مطالبی را در قالب نکات زیر تقدیم می داریم:
1. یکی از مهم ترین عوامل کاهش نیروی غریزه جنسی و شهوت، عدم استفاده از خوراکی ها و مواد غذایی انرژی زاست . در عوض استفاده از مواد غذایی که باعث کاهش نیروی غریزه جنسی می شوند.
معرفی غذا ها و خوراکی های کاهش دهنده میل جنسی، خارج از اختیارات این مرکز و مسئولیت کارشناسان می باشد. بهتر است در این زمینه به متخصصان طب گیاهی و سنتی مراجعه کنید .می توانید به کتاب هایی که در زمینه خواص مواد غذایی و خوراکی ها نگارش شده است ، مراجعه کنید . خوراکی های کاهش دهنده میل جنسی را با مشورت با متخصص به کار ببرید .علاوه بر اینکه داروهایی هم برای این امر امروزه به بازار آمده که می توانید زیر نظر روان پزشک از آن ها استفاده کنید.
ضمناً می توانید برای کاهش نیروی غریزه جنسی و شهوت، از غذاها و میوجات و سبزیجات با طبیعت سرد مانند: ماست، دوغ، خيار، هندوانه، انواع ترشیجات، برخی از سبزيجات مانند: ترخون، گشنيز و...استفاده کنید.
2. باید از مصرف غذاها و خوراکی هایی که طبع گرم دارند و باعث تقویت و افزایش شهوت و نیروی جنسی می گردد، تا حد ممکن کم مصرف کرد و در مصرف آن ها زیاده روی نکرد.
در ذيل برخي از مواد غذايي كه باعث تقويت قواي جنسي و شهوت مي‌شود، ذكر مي‌گردد:
خرما، شيرخرما، عرق بيدمشك، عرق کاسنی، هويج و آب هويج، موز، نارگیل، پیاز، نخود، شلغم، انجير، دارچين، ترنجبين، رازيانه، كنجد و روغن كنجد، تخم مرغ، سير، پياز، بادنجان(به شرطي كه در مجاورت مستقيم آتش و بدون روغن پخته شود) روغن زيتون، ارده شيره و حلوا ارده، انار، گوشت با تخم مرغ، شير و عسل با هم ، انواع مغزی جات ، خرمالو، موز، فسنجان، بعضي از سبزيجات مانند: نعناع، کلم، کاهو، شاهي و تخم آن.
3. برای کنترل و تعدیل غریزه جنسی راهکارهایی متعدد و فراوانی وجود دارد. می توانید آن ها را در سایت پاسخگو و دیگر سایت های مرتبط مشاهده کنید و آن ها را به فراخور حال تان به کار ببرید.
4. میل جنسی یک پدیده کاملاً طبیعی برای تداوم و بقای نسل بوده که در وجود انسان نهاده شده و عاملی است برای ازدواج و شکل گیری زندگی اجتماعی انسان، بنابراین توصیه می شود به جای اینکه با به کارگیری روش هایی به سرکوب میل جنسی خود بپردازید و با مصرف برخی مواد غذایی و خوراکی ها، میل جنسی را در خود کاهش دهید، سعی کنید به گونه ای کاملاً مشروع میل جنسی خود را ارضا کنید.
5. باید توجه داشت که بسیاری از مشکلات ازدواج، خود ساخته یا تحمیل برخی از آداب و سنن و فرهنگ نادرست جامعه و اطرافیان و محیط است. اصلاح آن بر عهده تک تک افراد جامعه و از جمله خود شما است .به همین خاطر توصیه می شود که به هیچ وجه خود را دست و پا بسته فرض نکنید .با بازنگری همه جانبه، روزنه‌هایی هرچند اندک برای ازدواج (که در پرتو تلاش شبانه‌روزی شما مسیر است) بر خود بگشایید. توصیه می شود از مشکلات مالی نهراسید . به وعده الهی امیدوار باشید .مقدمات ازدواج را فراهم نمایید که به یقین به این وسیله و به موجب دوری از گناه، گشایشی در کار شما به وجود خواهد آمد.
خداوند در قرآن كريم مى‏فرمايد:
«كسانى كه تنگ دست مى‏باشند ،دلهره فقر و عدم امكانات مادى نداشته باشند كه از ناحيه فضل و رحمت خاص خداوندى در امر نكاح و ازدواج كمك خواهد شد». وعده خداوند قطعى است . كسى نمى‏تواند به آن بدبين باشد. پيامبر اكرم(ص) نيز مى‏فرمايد:
«اگر كسى به اين مطلب اعتقاد نداشته باشد، به خداوند سوء ظن دارد و آن ظلم و گناه بزرگى است». اما اگر به هر دليلي فردي نتوانست غريزه جنسي خود را از طريق ازدواج تأمين و ارضا کند ،بايد به طور موقت آن را کنترل کند، يعني از راه عفت و پاکدامني و حفظ خود از گناه و در غلطيدن به هواهاي شيطاني و شهواني جلوي سقوط خود را بگيرد، هر چند ممکن است سخت و دشوار باشد، ولي ممکن است.
موفق باشید.

شما برادر گرامي، به گونه اي سخن مي رانيد كه گويا ما در كشور ديگري زندگي مي كنيم و از شرايط كار، مسكن و مشكلات اقتصادي و... به طور كلي بي اطلاعيم.
قطعاً اگر اطلاعات ما از شرايط اقتصادي اجتماعي جامعه بيش تر نباشد، كمتر نيست. با اين وصف، اين گونه نا اميدانه و مأيوسانه به قضايا و واقعيات اجتماعي نمي نگريم. هفته اي نمي گذرد كه جوانان مراجعه كننده به ما و ديگر همكاران، با امكاناتي بسيار اندك به ازدواج صد در صد موفق نايل نیايند.
ما روان شناسان به هيچ وجه اعتقادي به بن بست نداريم و معتقديم در سخت ترين و بغرنج ترين شرايط، راه براي امور خداپسندانه از جمله ازدواج، باز است؛
به عنوان مثال، شما جوان 24 ساله اگر به جاي نااميدي يا منفي بافي، از 18 سالگي (نه مثل بنده يا امثال بنده از 14 یا 15سالگي) به يك شغل با درآمد هر چند اندك مشغول مي شديد، قطعاً بعد از 6 سال بسياري از ضروريات ازدواج را فراهم آورده بوديد. ترديدي نداريم كه درآمد حلال بسيار اندك، با بركت ويژه خداوند همراه خواهد شد و اين پول با بركت، بر هر مشكل اقتصادي فایق خواهد آمد.
