صحیفة سجادیه توسط خود امام سجاد(ع) نوشته شده یا شخص دیگرى آن را جمع آورى کرده؟ آن شخص کیست و در چه زمانى این کار صورت گرفته است؟
صحیفة سجادیه از کتاب هاى مشهور و معروف است که دعاهاى آن را حضرت سجاد(ع) انشا کرده و امامان بعد از ایشان آن را تأیید کرده اند. ما به طور مختصر سند این کتاب را نقل مى کنیم:
متوکل بن هارون مى گوید: یحیى پسر زید بن علی(ع) را پس از شهادت پدرش زید در راه خراسان دیدم. بر او سلام کردم. پرسید از کجا مى آیی؟ گفتم: از حج. گفت: از پسرعموهاى من در مدینه چه خبر داری؟ از جعفر بن محمد(امام صادق(ع)) چه خبر داری؟ گفتم: آنان مصیبت زدة پدرت زید هستند، یحیى گفت: عمویم محمد بن على (امام باقر(ع)) به پدرم زید مى فرمود: قیام نکن اگر قیام کنى کشته مى شوی. سپس گفت: اى متوکل بن هارون بگو ببینم آیا سخن دربارة من از پسر عمویم جعفر بن محمد (امام صادق(ع)) شنیدی؟ گفتم: آرى او مى گفت: تو را نیز مانند پدرت به دار مى زنند و به شهادت مى رسانند. گفت: اگر از گفته ها و حدیث هاى پسر عمویم چیزى نوشته اى به من نشان بده.
من آن چه نوشته بودم از جمله دعایى که امام صادق(ع) بر من املا کرده بود و او از پدرش امام باقر(ع) و او از پدرش امام سجاد(ع) نقل کرده بود به او نشام دادم. یحیى آن را گرفت و از ابتدا تا انتهاى آن را مطالعه کرد و از من درخواست کرد که از آن نسخه اى بردارد و بعد گفت من صحیفه اى از پدرم زید و او از پدرش امام سجاد(ع) دارم که آن را در صندوقچه اى پنهان کرده ام. حال که قرار است من کشته شوم این صحیفه را نزد تو به امانت مى سپارم تا به دست پسر عموهایم محمد و ابراهیم بن حسن بن حسن بده، من قبول کردم و آن ها را بعد از شهادت یحیى به مدینه بردم و بر امام صادق(ع) وارد شدم؛ خبر شهادت و به دار آویخته شدن او را به امام صادق(ع) دادم. آن حضرت گریه کرد و اندوهش افزون گشت و گفت خداى پسر عمویم را رحمت کند سپس آن صحیفه اى که از یحیى نزد من امانت بود و آن صحیفه اى که خود حضرت به من داده بود طلب کرد من آن ها را به امام (ع) دادم. سپس امام (ع) به فرزندش اسماعیل فرمود: فرزندم بلند شو آن صحیفه اى که قبلاً به تو داده ام بیاور آن را با این صحیفه تطبیق کردیم هر دو یکجور بود؛ یعنى صحیفه اى که امام صادق از جدش امام سجاد داشت با صحیفه اى که از زید بن على بن الحسین(ع) به دست یحیى رسیده بود با هم مطابقت داشت، سپس امام صادق(ع) آن صحیفه اى که امانت بود به من داد و فرمود آن را به محمد و ابراهیم پسر عموهایم برسان همان طور که یحیى بدان سفارش کرده است. چون برخاستم که به دیدار آنان بروم فرمود بایست: فردى را نزد محمد و ابراهیم فرستاد تا آنان نزد امام صادق(ع) حاضر شدند. حضرت به آنان فرمود: این میراث پسر عمو شما یحیى از پدرش زید است، این را بگیرید، امّا من بر شما شرطى دارم و آن این که این صحیفه را از مدینه بیرون نبرید گفتند: چرا؟ حضرت فرمود:
مى دانم که شما نیز مانند او خروج خواهید کرد و شما را به شهادت خواهند رسانید. سپس متوکل بن هارون گفت: آن حضرت دعاهاى امام سجاد را بر من املا کرد که 75 باب داشت همه را نوشتم و متأسفانه 11 باب آن گم شد و شصت و اندى از آن ها را نگه داشتم.
بنابراین، صحیفة سجادیه دعاهاى امام سجاد است که به فرزندش امام باقر و زید املا کرده و آنان به فرزندانشان املا کرده اند و همین طور تا به دست ما رسیده است.[1]
----------------------------
[1] مقدمة صحیفة سجادیه با ترجمه و شرح حاج میرزا ابوالحسن شعرانی.
