آدم مهلت و اجازه خواست و خدا هم به او مهلت و اجازه داد(2).
ورود او به بهشتي که آدم و حوا در آن ساکن بودند ، بعد از فرمان هبوط او از درگاه قرب حق تعالي بود. او توبه نکرد و دنبال هدايت نبود تا مخاطب پيامبران باشد.
بنا بر اين گر چه ظهور " اهبطوا" به نظر ابتدايي ممکن است شامل ابليس هم بشود ،ولي با دقت معلوم مي شود ابليس منظور نبوده، زيرا او قبل از آن از درگاه قرب حق رانده شده بود . ورود او به بهشت آدم در زمان رانده شدن او بود . بودن او در آن بهشت براي او پاداش و درجه اي نبود . ادامه خطاب هم نشان مي دهد کساني مورد خطاب بوده اند که مورد خطاب پيامبران بوده اند . ابليس مورد خطاب پيامبران نبود زيرا او از خطاب مستقيم خدا سرپيچيده و بر آن اصرار داشت . براي چنين کسي، هدايت فرستادن فايده اي ندارد. هدايت را براي آدم و حوا و نسلش فرستاد که جوياي راهيابي به بهشت جاويد بودند.
پي نوشت ها:
1. اعراف(7)آيه13.
2. همان،آيه15-16.