البته شايد شما به هر دليلي اين امور را قصه يا افسانه بدانيد، ولي بنده هفته اي نمي گذرد كه شاهد به ثمر نشستن اين تدبير و فرمول ساده در زندگي بسياري از جوانان زحمت كش نباشم.
همه ما نيك مي پذيريم كه شرايط ازدواج نسبت به گذشته بسيار سخت تر شده است؛ ولي به همان ميزان، امكانات جانبي افزايش يافته است.
بي شك، با دست روي دست گذاشتن و انتظار فرسايشي و چشم دوختن به حل معجزه وار مشكلات اقتصادي كار و مسكن، مشكلي حل نخواهد شد و حل هر مشكلي، به تلاش شبانه روزي ما نيازمند است.
متأسفانه، بسياري از جوانان امروزي از تن دادن به كارهاي دشوار اجتناب مي ورزند و همواره درصدد يافتن شغل هاي راحت و متناسب با شأن خود و البته با درآمد بسيار بالا هستند. در بسياري از كشورهاي مرفه اروپايي، شغل بیش تر مردان و زنان چيزي جز دامپروري و كشاورزي يا خدمات عمومي نيست و كمتر كسي پيدا مي شود كه سوداي پشت ميز نشستن را در سر بپروراند.
از شاگرد پادويي گرفته تا پيك موتوري، از خدمتكاري گرفته تا كار در يك مغازه يا رستوران، از كار در ساختمان سازي گرفته تا پخش آگهي، از كار در شهرهاي ديگر گرفته تا شاگرد راننده شدن، از دست فروشي گرفته تا كار در شهرداري، همه و همه كارهايي است كه بنده براي كسب درآمد حلال بايد با افتخار انجام دهم و به هيچ وجه نبايد هيچ كاري را عار دانست.
البته شما در شرايطي نيستيد كه پذيراي اين حرف هاي كسل كننده باشيد؛ ولي نيك متوجه باشيد تا كي مي توانيد ذهن خود را با اين حرف هاي دلسرد كننده و غير كارآمد مشغول نماييد.
اگر من جاي شما بودم، با پرهيز از هر گونه سياه بيني، به هر كار دم دستي دست مي يازيدم. درست است كه در چند ماه اول راه به جايي نخواهيد برد، ولي به مرور راه هاي كسب درآمد سالم خود را به شما نشان خواهند داد. شما مي توانيد در عرض 6 ماه تا دو سال، شرايط به مراتب بهتري را تجربه نماييد.
بايد در اين مسير خداپسندانه، به هيچ وجه در چاه ها ي كمال گرايي منفي (ايده آل نگري فلج كننده) فرو نغلتيد و با يك واقع بيني روح افزا، به مقوله درآمدزايي بينديشيد.
اگر به هر دليلي پذيراي اين حرف هاي به اصطلاح نخ نما نمي باشيد، مي توانيد به عملياتي كردن حرف هاي جديدتر بپردازيد.
به اميد موفقيت روزافزون شما برادر گرامي.

در پاسخ به سؤال شما مطالبی را در قالب نکات زیر تقدیم می داریم:
1. ترس از گناه شما ستودنی است و این نشانگر این است که جوان مؤمن و خدا شناسی هستید که دوست ندارید به گناه و آلودگی های اخلاقی مبتلا گردید، شما را به خاطر داشتن این روحیه تحسین می کنیم و امیدواریم با حفظ و تقویت این روحیه، هیچگاه به گناه آلوده نگردید.
2. متأسفانه در هر حال حاضر، هیچ مرکز رسمی یا غیر رسمی متولی ساماندهی بحث ازدواج موقت نیست. از طریق رسمی نمی‌توانید به مورد مناسب جهت ازدواج موقت دست یابید. افراد خواهان این موضوع باید با پرس‌ و جوی شخصی و ارتباط با افراد دست اندرکار به این مهم دست یابند و ما هم کسی را بدین منظور سراغ نداریم.
3. باید توجه داشت که ازدواج موقت علی رغم توصیه و سفارش دین مبین اسلام و مزیت های فراوان آن، دارای آسیب هایی هم می باشد که شایسته است از دید ژرف اندیشانی مثل شما مخفی نماند.
در اینجا به بخشی از آسیب های ازدواج موقت برای افراد مجرد و به طور کلی در زندگی مشترک اشاره می کنیم:
1. ازدواج موقت باعث کاهش ميل و انگیزه به ازدواج دائم و کاهش تلاش و کوشش برای ازدواج دایم به دلیل کاهش احساس نیاز و تنش ها و به تأخیر انداختن ازدواج دایم با بهانه تراشی های به ظاهر منطقی می شود.
2. از آن جایی که اکثر مردها به دلیل کمبودها و نیازهای برآورده نشده، به ازدواج موقت اقدام می کنند، در بعضی موارد این روابط موجب بارداری ناخواسته و مشکلات دیگر در همسر موقت می شود که مشکلات حقوقی، فشارهای روانی، استرس های شغلی و کاهش بهداشت روانی از جمله مشکلات آن است.
3. عدم اطمینان کامل به طرف مقابل به دلیل وجود تجارب مختلف جنسی در گذشته و احتمال به وجود آمدن مشکلاتی چون بیماری های عفونی و مقاربتی، ایدز، هپاتیت و... می رود.
4. در آینده احتمال مقایسه همسر دائمی خود با همسران و زنان موقتی می رود و این باعث نوعی احساس حقارت نسبت به همسر خود می گردد که منجر به نارضایتی و تعارض شدید زناشویی خواهد شد.
5. احتمال عدم پایبندی به تعهدات ازدواج بعد از شروع به ازدواج دایم و وجود فشار و وسوسه غیر قابل مهار برای داشتن رابطه با جنس مخالف در خارج از چارچوب خانواده که این وسوسه، زمانی بیشتر می شود که مرد با رفتارهای انتقادی و به قول معروف غر زدن های همسرش مواجه شود در این وضعیت فردی که تجارب گذشته داشته باشد سعی می کند به جای حل مسأله و جلب رضایت همسر به رابطه ای خارج از خانواده تن دهد که باعث ایجاد نیاز در همسر و مشکلات بعدی خواهد شد.
6. به علت عدم پذیرش این مسئله از سوی جامعه و پنهانی بودن این گونه ازدواج ها معمولاً این نوع ازدواج ها با آسیب‌های روانی از قبیل: اضطراب و ترس از افشا شدن ازدواج موقت و ...، همراه است.
