پرسش:
جهان پس از ظهور امام عصر (عج) چه خصوصیات مثبتی دارد که بشر چشمانتظار او است؟
مقدمه
انقلاب حضرت مهدی عجلاللهتعالیفرجهالشریف را میتوان سرآغاز عصر طلایی و تحول و پیشرفت در جوامع بشری دانست. بنا بر روایاتی که در این زمینه به دست ما رسیده، دوران ظهور حضرت، از ویژگیها و اوصافی در حوزههای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، دینی و حتی فردی، برخوردار است که هر شنوندهای را مجذوب خویش خواهد کرد. اینک در قالب نکاتی، به برخی از این موارد میپردازیم.
پاسخ اجمالی
انقلاب حضرت مهدی عجلاللهتعالیفرجهالشریف را میتوان سرآغاز عصر طلایی و تحول و پیشرفت در جوامع بشری دانست که دارای این ویژگیهای منحصربهفرد است:
• گسترش علوم و دانشها و رشد عقول و معرفت در مردم
• تحول اخلاقی، امنیت اجتماعی و اعتماد عمومی
• ارتقای سطح تعلیموتربیت
• توسعه بهداشت و درمان
• نزول برکات آسمانی و توسعه کشاورزی
• استخراج گنجها، منابع و ذخایر زمین
• اجرای عدالت اجتماعی
متن پاسخ
نکته اول: گسترش علوم و دانشها و رشد عقول و معرفت در مردم
دوران حضور امامزمان عجلاللهتعالیفرجهالشریف، عصر شکوفایی دانشها، استعدادها و اوجگیری علوم و عقول انسانها است. امام صادق علیهالسلام در حدیثی، تمام علوم را 27 حرف میداند که قبل از ظهور، فقط دو حرف آن شناخته شده؛ اما در هنگام ظهور حضرت، 25 حرف دیگر نیز در میان مردم انتشار مییابد.(1) این حدیث، در حقیقت اشاره به جهش، تحول و پیشرفت علم و دانش در عصر ظهور اشاره دارد. در حدیث دیگری از امام باقر علیهالسلام نیز، اشاره شده که عقول مردم به کمال رسیده و بلوغ فکری و معرفتی آنان تکمیل میشود.(2)
نکته دوم: تحول اخلاقی، امنیت اجتماعی و اعتماد عمومی
یکی دیگر از برکات عصر ظهور، اخلاقمداری و امنیت اجتماعی است. بنا بر روایات، کینه و عداوت از دلها زایل شده، صلح و آشتی با همدیگر برقرار شده، امنیتی مثالزدنی برای انسانها روی خواهد داد(3) و ضرر رساندن به هم و ترس از یکدیگر از بین خواهد رفت.(4) در پی این تحولات، اعتماد عمومی به بالاترین سطح خود رسیده و صمیمیت و اعتماد فراگیر خواهد شد؛ بهطوریکه در روایتی اینگونه توصیف شده که هر نیازمندی از جیب برادرش به مقدار نیاز برمیدارد و برادرش نیز جلوگیری نمیکند.(5) همچنین کینه، ستیزه و جدل از دلهای بندگان رخت خواهد بست.(6)
نکته سوم: ارتقای سطح تعلیموتربیت
در زمان حضور حضرت مهدی عجلاللهتعالیفرجهالشریف، آموزش همگانی همسو با معلومات مردم، ارتقاء یافته، بهطوریکه حکمت و علم در میان مردم فراگیر شده و طبق بیان روایات، حتی زن خانهدار در منزل خویش میتواند طبق قرآن و شیوه نبوی حکم نماید.(7) همچنین، معارف و حکمتها در وهله اول، از وجود نازنین حضرت سرچشمه میگیرد. ایشان از طریق عمل به معارف و ارزشها، به تعلیم و تربیت انسانها میپردازد. طبق احادیث، حضرت آنچه را که به مردم فرمان میدهد، خود پیش از دیگران به آن عمل کرده و آنچه را که مردم را از آن نهی کند، خود پیش از همگان از آن پرهیز میکند.(8)
نکته چهارم: توسعه بهداشت و درمان
در دوران ظهور، بهداشت، درمان و سلامتی مردم، دستخوش تحولات اساسی میگردد، بهطوریکه هر بیماری که عصر حضرت حجت عجلاللهتعالیفرجهالشریف را درک کند، بهبود خواهد یافت و هر ضعیف و ناتوان جسمی در آن زمان نیرومند و قوی خواهد گشت.(9)
نکته پنجم: نزول برکات آسمانی و توسعه کشاورزی
محصولات کشاورزی، تأثیر بسزایی در رونق اقتصادی داشته که این امر متوقف بر بارش نزولات آسمانی است. پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله فرمودند: «در آخرالزمان در میان امتم، مهدی قیام میکند، خداوند کران تا کران قلمرو حکومت جهانی او را توسط باران، سیراب میسازد، زمین، گیاه و نبات خود را میرویاند...(حضرت مهدی) به دامداری و دامپروری و رونق اقتصادی اهمیت میدهد و امت را عظمت میبخشد.»(10)
نکته ششم: استخراج گنجها، منابع و ذخایر زمین
در دوران ظهور، منابع و ذخایر زمینی کشف شده و گنجهای زمینی استخراج میشوند. در روایتی اینگونه آمده که زمین آنچه در اعماق خویش دارد را بیرون میدهد و همه امکانات و برکات خویش را در اختیار ایشان میگذارد.(11)
نکته هفتم: اجرای عدالت اجتماعی
از موارد مهمی که در عصر ظهور مورد توجه است، استقرار عدالت اجتماعی در تمام زوایای زندگی جامعه بشری ازجمله عدالت در تقسیم بیتالمال و توزیع ثروتهای ملی است. بنا بر حدیث «مهدی این امت، زمین را از عدل و داد پر کند، چنانچه از ظلم و بیداد پر شده است،»(12) در دوران ظهور، نابسامانیهای سیاسی، ستم اجتماعی و ظلم اقتصادی، جای خود را به قسط و عدل و یا همان عدالت اجتماعی میدهد و رفاه و آسایش برای مردمان جوامع به ارمغان میآورد. پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله در این زمینه میفرمایند: «مهدی میان مردم، در تقسیم اموال، به مساوات رفتار میکند بهطوریکه دیگر نیازمند و محتاجی یافت نمیشود.»(13)
نتیجهگیری:
عصر ظهور، اوج تحول در علم، اخلاق و معنویت است. گسترش علوم و رشد عقول و معارف، تحول اخلاقی، امنیت اجتماعی، ارتقای تعلیم و تربیت و عدالت اجتماعی، جامعهای را در دوران ظهور شکل میدهد که آرمان تمام انبیا و اولیای الهی بوده و این تحولات نهتنها با اصلاح بیرونی، بلکه با دگرگونی درونی انسانها محقق میشود. خداوند متعال اینگونه اراده کرده که جوامع انسانی، طعم حکمرانی آخرین حجت الهی را در عصر ظهور بچشند و حتی از شنیدن اوصاف آن در دوره آخرالزمان و قبل از ظهور، برای آمدن منجی لحظهشماری کنند.