7. موجب ابتلا به بیماری های مقاربتی احتمالی و انتقال آن در آینده به همسر دایمی خود می شود که خود باعث مشکلات بهداشتی فراوانی می گردد.
8. باعث صرف انرژی روانی زیاد برای شناسی احساسات، هیجانات و انتظارات همسر موقت و هزینه اقتصادی برای رفع نیازهای مالی طرف مقابل می شود.
9. گاهی موجب عادت کردن به اين مساله و تکرار ازدواج موقت حتی بعد از ازدواج دائم می شود.
10. در بعضی از موارد، چون مرد به دلیل جستجوی همسر موقت، تجربه هایی مانند ابراز علاقه به زنان شوهر دار یا افرادی دیگر دارد، در آینده دچار نوعی بدبینی شدید نسبت به همسر دایمی خود می گردد. اقدام به اعمال محدودیت های نامناسب نسبت به زن دایمی خود می کند.
11. ورود در این عرصه هر چند در ابتدا صد در صد شرعی می‌باشد، ولی در ادامه انسان را به وادی‌های غیر شرعی می‌کشاند، مانند نگاه خارج از چارچوب به زنان نامحرم به بهانه پیدا کردن مورد، ورود تدریجی در باندهای غیر سالم، تمرکز شبانه روزی بر اطفای غریزه جنسی و...
12. ازدواج موقت هر چند پاسخی جزئی به نیاز جنسی است ولی در بسیاری موارد باعث تشدید غیر قابل کنترل نیاز جنسی می‌گردد. تا قبل از تجربه روابط جنسی، کنترل قوای جنسی به مراتب سهل‌تر از بعد تجربه روابط می‌باشد. این نکته مهمی است که در صورت عدم توجه به آن، فرد را خواسته یا ناخواسته وارد گرداب غرایز غیر قابل مهار می‌نماید. به عنوان مثال یک رابطه کوتاه یک ساعته روزها یا ماه‌های متوالی فرد را درگیر پیدا کردن مورد جدید برای ازدواج موقت می‌نماید.
13. در ازدواج موقت چون تعهد چندانی مثل ازدواج دائم در طرفین وجود ندارد، از نظر آرامش‌بخشی روحی ـ روانی دارای تأثیر اندک و گذرا می‌باشد و همواره اضطراب جدایی طرفین را تهدید می‌کند. در ازدواج موقت فرد هرچند در ابتدا از لحاظ جنسی تأمین می‌گردد. ولی در خوش‌ترین لحظات ترس از موقتی بودن این لحظات بر روح و روان طرفین سایه می‌افکند و در ادامه به تنوع طلبی جنسی منجر خواهد شد که در این صورت اضطراب فزاینده‌ای فرد را فرا خواهد گرفت.
با توجه به مباحث مطرح شده، توصیه می شود به جز موارد اضطراری و حاد از ورود به وادی ازدواج موقت پرهیز کنید و خویشتنداری جنسی همه جانبه را جایگزین آن گردانید و در حد امکان تمرکز خود را روی ازدواج دایم و به وجود آوردن شرایط و آماده سازی مقدمات آن بگذارید چرا که از نظر روان‌شناختی، ازدواج دائم و خویشتنداری همه جانبه در شرایط حاضر از ازدواج موقت کم حاشیه‌تر است. چه بسا در صورت عدم امکان ازدواج دائم، خویشتنداری همه جانبه از بسیاری جهات از ازدواج موقت برای شما سهل‌تر و کم آسیب‌تر باشد.
و نیز توصیه می شود که به هیچ وجه خود را دست و پا بسته فرض نکنید با بازنگری همه جانبه، روزنه‌هایی هرچند اندک برای ازدواج دائم (که در پرتو تلاش شبانه‌روزی شما مسیر است) بر خود بگشایید. تا آن زمان با تعدیل قوای جنسی خود را از چاله به چاه امیال نیفکنید. این را بدانید که ازدواج زمان بر است و باید با صبر و آرامش به برطرف کردن موانع آن پرداخت و با فراهم نمودن مقدمات آن زمینه ازدواج موفق و پایداری را محقق سازید.
4. اگر چه میل جنسی در شما افزایش یافته است و آلودگی جامعه بر شدت آن افزوده است ولی این را بدانید که غریزه جنسی را می توان کنترل و مدیریت کرد، کنترل غريزه جنسي به صورتي که منطبق با فطرت انساني باشد، امري ممکن و در عين حال پيچيده و دشوار است. آن‌هايي که از مباني اخلاقي و معنوي محکم و متيني برخوردارند و نيز از شرايط خانوادگي خوب و مطلوبي از حيث ارزش‌هاي اخلاقي بهره‌مند هستند و اراده قوي دارند، به خوبي مي‌توانند از پيامدهاي منفي آن مصون باشند. امروزه برای کنترل و تعدیل غریزه جنسی راهکارهایی متعدد و فراوانی وجود دارد که شما می توانید آنها را در سایت پاسخگو و دیگر سایت های مرتبط مشاهده کنید و آنها را به فراخور حالتان بکار ببرید. این را بدانید که در حال حاضر و در موقعیت کنونی شما، بهترین کار همان به کار بستن راهکارهای کنترل غریزه جنسی است.

با سلام و تشکر به خاطر ارتباطتان با اين مرکز
برای مقابله با پدیده خودارضایی و استمنا مطالبی را بیان می کنیم . شایسته است مطالب را با دقت ملاحظه کنید و با جدیت و مداومت آن را تمرین کنید و به کار بگیرید تا به نتیجه قطعی برسید. با تلاش و کوشش مضاعف به مقصود خواهید رسید . از رنج و فشار غریزه جنسی نجات خواهی یافت. اینکه می گویید همه کاری را برای ترک خودارضایی انجام داده ، ولی نتیجه نگرفته و موفق نشده اید آن را ترک کنید، یک ادعا بیش نیست. آیا حاضرید در جلو جمع خانواده و افراد متشخص خودارضایی کنید؟ مسلماً پاسخ شما منفی است . این نشانگر آن است که هنوز اراده ترک خودارضایی را حداقل در جلوی جمع دارید. پس لازم است اراده خود را تقویت کنید . با اراده آهنین به مقابله با این عادت ناپسند برخیزید . این از عهده جوان پرقدرتی مثل شما بر می آید و شدنی است.
1. يكي از عواملی که ايجاد ناراحتي‏هاي روحي می کند، فشار غریزه جنسي است؛ انسان ها غالباً با فشار شهوت و غریزه جنسي روبرو هستند . اگر به روش صحيح اقدام نكنند ،به دامان انحرافات جنسي و خودارضایی كشيده مي‏شوند. در حقیقت خود ارضايي يكي از اقسام انحرافات جنسي به شمار مي‏رود. در پيدايش آن علل مختلفي مانند تحوّلات بلوغ، عوامل تحريك زا، عقده حقارت، مساعد نبودن محيط خانواده، معاشرت با منحرفان، ضعف ايمان و ناآگاهي از پيامدهاي خودارضايي، دخالت دارد.
2. برادر ارجمند، در قدم اول سعي كنيد از اضطراب و نگراني و احساس گناه پرهيز نماييد، كه علل برخي ناهنجاري هاي رفتاري و اخلاقي، از جمله خود ارضايي است. اگر در شرع، كيفرهايي براي آن بر شمرده شده، براي جلوگيري از ارتكاب گناه است؛ نه اين كه انسان ، راه درمان و بازگشت را بسته ببيند. از اين رو با نشاط و اميد ، راه درست را طی نموده و از راهکارهای درمان خودارضایی بهره بجویید.
اضطراب نقش مؤثري در تشديد قواي جنسي دارد. در توليد نياز جنسي کاذب سهم به سزايي دارد. ارضاي جنسي تا حدودي براي کاهش اضطراب مفيد است. اگر ارضاي جنسي از طريق حرام (مانند خود ارضایی) صورت گيرد، با اين که به صورت موقت از اضطراب مي‌کاهد، ولي پس از مدت کوتاهي به خاطر تشديد احساس گناه سطح اضطراب را دو چندان مي‌کند. با اين وصف اضطراب هم علت و هم معلول خود ارضایی محسوب مي‌گردد.
همان طور که اضطراب در گرايش به خودارضايي مؤثر است، کاهش اضطراب از طريق ورزش سنگين منظم، تنفس عميق 25 تا 30 بار در روز، تن‌آرامي (ريلکسيشن) و داروهاي گياهي و شيميايي سهم بسزايي در کاهش ميل به خودارضايي دارد.
در مورد خودارضايي و ترك آن توجه شما را به نكات زير جلب مي كنيم:
1. مانند يک محقق دست به تحقيق در زمينه افکار، احساسات و رفتارهاي انگيزاننده ميل به خودارضايي در خود بزنيد. در طي مدت يک ماه مراحل آغاز تا پايان يک وهله خودارضايي را در برگه‌اي يادداشت نماييد . اين کار را براي وهله‌هاي ديگري که اتفاق مي‌افتد، تکرار کنيد. زمان و مکان و شرايط جسمي و روحي در قبل و بعد از خودارضايي را ثبت نماييد. در طي يک ماه ببينيد يک وهله خودارضايي با چه فکري آغاز مي‌گردد، سپس اين فکر مزاحم چه احساس در شما برمي‌انگيزد و اين احساس چگونه به رفتار خودارضايي در شما مي‌انجامد، همچنين معمولاً در چه زماني‌هايي و در چه مکان‌هايي و در چه شرايط جسمي ـ روحي ميل به خودارضايي در شما تشديد مي‌گردد.
پس از رصد رواني يک ماهه به تجزيه و تحليل و جمع‌بندي نتايج بپردازيد. از نتايج اين تحقيق مي‌توانيد راهکارهاي کارآمد ترک يا لااقل تعديل خودارضايي را استخراج نماييد، مثلاً وقتي که اعصاب تان خرد است، وقتي که دوستان متأهل خود را مي‌بينيد، وقتي که با مادرتان جر و بحث مي‌کنيد، وقتي که اضطراب امتحان داريد، يا وقتي که به فيلم يا تصوير خاصي مي‌انديشيد.
عيناً همين قضيه در زمينه مکان‌هاي تحريک‌زا تکرار مي‌گردد. وقتي در اتاق خواب هستم، وقتي تنها در خانه هستم، وقتي دستشويي مي‌روم و...
از سوي ديگر نگاهي موشکافانه به پرونده گذشته خودارضايي خويش بيفکنيد، ببينيد در چه شرايطي توانسته‌ايد بر خودارضايي فايق آييد. با چه تکنيک‌هاي فاصله بين وهله‌هاي خودارضايي را افزايش داده‌ايد، چه زماني براي ترک کوتاه مدت يا دراز مدت خودارضايي موفق بوده‌ايد.
در اين مرحله نيز تحقيق نيز به تجزيه و تحليل و جمع‌بندي نتايج بپردازيد. پالايش رواني دست شما را براي اتخاذ يک راهکار مناسب باز مي‌کند.
2. به تشويق ذهني ـ عملي موفقيت‌هايي هرچند اندک خود در ترک خودارضايي بپردازيد. اگر حتى يک روز هم در ترک موفق بوديد، با کمال سخاوت به تشويق خود بپردازيد. خود تشويقي مي‌تواند علاوه بر ارتقاي سطح اعتماد به نفس و عزت‌نفس به کاهش اضطراب شما کمک شاياني کند. خود تشويقي مي‌تواند به صورت کلامي يا غير کلامي (مانند خريد يک بستي يا ديدن يک فيلم جذاب يا سجده شکر و ...) باشد.
3. براي 24 ساعت خود برنامه‌ريزي سبک و سهل الوصول انجام دهيد. با اشتغال ذهني به امور مثبت از هر گونه اشتغال فکري به تفکرات تحريک‌زا پرهيز نماييد. وقت فراغت براي خود قرار ندهيد . بي خود در جاهاي تحريك كننده مانند اينترنت پرسه نزنيد. با وجود آماده بودن شرايط محيطي و...ترك گناه بسيار مشكل و حتي نامقدور است.
4. سعي نماييد از تکنيک‌هاي انزجار درماني و شرطي‌زدايي استفاده کنيد. لذت کاذب خود ارضايي را با يک امر منزجر کننده ذهني مانند تصور صحنه تهوع‌آور يا خوردن داروي تلخ پيوند بزنيد و با آن تداعي نماييد يا آن که فرايند شرطي شده (اضطراب - خودارضايي) را به (اضطراب - ورزش يا تفريح سالم، تنفس عميق، رفتن به سر يخچال و آب خوردن و...) تبديل نماييد.
5. به هيچ وجه خود را دست و پا بسته فرض نکنيد. بدانيد صدها هزار توانسته‌اند که ترک کنند و شما از آنان مستثنا نيستيد.