پینوشتها
1- «فَإِذَا قَامَ الْقَائِمُ أَخْرَجَ الْخَمْسَ وَ الْعِشْرِینَ حَرْفا...»؛ بهاءالدین نیلی نجفی، علی بن عبدالکریم، منتخب الأنوار المضیئه فی ذکر القائم الحجّه علیهالسلام، تصحیح عبداللطیف حسینی کوهکمری، قم، مطعبه الخیام، 1360 ش، ص 201.
2- «إِذَا قَامَ قَائِمُنَا وَضَعَ اللَّهُ یَدَهُ عَلَی رُءُوسِ الْعِبَادِ فَجَمَعَ بِهَا عُقُولَهُمْ وَ کَمَلَتْ بِهِ أَحْلَامُهُمْ»؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علیاکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1407 ق، ج 1، ص 25.
3- «...حَتَّی تَمْشِی الْمَرْأَهُ بَیْنَ الْعِرَاقِ إِلَی الشَّامِ لَا تَضَعُ قَدَمَیْهَا إِلَّا عَلَی النَّبَاتِ وَ عَلَی رَأْسِهَا زَبِیلُهَا لَا یُهَیِّجُهَا سَبُعٌ وَ لَا تَخَافُه»؛ ابنبابویه، محمد بن علی، الخصال، تصحیح علیاکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، 1362 ش، ج 2، ص 626.
4- «... ِ فَلَا یُؤْذِی بَعْضُهُمْ بَعْضا...»؛ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1403 ق، ج ۵۲، ص ۳۸۴.
5- «... َ أَتَی الرَّجُلُ إِلَی کِیسِ أَخِیهِ فَیَأْخُذُ حَاجَتَهُ فَلَا یَمْنَعُهُ»؛ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، موسسه آل البیت علیهمالسلام، 1409 ق، ج 5، ص 121.
6- «... َ لَذَهَبَتِ الشَّحْنَاءُ مِنْ قُلُوبِ الْعِبَاد»؛ مجلسی، بحارالانوار، ج 52، ص 316.
7- «... تُؤْتَوْنَ الْحِکْمَهَ فِی زَمَانِهِ حَتَّی إِنَّ الْمَرْأَهَ لَتَقْضِی فِی بَیْتِهَا بِکِتَابِ اللَّهِ تَعَالَی وَ سُنَّهِ رَسُولِ اللَّه»؛ ابن أبیزینب، محمد بن ابراهیم، الغیبه للنعمانی، تصحیح علیاکبر غفاری، تهران، نشر صدوق، 1397 ق، ص 239.
8- «...وَ یَکُونُ آخَذَ النَّاسِ بِمَا یَأْمُرُ بِهِ وَ أَکَفَ النَّاسِ عَمَّا یَنْهَی عَنْه»؛ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 418-419.
9- «من أَدْرَکَ أَهْلَ بَیْتِی مِنْ ذِی عَاهَهٍ بَرَأَ وَ مِنْ ذِی ضَعْفٍ قَوِیَ»؛ مجلسی، بحارالانوار، ج 52، ص 335.
10- «... یعطی المال صحاحا و تکثر الماشیه و تعظم الامه»؛ مقدسی شافعی سلمی، یوسف بن یحیی، عقد الدرر فی أخبار المنتظر (عج)، قم، مسجد مقدس جمکران، ۱۴۲۸ ق، ص 194.
11- «...تُخْرِجُ لَهُ الْأَرْضُ أَفَالِیذَ کَبِدِهَا وَ تُلْقِی إِلَیْهِ سِلْماً مَقَالِیدَهَا»؛ مجلسی، بحارالانوار، ج 51، ص 130.
12- «یَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا وَ قِسْطاً کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْما»؛ کلینی، الکافی، ج 1، ص 338.
13- «...یُسَوِّی بَیْنَ النَّاسِ حَتَّی لَا تَرَی مُحْتَاجاً إِلَی الزَّکَاه»؛ مجلسی، بحارالانوار، ج 52، ص 390.