6. خودارضایی عمل ناشايستي است كه عوارض خود را دير یا زود، نشان خواهد داد. عمل خودارضايي بنيه شخص را از بين برده و او را نيز جنبه رواني دچار آسيب هاي فراواني مي كند. جسمي كه از رهگذر اين حادثه آسيب ببيند ،روح صاحبش را متزلزل مي كند. اصولاً هر عملي كه از مطابقت دستورهاي شرعي و ديني خارج باشد, در مسيرانحراف قرار مي گيرد . اگر به جسم آسيب نرساند, از جنبه روان شناختي محكوم خواهد بود. ضمير ناخودآگاه انسان با خطرات وجداني اين اصل مسلم را مي پذيرد كه اخلاق تضمين كننده سلامتي انسان ها است . اسلام كامل ترين و اخلاق گراترين دين ها و دستورهاي آن تكامل يافته ترين دستورها است . هر كس به آن عمل كند ، راه نجات را پيموده است و گرنه در پيچ و خم انحراف و ظلمت گمراه و سرگشته خواهد شد.
7. معمولاً توجه به عواقب سوء و پيامدهاى منفى خودارضایی در کاهش آن موثر است. خودارضایی، جداى از آن كه معصيت و موجب دوري از رحمت الهي بوده و روايات بسياري در مذمت و زشتي اين عمل وارد شده است، عوارض زيان بار فراوانی دارد. البته آثار و زیان های خود ارضایی فراتر از آن است كه بتوان آن ها را برشمرد . فقط به چند مورد از آن اكتفا مى‏كنيم:
الف) پيامدهاى جسمانى:
ضعف سيستم عصبي، ضعف چشم و بينايى، تحليل رفتن قواى جسمانى، خستگي و خواب آلود بودن، عقيم شدن و ناتوانى جنسي و توليد مثل، احساس ضعف در پاها، خميده شدن كمر، سفيد شدن زودرس موها، پيرى زودرس، ضعف مفاصل، لرزش دست، پژمردگي رنگ، ايجاد حلقه سياه دور چشم، زشتى چهره و از بين رفتن طراوت صورت.
ب) پيامدهاى روحى و روانى:
ضعف حافظه و حواس‏پرتى، اضطراب، منزوى شدن و گوشه‏گيرى، افسردگى، بى‏نشاطى و لذت نبردن از زندگى، پرخاشگرى و بداخلاقى و تندخويى، كسالت دائمى، ضعف اراده، شرم كاذب، و آشفتگي در خواب.
ج) عوارض اجتماعى:
ناسازگارى خانوادگى، بى‏ميل شدن به همسر و ازدواج، ناتوانى در ارتباط با جنس مخالف و همسر، بى‏غيرت شدن، احساس طرد شدن، عدم رضایت از ازدواج، لذت نبردن از زندگى مشترك و از بين رفتن عزت، پاكى، شرافت و جايگاه اجتماعى.
كسانى كه گرفتار اين عمل ناپسند شده اند، آن را گريزگاهى فرعى و عاجل براى خارج شدن از فشار جنسى و پاسخى براى لذت طلبى خود تصور مى كنند، در صورتى كه اگر توجه نمايند، بدين وسيله گرفتار آثار و تبعات زيان آورى مى شوند كه گاه قابل جبران نيست.
8 . خودارضايي نوعي اعتياد رواني محسوب مي‌گردد. در برخي جهات شباهات زيادي با انواع ديگر اعتياد (مانند مواد مخدر و الکل و...) دارد.
همه متخصصان درمان اعتياد در اين موضوع هم‌عقيده اند که بازگشت ناخواسته به شرايط قبل امري طبيعي و يکي از مراحل درمان محسوب مي‌گردند. بسياري از معتاداني که اقدام به ترک کرده‌اند، در طول فرايند درمان ناخواسته دچار لغزش‌هاي رفتاري مي‌گردند. لغزش‌هاي رفتاري به هيچ وجه به معناي شکست درمان نيست. يكي از علت هايي غلطيدن دوباره به اعتياد قبلي، قرار گرفتن در محيطي است كه در آن جا اعتياد زياد اتفاق افتاده بود.، مثلاً ياد‌آوري يك صحنه خاص، يا قرار گرفتن در مثلاً حمام و هنگام شستن آلت تناسلی و... به همين خاطر بسيار توصيه مي شود كه در آن شرايط خاص قرار نگيرند.
در هر حال لغزش‌هاي غير اختياري طبيعي است . نبايد به بزرگ‌نمايي آن پرداخت. متأسفانه در افرادي که به خود درماني اعتياد مي‌پردازند و از نعمت هدايت درمانگر محرومند، هر گونه بازگشت را به منزله شکست قطعي در درمان تلقي مي‌کنند. اين باعث توهم عدم کنترل و بي‌ارادگي فرد مي گردد. اين تصور آسيب‌زا، فرد را از ادامه درمان مأيوس مي‌سازد ، در حالي که درصد پيشرفت درمان فرد بسيار بالاست.
اگر نيک بنگريد، با کمي واقع‌نگري مي‌توانستيد لغزش‌هاي هر از گاهي خود را با ديدي مثبت‌تر مديريت نماييد.
9. مبارزه با عادت زشت "خودارضايي" و هر عادت ناپسند و عمل خلاف اخلاقي نيازمند چند اصل است. در ذيل به برخي اشاره مي‌شود:
1 - بيداري دل و خروج از غفلت و "زشت و ناپسند دانستن" آن عادت و عمل.
2 - آگاهي از آثار منفي و نامطلوبي كه آن عمل بر جسم و روان مي‌گذارد . شناخت مشكلاتي كه از لحاظ مادي و معنوي، دنيوي و اخروي ايجاد مي‌كند.
3- از بين بردن زمينه هاي اين عمل مانند؛ ديدن تصاویر و فیلم های مبتذل و مستهجن و خواندن مطالب تحريك زا، دوستان ناباب، استفاده نادرست از اينترنت و ...
4 - خودباوري و اراده قوي:
اعتقاد بر آن كه اگر انسان "بخواهد و اراده كند" هر كار ممكني را مي‌تواند محقق سازد . هر عادت زشتي را مي‌تواند از خود دور كند . به يك انسان متعادل و دوست داشتني مبدل سازد، تا همه‌شايستگان او را دوست داشته باشند.
تحقق اين اصل نيازمند داشتن اراده‌اي قوي است. يكي از عواملي كه بيش‌ترين تأثير را در تقويت اراده دارد، "خودتلقيني" و خودباوري است. كسي كه باورش اين است كه نمي‌تواند فلان عادت زشت و خلاف اخلاق را كنار بگذارد، به بهانه آن كه چند بار تصميم گرفتم و تجربه نمودم اما شكست خوردم، اين فرد در مبارزه با عادات زشت و كاركردهاي خلاف اخلاق موفق نمي‌شود، ولي اگر اين توهم و تخيّل نادرست را كنار بگذارد و به خودش تلقين كند و بباوراند كه اگر بخواهم و صبر و استواري پيش بگيرم، اگر چه مكرراً شكست بخورم، ولي سرانجام مي‌توانم بر عادت زشت خود غلبه كنم، چنين فردي موفق مي‌شود.
5 - اراده‌ي جدّي و تصميم قاطع بر مبارزه و ترك آن عمل و عادت. در اين صورت لازم است پيوسته آثار و نتايج نامطلوبي را كه آن عادت در جسم و جانش مي‌گذارد و كيفرها و مكافاتي را كه بايد به خاطر آن در دنيا و آخرت تحمل نمايد، در ذهنش مجسم سازد، هم‌چنين منافعي را كه در نتيجة ترك آن به دست مي‌آورد، تصور نمايد، تا با ايجاد چنين فضايي در روح و نمايش در ذهن، بر تحريك نفس و وسوسه شيطان چيرگي يابد و لذت ترك آن را درون خويش احساس كند.
6- تقويت اراده.
عواملي در تقويت اراده مؤثر است مانند:
1ـ تمركز بخشيدن به فعاليت هاي گوناگون.
2ـ توجه به عبادات به ويژه نماز كه تمرين تمركز فكر است.
3ـ پايان رسانيدن كارهاي نيمه تمام.
4ـ تلقين مثبت:
همواره به خود اين گونه تلقين كنيد كه ارادة انجام اين كار را داريد و شكست مفهومي ندارد. تلقين در ترك عادات نامطلوب و غلبه بر خودارضايي مؤثر است.
پل ژاگو مي گويد: "وقتي بخواهيم با عادت زشتي ستيزه كنيم، ابتدا بايد نتايج نامطلوب آن را در نظر مجسّم سازيم، بعد منافعي را كه در نتيجة ترك آن عايد مي شود، در روح خود تصور كنيم، در نتيجة اين عمل، هر بار كه چنين نمايشي در روح خود مي دهيم، بر آن تحريك يا وسوسه چيرگي يافته و لذت ترك آن را در خود احساس مي كنيم. اگر تلقين به نفس را بلافاصه پيش از خواب اجرا كنيم، مؤثرتر از مواقع ديگر خواهد بود.
بنابراين بايد خود را باور كنيد . ترس و شكست را به خود راه ندهيد. بدانيد كه اگر بخواهيد مي توانيد. اين جمله شعار نيست، بلكه در عمل نيز افراد براي ايجاد و تقويت هر چه بيش تر اراده، به فوايد و آثار آن و نتيجه اي كه به دست خواهيد آورد، نيز اهميت آن و آينده روشني كه داريد، همچنين نجات از مشكل و سختي كه با آن روبرو هستيد، به شما كمك خواهد كرد. به پاداش عظيم اخروي و رضايت حضرت دوست (به جهت سختي و مشكل بودن ترك عمل) توجه نماييد. هر چه گناه و ترك عمل سنگين تر باشد و تلاش بيش تري لازم داشته باشد، در صورت تحقّق، انسان را به كمالات بالاتري مي رساند كه براي ديگران شايد حتي قابل تصوّر نباشد..
از اين رو هرگز يأس به خود راه ندهيد و براي آن برنامه ريزي كنيد.
در نهایت اگر راهکارهای فوق افاقه نکرد و موثر نیفتاد ، مجدداً به مشاور و روانشناس مراجعه کنید . در مرحله بعد جهت دارو درمانی به روانپزشک مراجعه کنید. امروزه برای رهایی از فشار شهوت جنسی از رژیم غذایی گرفته تا داروهای مختلف گیاهی و شیمیای و تزریق هورمون وجود دارد که می توانید زیر نظر متخصصن آن ها را به کار ببرید و استفاده کنید.
برای کنترل غریزه جنسی راهکارهای فراوانی وجود دارد که بهترين راه كنترل مثبت و تعديل نيروي شهوت، ازدواج است. به همين جهت اسلام، مردم را به ازدواج و ارضاي نياز جنسي تشويق و ترغيب مي کند و مي فرمايد:
اگر امكان ازدواج وجود دارد ،حتماً ازدواج كنيد. بنابراين ازدواج تنها راه طبيعي و مشروع ارضاى غريزه جنسى است. با فراهم كردن امكانات و شرايط لازم بايد سعى كرد به آن پاسخى صحيح داد. گرچه مشكلات گوناگون جامعه مانع ازدواج به موقع جوانان عزيز مى‏شود، در عين حال با كاهش سطح توقعات و انتظارات، پرهيز از تشريفات غير ضرورى، كنار گذاشتن بعضى رسومات فرهنگى و اجتماعى منفى، به تأخير انداختن مراسم عروسى در دوران نامزدى و عقد و بعضى تدابير ديگر مى‏توان از مشكلات مادى و اقتصادى كه فرا روى بسيارى از جوانان مى‏باشد ، نجات يافت. چه اشکالی دارد با دختر مورد علاقه و مناسبی عقد کنید و با هم قرار بگذارید که عروسی رسمی بعد از چند سال دیگر باشد ؟ هم شما از زیر بار فشار جنسی خلاص می شوید و هم در این مدت گشایش و فرجی در امور شما پدید می آید. سربازی متأهلان راحت تر از افراد مجرد است و برای آنان امتیازاتی قائل شده اند.
خداوند در قرآن كريم مى‏فرمايد: «كسانى كه تنگ دست مى‏باشند ،دلهره فقر و عدم امكانات مادى نداشته باشند كه از ناحيه فضل و رحمت خاص خداوندى در امر ازدواج كمك خواهد شد». وعده خداوند قطعى است . كسى نمى‏تواند به آن بدبين باشد .پيامبر اكرم(ص) نيز مى‏فرمايد:
«اگر كسى به اين مطلب اعتقاد نداشته باشد ،به خداوند سوء ظن دارد. آن ظلم و گناه بزرگى است». اما اگر به هر دليلي فردي نتوانست غريزه جنسي خود را از طريق ازدواج تأمين و ارضا کند ،بايد به طور موقت آن را کنترل کند ،يعني از راه عفت و پاکدامني و حفظ خود از گناه و در غلطيدن به هواهاي شيطاني و شهواني جلوي سقوط خود را بگيرد ،هر چند ممکن است سخت و دشوار باشد، ولي ممکن است.

با سلام و آرزوي قبولي طاعات و عبادات شما در اين ماه عزيز؛ و تشكر به خاطر ارتباطتان با اين مركز؛
براي کنترل شهوت خود راهکارهاي عملي زير را مورد توجه قرار دهيد:
1- هفته‏اي يکي دو روز روزه مستحبي بگيريد.
2- هر روز به منظور تخليه انرژي جسماني خود به مقدار زياد ورزش کنيد.
3- اوقات فراغت خود را با انجام کارهاي هنري، فني، و... پرکنيد.
4- در خوردن مواد غذايي انرژي‏زا و محرک مثل، خرما، پياز، فلفل، تخم‏ مرغ و... به حداقل لازم اکتفا کنيد.
5- از تماشاي رفتارها و برجستگي‏هاي بدن ديگران و صحنه‏هاي تحريک کننده خود داري کنيد. امام صادق(ع) فرمود: «نگاه تيري از تيرهاي شيطان است . چه بسا نگاهي اندوه‏هاي زيادي در پي داشته باشد».
6- براي تمام اوقات شبانه روز خود برنامه‏اي منظم تدوين کنيد . هيچ زماني را بدون برنامه قبلي سپري نکنيد زيرا براي آن اوقات شيطان برنامه‏ ريزي مي‏کند.
7- با شرکت در مجالس مذهبي، دعا، خواندن نمازهاي نافله و نافله شب پيوسته در صدد تقويت نيروي ايمان خود باشيد.
طبيعي است براي کنترل شهوت لازم است با عزمي راسخ و اراده‏اي محکم به راهکارهاي فوق پاي بند باشيد . در پرتو عمل به آن نکات و بدون هيچ گونه تنبلي، سستي، اهمال‏کاري موفقيت خود را تضمين خواهيد کرد و گرنه دردي دوا نخواهد شد.
در هر صورت تا قبل از ازدواج شايسته است غريزه را به طور موقت کنترل نموده ، عفت و پاکي و پاکدامني خود را همچون گذشته حفظ و حراست نمائيد . رعايت اين امور همان تقوا است که در قرآن فرموده : اگر زمينه ازدواج برايتان فراهم نيست ، تقوا پيشه کنيد .
کنترل غريزه به دو صورت ممکن است تحقق پذيرد:
1- کنترل منفي:
غالبا وقتي سخن از کنترل غريزه جنسي به ميان مي‏آيد، توجه اشخاص به سمت و سوي نوع منفي آن جلب مي‏شود و آن اين است که کسي با وجود تحريکات مختلف و مواجهه با عوامل انگيزش غريزه، بخواهد با ميل تحريک شده‏اش مبارزه و مقابله کند و به سوي ارتکاب جرم نرود.
چنين کاري گرچه قطعا بهتر از آلايش دامن و عمل به جرم است، ولي پيامدهاي سوء و مخرب آن بر کسي پوشيده نيست. اين کار هم به غايت دشوار است و هم زيانبار . بدين جهت هرگاه شخصي به کنترل غريزه سفارش مي‏شود، با چنين برداشتي از آن و تصور دشواري و زيانباري آن، از پذيرفتن چنين توصيه‏هايي سرباز مي‏زند.
2- کنترل مثبت:
غريزه جنسي اگر با ازدواج مهار نگردد، مطلوب‏ترين راه تسلط بر آن، کنترل مثبت است و آن پرهيز از صحنه‏ها و کارهايي است که به تحريک غريزه مي‏انجامد.
اين نوع از کنترل، که در حقيقت جنبه‏ پيشگيري دارد، هم راحت است و هم بي‏زيان بلکه مفيد و راحت است، زيرا در اين صورت همچون وسيله نقليه‏اي است با سرعت معمولي و قانوني که در مواجهه با خطر، مهار آن زحمت چنداني ندارد ، زيرا با اين حال کنترل غريزه فشاري بر جسم و روان تحميل نمي‏کند تا به آن صدمه‏اي وارد شود و مفيد است چون موجب مي‏شود مغز و اعصاب و قواي بدن در حالت عادي به سر برند . تعادل رواني شخص محفوظ بماند . انرژي و سرمايه‏هاي جسمي و روحي او بيهوده مصرف نشوند. برخلاف ماشيني که با سرعتي بسيار و بايسته خود سير مي‏کند که چه بسا به کلي اختيار آن از دست صاحبش بيرون رفته و مصيبت‏هايي به بار آورد . کنترل آن هم در صورت تحقق، صدها زيان و رنج و زحمت و اضطراب براي وسيله و صاحب آن به همراه دارد.
خداوند در قرآن کريم مي‏فرمايد: «بايد کساني که قدرت و وضعيت مساعد براي ازدواج ندارند ،عفت پيشه کنند»(1).
با تأمل معلوم مي‏شود که عفت در آيه معنايي عام دارد . عفت در همه اعضا و اندام است . اکنون طريق کنترل مثبت را به اختصار برمي‏شمريم:
1- پرهيز از فکر و ترسيم صحنه‏هاي محرک در ذهن و خيال.
عبدالله بن سنان از امام صادق(ع) نقل مي‏کند: «ان عيسي قال للحواريين:... ان موسي امرکم ان لا تزنوا و انا آمرکم ان لاتحدثوا انفسکم بالزنا فضلاً عن ان تزنوا، فان من حدّث نفسه بالزنا کان کمن اوقد في بيت مزوق فافسد التزاويق الدّخان و ا ن لم يحترق البيت؛
عيسي به اصحاب خود گفت:... موسي به شما دستور داد که زنا نکنيد و من به شما دستور مي‏دهم که فکر زنا هم در سر نپرورانيد تا چه رسد به اين که زنا کنيد ، زيرا کسي که خيال زنا کند ، مانند کسي است که در خانه‏اي نقش و نگار شده دود و آتش به پا کند. چنين کاري گرچه خانه را نمي‏سوزاند، ولي زينت و صفاي آن را مکدر کرده و فاسد مي‏کند» (2)
2- دوري از نگاه‏هاي مسموم و مناظر تحريک‏آميز.
قرآن کريم در دو آيه متوالي دستور به نگهداري چشم از نگاه حرام و هوس‏آلود داده است. در آيه اول مي‏فرمايد:
«قل للمؤمنين يغضّوا من ابصارهم و يحفظوا فروجهم...؛
به مؤمنان بگو ديدشان - را از نامحرمان - فرونشانند و نهانگاه‏هاي خود را - از وقوع در حرام - نگه دارند».
در آيه بعدي مي‏فرمايد:
«و قل للمؤمنات يغضضن من ابصارهن و يحفظن فروجهن...؛
به زنان مؤمن بگو - چشم هايشان را فرو گيرند و نهانگاه‏هاي خويش را محافظت کنند» (3)
در هر دو مورد خداوند متعال نخست دستور به مراقبت از نگاه محرک و عفت چشم مي‏دهد و آن گاه به حفاظت از عورت فرمان داده است.
رسول اکرم(ص) مي‏فرمايند:
«النظره سهم مسموم من سهام ابليس فمن ترکها خوفا من الله اعطاه الله ايمانا يجد حلاوته في قلبه؛
نگاه هوس‏آلود - تيري است مسموم از تيرهاي شيطان - هر کس آن را به جهت خوف الهي ترک کند، خداوند ايماني به او مي‏بخشد که حلاوت آن را در قلب خود احساس مي‏کند» (4)
3- گوش ندادن به آوازها و موسيقي‏هاي تحريک‏کننده و مبتذل.
از حضرت صادق(ع) آمده است: «ان رجلا سأله عن سماع الغناء فنهي عنه و تلا قول الله عز وجل: «ان السمع والبصر والفؤاد کل اولئک کان عنه مسؤولاً».(5) «و قال يسأل السمع عما سمع والفؤاد عمّا عقد والبصر عما ابصر؛
مردي از حضرت درباره شنيدن آواز محرک پرسيد. حضرت نهي کرد و اين آيه را خواند:
«به يقين گوش و چشم و دل هر يک مورد سؤال خواهند بود» و فرمود:
گوش از آنچه شنيده و قلب از آنچه بدان دل بسته و چشم از آنچه ديده است، مسئول بوده و بازخواست خواهند شد».(6)
4- اجتناب شديد از نشست‏هاي غفلت ‏زا و معاشرت با دوستان ناباب و گوش سپردن به سخنان تحريک‏آميز.
از حضرت امام باقر روايت شده است:
«من اصغي الي ناطق فقد عبده، فان کان الناطق يؤدي عن الله عزوجل فقد عبدالله و ان کان يؤدي عن الشيطان فقد عبد الشيطان؛
هر کس به سخن گوينده‏اي گوش فرا دهد، او را بندگي کرده است، پس اگر ناطق از خدا بگويد شنونده، خداوند را بنده شده . اگر از شيطان و سخنان شيطاني بر زبانش جاري کند، بندگي شيطان کرده است» (7).
5- اعتدال در خوردن.
پرخوري و بي‏نظمي در خوردن در ذخيره‏سازي و انباشتن موادي که نيازمند خالي کردن و دفع شهوت باشد مؤثر است، ولي در صورت اعتدال و کم‏خوري سهم ناچيزي از آن صرف تهيه آن مواد مي‏شود.
در حديثي که قبلاً از پيامبر گرامي(ص) نقل کرديم، حضرت پس از آن که جوانان را به ازدواج ترغيب مي‏کند مي‏فرماند:
«هر کس قدرت بر ازدواج ندارد ، روزه بگيرد . روزه نيروي غريزه او را تضعيف مي‏کند»(8).
6- اشتغال، ورزش و سرگرمي‏هاي مفيد.
با وجود فراغت، هم مواد غذايي در تقويت غريزه به مصرف مي‏رسد و هم‏ فکر و خيال مصروف چاره‏سازي در تفريغ آن مي‏شود. در روايات بر اشتغال و کار و پرهيز از فراغت تأکيد بسيار شده است.
حضرت امام صادق(ع) در حديث پردامنه «مفضل» مي‏فرمايد:
«... وهکذا الانسان لو خلا من الشغل لخرج من الاشر والعبث والبطر الي ما يعظم ضرره عليه و علي من قرب منه...؛
انسان اگر بيکار و فارغ باشد، به بيهودگي و سرمستي دچار مي‏شود . بر اثر آن به مسايلي مبتلا مي‏شود که زيان آن هم بر خود و هم بر نزديکان او سنگيني خواهد کرد...» (9)
7- تلاوت قرآن.
انس با قرآن، تلاوت، تدبر و تفکر در مضامين آن، شفاي هر دردي است که به سرعت کار هر پريشاني را رو به سامان مي‏برد . زخم‏هاي پنهان را التيام مي‏دهد . همت‏ها را تا آسمان‏ها بالا مي‏برد . بشر را از فرو رفتن در عالم حيوانات را نجات مي‏بخشد.
اميرمؤمنان(ع) مي‏فرمايند:
«و تعلّموا القرآن فانه ربيع القلوب واستشفوا بنوره فانه شفاء الصدور و احسنوا تلاوته فانه انفع القصص؛
قرآن را فرا گيريد زيرا قرآن بهار دل هاست . از نور آن بر مرض‏ها و دردهاي خود مرهم بگذاريد، زيرا داروي شفابخش سينه‏هاست . آن را نيکو تلاوت کنيد که سودمندترين قصه‏هاست» (10).
راه حل دين در خصوص مقابله و مواجهه با غريزه جنسي ، نخست ازدواج است .
در صورت عدم امکان، کنترل مثبت با شرحي که بيان شد .
سپس کنترل منفي با وجود همه زيان‏هاي آن، ولي هيچ‏گاه به بي‏بند و باري و افسار گسيختگي و آلودگي به گناه رضايت نمي‏دهد . زيان آن را به مراتب خسارت‏بارتر و ويرانگرتر از ضرر کنترل منفي مي‏داند.

پي‌نوشت‌ها:
1. نور(24) آيه 33.
2. وسائل‏الشيعه، ج 14، ص 240.
3. نور، آيه 30 - 31.
4. الاخلاق، سيد عبدالله شبر، قم، انتشارات بصيرتي، ص 127.
5. اسراء(17) آيه 36.
6. مستدرک‏الوسائل، چاپ قديم، ج 2، ص 459، ابواب يکتسب به، باب 80.
7. وسائل‏الشيعه، چاپ ايران، کتابفروشي اسلاميه، ج 12، ص 236.
8. مستدرک الوسائل، ج 2، ص 531.
9. بحارالانوار، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلاميه، ج 3، ص 87.
10. وسائل‏الشيعه، ج 4، ص 825، ابواب قرائه القرآن، باب 1، ح 7.